Philosophia seniorum sacerdotia, & platonica. A iunioribus, et laicis neglecta philosophis. De mundo animarum & corporum. ... Frater Petrus Calanna ... oblectabatur

111쪽

isit rectus,ut elestiet toruin natura exquira: qina niotui vis .eiu fit ex extrinseca natura: modo motus inorbent non ine 'traneo ' ageto,& motore; nec illiciuiushiodivimus accidit, sed in e tu topria ex delenthia ruforma intrinseca quae dat ima eius,qua um vereest anima,&'veia animam nox cum Coum exeius Sphaerica figuras,r lue.- ad .lationet, Grinularem,motus contra natura vocitarinon itest, Liae quoq; partes adueris,domuose ueninuemulatores,quod manielenientacum animata'sint, ab ipsarum anima proprincirculo sem debereau quiafiguraeiunt rotunt', tumquia alimina aestantiori motu movet δε ita animae ctetuentorum proin ue, D primo mouere ita debeant f motu Tecto mouentur sectumest te,nitin aestprnici-mmotiis a.du incipiummotus ese torum est anima, intur circulo m

uerepropria ,ει primo debet; Itaquea pat inprincipio.

a metitui mod putateria ne e qumoresonentis constans, iritur mimm, iura labeat'viment utrima tares sit,icontrariis. Resp.qstodistet egeste cor sex maritor constet civitietatis. t ulla est in eo tamen remutio, neq; mors. quiaeae sunm buserium constat,qualitatesvem in eorum stem remanes, stes sebit instantia igitur abeorum conditione, deos

exceptoigne,rati. est,quia . ndatur agens sestruseo,tia in eo laedatur; Vlternis, tanta est corporis caelestis praestini ut qualitates illa quiescant in eo, veluti quoq; timateria Gli non ullis ex Peripateticis mortueriintiquae unam rata cum sis inserioribus, omis etiam motus ad latem redered hebit quaestit igitur elementorum inrerpore Tlesti conrix. vius Ble motus adcinruptionem ,& nec altera distrepunes

. Vel Platonire elim re in tes . voluntate diuina id

112쪽

coomitio corpus cileste no lavi ur, no repugnat

igitur o interitu simin-repus 'at illi genurnio posse, selo generatis,igitur possibila corruptio, sea, vuluntiate distinaseruatur incolume. . ἐ- -

. , ἰAd illud vero de igne , in quo adeo cofidit Laicus Philotis, Aus ex iis, quae diximus,patet respucum dicunt,ec illat ne u lunaadducunt, si tum est igneum, igitur totus orbis adhu* plus esset, nseouitur illatio, quia iguis es blandi en ,vidificans,de conseruans, non aut incineras cui mens; insuper ita coeleste eorpus igneumest,ut civ mementa in eius naturam sunt adeo conuersa, ut iure ignis vitalis dicatur,& saluber;& ut Plotinus noster explicax,posito 4nquit, ii Coum sitiangibila,hoc est,quod posset tangi; sint, .xem a m tamen calorem blandum,& calorem buent ictis ruat a nequiso parvipendere oppris νςυρος ἡ reum Philosis vimquoniam l qt Sacerdotes nostriadis arent,Mrmunii Gallus, qui semine suo Solari grauida ,& sicuti dat ergo velutigallina,pullos,nos Cllumsoue inoest irridendum.Sed hic illiid quaerere consueueruntign

Io u Da errea quς aerea,aethracan ignea,ergo q'imini incorpstrum generan principiaputa quatuor elam a Caluinude N Arim ergo est cosonus,aut ase ipsod Mi x mi saarmit Simplicius in im. Plato dixit Cessi eta Moysi cognatus . qui scribit,fiat lux, nis, non ignis urens, sed lucens, at Aristot. non Umt cfelix cvrpu esse lucidui gitur idem sentit,n5 n Iabit etiam,ait simpl.lucem esse 'an is speciem, & ita igneum ,he luminosum, go inverbis dionantMon autem in sen tentia,*' nisi ti0,& sihominis praestatissimi,& ingeniosim,dqn ri4 39r tamqn,neq; Platoni,dem Arist. csmata, non vi qn u in Isim posuit eandem ninteriam inseriumna, superioiram ni d*ta Thi possit quatuor corporumgo

