장음표시 사용
101쪽
Ucatu centum quadraginta duobus,& hesiismodico remalemii radicitur,sed hae rati . . I . 3
Despici Glij sensus corporei Mundi genituram , O
N minimis habent sensus filii corporei Mundi uniturr ,
I&in Platonem rationis filium diuino numine amatum te. merὰ inuehunt dicentes,su o Plato Mundum generat,sed de falso criminatur ab eis, quoniam veteres omnes Philosophates Mercurius,Orpheus, Empedocles, & omnes fere sui ter xis comphilosbphi mundum genuer , quos iure Philosophia nostra rationis filios vocitat, tum quia rationi cosentitit, tum quoq; quia intellectus verarum rerum sons, quo omnes inter se uniformes,& consentientes sunt:Sesus vero,&pertus halae mentis filij a ratione dissentiunt, ait Proclus de Daemo nibus.Propterea ne dum contemnunt,sed Cynicorum Phil sephorum consuetudine latrantilacerant, acutissimis moi fibus mordent: Quae nam inomunt, suere vectes quae serramε ta,quae machinae,quibus mucius iste corporeus factus est quienam huius immensae machinae Ministri,& ArchitectoresZnu quid ante huius seculi sdificium ociosi, & dHrmictes steterute N nemo eos conduxit Z Mordent ruris: Nunquid Deus ante
huius mundanae scenae adificiu in angusto habitabat erga sti io an coagentem expectabat ille,qui omni tempore est agεs an ad delectationem illum striixit λ an ad hominum commoditatem Sed quorum hominum mritorum, an sapientu non primum, quia insani praemio carere debent, non se do, qui paucus est sapientum numerus: Mordent tertio si mundu his sensibilem genuit ille,qui omni tempore est ages, isitur a co- templatione propria cecidit,& ad actionem severtit,& ad riasimenugitur ambitiosus cum ad imperandum se contulit, ecimperatai causa fuit iste mundus corporeus essectus: o hominum dementia,& impiorum blasphaemia;nunquid a sita bonutate eadere potest ille,qui bonitatis est finis indeficies de quo
Moyses diuinus ille Vates scripsitividit Deus cuncta,quae 2
102쪽
estis,cur non eius assignastis naturalem foecunditatem.&vocluntatis suae bonitatem mirabilem suae deitatis potestate, o dinemq; mirificum,&rerum creatarum sapientiam, usumque rerum varietatemλNunquida contemplatione propria cadenre potest ille,qui apsemet est contemplatio at rerum diuinaruessentia Apprimαictoratis,quid Philosophisnt,de quid Philosophia , & in thalamo Philosophorum vos posuistis non ne Ph ilosophia est nossediuina, gubernare hinnana, vaticinia,
dentia insusum, ac Damonum hoc est spirituum bonoru medio impetrandum: Misereor super vos,quia Philocalij,& non
Philosophi estis,qui Dei amici facti sunt vos vero inimici:N5 igitur Dei amici, quoniam a pollutis hominibus Deus Iong4
distari,ait Plato nouer , non igitur mundum generauimus verictibus,auimachiuis,ut falso eningitisJed architectura illa Dctantissima,quam simplicem vocamus emanationem,no laica vestra permotum, & transmutationem, & recte quide Sace dotia nostra Philosophia ita mundum corporeu generaliquia aereatio est opus eminentiae 4 & virtutis infinitar, igitur sol ius Dei est creare: nec illud vestrum prameset argumentum,quod ἐ sontibus Algatelis ,& Avicennae emanatis, ab uno non nisi. unum,quo infertis; igitur a mentibus illis se mis Wreta tum corporalia,tum spiritualia assiliuntur; Propterea semel ati iterum compatior vos, quoniam adhuc illud verisibi igno Tatis, Deum non agere nobiscum per modum naturi,& necesi sitatis,quoniam per hunc agendi modum , ut asseritis :ab uno non nisi unum,sed ab eo qui per modum sapientiae, &liberta eis est agens,non unum,sed omni nobis sectagatur Plato,duillud sparsim de bono monuerat: Bonum consistit in uno,quod ita aperitur, intromittendo,non autem extra mittedo ut alias declarauimus metis igitur morbus cst illud asserere, quoda9seritis,Deum per mentes participatas, ceu Angelicas caeteras produxisse creaturas,nisi dicamus per communicationis mindit,ut cumulat Mag.sent. in quarto dist. quinta monuit: sentenim participatae mentes Dei spiritus administratores reareettiam vox est ambigua quae si citassius accipiatur,ide denotat
