장음표시 사용
81쪽
seipsum sit movendo, omniaque alia deinceps prael ter se, quae sub sphaei a siuae activitatis continentur. Turbidae ideo atque confuta excernuntur urinae, I 3 vapores acidi dc indigesti, etiam&nidorosi suscitantur, euntes in loca impropria, frigoris causiam augentes. Fel autem, quod regulariter chylum stomachi acidum, commutat in salsum, ut videre est
in urina 'praepostero negotio, insertam in duodeno intestino, succum jam convertit in amarum. Archeus interim totus tum expulsioni intentus, hoc a samarum recrementum, alias dolos, siticulosum, sub frigore febrili: non raro excutit, nec tamen
inde quidquam febriens proficit quod noviter contaminatum , praesto dejiciat. Quia esst productum
in febribus excrementum: non autem mali radix . occasionalis. Tandem itaque velut iratus Archeus, 16
seipsiam accendit propria thymo si non autem a putredine deprompto calore in hossemque adoritur, aestuat, olidumque tandem sudorem profundit., Non alio fine, quam ut expellat hostem, sub qua iri excretione patefacit, quod isthac materia febrilis naturaliter pellenda sit, & Medico indicet naturam ducendam, qua sponte vergit. Id est, Dia- isphoretica sola , esse febrium appropriata atque specifica remedia. Etenim erysipelatis initio , frigus insolitum . modicum , non tamen rigor, quia
acor habituosus adhuc modicus : qui dum ad corporis superficiem pertisterit, extra proprium sui diversis raum, ibidem acescere, atque putrere per git. Ideόque saponaria & lixivialis medela , exi tinguitertii pelas. Ut&lixivium forte, gangrenas
profunde scarificatas potenter sistit: ed quod in lixi: Vialibus, omne acidum commoritur. Febres conti: nuae ab intus detenta aciditate, similiter primum ri-
, gent, & in finem sive consumptionem usque post-t modum aestuatit. Palpitatio cordis quoque otiosos, ι F a atque
82쪽
atque vini heluones exercet, prout & Artistas diu in multumque circa aquas sortes occupatos. Utpote ubique aciditas vaporalis, pervadit nostri penitissima, attamen sine febri, nam deest materia oecasionalis. Paracelsius enim, ex unico aethnae ignesulsuris & nitri , supra sexaginta febrium species hariolatur. Nec ullam febribus sedem detegit, utrobique methodi expers. Galenus vero ut intermittentium sedem in oscillis sive extremis venarum disponit: ita Continuarum nidum, citra vel ultra hepar statuit. Synochum autem tam putridam , quam non, per venam cavam circa cor collocat. Diariam quoque in ipso spiritu vitali, adeoque in ipso etiam corde constituit. Quo nil hebetius cogitari potuit unquam, quam decernere, spiritum vitalem putre re constante vita. Nam cum
ille, sit balsamus solus qui nos a putredine vindiacat , quid tandem erit residuum quod balsam et ipsum balsamum si putruerit hie ὶ quidve saliet salem si corium patur 3 etenim si levicula sui portione putrefieret, totum mox necessario contaminabitur: clim spirituum in spiritus, sit crasis potentissima, & vernaculum symbolum. Vita namque vix horae quadrante protrahitur in Peste, dum cor tagium invadit spiritum. Pariter si putredo cruorem apprehendat, mox velut continuata in cruore Gangrena, necessitata mors oboritur. Dicam igitur de sedem & materiam febrilem , qualiter experientia , longaque rerum indago mihi patefecere. Sermo mihi est de febribus per se atque solitariis: a 3 non autem aliena passione genitis. Imprimis it que Diaria, quaeque ephemera dicitur, ab unius diei duratione, sedet in stomachi cavo & plerumque ex vitiato cibo. Quare & a vomitu, vel peracta digestione, sponte cessat. Similiter febris ta