113쪽

in Thim.quinq; corporum genera,quoniam aerem distribu*bat in partem puriorem, & in uriorem, quam nucupat lihercam,ex qua Metheqrologica fiunt, & hyppocaumata in coq- cauo Orbis Lunae, quod Plato in Epimonide confirmabat, ea,quae incensiones nos voca s, ipse aethere narrat, & nq- minat hac occasione fortassis, quia Detmones hoc loco coli cat ut suo dicemus loco de mundo subterraneo: Ad ea vero, , quae Simpl. fert,Philoponus contra Proclum quaest. 18. re .cuod si Plato posuit figuram quintam a figura clementorum

qisiunctant tertianc quin horam,duodecilias clarum oram intellexerui, hoc est duodecim tua signa cflestia in M. diaco,quas duodecim. vltrices vocat Mercurius,a quibus citas, & inses icitas ad nos descendit, hac enim figura usus in summus ill wisex vi figura e tranga,& impropria, n0n aut p

Parvipendit asuersaraus γ , qua O prominu deein I mentis in mundo caelestivae rigiditat ,σ coeterarum seliarum mi xum, -or m ra vero Seniorum Philosophis Palladi ONO

M perioribus capitibus assertioni nostroetiamq; Astronorinorum scholi suilragarin adminiculari monuimus,cetiose corpus scilicis ex quatum constare elementis a signis eo 'rum quibusdam terreis,aqueis,aereis,&igneis,Lunam quo*suiuetam frigidaim,& humidama circurium partim humidum partam siccum,Saturnum terreum, & ita de singulis quibusvisiteIIis 1 Peripateticus tanti en haee Astronomorum signa negliis ait, veluti figmenta irridet: Nulla enim inquit, est in cfesti pus stella,quae non calefacia etenim hoc praedicatum est ona nibus stellis proprium,puta calefactio,& licet soli per prius,de praerogatiua quadam couenia quia velocius sertur, Luna ve-xo tardius,non ob id illud inferri potest, ergo Luna frigid de ita de Venere,Mercurion caeteris; omnium igitur Stellarum cst

114쪽

est calefacere propriuiti di a veli clari,S tirdicritatio is in milefaciendi diuersitis,sauet Peripateticis tin seindia Enneadesca'sensu lum,inquit,cum sit maxime vindies per primo ealeficit, & Iicein ceret, Echun .ectaret t. o per se primo,quoniam se cere exiccare iunt duo ritia contra xia,sti dum te siccum.mortifera, humidi, & calidi priuatimnes,stigiditas ergo exaccidentiprouenit, puta a selidis an tian luminis δ' nixpriuatione contingit , sum enim tolti talidima est,quia totumlaneu spirituosium, quod ostandis eiu mobilitasMalor,NIimen; Temeia ergo fingitur fridum siccumis con cfeshi sed Peripatetico, di Plotino aduerutit experientiareriamomnium magistra ut dicituro exporimento enim patet,corporanostra lumine lunari laedi, et istasiat unaqu crescente. decrescete, animalia qua Sini cras tur,fc pinguestantvixum quoi ,ει refluxumna ris respuimus,laitur non omnes flesias caldacete probamuru Ioannesorammaticusin hi ori Sc interito serit, me lita laseli cassesectione ea eius alime ut luc us si xumis fugeretille potact& verissinauinetia as matMm- messellas ealeficere, Alnon insuiora. inquir, sed seperiora ramum, tanti tamen virquaeriram est is Peripateticis cons ruis, quiomnes per reflexione qmri; inseriora calcis exe m