quod communicare Dei scilich bonitatem,ac propriὸ creare
103쪽
esto nihilo es iquid c re, et P. Aug. Ille Triniden o di vimiequartassis mundi creatione exininiuitiae', ea sciterea Nec illud praeualet arm ntus ex S. Phys ab eis cosarcinatur,posita causa aeterna in actu, ponitur
aetermisin actu,at Deuscausas terna est,in actu igitur nauudus corporeus effectusest aeternus in actu, cauillus enim Hede causa Physica agete praeualidus existimatur, &Ph sica. actione,non aurein de agente libero,& agere per modum Ἀ-pient ,&intellectus ; Etsi rursus intabunt, ut eorum est d prauata consuetudo: Deus persectiori modo agit, quo agere poteri & quo illi decet: sed agere necessario , & per modu n turae, est agere persectissimo modo, probant, quia omne perfectionem simpliciter debemus illi tribuere,quet est melius idi , quam non imm : Et Arist. volans ostendere demonstr rionem eue omni syllogismo perfectioro, hac ratione proba bat, quia syllogismus epistemonic ait ex necessarijs, ideo omisniesio syllogismo persectior,exquibus psyllogizant ita, actio Merisiaria est persectior actione continoi,ergo Deus neces sario sit,&per modum naturi .Respudemus,quod lisc omni verissima sunt de actione ad intra,non autem ad extra,ad naturalitar agere est persectissimo modo agere,&iste agendi modus piiture conuenit , at no ad extra. hac ratione Ioannes 4ςptu cli R. pr sent.probabat verbum patri coeternum ,, quia agens n*turale non impeditum verbum sibi gonerat aequale, ax ad hoc aute quod productio sit naturalis, tria requiruntur, primo quod agens sit determinatum ad viau: se-
ndo ut illud agens se assimilatiuu n,quia natura est uis insi-xarctu sinauibussimilia procreμns: tertio, ut illud agens in sua operatione non requirat inteης stum dirigente in oper odo, sed ex seipsoexeat in operationem, quae omnia innie- moria patris sunt: Est enim principium determinatiuu ad unuverbuost assimilatiuum δε tertio non impeditum ab extrinseco dirigente: Ad extra igitur persectior est actio continges,
quam necessaria,& per mMum naturae: huic responsioni consonas est Plaxo noster de leg.qui duas animae mundi totius sta-biIitat iunctiones, contenaplativam scilicet, & activa,seu gu-
hernatiuam, perinde ac I A N V S est duplici facie ornatus instriorum superiorum trpus,actio necessarian contingens,
104쪽
in intra ad extra: Non igitur idem erit agendi modus,cta templatio, ε biberitatist Et si ipsi Platonem nostrum irrid Bunt uidebitinis i& nos eorum Principem Aristotele; & eius suinam sectantes: Neq; inuis tertium praeualebita mune uod putant inBlubile,& necessarium: Ex nihilo nihil fit:N aeuid Idero rerum simulachra nihil sunt & mundus ille idia μIis,ad cuius exemplar mundus iste corporeus factusemperi
mne sensus filia Platonis Thim. & inuenient mundum nonexinihilo factuini quoniam sapientissimὸ triplici causa illu gene xat,efficiente,finali,5c exemplari; nuquid exempla iihil eriti immo verE est,& vita ait Ioan.cui omnino credendu,& nragis credendum,quam garrulis sensu ς filiis; sed accipiant laici alia responsionem,& illud observent triuiale,quod scilices tris -est agens,PhyMum: artificiale,&diuinum:Damus quod ages Phylicum, & artificiale materiam sibi subi jciant, & ex nihilo mihiI faciant,sed non agens illud eminetissimum, quod ita , hamus:Si agens Phyficum id agendo sibi 'materiam, quae est propὰ nihil,subiicit,& quasi non ens,is Arist. eteres omnes Lassi sunt cum Platonem Parmenide,quid mirum, si agens il-Jud eminentissiarum agens per modum sapientiae, de emineiseriae pure nihil propd nihil sibi supponatur.Estai. regula L