bida , sive hectica, quaedam est quotidiana Diaria,
83쪽
a corrupta cibi parte, mox sumptis cibis repetens. Nam etsi appetitus perstet sospes, edantque ut lubet, saltem Corruptor in pulmone non cessat aut feriatur, quin continuo transmutet cruorem in flava dura, spissa, & quandoque cinerea phlegmata. Sub quo corruptionis labore avocat spiritum a muniis digestionis, fitque aliqualis corruptio semidi gesti. Pudendaque est hujus loci Scholarum fabu- a la, quam pro lenta hac febri sibi comminiscunturi
ubi enim potissimum putredinem pro calore accusare posset, non fuit ausus eam impendere. Quod scilicet calx accendatur aspersione aquae, eodem pariter modo contingat in febri tabida. Quod nempe post unam aut sesquialteram horam, ista febris invalescat,& adoriri videatur post cibum, quatenus tum, aspergantur partes solidae, alimento e cibis assumptis parato. Imprimis, his obstat quod infra binas horas, in stomacho sano , nondum sit peracta concoctio Chyli, multo minus completa sanguificatio : minimeque cruoris in secundarium,& spermaticum alimentum transmuta Ain, utpote quod roris modo aiunt dispergi in penitissima solidorum : longissimeque ac tardissime, pulmo hoc
novum alimentum, ab hepate mutuat. Ergo nequeunt solida instar calcis aspergi & inde accendi, quantisper in stomacho negotium est cum chylo. Deinde ista calcis similitudo, est merae inscitiae. , Epote quae non accenditur propter aspersionem per se : sed per accidens. Quatenus nulla salia saliunt, vel agunt, quamdiu sicca, id est, nisi resolvantur. In calce viva autem est dupleo sal alcalizatum. Vnum quidem lixiviale , & alterum acidum , &utrumque per sensum gustus distinguibile. Quae duo salia, resoluta per aquam . dum in se invicem agunt, accenduntur, quod idem accidit in Themmis,sale acido fontium,in mareastitarum lixivialem F 3 mate-
84쪽
materiam primam agente. Id ipsum per mechanicam, dia posteriori, non quidem propter quid, seda 6 quia est, sic probo. Etenim si salitartari, spiritum vitrioli acidum superfuderis , confestim ambo, actu frigida, aestuant. Ideoque ex calcinato plumbo in spiritu aceti , si hunc totum abstraxeris, quam primum atque alcati eius, combiberit humidum ex aere. realiter ignem concipit, etiam inpera. Quamobrem nesciverunt Scholae . si calx non accenderetur mutua spirituum salium agitatione,
quod nunquam lapidesceret. Denique quid est in vivis. quod calcis siccitatem referatZ iid, inquam, quod actu siccum Z calcineum Z & non quotidiano
Tore, continuoque permadeat 3 An non digessio si Iidorum est continua ac interIupta 3 Sane ut ut considerem , propinant naenia S pro elementis naturae
stolidaeque ignor ntiae plena est simit ludo calcis,
cum febri hectica Atque ut Olcitatio febres multas comitatur: ita sane oscitanter atque febri liter cun- a Z ei a tradidere. Cujus ergo etiam notandum, insulsam causam oscitationi dari a Galeno. Scilicet quod fuligines congestae musculos mandibulaesus citant ut explodantur. Imprimis plurimae fui gines inflarent illos mulculos, quibus multa est oscitandi necessitas & frequentia. Deinde cum eiusmodi fuligines essent ultimae digestionis insensilia recrementa, cur illa potius , quam aliarum partium sui expulsioni m moverent 3 cur non quotidie id sollicitarenis Sclii binde per quadragenariam non olcitatur ρ Cur in febribus illae fuligines magis obviae, quam in Podagra ,& Apoplexia r Cci te nulla est