merunt,magis e o co*ha est mollia citissa 1, 6 Nicet a distantia huniris niuria frigesin accadeti, dinorer se,quialimen Luns meatus corpora nostrorum aperien sancausa est aer noctvmus,si frigidus,& venenosiis, ita sim tuis sinus popatefactos adit liberius intrat ,rili patio Iam frigescit Moaccidenti, non aut per se pruno in

stit,exterientiae vero. id Lunaemotionein corporanostra

lude frigesemde id genus rhli aperspicacissimi viri itiast rere stutissim doctissimὰovide,sed peripateticὰ, illud priamum supponentes tanquam opotheus , 8e huius difficultaria hasis,quo selum rauciest uniuersalis omnnim,quae sunt in

hoc mundo corporeo , di ideo vnruersaliter agere consileuit,

tribus si amuir Plato noster in Epimonide,qui Cehun posuitomnium lacinorum, di mali rucausam, causa vero uniueris

salis non agit absq; causa particulari ad essectum quelibet mducendum stare i Cilo non inexpectanta diuersitas,sed ti-

tummodo

115쪽

um do rei exilienetia, diirerstas ergo effectuurn, &specie-'ruin a carasa est particulari Quod φxenapio patet, Cclum cum sit caus uniuertilis non generat Leonem,sed simul cum Leo- in qui est causapartialis, Leonem generat, i Cetto igitur non. est Leonem a Sole,ita et de homine assςrimus.Sol,Deus,& ho mo i Arii generat hominem,sed a selo, ne* a Sole est c Mimctadiis hinnomisi ab homino,qui causa est partialis, ita et . dicimus a Gaelo non est expectanda trigiditas quia estcausal viuuersalis,sed aselo,&aqueocleo exostii 'etas, aquaen micosa est partialis frigidStatis , Celum suo cum igne siccita luentemuit, non ergoa Luna est frigiditas expectanda neq; a quavis Stella; 'el Salii maia,vel Venerea, vel ex qualibet alia, sed abelementis,& l0 sinul Cptuni capitur ut causa uniue Ialis,elemtarta vero vi caul partiales se ira ad experientia de

Luna, quae frigescat, iam clarescit respon lio istorum subtiliu ,stasi l e qacte.& dotissimξ exanilis ata,& ad Lunae frigidit dein mirioceaperra suere Oidde qiimuid di emus animaliabus,vaead Ltinet motionein pnigniora,&crassibra fiunt quiddh ijs,qui de fluxu,& retaxu maris reseruntur per ardua pros oreddunt disiicultatein stater Astronomos,de Peripateti- nota al iquando it udetiam, quodlegimus apud

Suesuuiuii praeclarissiiuuita virum, haec omniati geminato Iul-

miseeuenire puta a lamine essentiali, di accitantali,quod ὀCcel, ad nos descendit,effenim in Coeli anquiunt, geminata Iumen ,essentialς alterum,& illudperpetuum; semperidernaei imperniutabile , semperq;.Coelo adhaerens,est alterum, quod vocitant accid)ntale,qnodsi aliquandbitragis aliquadomi' nus,& ex hoc accidentali luminei uenire,quod animalia in dam veterassiora,velpinguioraredderenturi Nunc vero quia Sacerdotium est nostrum Philosephandigenus adNeptuna recurrImus prouidentiaenaturalisSymbolum degenerationismum:Estquoq; Neptunus,ut nostri sub aenimare Mngum, aquarum nuineia,ergo a naturali providentiae & Neptuno aquarum Praeside , ut quada ani ia iis mari pinguiaad Lunae motionem reddantur mare quoq; fluat, & refluat, quod1brtassis innuere voluit Aristo.3.Metheoriin exordio,necesse est,inqWit,munduin hune inferiorem lationibus superioribus esse contiguum,ut omnia virtus inde gubernetura A prouid tra

