Joannis Baptistae van Helmont, ... Opuscula medica inaudita. 1. De lithiasi. 2. De febribus. 3. De humoribus Galeni. 4. De peste Febrium doctrina inaudita. Authore Joanne Baptista van Helmont toparcha in Royenborch, ..

201쪽

saepe quoque, non amplius comitantia priorum causarum, opus habens. Id quod numquam hactenus in Scholis fuit consideratum , ut. neque distinctum. Saepe ergo urina confusa, mei inra calculo-26 sis, itemque in cordis palpitatione, dc alibi. Alia vero etsi clara, mox sponte tamen, turbatur in aere. Ac quidem omnis turbida urina , latens acidum continet, ejusque minus, si semel ad ignem claruexit, nec turbetur deinceps. Saltem fermenti fellei defectum indicat. Quippe designatur, quod tantillus tepor, acidum relictum coxerit, & v icerit. Sic nempe poma, nondum matura, le dulcesci int. Quoties etiam fermentum folliculi , sive visceris didis ellis, pessundat stomachi R rmenriim , atque pylOrum vitiat, toties digestionis cruditas, adeoque &lotium, absque nubecula est. In stomacho etiam est subinde amaror, ab errante digestione , eius modi recrementum parturiente. Sin alitem illius digvisceris fermentum subplantatur , est urinae sedimen crassum,&album, nec unquam absque stranguria: quae ideo in senibus difficilis curatu. Aciditas autem ista tot ij, in stranguriis, quanquam non sit gustui manifesta; quantulacumque tamen, sufficit ad praefatos effectus doloris. Quod patet in urina novellae cerevisiae, ponticitatem suae cerevisiae, /. imperceptibiliter adhuc participante. Dum autem hepatis fermentum , nimium superat stomachi ; dcfellis activitates : sedimen bolare, in urina turbida, α fulva. inasi optaret sanguificari, quod isti de- et octinationi, est ineptum. Rubeum autem sedimenin urina flava, quodque per ignis calorem facile liquescit, denotat fermentum hepatis , peregrino impedimento exasperari. Quae fermentorum historia, tractatu de digestionibus conseribitur. Sunt di postremo e prores, Sc pigritiae multiplices, circa Ortum contentorum, quos tractatu de Lithiasi ex

202쪽

profeta expendi. Titia est interim methodus,

examinandi urinas, per pondus . Uncia nimirum, pendeat 6oo. grana. Vas autem vitreum habui, angusti colli, pendens grana I 3s . Repletum autem aqua pluvia, pendente insupergrana 46 o. I venta est urina senis, pendere eodem vase, 72o. grana. Sive superare pondus aquae pluviae, So. granis . Urina autem mulieris fanae, aetatis annorum s s. pependit. 474s. grana. Urina juvenis fani, annorum I s. pependit grana 766. Alterius autem juvenis paris, abstemii a potu, pependit 48oo.

grana. Juvenis 36. annorum, tertianam tolerantis, cum tussi, pependit 63. grana. Praefatus autem juvenis I9. annorum, cum tertiana duplici,

nodi e praecedente, parum biberat: pependit autem urina ejus, 48 8 .grana. Quod fuit ga. granis amplius, quam dum tinus esset. Virgo, cordis palpitationem passa,minxit instar aquae pluviae,quaeque ideo aequi ponderabat aquae pluviae. Urina tepens, semper seipsa frigida, paucis granis levior, ut & extensior. Sitque idcirco vas colli brevis, di acuminati, ut fere in puncto, urinam dimetiatur. Plura alius addet, & meditabitur. Estque longe facilior methodus, quam quae ponderando integrum hominem, in Aphorismos est redacta. Ego semper circa morbi essentias, remedia, & applicationes, sive in sanationem, anhelavi : quique auram vul garem odi, odi etiam prognosim, quae praedictionem, & praescientiam divinationibus esset familiaris . Mage gavisus aegrum sanare, quam mulIa

amphibologice praedixisse.