functionum nostri corporis quae magis ad exemplum movetur, ut oscitatio. Olcitantem namque facile sequimur . etiam nolentes ac inviti. Non igitur oscitatio a fuligine, sed ab illa facultate & parte,quae imaginationi paret. Etenim Scholae mecum
85쪽
admittunt os stomachia conspectu facillime moveri. Quoniam plurimi nauseant, &vomunt pro-nissime, conspectis aut imaginatis sordibus : visiaque acerbi pomi esti, os multis saliva liquescit. Os stomachi ergo potissim sim ad imaginationem movetur. Somnus Vero, item sopor, Coma, Cato- ῖ9chus, Catalepsis, Vertigo ejusque generis accidentia ab ore stomachi pro manant prout alibi de duumviratu:) Oscitatio vero est somni praenuntia, ivel pedissequa, idcirco eidem parti oscitationem tribuo. Nam incola phantasia primorum impetuum ibidem habitat, cordisque nomenclaturam ideo suscepit. Sic & a moesto, frequentia ducuntur suspiria, ut os stomachi sensibiliter aggravatum, allevient. Ita ergo a segni stomacho dormitionem postulante, libido oscitandi musculos subter dormiendum irrequietos, excutit, tenditque, in quo, musculos buccarum, & Tracheae in clientelam vocat non secus atque os ethinoides circa organum
olfactus , pro sternutatione in subsidium vocat mustulos thoracis. Prout enim causa sternutationis non est quaerenda in musculis quibus fit: multo certe minus os citatio est musculorum mandibulae. Cum alioqui compressis dentibus, id est, motu 3 contrario mandibulae, etiam ostitari possit. Rectius enim Scholae ad asperam arteriam ostitando respexissent, quae trahitur binis digitis deorsum motu heteroclito. Interim de fuligine illius arteriae, nequidquam sonuerunt unquam: quippe quae sat semper patet , dc aeri pervia, alioqui oscitare non deberet. Ista nempe est corporis compago, quod etiam in non necessariis, mutuas membra manus tradant, ac quasi pro jure proprio certent aliena
86쪽
I. unicissedes eantinuarum se intermittentium. 2. Variant febres, ex sola materia Occasionali. 3. 2 idus febrium quibus claudatur terminu. q. caresia se Srnoehi prope os ventrieuli. s. Trabatur alasa actione. s. aeuartana, exlexin sede sua. 7. . teria O fides malignarum. g. Pesu quἱ a cateris febribus separetur.
a C Edes continuarum febrium non differt ab inter- mittentium. Hactenus proinde occurrunt continuae, quae in Intermittentes desinunt, & contra. Variant itaque febres illae, non commigratione Iocorum, aut ex natura diversorii: sed solius materiae occasionalis, ergo. Hactenus quoque repugnone dum Galeno , sed & Fernelio de locorum se bii, lium essentiali differentia. Nidus ergo febrium, inprimis est officinis, extenditur scilicet a Pyloro, per duodenum, &vasa ibidem multiplicia, Int . stina item, venas Mesenterii, Lienem, usque ad hepar. Proximiores autem ori ventriculi, stat eo molestiores, sussque anxietatibus magis formidans dae. Meam de sede febrium doctrinam, confirmant nausea, praecipue carnium, piscium, & quae facile cadaveris instar olent, perhorrescentia, mox a febrium introitu , sitis item, inappetentia, ceph Ialgia syncipitis, hemicrania sinistri lateris,deliria, sepor, vigilia, anxietates topicae circa os stomachi, ructus nici Orosi, consternata digestio , vomitus, linguae quoque amaror, siccitas, fi murae, nigredo &c. .ae sane sunt indicia ob laesi duumviratus in actione regiminis: huc accedunt superveniens tructus acidus, nubecula urinae, quaeque coctionem stomachi rediisse arguunt prout in tractatu des Uronomantia alibi.Sola autem quartana in Splene
ipso, venisque sibi contiguis, hosipitium delegit. Maligna
87쪽
Maligna verbsela, aliquid putridi peculiariter sibi