116쪽

tia est quoq; Palladia,ut Platonici reserunt: quae est diuina Euidentia,& iapientia numen, quod & si Platonicula' est', veri

tati,& fidei tamen est cognatum, Plato enim de legibus Iud testatum reliquit dictum verὰ Theologale': Nunquam a Deo neglexeris, nec ita ut paruus sis ut Terrae profundum ingrediaris quoniam si cuncta creare no est indignatus, cur ei go vilia contemnetλ erubescant igitur idqas negligentes,&ridentes, quoniam Palladiam prouidentiam negliMnt, eriserident, quod non irriserunt veteres Theologi ,'quid enim e prouidentia, nisi distinctarum rerum etiam vilium curanda rum cognitio λ Diuinae ergo prouidentiae omnia subi3ciutur rHinc Plato in Epimonide posuit Coelam omnium honorum causam, nec a sontibus superioribus iniquas sordes emanari ait etiam Crisippus carmine illo. -

-2 1ortales etenim noctro rum causa malorum

: Causam reddit Plato,quia Sedes Dei Cstum est,bonus igitur erit Esloriam infimus,mvirtus Cliorum omn ium, ut etiae Iamblicusde Mysteriis Aegyptiorum animaduertit.&eo red ente in columnis Mercurijscriptum erat, omnes astra m influxus optun Me, si vero malum indὰ sequatur a subiecto mala d osito non syderibus ascribi debet.

Bure ex bis,qua monuimuri illud insurgit a filum dia Iputandum an vilius coelestis corporisfit nati iis ,

ii an voluntarius,an neuter Cap., XIX.

Rduaprosecto q-stio proponitur discutienda, an Coeli

1. motussit naturalis, quoniam si ex elementis est constans . iure Iatione elamentorum serri deberet aut sersum,aut deor-shm,atcu ex Platonic doctrina diximus esse praecipue ignesi igitur sursum serri necesseest, non autem in orbem, peramet difficultatem controuersia inter Aristotelem,& Platone: Phi.

to enimnon ponitia uniuetis sutiam,veq; de sum,sed dum

117쪽

-ardotium, fle sinistinima diiun.& circumferetiam, Ari.'stoteles moesoneta sursum,& deorsimserri voluit, ad inmequo nodumvariadoetissimorumvirorum sentesia,Nbertus negat si motum esse naturalem , quoniam naturalis motus Velocior est in fine,quam in initio, at motusClli est informis, igitur non naturalis: Arguit secundo, quia motus celestis cor. poris es incessabili sternus,& infinitus,at hic non sunt fiatu rae affectiones,, fiat motus aeternus, igitur a causa aeterna, fi αtemo mouenterergo diuin δε supra naturalis;Motus renaturalis fit ab intrinseca natur d caelestis motus ab extrinseca fit natura,seu forma,putaintelligentia, igitur diuinus,vo. Iuniarius,& supra naturalis motusAd aduersus Alberium,aesectatores,Virum ita doctissimum, ae in naturalibus praesta tissimum ita arguereconati sunt neoterici, Arist. inquiunt nias, Praede Letio a comentuarono risq; ad I Mnil aliud ostendo. Quoinua es is duo,primum motum Cetis esse motum in ora hem, seeundo esse motum naturale hoe praecipuo iacto land mento corpuscfeste exdiuersa esse natura conflatu,& ab et mentissei ctumbae ratione, quia unius corporis simplicis unus est minus,si l ex secluidum naturam, ac selum corpus est simplex, Murmotus illicina petit simplex secundu nam Guior cui u uisu, Praeterea aut cor ri lini competit motus in in m P te naturam ut secundum natura .

