장음표시 사용
141쪽
nullam fecita nictionem de anima cflastis corporis praecipuεiu secundo de anima bi de ea erat indagandum,nam cum de communi animae dii finitione disseruisset,singulas animas nisenifestare est aggressus,constatq; eo libro vegetalem, sensibile, eiusq; potentias,operationes δε obiecta contemplari e sensu communi,& santasia.Tertio vero de an.lib. scrutatus est, qua homo ad ei ' mentem intelligit, &sapit, quam haheat diu ferentiam,quomodo quoq; fiat ipsum intestigere. denique de intelligibili in se manente, mox de principio animalis moti-uo , quod est appetitus, ita libris de mima finem imponit,
nulla iacta meritione de anima caelestis corporis,igitur animai tantum corporis caduci cinitemplatur, illaq; dumtaxat dissi- ,
niri videtur , praeter haec o invia ira igitur si haec animae diffinitio animali caelesti conuenit, ergo& Ctium quom sensitiuum
erit,quod est Arist. de an. 6 . contrarium ita arguens cotra.
Platonema iusq; sectatores,si sensus, inquit, sunt in Celo . aut ,
propter melius animae, aut propter melius corporis, non pri muni quia sensus sunt illi impedimentum,&cumdentur animali popter sinitem,non conueniunt, celo conuenit sempis
ternit agitur diffinitio animaeCilo non congruit:Verum'ediminum non desueriit adhuc Apollineihomines, & lucis filij,
qui aliter sentiunt,& armis aduersariorum aduersus onmium placita ostendere nituntur sub hac diffinitione anima Hlestis corporis quoq; contineri,& omnino claudi,ac ita demonstrat.
ea anima inquiunt,disfinitur ab Aristot. uae est aqvs Physici corporis organici potentia vitam habetis,cilestis igitur quo que anima in sfinitur . prima pars probatur, scilicEt, quod est, corpus Physicuinex ijs,quae Aristo. 3.de Cilo probatAuod se
deinde orga ricum authoritate,& ratione probatur, authorruitate quidem Men. 2 CYli 1εCstum, inquit, operatur per stet 'Ias,quasi per organa,stulta ergo sitim cilestis corporis organi probatur etiam ratione validissima, illud est corpus organiacum,ex et dem.contexi.quod habet diuersitatem,&do. lacini atem in partibus, de euius forma ita una parte uritur, quod non inera edCeltam ita se habet,quoniam penes ram,ti densum prooperatione producedi utitur, est igiturcorpii
142쪽
ducum antinii,& stirpes onmes, non tamen est inserendu, erat go organicum non est, ita enim planta corpus organtium nolesset , quoniam tantam diuersitatem in partibus non diaber,
immo eius partes omnin5 simplices videntur. Rursus de si animali caduco organa dantur,& partes dissimilares, multo in sanimui sempiterno nobilissimo, quod si non nutriatur, 3 Motabiles, stirpes,est tmnia non dantur corpori cthici seni. lius propter salutem, sed propter cognitionem huic quoq; as sertioni fauere videtur Ai,Mag. in quaesto illo , in 'u' i , trunt Peripatetici de dextro,& sinistroseli,&adi notiet ille,u, in Cilo est deformitas in partibus, quia in aliqua parte Cini sunt plures stellar, quam in alia parte , & illa pars eii Gaetrum Coeli quia densior pars, quae vero rarior, & non tu multiplex, est sinistrunt:Vna igitur pars seli est densior alia, quod patet cla tabula, in qua nodi,& tamen no ii,3c tabula sanr eiusde ri- , aionis cum tabula,& non disserunt ; nisi secundum qualitates et Est quoq, C luna potentia vitam habens, potentia ve. o, quae sub animae diffinitionem cadit, non excludit actum,sed stat cui
actu,ut ex Arist. patet a. de an. coni. x.imno haec Potentia ne adum stat cum actu orimo, sed cum actu secundo stare potesto veluti in anima vegetabili est notum qua licet semper opere , tur, eius tamen corpus est potentia vivens idest possibile est ut uiuat,habet enim potentiam,& facultatem, per quem ut uiuat,ergo est actu,& potentia vivens: Praeterea una, & eadea est facultas, quae omnes species alicuius Analogi conlepiatur ex Ar. 4. Meth. 3. Sed anima de qualibet anima dicitur, igitur. de celesti quoq;, cum anima genus sit ambiguum , at Ar. comsuetudo est, prius in communi agere de com. Analogo disputationem is tur de omni contento sub illo Analogo igitur M. anima quoq; seli, si anima genus est Analogum, ambiguu*istaec inquiunt, verissima sunt in Arist quilices prius egerit dei anima animalis caduci,non ob id inferri potest, igitur non de anima caelestis corporis: Quare verissimum est , disputatione de anima Celi contineri virtualiter in disiputatione de anima animalis caduci cum de anima corporis caduci disseritisset, non fuit expediens amplius de anima Coeli disserere. ει dispi
tationem aggredi rursus: Superuacaneum enim B:sser, Ar.n.