vendicat circa orificium ventriculi. Sunt autem 1 tanto pejores, quae non in ejus concavo, sed in convexo sederint: eb quod non nisi extraordinarium arcanum, ad ista attingat loca. Ideo namque Castrenses, & Endemicae omnes, caeteris sunt pervicaciores. ac plerumque citra sitim. Quibus vix perceptibilis calor est, solaque aegros continua anxietas ad feretrum ducit. Hujusmodi namque febres, de foris tantum contaminant, ultimum stomachi nutrimentum assiciunt. Quia revera quamdiu vivitur perspirabile atque expirabile est totum corpus iuxta Hippocratem. Etenim alibi demonstravi, pulmonem, &diaphragma undequaque pOris pervia in vivis, qua dum endemica transeunt, ac stomachi connexum percutiunt, non raro stO-
machi ultimum alimentum inficiunt. Diariam dixi cum hectica in stomacho sedere. Pestis autem sin hoc, acarteris malignis distat, quod clim non sedeat in sordibus febrilibus, ut neque in cruore; assiciat tantum ipsum spiritum vitalem sui odore, ob id quoque intret & exeat necessario cum aere per poros diaphragmatis, adeoque tendit sic primario ad stomachum, nec potens pergere ulterius
motu locali, sitam ibidem sistit impressionem innutrimento stomachi. Unde mox vomitus , Cephalalgia, sopores, deliria, siyncopes, dc quae vitiati oris stomachi consequuntur dominium. Causa occasionalis febrium. C A P v T XI.
I. Causa occasionatu febrium, non est vera continens. Σ. Cur causa occasionalis sit diversa in se. 3. Dupux eausa ocea/nam. q. fruor est compositum naturale se plex e ideo qua non appostrum ex dissimilaribus. s. Trior causa oceasion lusematerias febrium. 6. .Altera materia. 7. Schoia
88쪽
rum linorantia de tinctura urina. g. cur urina tingatur tardius. s. Falsa Ddicia Scholarum de urinis. Io. Fasula Scholarum de tinctura festea urina. II. . Argumentum Seholarum ex lascitia Valent. I Etti id rectius exinde eo stigendum esset. I 3. Sagittator delirii ubi habitet. I . Cur in delirio non sit adhibendum remedium capiti. Is . Vnde nascantur apsemata universa. I 6. Injuria scholarum. II. unde eneorema. I 8. Tonus medicus eur erisim negligat. as. Eluid sit coctio in febribus.
FOEdum, ac miserandum , imb &Iuditiosum,
Scholae exhibent spect aciillim , pals m obvium. Vt cum febris, nos palam alloqiratur , nihilo ma- cois a tot saeculis cogno 'erint eam ut neque pellere
sciant radicitus. Quod tam ne quidquam felicius finentur febres , post bis mille annorum experimenta, d sicctiones. quam olim ab initio. Enim-1 ver b quidquid est causa causae, id ipsum est etiam causa causati : duapropter causa occasionalis indesinenter prae siens , S intus hospitata squam continentem vocant alii) cst causia causae internae fe
brium squam mox declarabo) ipsius febris, & ac
cidentium inde natorum. Si enim causa occasionalis, esset vera causa continens , ipsiusque febris materia ; profecto nulla esset unquam Intermittens. Nam positis causis essentialibus, ad febrim requisitis: necessarid quoque febris adest: sed cautast occasionalis adest ab initio usque ad finem, quae si continens esset, dc essentiam febris in sui gremio cffective contineret, etiam febris adesset, quamdiu ista continens sui causa. Sed consequens est falsum; ergo & Antecedens. Id est causa ista non est continens, & intima de febrium essentia: , sed externa illi, & ideo occasionalis. CumqΗe in
varietate causae occasionalis consistat ratio , qua vel est continua, vel intermittens: cur etiam plus minusve molesta sit, citatior, aut tardior pro sui expulsione. Necesse est, nec unicam unius putre
89쪽
