장음표시 사용
241쪽
tI, Physicu i*tur loquamur, verum ouia cauillieoru adhuc. tenebrarum Qijsi rubes tenebrae sunt;Nos primum pio eoru dilucidatione nonnullaobseruabimus, ac illud unicu esse linisus animae operandi modum,& illud quidem propriti,& per te primum conuenire,oui estper sui substantiam uitelligere, issema enim se tu e te qmbu 'ripatetkifer uanesinc prε-
α aluo in loco Ar. loqvoninio agente intellectu inquid, ideminest autem secundumscientiammei licet doctiores in Peripate ineam scientianamemne, nolintq; huiusmodi praepositione de here liuelli demente humana, sedde intelligenti, dum vit,quae in intelligodomuli mi sumo i 'corpore pendetis
non enim inquit ista ira I AMA Ra Italiae, di MagiumGraecis
lame Theoremate c&esinovivsimoseptimo stelligi lebet Prosilio de intellhctu humano , queu mestatis, vocitat qui ui intelligendodhpender a Pliatasunci rishriptum est Hiim Di
de humana quoquntelligidebere.' db omni anima stra
praep tionem ilitamconstare asserimus': Anime pr musigiatur in pectui sutata iam intelligere,& no cumPhantasia per se prim v mmunis estumniuin ser eripateticorum sen .itentia atquiaArisautis uanas adduci selent in contrariun . quibus liqvidoupparet , animam a corpore in ita operatione: dependere,aos si fidi Phantasmatibus md uti, propc rea est secundoobseruanthi ι de illiida illi inclum, tribus de causis traditumscissi uvanima sensibus,d Phantasiaoperetur,. eum in st manismon estuta progresse; ut dicunt :srinii quias sarma est posterior Phantasia; Phantasia impraete na μὲmaςst rationalim formam des oris venientem , at quia turna est posterioria hancifiavere sessirina priori velit, noliis Non po-rtest absq;ea operari,inea tamen nihil recipit..ei simia etsicut Deus, qui non operatur ab'; causi secundis, tibiliariten recipit ab illis primter,connexionem operaturirmit; a gu-sbernat; hane causta, fortasse reddent ij. qui in vultate interat lectustemere confidunt, securulam vero causam, quare Naam, rata sensu anima ipsa rationalis opercetur, reddunt Sace :dotes
242쪽
tes nostri Plotimus sectantes,quia inin arationalis est sol via media an Auic.Platonicias issus ex Sacerdotiluas nostris media, in quam per sinailitudine scdicet,& se habetadii trii Aad immaterialia, de materialia, duae enim sormae sunt in extre mox altera,' in opera ridemudeta corpor alterr3 vero quae inivomo a corpore ut intelligentia , at Uaoni nou proficiscitur de extremo in extremum absq; medio, expossit dari huiusmodi forma, quae sumatura est ipse lintellectus
humanu media quoq; , quia naturalis sorma est , di diuina, ut naturalis inquit, torma inserimeritis operarer, ut diuitia e*s Tertia causa vera estetiam,quareptantasmatibus, es sensi. hus in intelligendo operature ob rerum percipiendam des ctum mne enim recipiens per modum recipientis recipitur, Momne Hielligens ex eodemmet Aristoti Lper modum intes,
ligentis inteIligitur ; ita ut si res est sensibilis, dc sin larissensibiliter , α singulariter recipitur , dc phantasiabiliter t. re desinus minue non est, ut sensibus operetur, nec indi grat,sed de uest obiectorum o rerum intelligendam, quaeno possunt aliter intelligi,nisi ut sunt, quia in materiassint, ubi ergo est materia,ibi & impedimentum,hoc igitur pacto verba Atist inrelligere debemus,& ita intelligit Philosophia nostra. ut Aristox sena proferat , uoluimus enim in hac assertione principijsPeripapplicoru recedere,sed osmate hoc stare 'Gre, quaeresponsio apud filios lucis quiescens est, & studiola .