, urerum,

203쪽

I. Suppositio Sebolarum hoe easb. 2. Responsio apposta. 3. Subterfugium ordinarium atque ridiculum. 6. liudsubterfugium. s. Per Anatomen docetur, uteri causa. G. Impli- eant sibi Sehola. 7. b impertinenti. 8. Duplex in utero vitium. s. Oblivio Scholarum. IO. Obsurda, ad eausas Icteri humoristarum. II. Etuatuor obsurda. I 2. E Mod is amaror, non arguat bilem. 1 3. Ititerum , non ab obseructo feste. I . In Ictero, semper aliquod virus. I s. colores, si inordinari , in exeremento, non feri a causis ordinatu in natura. I 6. Probatur, a remediis propriis. I7. Iuvantibus se noeentibus, non desumi indicationes curatium.18. Causa adaquara Imri. I p. Icterum, non nasci, nisi a causis univocis. 2o. 2 m sanari uterum per flava remedia, rei talia. 2I. Historia in stranguria senili. 22. Σοs, itari. causia Icteri, tradiim ab mmori seu, se usum radicumgra minis. 23. Tilem, non mitti ad tingenda alvi recrementa. 24. Pastens scoria intestini, non tam accusat festu absentiam: qisam transmutandi errarem. 23. Contra possibilitatem Obtructi festis, in mero: Tropter ignoratam morbi quidditatem. 26. Aliud argumentum. 27. Teritum. 28. Ob impertinenti. 29. Ob impossibilitare tinctiara. 3o. Ob amarare. 3I. d proportione tingentis, O tintili. 32. gen rario anondimi veneni in Ictero. 33. Ob-rda aliquot proponuntur. Humoris, consideranda serio. 34. Conclusio ἡρramisiis. 3s. Nidus ImrL 36. Error Medentum, eirca

hilis transitum in piscem. ANYEsIGNANVM argumentum, quo Humo- i oristae credunt, se ex plena necessitate confir-inasse , bilis flavae existentiam & generationem, quodque anchorae vicem supplet; est Icterus. Cujus favore, contendunt cystim fellis, in sui exitu versusi ejunum Intestinum, obstipatam. Bilem ideo quotidie genς ratam, moxque a siti nativitate regurgitari , atque dispergi in totum corpus. Quapropter uti ordinariam : sic dc necessariam bilis , sive fellis generationem , quotidianam proscriptionem, &

204쪽

separationem supponunt. Meatum autem fellis in. ferum, constipatum probant. Quia alvi excrementa sunt felle destituta, ideo Sc cineres coloris, nec flava. Quapropter lotium vicesies plus justo tinctum occhurit: atque in dies meracius. Ergo tam vesicae. quam alvi excrementa, suam desium unt tina cturam a felle. Primo. Nondum probarunt superum aliquem introitum fellis, ad solliculum mi neque is hactenus per exquisitam anatomen , est repertus. Ergo, Vel per inseriorem , fel excremento-jum quotidie intraret, vel in sensibiliter. Non hoc modo, ubi.tanta esset quotidiani fellis abundantia: Nec etiam priore modo. ' Cum iit hac frustra intraret , qua statim egredi deberet . Itemque si isthae ingrederetur , deberet per intestinum , sursum intrare, nec sic unqINJm deficeret tinctura stercorum,

fellea , etsi aditus inferior esset occlusus. In limine itaque haerent Humor istae, in probanda quaestione an sit. Ac deinde deficiunt, in ductu, dc separatione felli se Jecore. Tertio. Saltem ex disproportione, facile colligere possent, se deceptos. Nam si Hericus, biberit libras octo uno die , tantundem savissimi lotij propemodum est redditurus, cujus saltem librae quatuor, essent meri fellis, & quo infirmiotes aegri fuerint, mortique viciniores: eo urinae, in flavedine, erunt quoque intensiores, nequie-

quam tamen amarae. Di metiendum ergo erat quantum fla vi, quotidie per lotium, & per critim eXRel- latui Ictericis: an videlicet tantundem sellis, quoti die per alvum pellatur sanis , praecipue quibus rarus est secessus. Quod si non: ergo non est fel, non bilis, aut de naturalibus humoribus, qui fit in utero:

scd plane virus excremento sum. Et per conseqtiens,

Icterus, non pro b M se e felle oriri. Tandem , Humoristaruna argumento , per suppositionem concessis, Saltem eo ipso fatentur, nullam in natura bilem a