dinis dari occasionem seminalem. Clim igitur rerum definitio aptissime a causis constituentibus, ct essentialibus petatur c prout alibi de logicis
duplicem ideo statui cauis occasionalis materiam: novam quidem , atque hactenus inauditam utramque. Inauditam , inquam , quippe qui utramque 3 bilem , pituitam , & cruorem velut sanguinis constitutiVa , non agno cam , nec admittam in natura prout pluribus , peculiari de humori, b his tractatu , demonstravi θ nec imprimis cruorem , appositum e pluribus dissimilaribus, concedo. Vt neque si inde constitutus csset, unquam . immediate in sui constitutiva retrocedere posset,
neque illos in extra venaro cruore ostendere, errori: que ansam Scholis dare posset. Clim a privatione non detur immediatus regressiis ad pristinum habitum. Quare frivolum est , arguere quatuor esse in sanguine humores, quod quandoque tria, & quandoque quatuor exin, per sui corruptionem secernantur. inam qii aestionem , ut
alibi sat ventilatam descripsi , hic obiter attigisse sat est. S quidem hoc loco, nullam ex istis hu- Fmoribus, opem petendam duxerim. Sed in ultima alim Vati digestione , dum partes solidae, sibi
e sanguine student assimilare nutrimentum, contingit per pe degeneres fieri alterationes, & velut abortus praeposteros. Hoc ergo degener alimen- tum, varias lubiens sue mutationis abusivas tesseras,
diversas quoque febres gignit. Longeq; distant primi illi, suppositique humores ex chylo , dic hymo
parati, a vero solidorum alimento , per sanguinis transmutationem degenerante. Itaque febres non ex utraque bile, pituita, cruore dc spiritu putridis, sed ex secundariis, non quidem putrentibus: at in ter assimilandum degeneratis , oriuntur. Degene rant ver c admistione rei extraneae, vel impressione
90쪽
s peregrina, Vel demum errore indignati, vel avo iacati Archei. Alteram porro causam occasionalem febrium deduco aliunde. Quod scilicet, quia indubie per Anatomen credimus, Verias Mesaraicas, per totum intestinorum ductum conspersas, sugere quidquid liquidi, & Archeus sibi familiare fore
noverit. Trahunt itaque praefatae venae ex Ilei intestini extremis, hisque cognatis grossioribus intestinis , succum quendam : Sed cum ibidem non sit amplius aliquod alimentum, at potius stercus aliquod, assugunt ens hactenus anonymum , quapropter illi novum nomen dare debui, Scoriam ergo voco, sive stercus liquidum , ad suos fines in natura utile. Quippe urinae incommodis resistens, ade6que urinae tinctae, non tam cito lapidescunt, γ atque aquosiores. Quidquid ergo urinam tinxit hactenus, est Moria, non autem fel: prout alioqui
Galenistae delusi, tyrones seduxerunt, quod alibi latius in uro noscopia) adeoque sua, de urinarum tinctura, iudicia. ad selleos, &biliosbs humores
delata , non nisi scoriam , sive stercus liquidum spectant. Nam quantumque vel minima fellis guttula in lotio esset, squanto minius tanta, atque exigitur pro totius saturata tinctura tota amaricaret: sed non amaricat: ergo, non inest ei fel . Major constat ex ruptura fellis in pisce, utcunque piscem exquisiite abluas a felle , tamen gustu amarus est. Minor obvia est gustu. Quod autem lolii tinctura sit Scoria , patet per distillationem. Hujusque demonstrationes in tractatu de Duelech, cuique ex-s periri volenti, obtuli obvias . Ultimo ergo, tinctura ad lotium transit: quod chyli in Scoriam mutati adventus, ad Colon Ilatestinum sit tardior, quia 6 hoc colon, est situ posterius. Falsa ergo hactenus fuerunt judicia Scholarum, de coloribus, & contento urinarum, di inde desumptae hariolationes.