necas menda: Addunt nonnulli ex nostris quartam quoque scussam, puta commercium, quod cum sensibus habet anima, sed haec ratio cu prima,quam assignauimus, conicidit:Tertiuquod accipiendum est a nobis pro dilucidatione huius asseristionis,quam Sacerdotia Philosophia sestinet, intelle m esse sormantiquod nemo negat,hoc fortasse negabant, quod si se maest, igitur non recipit aliquid ratione sui, & qua in se permanet,quiaex Aristi illud habemus undiq; searsum, Arma est ageren non paxi,sed recipi est pati. dicetis tortasse, ut comunis sere Peripateticorum schola asserit: patitur inquam perse dii ,non autem corrupti ,hic labor, hic punctus , quoniam
nos suoque . qui in hac aisertione Peripatetici sumus. φerere cogimur,animam n persective, neq; corruptiuu pyi p ς,
non corruptiu quia est forma aeterna,non Persemue,quia M
243쪽
'initio,di ex eius ortu adhuc suit persecta, omnibus imbuta similachris,speciebusq; ut dicitur, & quid itatibus, ut in capite de ideis diximus: Sed dicetis hoc salsissimum esse, & ab Aristidionum,qui Platonis ideas,&simulacra neglexit, ut insistra; nos vero in quaesito proprio satisfecimus, eos si ilicet Discipulum Praeceptorem conciliando, diximus Arist. ideas Plat mis non irrisisse, sed modum ponendi eas irrisit, arbitratus est
enim Ar. ideas m aere collocasse, nos aute oppositum de mei te Platonis cum Simplicio,&Gramatico aperuimus; Sed rurius insurgetis,dicentes hoc tertium,quod accepistis obserua.dian Omnino ab Ar.recedi nec sunt Ar. nec alicui Peripatetiaco cognata, sed simpliciter in eo dissona,ac totum tertiu libruέere de an mia haec vestra destruit Philo phia. Tertio enim de anima particula seria: intellectus, inquit, locus empecierum , idemq; -miit in parti da intellectus, ait, est quodam
do omnia,quod eius interpretes confirmant omnes', & praeci- Auer.σ. de anima eodem com . 8. dans distrinneia,Sc disseiarentiam inter intellectum in habitu, & intellectum in potetia, docetq; quod intellectus potentia,est potentia,ut recipiat species intelligibiles, intellectus vero in habitu, non est, inquit,
potentia,ut recipiatsed ad intellectionem: Idem Auer.§atores scri buta illud seMGmniluis manifestum r Tertia com.I. de anima: omne vecipiens debet omnino denudari a natura
recepti, igitur debet denudari ab omnibus Q is materialibus: Deniq; Arit .eiusdem 39. animus,inquit,sicut tabella est, in qua nihil depitium est; Postremo argutit, igitur intellectu cagens supersutis, cum eius sit munus ypecies intelligibiles in actu produc e, non erit isitur specieriam productivus: Multa
sum; ab ArH.recedere videntur, asser e consueu it I ripateticorum Scholarat quoniam haec altiorem petunt quaestione, an alio capite sequeri scilicet omnibus satisfacere conabimur, salua seper,rt dixit Religionis nostrae,& fidei laude: Laica qu .
que est spuria,'natural is quandoq; Plii tomphia nostra, propterea his ita acceptis, & seruatis ad eorum argumenta ita respondebunus, a fere tamen Peripateticorum sententia non recedentes, Et ad illud primum Alexandri,& sectatorum,cum dicunt, Anima est actus, & corporis species, di Hrma, sed Hr- ma,ci corporisspecies simul cu corpore oritur,& interit cor- .
244쪽
m oris es orpusque persclaris, de dans silist, non pro ea est caduca , quoniam Minis vel sunt dantes esse materiae,vel recipientes esse 2 materia,seu a corpore, et ei sinat formae materiales, modo anima seria est dans esse Perficiens 'teriam,sed non recmiedo a materia esse aliquod. ut sit inde interitura, quae enim sunt triplici ordine a Porphyrio ex mente Platonis inThimet comentarijs secernutur, Iug-dani esse possident a se,in se,&pro se,ut Deus;quaedam habent esse in se,sed non a se,ut Angelus,quia a Deo.& pro se, quia norecedit a se,auima vero, inquit, rationalis neq; a se habet eruse,quia abaliquo ta Deo,neq; a materia,neq; pro se ipsa ta .