1gica,Mut se habet magis ad magis, ita maximε ad maximo at cimpliciter ad simpliciter:Est ruriss Deus nosti ragens , purulactus,cui nulla est admixta potentia, ut tera agentia,age 'enim naturale agit, mouendo ob id materiam in agendo sibi Qxposcit,quae est subiectum nautationis,vel motus, propterea
non potin aliquid ex nihilo lacere, at Plus Deus agens est sinpliciter,&actus purus, ideo iri sua operatione ait ta Thoc Producit totumens subsistens;Ad illud vero,quod attulerime aici initio Coelum caret contrario,igitur incorruptibile,jgitur ingenerabile, dicimuς cum Sacerdotibus nostris verissimum esse,sed sta incomiptibile,quia in melius est mutabile in praemium laborum suorum si ita Iicet sed de hoc ncm valuit mlius sensus percipere ob id negli lar Uoluntate igitur diuitia in melius mutabitur, & incolumis seruabitur: Nestat quoque Philosishia nostra Ruligiosa Ceelum non habere contrarium intrinsecum,cum una,& eadem est materia inseriorum, εἰ di Perilarum,quam materiam vocatiuis coatraditionisetiam
105쪽
Icis: Insurgit iterum Laicus,& ita replicat: Mefitςs illae superne amotu inquam cessabunt neccestire nequeami, oui a mne labore mouent,& fatigatione; Ιgitur neq; eorum sedes qua resident, huic cauillo ita facimus satis, quod a motu utiq; cessabunt mentes ille coelestes,& requiescent;at non cessabutytame propter laborem,& satigationem, quia in labore homunum non sunt, nec labore subijciuntur, sed cessabunt a mo uquoniam consummatum est opus illud mouendi, ad quod i
ciebat motus earum,quia etiam motus ille ad aliud opus, te
debat ad motionem illam intelligibilem, in qua beantur, que vocitamus etiam cum laicis finem amatum,& desideratur la c quoq; Philosophia hoc non negabitvi, motus omnis ad elem tendit,igitur in summo bono quiescere habent, ut eari centrum:huic nostrae Philosophiae consisnus est Plotinusia ster in his,quae de selo: Et si inquit,cessibunt mentes superri non cςssabunt tamen uniuerso vitam praestare , sed semper ioε
efficient,nobis sitffragatur illud quoq; Theologkum: N' cesesauit Deus vitam praestare uniuersis, si tamen requieuit die soptimo ab opere,quod patrarat,vi scriptumesti pater meus usque modo operatur: semper igitur agentes erunt, quia ab illa contemplatione non cessabunt, quae est propria actio eorum . Inuehunt iterum. Si Deus de nouo minadum corpore si genuit utatus est ergo noua relatio in eo insurrendit,& de noCreatore factus Creator, radetur'no est realis sed rationis, ait Sacerdos,& ReligiosusPhilosophus Ioanes Scottis,de ideo friuola eoru est cauillatio;Sed admittatur,quod sit realis rei tio,non est,ppterea noua,sed antiqua,immo alterna,quia aeteiana est eius voIuntas ad mundi penituram, d ad causam iIIani exemplarem est relatio illa resereda, & cum sit agens per nam
dum lapietis,distulit ad illum generandu quou , sibi placuit,
cum sit libere agens,& summe bonus, bonitatem sua ita coma municare voluit,hinc exactissimὰ Mag. sent. cui magis credo dum est,quam Iaicis omnibus, ilhidMoysis aperiensilii princia pio creauit Deus Coelum,& terram, ita expericaae , in principionoe est in idaea,vel principio hoc est in verbo aeterno, quo omunia facta sunt,& sine ipso nilii vel tertio, in principio, hoc est in tempore beneplacito illi qui est agens per modum sipietibias uapondere, mero,& mensura stabilitat Negligut ea
106쪽