205쪽

bilem, nequidem quae una cum cruore, in virus fluetuare creditur, ex naturae scopo, sive ob nutritioneni, fieri: sed semper, utcumque imatur, esse. excrementitiam, & productum aliquod, quo tam siti quantitate, quam qualitate, sit praeter naturam, di sanguificandi scopum. Per consequens quoque, bilem, nec esse de cruoris compositione, ut neque de naturae intentione, quam habet in generando cruosem. Id est. Bilem, non esse humorem nostri constitutivum , vel partem cruoris integralem.

Quod si autem responderint: Bilem, in Ictero qui- ,

dem esse humorem morbosum, ideoque dc excrementosum: non autem proinde dc ordinariam bilem. Atqui, ut illis fiderem, prius probare debuissent, utriusque bilis radicalem disterentiam. Cum alioqui sola fellis obstructio, sit causa icteri in Scholis. Quae speciem bilis mutare nequit: cum

ipsa obstructio, meatum: non autem bilem, aut fel respiciat. Denique, si Icteri causa, sit excrementum morbosum, atque aliud longe, a bile, cruoris constitutiva. Nec ordinaria, ac naturalis alioqui bilis: ergo ad minimum, est impertinens, argumentum Scholarum: per fictum atque excrementosum, velle naturalis humoris necessitatem intrudere, atque necessariam eonfirmare. Quemadmodum glarea, lis aqua, etiam non probat nutritionem ossis, aut ossificationem in poro. fracturis increscente. Utinec pus, probat carnis generationem. Quid si di - .cant, fel, non qualitate : at sola quantitate molestum, in Ichero, quaeso respiciant: cithoniam vel prima die, imb&ante manifestum Ieterum, male se habent Icterici: Denique non sola molestat tum quantitas ac impedit: sed & longe arct ius, nocet ipsa qualitas. Sunt nempe Icterici , angustiosi, de suspiriosi; a prima die, in stomachi orificio queruntur anxietatis, dejectae quam primum appetentiae, anxij;

206쪽

anxii, velut perpetua febricula conquassati, & vere morbidi, cum pulsu duro, inaequali. Quibus quali-

tas: potius nocuῶ, quam quantitas designatur. Equidem duo cadavera icterica dissecta , memini me praesente. Neutrius tamen orificium felleum, erat . Obstipatum curible namque totum perlustrabam Sed venae Mezenteri j infra Jecur dempe, ac procul remotae a felle) cruore flavo, ac stercoreo, se , tebant. Fel nempe adesse putabatur, antequam a Jecore fieri potuerat. Atque excrementa alvi, inde abundanter tingi potuissent, nisi ordine inveris, stercus liquidum atque flavum , quod inferne descendes edebitisset, in Megenterio, detentum esset: atque aliud virus, a causis peregrinis, superne natum fuisset. Est namque istud stercus liquidum, secundae digestionis proles, rapiturque frequenter sursum : & quanquam Ictericis subinde sit oris

amaro D non tamen illorum urina amaricat. Sed jam, de bilis mentito vomitu, fat explicatum, esse . peregrinum effciens, quod virus peregrinum. cum multa anxietate in stomacho primordialiter , de non e Jecore, repetitum fel, generat. Nec est inquam stercori flavo, & liquido, amaror ullus.Cum nec lotium, inde flavum, amarorem agnoscat. Tri- s stitia non raro ortum dedit ictero. Tristitiam vero , Spleni nuncupant Humoristae non ergo tristitia, erit causa antecedens, immediata, atque continens oppilationis fellis. Stercus quoque liquidumnedum digestivae errore multiplicat icterum sed &vitio dispensativae ordine retrogrado, rapitur in Venas: quodque inferne purgari debebat, sursum V eatur mittiturve. Ex altera insuper parte, ipsum Icteri efficiens, virus parit, domestico. Vitio, non latus atque obsoleta stomachi digestione, demonstravi virus itasti, quod per vomitum expellitur. 7 Etenim frequenter in Mero, ani sordes pallent, ac pene