obscuritati, ta breuitati semper studuit; Arguunt lartii ilu
143쪽
hie is silijδε ita percontantiar:Pones disserentiam inter aliqua
dilo,utrumq; illorum contemplatur,& utrunq; considerat,sed
I r. .de an. I .ponit inter utranq; animam,conuenientiam,& discrimen,igitur utransi, considerat, & ne gratis alioru sententias refellere videantur, verba Arist. loco praecitato ita sonant:Sensitiuum,& intellcctivum in rebus mortalibus loco,de subiecto non separantur,ergo inierunt separari in rebus aeteris nis. V ltimo sic arguitur.In cso clarum est adhuc esse animam, quae principiu est coelestis motu igitur necesse est, ut haec ania macile iiis corporis ab aliqua iacultate consideretur, non a Metaphysico quia omniaut entia tantum contemplatu ergo
utest principitian motus cslestis,a Physco contemplari debet: Assignant modo puri Peripatetici locum, ubi hic conreptatio feri debeat non in 8. Phy. quoniam de primo motore inquit,
vi est causa rerum uniuersalis, ut generantur, S corrupuntur,
totus enim sermo Physicus,idest octo libroru est uniuersalis , ergo in 8.Physicorum de anima cili quaer itur, ut est uniuersalis agendi causa,nesti haec animae speculatio fit in ijs,qui de cγk,.quoniam in illis,quae de Hlo scribuntur, de corpore cilesti
tantum inquiritur,ut ait Syrianus,ut est corpus simplex,ingenerabile incorruptibile,neq; graue,neq; leue, igitur contemplatio de anima cili in his,quae de anima,tratiari debet; Haecies ergo filiorum lucis sententia,quod scilicet iub comuni antimae.diffinitione,quam Ar. a.de anima tradidit,cslestem anima contineri:Sed horum lucis filiorum,& Apollineorum hominu opinio ut arbitror potius A cade lica est, quam Peripatetica non enim Arist. ninnam dicunt,placuit tamen nobis lite vobis hoc in loco reserre ad delectationem enim scribimus , sed an ita sentiendum sit, relinquatur problema: Verum pro intelligentia istius sententiae, quaedam sunt obseruanda, & aciscipienda,quae quoq; Peripateticae doctrini aduersari omnino prima facie videntur, di primo est obseruandum, in cflo duas
existere animas,quarum altera sensitiua,de qua inserius dicemus,per quam cetici e corpus animal magnum dicitur, & ansematum corpus, qua anima clius e corpus illas exercet operationes,quae illi: ut animali conueniunt: Altera vero intelligentia vocatu r,quet corpori cslesti tributa est ab ipsis,cum sit corupus nobilissimum,& praeccuentissimum, di hoc in causa est, ut
144쪽
elum in orbem feraturin circumuoluatur, atque inteII at Unde Ar.accepit, inquiunt, ansa,vt duas animae uniueriales traderet diuinitiones:quarum altera ut prior animae naturam declarat, ut actus,& forma corporis scilicet Physici organici potentia vitam habentis, huic i tur animae sentienti, quae estisim quac tum est animes,distinitio illa ab Arintradita priamo conuenit,ut aiam cili compraehendit,haec quoq; anima in causa est,ut sit verum dicere, c um vivit, quia est sorma coeta constituens,& illud vivens rediit Sub secunda vero diffiniti ne scilicet anima est principium mouendi,& intelIigendi,anima intellectiva clauditur,& animam quoq; sensitivam copihedit, quoniam per ipsam orbiculare corpus eas exercet op rationes,& actiones,quae ei conueniunt,ut animaI est,sentit.n.