men siij sensi haec omnia contenanentes petiit quξd igiti h-operabatur Deus antehuiuscemundi corporei structione hominu cresia Minerua,quadrat hoc loco profecto Dini K .responsio, quod ligna ad eos conabui en diuit th viridarios aeternitatis scindebat,ut eos veluti tenaerarios,&blasphenios combureret; sed illud Pauli ad Haebr.aduertemus, vicoruose uincatur pertinacia, figurana videlicetconsubstantialem p
gebat,non igitur dormiebat,ut polluti homines,& insipientes Iraedicant,non instrumentis eget,qui summus est artistbc, ait satas,qui dixit sacta sunt,cui elementa,ec omnia obediuntei,non in domicilio habitabat angusto,cui sol est sede cui domusest ubiq;, qui totius est centru : Sed illud modo auget di iaficultatem,& quaesitu redditobscurius,an Plato posuerit mu-
dum hunc eorporeum genitum in principio temporis, an ab aeterno & si ab aeterno,an ex parte antea,ao vero ex parte Po sea an in verbis ab Aristo clisentiat,an in sententia etiain t nonnulli ex doctioribus monuerunt Θ ardua est prosecto quae Diri& non ita de facili est enodanda sententia; dimitta igitur ea,quae Iamblicus Sirianus, Plotinus, Proculus dixerunt cuin
Simplici n hiriquet de Moscribuntur commentarijs,& per coclusionis quid nos sentimus, explieabimus sit igitur primamn clusio,non solus Plato munduri generat, ut Arist. illi tri-hui sed veteres onures sui temporis comphilosophi quod ita probant: Quod enim cernitur,tangitur, quod corporeum est quod sub sensit cadit,quod se iistis mouet,genitu est sed mutas cernitur sub sensu cadit igitur gnat' c quicquid vero gignitures liqua causa,necessario gignitur,ait Plato in Thii Secura conclusio, mundus apud Platonem est aeternus a parte antea, quod ita Platonice probamus ex his,q ipse admonet iud hi bonus erat Opi sexin nulla unquam de re tangitur inuidia, im tur omnia,quantum fieri potest, similia sibi fieri voluit,at non esset mundus Deo similis,si non esset aeternus, ergo abeterno, di non in principio temporis: probatur eadem conclusio hac
ratione,duo sunt,quae tenapus explicant,mum,& coaeuu: Ae-uum mundi intelligibilis est conditio, coaevum vero .i. imagoaeui mundi sunsibilis est conditio, igitur tempus una cuml' iactum est, cum mundus iste intelligibilis mundi sit iniam. u ergo aellum est aeternum,igitur & coaeuumaertia conclusio Pli
107쪽
Platonica tamen,sed no Peripatetica,ut doctissimi in Aristo. telem voluerunt: Mundus corporeus de si aeternus a parte an tea,& ab aeterno genitus est. non tamen generatione Physica sed generatione illa , quam vocamus Originationem ,&ori ginationem iure vocamus,qua generans pretcedit origine genitum,& non tempore:Nec pr ualebit quorundam Peripateticorum argumentu illud. Aut haec simplex emanatio est actio transiens,vel immanens,non immanens,igitur transiens; laec vero subiectum requirit ex Aristotele nono suae meta: quonia. non omnis actio transiens subiectum sibi subijcit, sedi ea tantum,qtiae fiunt Physice,& per transmittationem:Quarta conclusio Platonica,& si mundus aeternus est a parte antea,ga mundo intelligibili est sitnilis,est tamen mortalis ex parte postea stilacoluinis seruatur,voluntate Dei est, ita eo volent est secundo in melius mutabilis. Qginta conclusio Mudus illucorporeus causain habet efficientem veram , non autem aequis uocain,-vi dicunt conseruantem . Sexta conclusio cociliare
Platonem cum At ist. non soluin dissicile, sed durissimu est, caa principio dissi latiunt, ncc valet quorundam Peripateticora illud asserere, Platonem ita mundum generasse, idest a Deo dependere, at dependentia genςratio quaedam est aut sermo de generatione Partium totum generantium quia haec omnia a Platone longe distant, qui hoc 'uaesitum lab dubio vertit, Aristoteles vero se certum reddit.