tum esse suum seruat, quia ipsum corpori communicat,esseta. menhabet in se, quianium esse in eiusdem sundatur essentia,S: separata a corpore iussio esse Rhsistit, quod esse vocatur diuiarium,Sc perperuum ab Arist. matergo,sed non matur,anima etiam cslestes dant esse formale orbibus,non tamen ab oris hibus esse aliquod recipiunt, si tamen verum erit, orbes inBr mare,quod est adhuc dubiu,licet igitur sormast actus, &cos poris secies,no simpliciter ωrmam materia, sed talis forna immediata corpus perficiens absque alimio alio inedi mut sita salso persuadet ij,qui ab anima primum corpus perfici assertit iidest a cogitativa, & phantasa rationali, quam ita vocant in cerebro collocantes:Platonici quoq; nostri animam se ut proles habere affirmat,quae vel plus patri. vel plus matri assimilam tur,iscinae enim rationales patri similes sunt,abs quo esse penitus recipiunt,seu plus esse recipientes a patre, quam a matre a terae vero forinaepius a matre esse recipiunt, quam a patre; Rationales igitur animae ex actu Dei mero promutur,&a Deo subito ad actum essendi producuntur , quapropter actum in se habent,prius,& postea iunguntur materiae,& ita esse habet an tequam corpori adhet reant,formae vero materiales totu esse recipiunt a matre,quae est materia,Sed placeat hic argumentari, recum illis confabulari,si anima sons est essendi,quomodo a seta esse non habebit,sienim a matre esse recipit igitur fons essen di imiterilesormae igitur rationali per se conuenit esse, rmae vero materiales tamdiu existunt,quamdiu in materiasunt,qus; sermis coni arijs saepe dat locum,quare ita esse habet, ut non habearpotentiam ad non esse,neq; esse recipiens, ut patet exe- Cc a plo
245쪽
pto solis,qui aerem illuminat, non tamen ab aere recipit, ne 'vilis sordibus maculatur, vel dico quod argumenta Alexandrῖ tendunt de isrma corporali, idesti teri L ' sunt ad alia.d ,
ergo.Respondetur verum esse secundum dici, sed secundu esseti Ad secundum quod putant,Achillem ex ijs,quae secundo accαpimus,lacile responderi potest,& clim dicunt nulla animi opexationem esse, besse absq; orpose posse, hoc fariim est, nec illis assentimus, quoniainanimae proprium est per sui substantiam intelligere δε hoc est perse prinum,proprium,cu tantasiai igitur intelligere ironestat,imi proprima primo, &perse,s siphantasmatibus operetur, est secundo propter coi erctu, S connexionem,quam habet cuna phalasmate,ij vero, ut Simpliciu sectantur, ita responderent, animam scilicet duobuω modis contemplari poste et ut in se manensast,uctvt peregruna,& progressit,ut progressa igitur pliaritasmate operatiu ,
autem ut in se manens est,.a quo non recedimus, quonia videmus assentire asserentibusanii invias habere opersiones, di ut progressam,& ut ii,se manentem, proptereaafferimus vμcam haberet operarionem sibi. propriai Ruic per sui substantiam,vtcsterae mentes, si vero cum phantasmate operatur, est
Dropterei,c ad maeaemediaese habens ad utrumq;ad ph tasiabilia & ad immateriali est quom propten comi MurciumM quod habet cum phantasmate: Hac eadem responsione ad te tium illud Alexandri sectatorum desceiademus, dum auserunt:
SLanima habet duos operandi modos, igitur, & duos existedi modos: Resp.quod unus est animae existidi modus,propriu. quod est per sui substantiam intelligere,&itaverumest dicerci ins essentiae uua estexistentia, & non duae; Similiter ad illud quartum scilicet igitur anima modum intelligendi intelligenta sibivendicabit.Respondetur quod fallam est, meutem humanam non posse intelligere alio intelligendi genere,quam cum phantasia, quoniam per sui substatim quoque intelligit. seipsam,qtu modus vitelligendi estnobilior, quia di hoc intelligendi genere suam nobis ostendit aeternitatem, & perpetui talem falsiim effetianumenti humanae non posse intelligendumodum intelligutiarumcompetere, cum & ipsa qum insima intelligentiarum vocetur;. deinde homnii traditi sint sensus' dutem a.de anilex Aristot.& ideo non est eadem ra tio