ea,quae sant hic,& eas dirigit ad propriu finem. Quare ut breuiter haec aperiantur sub prima diffinitione: an imae sensitiva sumitur iub secundavero,& sensitium intellassiua,haec Iucis
iacundo accieiendum , & obseruandum est iuxti eoru sententias,quod licet Arisa. de an. de praedicatis pro ijs huius
animae sentientis in cςlo non meminerit, ncc mentionem alia quam secerit,aut tractatum particulare ediderit,in causa suit, quia ea praedicata monuit,quq animet sensitius corporis caduci non dedecent,quae etiam communia erant ambabus: Veruquonia praedicata propria animae cflestis sensitiuae pauca admodum erant, ob igitur illorum paueitatem contentus fuit,
de illisdutaxat praedicatis propriis disserere quae animi sensitiuae animalis caduci magis congruunt: Neque hoc est praeter consuetudinem Ar.cum enim ait A ver. de mata demostrati
nis egisset in I. post.non secit tractatum separatu de materia dissinitionis,quoniam ut Auer. iIIein proh. I.polt.simul,& se. mel, de materia ipsorum veluti duorum sciendi instrumet tum disseruit,ne superfluus videretur:Quod si aliqua remanerent dicenda adhuc, ita pauca erant, ut negligeret tractatum separatum aggredi,ita etiam Arist. ad propositum nostra, cude anima sensitiva disputa set animalis caduci , de anima sen-stiua est simul habuit orationem , quoniam multae sunt con ditiones,quibus conueniunt, &paucae admodum indecentes, di ditaretes inter se, ob quarum paucitatem tractatum separatum
145쪽
ratum non merentur; pari etiam pacto cum Ar.3.de an.intelis lectilia hominis locutus est,simVM de intelligente minis cε-li seri iocinatus est, intellectus enim velut in se nuncias est, coisten platur, vel ut est progressus, cum igitur de intellaeiu in se manente disserita decimo nono rex. q; ad vigesimum primuinclusiue etiam de cetiorum mentibus mentione facit, quorum praedicata communia sunt utriusq;.
Sed super hoc secundum, quod proI omimis ob larumdu. dubitatio exoritur, di quidem non parum ardua, quonis' ex Ar.habemus,u, corruptibili ,& incorruptibili nihil est comis me unilaocum,igitur fieri nequit, ut animae dis finitiones vir manimae conireniant,corpori caelesti,& subhinari,animali caduco,& sempiterno, Respondent,4 si non conueniunt in naturauniti Ira,conuenient tame in natura alma, igitur per prius
de rilesti quam de sublunari, & caduco animali, animal enim per prius dicitur de perpetuo, am de cadum. .' Tertium est ab eis accipiendum, Gelestem animam trifaria eontemplari unumqueA; posse,primo ut ens est entis cuius- lihel princ irium ea ratione, qua ens δε hoc pacto Methaphy-scus ipse contemplatur. Secundo ut est rerum omnium gen ratorum ,& generandorum cauta uniuersalis , de hoc pacto in B phys perpenditur.Tertio viritum constituit, qua coelusculicet est animal δε suas exercet operationes, & hoc pacto comtemplantur in libris de anima: Quarto est quoq; obseruadum iuxta eorum sententiam,hanc animam, quam senciente in cf.lo statuunt, non esse ex materia penitus eductam , sicut csterae formae materiales.esset enim cstum tunc absq; dubio corruptiabile,ne ; est omnino deformis illis separatis, sicut intellectus rEst igitur Brina quaedam, quam vocant λrmam media , ne,
mediam per negationem,ne'; media, quia est ex extremis cois lata naturis,sed mcdiam dicimus per similitudinem. & cop rationem,idest inter separatam Brmam,& non separatam,t ter abiundi a di non abluctam, hine a lucis Hijs lunae assimia latur,cuius pars una lucet, altera vero tenebricosa est, ut insorius declarabitur q, Propterea est quinto obseruandum, 'duo sunt in latitudine .rmarum extrema: sunt sormae penitus in materia, idest de alito materiae eductae, & ad actum de potentia, ut dicitur: astente producta scilicEt, a diuisioni subij- R a ciuntur a
146쪽