Flore endit Laicomm Schola mundum caelestem ex
quatuor eons e elemensis,ut caetera naturalia γ pora, nos ex ipsis elementis omnino cotendimus gn ' umque statuimus, necpropterea corpus quintum ab elementis disiunctum.. . . Cap. XVJ I.
ΡHysicis rationibus licdi probabilibus Olympia nostra Phi
losophia ostendit coeleste corpus ex quatuor cqnstare eleqmentis,& illud non quintum corpiis, ut Peripateticus patefa cere conatur, sed quatuor tatum esse corpora sed illud est hoet in loco primum commeimoradum,quod alias abundemaonub
108쪽
lnus , tum scilicet suisse ab initio ilosophandi genus: Aristoteles enim,cui tot' sere orbis astipulatur,via,mociis,& senassis ad illum,summum,pulcrum consccdere tentat: Pytagoras vero,& sectatore via numerorum, & mensurarum: Plato, &Platonici omnes,via idaearum, & inteli igibilium formarum , veluti exemplo manifestissimo de elemetorum indagine hoc
ostedere possumus: Arist.enim numero quatuor qualitatum, de quatuor lationum numernm elementorum ad inuenit; Pythagoras vero ex elementorum proprietatibus quatuor pro babatin non plur solido,continuoster spicuo,& Iucido perlalidum, terrae elementum venatus est, per continuum, vero aqua,pperspicuum,aerem,& per lucidum,ignem;quatuor ergo cum sint elementorum proprietate solidum, continuum, perspicuum,& lucidum: igitur quatuor numerus est elemet rum Platonici vero parum ab eis se clogantes, per quaterna rium intelligibilem,quo omnia plena sunt, iurantes, quatuor ad inuenere elementa, quibus etiam intelligibilis mundus ce- stabat absq; aliqua illius compositione, quem quatuor literis quoq; iureiurando testabantur . Non nulli vero de accademi- eis ressi lutoru via resolutionis quatuor inuenere elementa, ut per quatuor anni tempora, per quatuor humani corporis humores: quibus sic stantibus ita nos percontamur.Omnia cor pora Physicaex quatuor constant elementis, sed cfleste corpus Physicum est, igitur ex quatuor constat elementis: Rurius una,& eadem est materia rerum in seriorum,& superioru, mortalium,& immortalium,igitur cflestis mundus ex eadem constat materia, aliter non esset maxime unum, & complicatum: Natura quoq; abhorret a superfluitve, nec tame deficit in necessarijs, sunt etiam in uno quoq; corpore mundano, & lesti eadem accidentia,puta,quantitas, perspicuitas,& cce tera,igitur omnia ex quatuor constant elementis. erum hoc animaduertat aduersarius noster, qui hanc negligit Philosophiam, quod si nos Cllum ex quatuor elementis constamus, non itinen absolutὰ sed hac conditione nobiliori, tame notaiunt in corpore cetlesti,quam in mudano hoc corpore,ex summitatibus igitur elementorum Coelum costamus, & ex puri tibus eius portionibus, ita ut quae apud nos sunt elementa, seces sunt illarum summitatum, quarum igneam natura scilicὀt
109쪽
ium corpiis, & quintaritania ab elamentis disiunetivm si elementum dixeritis . prout etiam hoe nomen elemetunt in materiam quo diffunditur ex Aristis eth. xliiiii ,sed non