aut igitur surium,aut deorsum.sed neutriun istorum, quoniami signis,aut aliquid aliorum elamentorum, & ita noecitdia uersum ab elementis, ergo motus in orbem competit Cso seccundomitaturiun, ut cumulat omnia dicamus ex ec em Aristot. r. sti decim qiuri . Otusinquit,qui competit ali cui secundpm naturam,alteri praeter naturam copetit,sed et

petit alteri corpori secundum naturam. Propterea ac maiorem augerent viij difficultatem huic dia lautationi fin imponere credentes, ita soliti sunt respode remotum C 'i duabus contemplari posse considerationibus. vel proprie,vel secundum alogiam,seu si midine,propridnon est naturalis,cum sit ab ipsa intellisntia, quae non est mi iurastcundum vero similitudinem viri; hoc modo:Sicutina-

Arist. kbyses principi motus,vel quietis,ixa coe . restis

118쪽

PHILOSOPHIA SENIORUM

lassis formaest principium mouendi, di sic p'test diei natur 1is secundum similitudinem: Quoniam di si intestigetiano est

natur induit tamen modum naturi.Alij vero acutius,Brea se,& ingeniosius ita respondere conlueuerunt. Motu Cpi st, licEt bitariam cotemplari posse, vel ex parte principij passivi , puta mobilis,vel ex parte principij activi,non est, inquiuim turalis ex parte principij actiui, quia est ab intelligentia m uente,quae non est natura, sed ex parte principijpassivi: , quoniain;cs teste corpus est naturale, cui naturalis copetit in orbem : Sed alij aliam tradun resposionem perspicaciore, subtiles scilicet Scotus. Aui Scot.in η.sentadist. 8. Auic. s. suae Meth.cap. 2.motum csti non esse naturalem,neq; ex parte principij act iui,neq; ex varie principij passivi, neque parte mouenti sineq; ex parte mobilis,non ex parte mouentis interuligentia scilicet , quoniam ipsa non est natura, nee debet ullo pacto dici natura ex Arist.1. ys. contex. .ia. quo in locod clarat,de qua inquit amatura dicaturri Respondet naturassici de sorma materiei coniunctamn a materia inseparabilε secundum esse,quae tamen cogitatione, Et ratione separabilis est.Idem confirmat in contex.quartodecimo ubi ea remem rare videtur,qui de partibus animalium imo monuerat,in quiens,non omnem animam naturam esse, sed aliquam, puta. quae est materiae concreta: Abstractam vero, re aeternam natu ram quidem non esse, probat secundum suae problitionis paristiculam,quoniam mobile propensionem, de procliuitatem n5 habet ad huiusmodi motum,eo forsan arbitror ego principio Platonica imo us,quod caeleste corpus ex quatuor sit elemetis conflatu visupertius nos probauimas,& ideo potius in

tu recto tuam orbiculari moueri deberet Instabit fortassis dam aduersus peti cacissimos viros; Si igitur nin; ex parte mobilis est motus Csi naturalis, quia non est procliue ad il- Ium motum,ergo inmus eius erit violentus, & praeter naturarRespondebunt huic calumniae, quod ne6; ob id violentus, sed iucetur motus neuter, eo quia selum est in potetia neutra ad recipiendum quamlibet rationem,ueluti superficies in potentia est ad recipiendum colorem quemlibet. Recentiores in suis dilucidarijsita huic quisito responde

me navi Doctione, quos habuimus in honorem, ut

conis

119쪽

εε tacipulos,ac in Patauino Gynmasio e latriosxerilan itam imum distribui ait,quod si motus naturalis h loco cς uia contra vitaenini de vi motu violento opponitur, absque dubio inquiunt,motus seli est naturalis,est enim per nivide nullium violentum perpetuum,& hoc tam ex parte mouentis , quam ex parte mobilis, ex parte quidem mouentis, quiaJicὰe natura non sit, est tamen anima motionis sons, de persectiori motion imouere debet,qua mouere potast, propellione quoq; habet ad motionem huiusmodi ex parte etiam mobilis , cumst naturale coryus,proculdubio naturalis est motus, quia coepus Physicum.Si vero accipitur motus naturalis prout distinguitur contra voluntariumRes'mdent quod motus seli n6 est naturalis,sed neuter,hoc est neq; naturali est; violentus, voltantarius,cum a Coeli agente proficiscatur. qui est ag9 supra naturam ,α ita intelligunt Auermem asserentem in Cficom. tertio Motum seli esse naturalemsicut elamen.