. hiuntur,quia formae in materia sunt, & per materia constituta - tur,& constituunt,sunt quo* contrariu patientes,ortus en ini& interitus E contrario inconti arium procedit tertio in earum actione finitae,ubi enim ortus, & interatus, ibi actio Marita: Sunt ex opposito formae,quae omnino, & penitus a inar tria seiunctae sunt δε immateriales dicuntur, quae neq; materia constituunt,neq; ab ea constituuntur,propterea agente n5 i Hi en ut de potentia adactuna transferatur , ne , iure parti-:biles sunt,cum non sunt in materia, formis enitia diuisio acta..dit ob subiectum magnitudine affectiim,huiusmodi enim sor-anae insubiecto non sunt, neq; contrarietas est in eis, quia non est illis neq; ortus,neq; interitus,&lpterea infiniti sunt actio nes,operatio enim modum existendi sormam insequitur ,& fi Purisseripateticis credodum est, huiusnodi formae vere fomanae niunt, nec dici debent, quoniam de ratione sormae est costituere. i.qua res est,& ut principium sit,quo res est, potius agitur dici debent causs agentes,cu sint priueipium,unde mo ius tantum,sed non principiti constituentes Vertim inter duo
sermarum extrema tertium fbrmarum genus.dari debet Huae
mest; penitus iuncta silui,neq, penitus iunctae; lugsormae iv xe mediae dici debent, huiusinodi est forma cintestis corporis, 'a scilices cstum inesse constituitur,& fit animal edia dico,
.sormam non Ur compositionem scilicet ex extraneis consata sormis,neq; mediam dico per neratione,quod non sit neo. aisc,nesti, illa,sed mediam dico per similitudinem,Sc compara, siqnem , utrisq; enim sorinis extremis persimilis si, a quibus etiam separatur, similitudo autem hoc modo fit,na veluti somniae materiales subiecta in esse constituunt,ita haec sorma ciliae in esse constituit,& launi unumquodq; subiectum N ita tene muricosae est similis,separatur tamen,quoniam a subiecto non constituitur,ne, diuisionem patitur, nec habet contra Tium,neq; ortum,neq interitum,neq; finiis est actionis,& tuelacenti Lunae,ac splendidae fit m milisutaq; his formis,quae omnino a natura seisictae sunt, fit similis,illi' consentit.in
re magis cum lamistumaterialibus commeactu habet,quan sum materialibus. Sexto est obseruendum,& a ipienciu,quod non .sine rati
nabili cata lusissilui,Muis Apollineislia: eutiens anima
147쪽
esti corpori tribuitur, ut scilicet caelestes illae mentes pen Leus abstractae communicent bonitatem, &perfectionem subrunaribus,qtiae per Litionem orbicularem commoditis diffunditur,non tamen ipsa sensitiva est,quae communicaticu sit imperfectio in ea propter commercium, quod habet cu materia, sed ab anima intelligente persectio huiusmodi, & bonitas ad nos destendit imi ipsa sit principaum mouendi. ac per motu eius bonitas communicatur Uerum quia bonitasDei quoque per cognitionem communicatur, neceta fuit ponere hac an, mam sentientem, ut particularia cognoscat, prouidelia enim particularium est, atraeus uniuersaliter aput eos intelligiti verum hoc negotium sequestre est ab incepto, propterea suo Ioco exactius haec omnia aperientur, cum de csella corpore erit onmino tractatus ab isto disiunctus. His igitur ita apertis,& adnotatis. ac de Iucis si iij, argume-ta,quae ere ab omnibus afleruntur dis Henr.Et ad primum, cum dicuntallas animas ab Arisa de an .disfiniri, quaesunt in materia, at anima caelestis corporis in materia non est, igitur animalis caduci tantina anima diffinituri Resp6d. cum dicitis animas,quae sunt in materia sensibili considerat,vel habitudinem habentes ad materiam sensibilam hoc oportet quoci; addere modo, anima coelestis corporis habet habitudine aci in te iam sens bilem puta ad coeleste corpus, quod est naturale corpus,&sensibile, coiasideratur igitur ut principium coelestis