concedimus esse quintum elementauri a natura quatuor et mentorum disiunctum. . , at, Negligit autem Laicus Philosophus quae asserimus haer tionemia operatio diuersa arguit naturam diuersa it Celinimus diuersus est a natura quatuor elementorum , igitur uersa sunt: Cili enim motus est orbiculari' cIemento vero latio est recta: Insuper motus in orbem est nobili motu is cto,& praestantior,igitur natura nobilior iure ab elemetis disiunctum. Arguit secundo, & sortius: Si Coum constans est ex elementis,igitur mortale,& caducum,scut& c tera exclamεtis conflatat Postremo itaarguis:Simat lac ea ignea, itur omnia cbmbureret,& adhuc omnia conrumpsisset, ipsi naturam vetetisset; hisce omnibus M.fatisfinere arbitriurium
Non enim Philosophia nostraasseritoteste cor sexies iis constare absolute, sed ex summitatibus eorum, ut Bheriandicebamus:quas Plotinus vocat portiones spirituosas, igitur Bla puritate sistum ab elementis distingvximus, si in impliciter esententare quodam pimim , vo vitos evoca igneum,hoc cst spirituosum nec tameni simpli peninsa. hoe est spirituosum,nec tamen suos iciter igneum mini lam quia tunc cauillus constans esset laicorum Sodigii clietini hoc est ab omni mundana sece, & Qxditie purgarum, quasis vase s orto,ita ut omnes elementor puritate is naturam ignis conuersae sentinon tamen ignis incuter 8Wxsu,' eoia'
dominantis,quia cetterae elementoruin quastita lites in naturam quasi igneam sunt eleuatae. & redaia , Hine honus Platonicus negabit dari in hoc naudo corporeo elem 'ta pura, quia si elementorum puritates ,α summitates incoi
poreo cllasti uniuntur,& selum ex his sqnslatui irii,constans veritas remanet non reperirim hoc elemutari, di sensi im do elementa pura,sed haecMuae elementa a vulgaribusupell,
110쪽
ficta. Mulcestata sediti&:undum vidicitur onseientia,cuirit Psiloseph Sacerrumamateriam collocat in eorpore celeri,no diuersam. materia insen im . de inten Peripateticos adhuc pendet lis,arbitrandum ei Platonem onposuisse ca insticorpussimpliciterismum,nissa proominis,sciant quoq hu vis,u putationis nostraecompmmisso i qmaoniait fu mentu nec timetuunt,asserere C mcta igneum uia Mimanimn Diogenesexveteri mosuit iunaereuia iridis aerem putiorem: Alide iam ex Stoicorum Empori cl-llum ardorem mobilem dixerunt.Heteraclytus igneu imras flamma non urentem,ut carbonis flama, sedimissam me VimmuzPlatonem imitatinuesse is T i. assere minue in neo, cest ignes noti urent δε CtHona 3 uta ignea coitare: Sed dicetinpose-ΗΗ praeciarissi ni virimini disputationἡ e liari Simplicius arbitratur eos curarem commendationibus dectio dis latione stat legi te vos dixerinem illis elegantissima: Nosadiudscauntium rem sumtoxuiirca Arisin Platonemesse maxime arduuial inosis Harmi, Thim. p. sese m Meciam inferio , di sit, Aristi,teles erononeadenti Praeterea
a tuo igitura om6do int, se concilientur; concilient eos Mira, sanin i praeclarissimi &--numero Archetras,qui selumeti quatuorelementis primus seiunmt . 8e illud quintam appelIauit esentiam: erum arbutorem Pl onemis Aronan5 dissentisse , sed per quintam essentim illud tibi
redigebat, Meellex summitatibus elementorii r Ad eorumtamen rationes tandiores, quas putant necetarias, & in lu- biles,&ad illampriust de motu Cili respondemus, quod licὀt
liun silex clementis constatum , motus tamen eius non est 1ectus telementorum putant naturam,sed orbicularis,quo..iam ab animaseli est, ut circularis fiat ille motus, 3c non re
Gisgonduis ergo anume caelestiscorporis ut moueat praem'iori motu, bo mouere potest,& illi conuenitot cum orbitaris motus, se praestantior, de nobilior, seopterea circulon