Sacerdotes nostri huic dubitationi Platonirantes ita rei dent seli latione i triplicibus motoribus oriri,primum a m&te illa eminentissima, qua omnia volvuntur, vel secundum ab anima Coi siloorbi inistenti, vel tertio a natura omnibus robus,corporibus, insitan Siprimo motus cilestis diuinisest, voluntaritis, omniaxnim, mrae a mente prima dependent, ait Plato, in ijs, quae de Rem diui na sunt, etiam 'li motus sibi consimilis ternus scilicti,utrum causam huiusmodi, causam vocitant dirigentem,& remotam:ob id argumentum Alberti validum abundὰ probinaridum illud asserebat, Csti motu es.se diuinum,aeternum infinitum agitur non naturale: sed hae distri ione solvitur,quodmotus C, i stat us est mente prouenit, quae causa aeternaest dirigens, di si tandem remota est,motus etiam Cetti ab antina secundo prouenit,& tunc iure motus animarius vocatur , quem no negabit honus Peripat licus: Tertio prouenit a natura omnibus rebus insita dici. tur matrix propinquissima sicut ab anima propinqua, quae est talis naturario in girum,& in orbe mouea veluti corpus prae stantissimum, prinantissimo motu movere debet: Vetam ne

nobis ipiis aduolari videamur, cum superius in Cetto non esse quod nidi est mCso natur:

P 1 sed

120쪽

sed nobis iuri ni linquamin io serioribus corporibus bet eriim pi sititia, atq; propensio natura dici potest .at cis in eo te Ees. illa adest procliuitas; di propensio ad mota

in orbem, est Ooq; in Cetto naturi: auare& si tres motionagener a mente, anima, a natura, tendunt tame ad motum unum.qui naturalis dicitur, quiaprocliues omnes sunt ad mo

: liam qu uadim responsionem, ita scilitat essem turalatii onini sto,Peripateticis conlatiamin nostris 3 primo em parte mobilis. secun ex parie mouentis, Zc ita ab principio activo,& passivo,& non tamen iucundum similitudinem,ut doctissimi quida monueruta ex praeceptoribus,quo

niam tunc sicilis esset respondeo,sed propriamaturalis, & prismo a principio mouentehic labor et 'vomam formae,' .ve omnes Peripatetici consessi sent, Mauraliter agere,sedan C Io est si Ggit illius est a Dre naturaliteri Dicetissittacsis Vera est Peripateticorum sententia, & famosa est propositio resae est naturaliter agere, mi .s in materia,modo CP Iiis a non estserina in materia,ergo si ita respondebutia ea est proiecto calumnia,quoniam & si forma abstracta sit, tamen ut forma estulit naturesster agere competit, nunquid ve

aiunt etiam labetitos quomodo larma; in ca estibus mouet lan pedibus,an manibu aut alijs qui suis,vel vectib , vel frumentisZRespondent,nullo istorum,sed movet,quia formet est naturaliter agere,iure propterea arguitur Arist. a nostris, quiPlatoni nostro ascribit secundo Cili duesssea ellastio im ueri propriaciuxanima,sed motu sui orbis,di ita in Platoin anuehit ita arguitinon mouent pedibiis, igitur ad motu sui orbis: Dicimusno quod mouen eo quia formaestori quibo conuenit naturaliter agere praesertim ad motum in orbe:Prs terea ita armis,si motus Cpi non est naturaeis ex parte mousetis , igitur huius motionis contemplatio non spectabit ad n turilem Philosophum,quod negare, erit risibile, omnes enim latentur,motum ad naturalem pertinerent in his,quae tertio de Physica austultatione liquido constari, assectio eorporis. naturalis,quod si haph cus quando considerat, no vi

incorporia naturalisailectio , sed vi ata viunodo tra M