장음표시 사용
151쪽
ptionem. Sic docuEre, peccatum Adami nemini nocuisse nisi ipsi, & pa
vulos baptizatos non trahere originale peccatum, ut docet in prologo Hypogn.contra Pelagianos & Coelestinos. Idem ostendit libro de Haeresibus cap. LXX cviii. Nec sententiam mutasse censendus est P
lagius, eb quod in Synodo Palaestina falsus fuit, peccatum Adae posteris nocuisse, id enim aliter intellectum voluit, aliter intellexit: intellectum voluit sui haudem saceret, & lateret) quoad , intellexit --rb quoad exemplum duntaxat & imitationem. a. Pelagio saccollant hodi que socinuini, qui peccatum originis pertinaciter explodunt.Volc clivi lib. s.cap. 18. diserte impugnat sententiam Orthodoxam, crimen a primo parente conceptum in sobolem derivatum esse, dc ejus conissione tum omnes humanas vires corruptas esse ac depravatas, tum potissimum v Iuntatis libertatem destructam. QNae sanae mentis rationi & divinae Scripturae contraria esse, nequicquam contendit. 3, Anabaptisti eandem doctrinam suggillant, & peccatum originale vocant. Vide Colloquii Francothalensis Actionem ii. Articulum . 4.. preti inegativam quidem rejicere videntur, eas tamen de hoc peccato fovent opiniones, quae reipsa peccatum istud evertunt, dum id quovis veniali. minus docetit cum Scholae suae principe Aquinate Sc aliis ejus sectariis,
adeoque non mereri mortem aeternam, i b hoc poenam tantum esse volunt, non culpam ante liberum voluntatis assensum. Adde dogmata omi, . l. Concuti scentiam non esse pescatum' vialiter, sed origilialiter
tantum & est otire lic dici, vel termio uiri, quia sit a peccato, dc ex ea peccatum. Nec quicquam habere rationem peccati formalitis, iussi quod sit voluntarium. a. Naturalia post lapsum mans ille integra, adeoque li- rum in irregenito etiam dari arbitrium in ordine ad bonum spirituale.. Vide Bellarminum lib. i. de Amis s. Grat. cap. XII. Vt I. Urniatira verb sententia serib in Ecclesia Dei tenenda est, Rfundatur tum in veritate rei, tum in veritate enuntiat u S. Scripturae de re. Ex utroque principio isto invictu demonstrari potest, peccatum originale revera in quovis homine, ex Adamo naturali generationis seriuprognato, dari. Ulut enim termino isto technolatico peccati originalis naudquaquam Scriptura hanc labem inhaerentem Sc habitualem dem
quae ιαδυ- , qualia Thest 3. expressa. VIJ I. Ρeccatum itaque originale a tot hostibus impetitum revera dari, probatum damus i. Argumentis quae απιχα vel inam cratia dicuntur. r. Argumentis quae artis tala vocari possunt, deducta nimirum ex natura ipsius ubiecti. IX. Zrgumenta sunt i ii monia divina, quorum praecipua aliquot Sc enumeranda & vindicanda a corruptelis Ad rsariorum. i. Lo-
exstat Gen. .i. in quo Adam dicitur genu isse filium ad qui ct militi din tuam ubi antitii si evidens inter productionem Adami de Sethi,inter imaginemDei ad quam formatus Adamus,sic inter imaginem am id quam
152쪽
qiuam sormatus Sethus. Ut itaque imago Dei designat malassur tum s pientiam mentis,tum sanctitatem voluntatis Adami: Sic ex advel , im so Adami corrupti debet designare tum cincitatem mentis, tum depra vationem voluntatis, in quam se imaginem Adamus apoli a suaa Deo translarmavit. Adde,Adami corrupti, tu cor pti ini inem alimo xi non potuisse, praeterquam corruptam. ,
X. i. Haec verba intellisi pollude imaginop et Ad mum nimirum hominem genutile filium, taminem, ejusdem speciei erraturam. a. Posse intelligi de imagine ph c indivi V li, quod genuit filium sibi similem fgura, forma, lineamentis extumis. 3, Posse inteulisi de quam Adamvs Dei Spiritu res itus obtinuerat, hoc est, de ejus sapientia 5c sanctitate. Sethum itaque traducem & hinredem fuisse istius imaginis renovatae, dc hoc dici Uin' , non Nec im negari posse lanium seu antem Sextium in Dei rati m mstliminio nis id rempus rustitutum, habitualia Deo gr trionatum suus . P. X l. Sed excutimn istae nullius sunt eo nati' Ad i. EM. Peti id λει- α sic intelligi posse. An enim sapientiae Dei conu