207쪽

pene albicant, cras deinde rursus flavent, iterumque mox inde, pallent cineree, ut pridem . QMdfellis obstructionibus, sic alternatim minime con- , tingit: nam semel solutis,&apertis, non est reclum, aut clausura tam facilis. vel imminens atque interpolata. Duo itaque in Ictero, simul concur- grunt. Unum est, alienatio secundae digestionis, quo chylus pervertitur,tam qui regulariter bonus esset, dc in eruorem mutandus, quam qui alias, natura liter, in stercus liquidum, intra Intestina facessit. Alterum autem est alienatio distributivae ac digestivae stomachi. Saepe nempe a crapula, est copiosus vomitus flavus, prout &deiectio talis a poculo lutivo. Iam namque, superiori capite ostensum est, in stomacho, errante digestione, tale amarum gigni. itemquedc in Intestino puerorum, vitulorum dic. Nam stomachi & intestini propria est ssovedo, quae subinde etiam a digestiva errante, am ricat. Ubi autem cum errore digestivae, adest vitium distributivae, Icterus iam confluit: eo quod praeter naturam, quod nascitur, praeter naturam, in venas, & corpus dispergitur : quod alias nec nasci. nee isthac deferri debebat, sed per sua emunctoria urgeri . distributiva, a Scholis hactenus est ne- sglecta. Cujus tamen errore, vari j fiunt morbi: nimirum fluxus symptomatici, apostemata, aridurae partium, edemata &c. Praesertim in terminis, Icterus. Stercus enim liquidum quod naturaliter post separationem purioris chyli, alioqui circa finem Ilei generatur, postremo, dc ante merum stercus, in Colo intestino. Iam praecociter, a Jejuno In- . testino incipit, ac praeter naturam vertitis r in flavum istud excrementum non tamen amarum, quale in stomacho nascitur) unde illi fas, scandendi in venas Megenterii, nascitur. Sunt ideo excrementa Alvi, coloris cineret orbata stercore liquido

208쪽

sibi naturali,& tingente flavedine. I .Scholi etenimio intelligunt sel dc bilem, esse synon ima. a. Cystidem fellis, in Ictero clausam,qua ad duodenum. In- testinum tendit. 3 . Ideirco alvi sordes, debita fel iis portione privatas, pallescere. 4. Fel ergo, quin . per anum secedere debebat, urinae, supraproportionaliter & immoderate commisceri, solius itineris errore. Quae credulitatis stupiditates, Medendi

fundamenta transverti fecere, magnamque mortalibus cladem attulere,' non minus quam inconsi-II deratas manifestarunt temeritates . Nam inprimis

constat squod alibi probavi de digestionibus quod

stercus humanum, etsi flaveat parum, aut multum, non sit amarum tamen proinde, ut neque urina icteritia. Canes enim edunt flavum stercus infantium, quasi adhuc lactis saporem , illis referat. Sin tamen guttulas alicujus fellis, huic flavo stercori

commisceatur, a cane nequicquam lambitur. Ergo . Seholae fatentur bilem, ordinarium,atque nec Haritim, cruoris excrementum naturale. Cuius attamen generatio, non intenditur a natura, sed praeter vitalis naturae instinctus, ac per accidenS, moria bosa est. Quid si os , Icterico amaricet, an proindebilem arguit 3 In Ictero urina flavissima, non ama- .ricat: ergo felle, dc bile orbata est. Os in timore, mox amaricat, cum salsedine. Timor autem, nil quicquam imperii, super fel obtinuit, ut concepto pavore, essu: datur in os. Etenim si in Ietero, eystis isellis, sit infernesie clausa, ut nil bilis, in duodenum fluat, ergo nec os. in Ietero amarum est a felle ab duodeno sive ieiuno intestino, serium tracto : cum non sit alia alioqui via, qua fel in os, 3. 3 ascendere posset. Saepe etiam in Ictero, post cineritia alvi excrementa, redeunt flava, cur ergo Iete

rus non desinit,si eius causa.iam desistat ZQuid si in Ictero, assumto rhabarbaro, vel cholagogo alio,