corporis habens habitudinem ad materiam sensibilem: Ad s eundum,quod est, illa anima distinitur ab Aratuae est in par hilis ab eo,cuius est actus,at anima celestis corporis separabilis est, igitur celi anima sub illa diffinitione non clauditur. Ad hoc ita dicimus,quod separatio bifariam capitur,primo diciatur anima cili inseparabilis, quoniam nuquam csleste corpus dereliquit, quia aetias inseparabilis est ab eo, cuius est actus rAltera est separatio, quando serma a materia in esse non pendet,& hoc modo citi anima quia a materia non pedet,dicitur separata,habet tamen latitudinem ad materia, ad corpns scilicet cgester Ad tertium quo afferunt,c luna non est organtiscum,quia stellae eius organa sunt illius,quibus operatur ex Araminia. cfi 42.habetur, c qium habere diuersitate in partibus,
putararum densum: Minquit, estvisior pars orbis, nec
148쪽
valet dicere illud inferre,ergo coetu est corruptibile,eoquii densem prouen iti mater ia,quonia celum est materia in aon, non autem in potentia. Ad illud vero,quod dicunt ex progressii Α r. in lib. de an nulla fit mentio de anima cςli: Rest ondetur quod disputatio de anima csti virtualiter continetur in disputatione de anima an in alis caduci. Uerum haec omnia non videmur Ar. omnino con na, sed potius Plillosophia est Academica,quam Peripatetica,& illud praecipue,duas ponere in cflesti corpore sormas, scilicet seiam thiam alteram, alteram intellectivam sensitivam quide vi π.lum sit vere animal animatum, intellectivam,ut sit nobilissimucorpus, quoniam rationi videtur horum sententiae aduersari, dum asserunt animam hanc sentientem esse formam mediam, quoniam inter separatum,& non separatum non datur mediuquod est triuiale dictu ab omnibus ferὰ Peripateticis : habuimus cum ipsis quandoq; disputationem, & ad hoc ita respondebamus, inter separatum simpliciter, & non separatum non datur medium,sed inter tale separatum,& non inseparatu vibique dari potest medium: Est enim, in quint, haec separatio tulis, quoniam anima haec est quodammodo separata, quia an, mabus separatis omnino,& simpliciter assimilatur, est quod1- modo inseparabilis, quia materiae assimilatur constitue iis c luminesse,ut sit animal,& propterea rursus insurgimus, quod haec non sunt Peripatetica,sed potius ad Philosophiam nostra velatam,& sacerdotiam spectatia,& ab Auer. incipi vide substantia orbis leuere est is, qui post disputationem de materiacsii in actu, deforma, quac tum inesse constituitur, disput tionem quoq; aggreditur, Sc cum eo quam plurimi Peripatetici asseruerunt, huiusmodi formam cstunt in esse constituentem,esse intelligentiam hac ratione, quia aliqua formam elementorum esse nequit ostenderat enim cum Aris. I. csti flumnon esse aliquod elemetorum,neq; eorum mixturam esse, erit igitur serma eius anima,atvegetalis anima esse nequit haec. ωlis viventibus, quae morti subijciuntur, accommodata est,
neq; sensibilis , quoniam haec animal i traditur propter salute, tum vero perpetuum,& aTyphone ut dicunt, no timet,igiatur intelligentia mes illa scilicὲt sola erit cilesiis corporis ir-ma,quae citum in esse constituit illud unum reddit,c5firmat hoc
149쪽
hoemet Averr. disputatione tertia suarum disritationu .dubio undecimo, unum primum sibi praesipponens, cslii in selli.eEt moueriin ita arguit,* dat Glo motum, est eius tarm i, ae intelligentia est, quae dat cito lationem, igitur ipsa est forma eius,hanc rationem ab Ar.8. Phys Averr. accepisse nulli est dubium,monstrauerat enim Ariscitum esse corpns se ipsum in uens,igitur a principio eius intrinseco,& in seipso cum quodlibet mobile in partem mouentem,& motam distribu itur,&licet alij Peripatetici praeter intelligentiam aliam trib. latcq-lo formam ipsum coelum inesse constituentem, consentiui tamen citum esse quodam constitutum, & constar iura ex materia in actu,& alia forma, quae tamen no est sensititia anima, meum csleste corpus diuis bile est, sexclusa etiam intelligentia, ergo ex