246쪽
demente humana,& de intelligentiis: est enim ut bina di lctumest: anima ipsxsorma mediis se habens ad utrun e, de ideo duo genera entium intelligeredebet caduca scilicet se sibus, & phantasmatibus, aeterna vero absque sensibus, sed in intelligentia , quae non nisi aeterna intelligere habet, non esti lir
insensus , nec propterea homo seminit a supernorum co- Enitione, eo quia non potest illas percipere , nmperscientias .eculativas, & prius discurrat, utAristoriideant. particulae atra motririti Pioniam progressu seliis est ab imperfecto alperrectius ,& ideo prius secundum cognitionem rerum cad earum mea&nobis unitur. idest rerumpe sectio, quae sine sti fibus haberi non potest non ergo ita est de mente humana, de
intelligentia, ex his quoque facilia illud diluitur Ad quintans
eorum cauillationem; Quod persu naturae congruit, alicui no potest ab colaparam sed intelligere cum phantasia per se ani me conuenit, fit laesthac tota nor, quae ex ijs aecepimus : per 2
prirnti ait imae conuenit intelligere persis Dbs tantiam, & sei iam intellistere; Ad illud vero argumentum,quod sexto addi Metiit. Si anima esset ingenita,de nunquam interiret, igitur non magis in senio, quina in pueritia inrelligeremiam, et iis opposi
vii eripertimur: Variatenim iisten re ad materiae mutatu ne: Re-ndemus Platonice,& Peripatetkd, quod homo per mentem eoum modo lamper intelligit, rota igitur mutatio' est ex parte sensitiuae potentiae ex Aristo t. I. de ani. 61. Sacer dotes vero nostri parum de sensibus locuti,dicerent quod ne,
que ex desectu *nses est, quia sensas quatenus in se est, & insumanens, semper eodem m0do operatur 'peraretur tam iiDuuentute, quem in denectute, .etas nex oculum
iuuenis a cipiet, videbit sicut iuuenis, si ergo senses , qu est
virtus in materia, ut in se est, non patitur mutationem, quan φto magis mens humana, quae nulli organo est affixa, igitur mutatio sensus est ab organo, ae organum imitae est, quod mutari dicitur: Qua ne merito mentis ita se habet homo in iuuentute , quam in senectute, a sensu igitur est desectus, vel ab organo v illud vero de energia, N en delenchia. Averrois sectato stra responderent, quod en deleuchia est,sed non ut aliae fornaci erum vi Nauta naui. & instrumentumartifici, sed iios ut
Periu&doimus: confitemur essee endelenchiana dantem ess I
247쪽
sed non recipientem ut caetere formae materialem ex enuo' materiae eductae: Eodem ituitur,& illud, cum dicu ex venatione motusAricognouit formas aetema dicimuri quoanos ex intelligere uniuersaliter venamur animam esse fornax 'paratam,& ideo aeternam;possumus qu , illud dicere,qui' communiter sertur,animam ex accidenti moueri,quod ne r erroists,asserentes animam homini assistere, de non homini existere. Ad illud de problematibus communis est omni fere resensio Arist .eo in loco de aliorum mente,sententia ue fuisse locutum, vel dicamus, verissimum esse animam qu dammodo a natura tradi,non tamen ita ut ex gremio materiae sit tradita , sed sua naturali virtute, quae in semine eius est, Moperatur: Ad illud vero,igitur sensus sunt illi obstaculla, nega εmus, quoniam duo genera entium intelligere debet anima, Daeterna,M caduca,cum forma media si, de ad utrunq;se habet , Quare per sensus non propterea a cognitione dii aram rerisse auertit, cum igitur scientia rerum caducarum intelligi nore
potest absque sensibus,idcirco non sunt illi obstaculo. ' erum quia haec omnia difficultatem pariunt,nec videntur Aric colissona,sed ab eius initijs longe recedunt,illa , sectun affer quaestionem,an anima per siti substantiam,& eissentiam intelli gat,sensibusq;,& phantasa in operari egeat, in sequenti cari te aperientur, nec ab Aristotele recedamus: scio tamen par doxa videri.