209쪽

quicquid dejicitur, flavae bilis testimonia dederit:

cur ergo sumto cholagogo , non terminatur Icte-eus, si bilis per intestina; ad Medentis nutum, delabatur3 Quid si exoticum fermentum, aut Virus, non

raro , totum cruorem, Sc carnes ipsias , per diarrheam, in faetidum, atque flavum liqua men transimulet, de deiiciar, quodque Scholae bilem, absque controversia dicunt; Si inquam etiam ὀ serpen i Ii cujusdam morsu, repente quis Ictero succumbit an proin confestim fellis solliculus claudetur 3 Quis potius exin non cense erit, In omni Ictero, aliquod consimile virus patrans, lato e: quod digestivam &ee distributivam alienet 8 Adeoque bilia, naturaliter non ab igne, ut neque a recta digessione. muItoque minus a nativi caloris faecunditate: sed vituperosio plane titulo, in natura fieri. Ideoque ex Serenunta palle sicere, flavere, rubere, & nigri care, non aliunde. quam ex vitio, tam digestivae, quan distributivae 3 Infantum nempe stercus, savius est

adultorum, non tamen censentur in Scholis, propterea biliosiores. Est itaque flavedo excrementi ex propriae putrefactionis vitio, oboriens. Quid si: is ergo Icterus, non sit ex oppilatione fellis Gnne consequenter, fellis deoppilativa erunt frustra nca 3

Sic nempe, ut serpentes aliquot, ex proprietate fa Icterum sanant vicissim , ut &quaedam simplicia, foris alli rara dumtaxat. Quatenus nempe Virus tollunt, quod praefatas facultates alienat: non autem, quod ejus modi vermes, aut simplicia, statim cystim fellis ob- ruant, aut deoppilent. Meminerint Mo, a juvan- II tibus ac nocentibus, non apte sit mi indicationes

curativas: sed aptius, diagnosticas. Quodque alibi ex professb plenius patefeci. Itaque efficiens Icteri, i sest fermentum praeter naturam virulentum: quod

pylorum, sie male assectat, ut digestiva, simulqueo a distri-

210쪽

distributiva , alienentur. Sedetque virus istud, velit, duodeno, vel longius, ab Ileo communicatur. Sic subinde a serpente demorsus, confestim Ictero affligitur. Non autem quod ictus ille, in pelle, statim occluserit meatum fellis in Jejunum intestisi mim. Proinde Icterus, per appositos flores chrysanthemi, dentis leonis, aliorumque multorum sim. milium, non raro quoque per antidota quaedam, pyloro congrua, sanatur. Quales sunt millepedar, lumbrici terrae, flavi vermes inter asseres, &quae valenter abstergunt primam corporis regionem.

ao Nec eleiatm rlaabarbarum, crocus, curcuma, lapatum acutum,&c. curant icterum quatenus flava: sed

illorum flavedo, potius indicat destinationem sibi

esse, ad detersionem veneni. Signaturae enim, produnt clasim internam rei: non autem ipsa crasis

et I rem detegit. octuagenarius quidam, & secer Medici Bruxellensis , per biennium continua friabat istranguria. Censius ideo, habere calculum in vesica. . Dissecto tandem ejus cadavere. fuit repertum,a calculo immune. Mox Medicus iste,se calculum soce-

ri confregisse, oblatis saxifragis, iactitabat. At nona stranguria stillante . Fuit autem eius fel, grumis aliquot refertum , absque icteio , defectus autem . Splenis, stranguriam senum causat. Ut alibi proba- . vi de digestionibus. Iudaei enim , conqueruntur ea a plurimum, de atra bile.atque moerore. Utuntur autem lapide, qui quandoque in felle bovis repe- ritur: subflavus est, & natat in aqua subinde, quam quam subinde durior & ater. At bos, non Ictero: sed malleo perh, nec male valet a flava bile, licet cy-stis fellis, coculo satis amplo sit occlusa. Denique bos continuo pastus gramine. felle oppilatur. Ergo tantus radicum graminis usus, in apoaematibus a 3 singulis, totus in ridiculus. I . Antequam ergo con ccdam, fel, ad tingenda alvi excrementa quotidie demit