actu, & potentia est conflatum. Simplicius etiam celupraeter intelligentiam in esse constituit ex forma illa, qua vocat naturam,& naturalem forma: quod clarius doctissimi Peripatetici hoc argumento aperiunt, aut cetium seclusa intellia gentia est actus, vel habens actum, non actus, quia esset forma tantum,ergo est habes actum, igitur compositum ex materia,& forma,Peripatetica igitur non est Philolophia, in cetio sensitivam animam statuereliquido etiam constat, horum sententiam ab Ar. recedere agnina de anima coni. I 28. numerusenis suum ex numero organorum ostendes ille ita arguit, si sextus sensus reperiretur, alium organum reperiri necesse est, quoniam sensus absq; organo consistere nequit,sed no adest aliud organum,ergo praeter quinq; alius sensus no adinvenituri AGguatur igitur sic ab obiecto: Potentia absq; obiecto esse non potest,quia frustra esset,& ociosa sed c tum non indiget obiectis sensibilibus, igitur non est Peripatetica milosophia ponere animam sensititiam in cflo: Rursus duas ponit Aric fosmas,abstractan h& in materia, si abstracta est huiusmodi sosma,igitur est intellectus,si vero materialis, igitur clium corruptibile: non est igitur Peripatetica positio, nec rationi e sena,huic assertioni astipulatur Themistius fidiis arist. in te Pres I.de an.cap. I. ratione inquit, extremi, mundi partibus sensus denegati sunt,idest ego praecipuὰ,N plantis, cetium quiadem quia inteIIectum tantum: stiri es vero vegetesem dumi aiat,nec valet illorum Peripatezicorum reconciliatio, assere γtium
150쪽
serrum attrahendum utitur parte septentrionali akAchilinus Bononiensis in ad expellendum parte uticiar meridionali;pars igitur meridionalis, & semctrionalis sunt appropriat den non proprie coeli insti enta', quibus, di organa materiae testis confruut hoc pacto venit etiam intelligendus Averris cundo csti stellas scilices esse quasi coeli organa, quibus oporaturScimusviri; proprie organicum habete diuersitatem nawtibus puta denuimin rarum;sed la diximus supraeo Auerc oq; laico homine stellas esse densiores partes orbis: Ponte recurido PhiIosophia Sacerdotia ritum elae animatum ,quod
etiam ab Arist.pro conseta habetur 2AlliconLI I. nec valene illorum cauillationes,quae asserri hune in locum solent, citum organicum no est,igitur non animatum, quia ia in primo hoc
mod posuimustrobauimus, tum esse ojanicum,sed coces
λ eorum iacto fundamento, cetium non esse organicum, nun quid citum ob id animatum non eritλScimus.n. animatu cor pus no necessariu ε esse organicu,nec desunt corpora,quq an, mala sunt,& tamen organica non sunt, sicut est apud eoscet ste corpus: Ponitan.Philosophia nostra Memeta quoq; anima' ta, nedum anima animarum vita vitarum illa anima mundi ν uia foecunda sunν, igitur ab anima sit unditatem accipiunt, sed propria ut in actione eorum liquido constat, aiunt Plato nici,& consequenter animal magnum,& tamen organica non seni: Ponit terti o Philosophia nostra eslum vivere,non tamε materialem vitam,& vegetalem, cum non sit nutribile calida, vel humida esca,sicut caetera corpora, quae eodem alimeto vescuntur,ex quibus constantia sunt, cam no sit etiam augibile. diminuibile,alterabile,nec habens cotrarium:Viuit igitur,vi. ta rationabilem 6ptimam,& nobilissimam. Et ut quoq; laicus
Auer. I a.divin.chis. 39 monuit vitam comprehensivam, ivit etiam vitam appetitiuant,vivitq; vitam motiuam uniformem motu movente,& regulante,vivitq; vtPlatonici quoq; admonent,vitam vitatem,sua sicunditare omnia paticntena,vital
qne satum spirantem,etiam sensibilem, idest de cuius hen Mio omnia participant , qui omnibus est insula virtus , quod sis an est nostrae fidei'consonum qiit scribit,spiritus Dei ser batur sarer ad uak idest aquis incumbebat, fouens materias cilicet per se militas,qua quandoOe occulaE calefaciunt, exi a S quo