Nntiim nedum in se manentem, verum ouoq; 'd nos verSentem non indigere sensibus , nec phanta at
Mi,mper se obstantiam intelligere: c si Platonicum dogma est, nos etiam ad delectatione raben: quasi Paradoxum c Am
iurisAbys aperiemus. Cap. XXXIII.
Nanimus phantasmatibus indigeat, & sensibus opere in tur, veluti sibi proprium an per sui substantiam, ut cete rementes , intelligere queati quaestio fuit olim a veteribus e citata,&in ea laborauerunt studiosa profecto dissicultas, qu
248쪽
otio dediti simus,excitabimus,ad delectatione quoque
scribentes, casione illa ducti ex iis, quae superius monuisus, auget dissiculiatem;quoniam ut dicitur istotelamcum Plaetone conciliare,es ipso pon mortem missi baptizare, veItorqueri,idemq; constreri , S referre ; Oblecramus vos igitur I xis filios,apollineosq;hoenines,ne morsibus Iaedatis capha araitarum iliud olim dicatis, aduersus fidei nostrae ramentudimis est hicsermo.&quis potesteum intelligere patienter igitur ferte,& ordinem obseruabitis, quoprocedemus, primumis'm Platonisantium reseremus sentenciam,& quaeda eora a sprenda obseruabimus:Secundo qui I puri Peripateriei sentiant,in medium asseremus: Tertio authoritates, & argumensa purorum Peripateticorum dissolvemusualius tamen ivt i helliones dicere consueuerunt iuribus,& causis. r moad primam huiusdisiicultatis partem, si Platonicis credendum est,& illis assentiendum ficilis est, inquit,si Thomae responsioq. Iq. sitarum disputationum disputatarum deant. Mia,quomam huc Platonici accipiunt,animam ab initio idias, di rerum omnium simulacra in seipsam retinere monuerutua gligunt igitur species ilIas,quas nos intesigibilas vocamus de nouo genitoria ensu,tc phalasmatae acquisitas, ac illas inimeellacta recipi ideo ita cum Bissarione lib. 'a8. in qua aionibus de antarguunt,aut istae Oecies gem laesum, vel cre rae: sed ne genitae neq; creat igitur pura figmenta: mod genitae non tint,probatur,quoniam id, quod numnest, caducumat corruptibi iure est,etiam ex ijs quae Ar.monuit in uriquet de Ce scribit aduersi Plato innes m edistet species nota sunt comptibilas,ergo ne genitae; iam corruptibilassimi,vel perse, I per accidens, non per se, quia illud per se est corruptibile,quod a simcontrario corrumpitur, sed ex Arist. quoq; septimo Physici ain ad partem inrellecti in non est cωtraristas,quia non est motu emigitur ulteritus. nemortus. non per accidensquo corruptibiles fimi quia Sud per acciadens corrumpet druitur, quod ad corruptione fili subiecticor- rapitur adsubiectiliaristarunt specieris intellecto est, qui me ruptibilis orimino est, ut probauimns: Citnr nemere accudentidio me sertae quodi ita incies stimereatae, hoc minumEdiei polin. quoniam negat Ilaripateticus creationem, G.
249쪽
ont,quod non omnino creare,sed concreatae,nm; hoelaluit pquia concreatio species est creationis, & ad creationis geluis reduci debet,sed cum non datur genus,puta creatio, igitur noque concreatio. Sunt igitur species huiusmodi,de simulacra abrinitio illi insite antequam corpori uniatur ,ει sequeter per
ui substantiam, vehiti eius proprium seipsam intelligit , di ea omnia,quae illi insunt, quod si sensii bus quandoq; utitur, ex vcidenti,idest ut tuis excitetur,non autem,ut tectiuErecbriat,excitatione enim illa in seipsam anima redit, cum in corpore elapsa est facta, veluti dormiens , & cbria, & ut puer pr pter nimium materiae fluxum,sicuti etiam accidit nobis,qtiodex inspectione aliquorum sensibilium reminiscimur aliquoru . quorum videbamur obliti: haec autem Platonirantium postio ab illa pendet de rerum naturalium generatione, ut in capite de ideis posuimus: omnia enim idearum participatione ii rimonuimus:hinc ortaest Platonicorum quoq; sententia,vid licet praeceptores non docere,sed similes esse obstentatricibusata in Platonem asserebat Socrates filius sum obstentatricis cuti ergo in naturali genitura obstentatrix non generat, quia foetus intus adest, sed tantum s ellam ad pariendum excitat, ita se habet in spirituali hac genitura,scientia intus alit,& seminat is rerum formula,praeceptor vero laueti minuti atq; , idcir co Socrates in Theages ait, nemo a me unquam didicit qui quam,quanquam mea consuetudine multi euaserint doctiores me exhortante, & excitante, bono quae Lympne inspiranter animus igitur a Deo scientiarum semine no minus quam Versegetum possidet,hinc Sacerdos Orpheus Musas dixit Iouis,&memoriae filias, scientiae enim in memoriae profundo latent, a Deo tributae, Plato etiam epistola septima ad Dionysium, ani anas de diuinis quicquain scire posse asseruit, nisi e uinisse mis quae a materia seiunctae sunt,contuliguntur: Non desectutqui huiusmodi sententiam Averroiquor; tribuere, nec a PlΡtone differre, dum intellectus nitatem itatuere conatur soris venientem,omnium specierum plenissimum. semperq; adepta esse, licet inde corpori coniunM per varis phantas ita variε intelligere:sicut scriptu est 3.de anim. cometatione quinta hoc quoq; sentijsse reserunt non nulli ex lucis fili, , t patet ex ,
quae monuit septuno Phyc vigesimo. Verum I superius
250쪽
Ab durus sermo istorum, Aristotelem scilicῆt, & Platonem i
ter se conciliari,consonasti eos proferre. Sed Platonicorum sententia ita molestari consueuit, si anima sensibus,& phantasmatibus non eget, igitur absq; ratione,& irrationabiliter corpori coniuncta est: probatur consequen, tia,quoniam cum non possit suum; sibiq; proprium opus persecte intelligere,& excitare,qua igitur ratione corpori unitues non quidem propter animam,quia est illi impedimentu , neq; propter corpus,quia ipsa corpore nobilior est, igitur absq; ratione fuit corpori coniuncta: Secundo ita arguunt. Si anima a
corporeis sensibus libera per sui substantiam potest intelligere absque sentuum adminicu Io. igitur eius vitio ad corpus noest naturalis sed violenta,quia contra eius naturam,& libertate mi Tertio sic arguere solent ab experientia de caeco , caecus
enim non iudicat de coloribus,igitur sensibus eget,si de coloribus scientiam eius anima pariet, igitur no per accidens, se sibus,& phantasmatibus intelligimus,uerum per se,ab Aristo. quo*yeorum sententia elongatur ait enim Aris. omnis nostraeognitio ortum habet a sensibus, & iterum nihil est in intellectu,quin prius fuerit in sensu,rationi ergo,& Arist. aduersatur Platonicorum sententia, & propterea inter se ditani, nec c6ciliari possunt; Idcirco aliorum fuit positio sensus non per accidens, sed di sipositare animae de seruire asseruerunt, illud sibi effingentes ab intelligentia agente species humanae menti diascendere,quas intelligere nequit anima,nisi auxilio sensus, ut disponens causa,quare apud eos, sensus non sunt nobis nece .sarij, cum intellectus alia via perfici possit,suam via sensus,p ta ab intest ectu agente, ut a causa principali, igitur dispositiuὀhantom haec Avicennae positio Platonico tribuitur, quae paria, nὰ fallimum a prima differt positione; Puriores vero Perip tetici non ex accidenti, no dispositive, sed per se sensus neces.sarios restatuunt, ut repraesentantes animae illud eoru pr
prium sensibile obiectum,& ita obiectiuὀ,&repraesentaliud, non autem excitatiue, vel dispositive, quod ex dictis Arist. liquido constat,tertio de anima, oportet, inquit , pharasmatas - culata, ratio est,quoniam omne recipiens, ait Averr. debet deis nudari a natura receptir Rursus Arist. t de ani. ii intelligere,
τ ι estphantasia,ves non'ephantasia: item tertio de anima tex.