niens, id vel 1 ,κeir. κῶς tam emphatica phras, geminata voce, exprimere,quod & extra controversam omnem erat positum,de homini
eommuneest cum brutis animalibus omnibus ' Au dubium erat, Ad mu nerantem ex lege in primogeni creatio Deo copstitutago, nerasso filium ejusdem cieit Add sic meram ταώπλισίαν, Spiritui Sanis ctoastiosi, eo ipso enim quia dicitur genuissς filium, dei gnatur satia 'demitas specificastii cum patre. Quum itaque iste filius senitus, dic. tur genitus ad imaginum generanti periri aginem illam generantis dobet diversum quid desgnari a specie generantis. ιη' Id ideo dici,quia ex sellio genus humanum at propag ndum, quod non fastumi hc ex Abel nec o Caino. Hoc interpretamen m est: α - 4ν non verbis quippe adlubi is haudquaquam confor . a. Ex Nno diu genus humanum propagatum miti iopa itaquo de ipso dicendum sitisset. Dist. Si notaretur naxuma corruptio, idem dicendum sutilien Caino de Mela, fietippe qui etiam ad imaginem Adami ni re gener in s i. Per idem de ver quidona de iis potuisse dici. r. Per ας-- , ideo id de Setho hoc sensu dictum non fuisse. Peccatur verb Ela cho , idebenim id de Setho peculiariter expressum, non de Cabir - . - hunc char aurem
dux debebat esse foederis depromissionis, non obstanto ista praerogat va, illum tamen eae si corruptum Jccum imagine Adami ex Adamo eo rupto natum m isse. Idque ed magis necessarium erat, quod Sethi natis vitas conti perit diu admodum post apostasi uri Adami, cum jam esset nium ci tristiua annorum, ne vidaretur tractu tet inris ista corniptio
153쪽
exstincta suisse in Adamo, Deo diu disserente istam propagationem senarunis fidelis, explorandae tum fidei tum patientiae Adami. Ad a. Exceptario. i. Gratis supponi,non probari, Sethuin retulisse vultum de linea menta Adami. r. Hoc tanti non fuisse, ut gemino i viminea Scriptura designaretur. 3. Ita ta v ia intelligi debent, quemadmodum ii telliguntur,quando Adamus ad Dei imaginem conditus dicitur. At ibi non designant imaginem externam &- prout ineptum istud Anthropomorphitis placuit jam olim commentum. Ergo nec hic. Ad c. Rest. I. Adamum fuisse participem gratiae Dei tum
ταῶς, verba Scripturae posse intelligi de imagine isti morali O.' ωγ- .m, hoc est, Adamum genuisse Sethum haeredem sapientiae & sanctit
iis suae. Nec enini qualitates id genus naturae dona uint, sed gratiae tantum,nec generatione pii sica communicantur, sed regeneratione mystiaca. Non magis quam pulli non nascuntur phalerati ex equis philarati vel frumentum sine palea Scarista ex grano tali nascitur. XII. 2. Lacis exstat Genet 6. . ubi cogitationum eo dis hominis dicitur tantὰm natum omnium ἐiebus. Q ij locus conserri debet: cum loco Genes. 8.ai. ubi dicitur, cogitatio hominis mala esse a vir tia sua. Ubi Scriptura designat, i. Corruptionem. 2. Corruptionen, universatim. 3. Corruptionem &habitualem cordis,&actualem c gitationum ejus. Corruptionem perpetuam. Adeoque&ρmui ista
vitiosa,&ipsunt principium tale, idque universale & perpetuum, d eo ipso
XIII. Faec. t. Haec dici tantlim de primi mundi incolis malis, quorum ingenia fuerint λ ωδε oc ferocia cotura Deum ac proximum z. Non posse id sine summa contumelia referri ad semen pium, Noa 'chum, v. gr. Sc pios ejus filios.. 3. Sermonem duntaxat essed peccatis
actualibus primi mundi ante diluvium, quibps horrendum istud Dei
judicium sibi d Mundo ipsi attraxEre. . . Scripturam ostendere, Deo hoc velut novum & admirabile visam, cum homines omni flagitioruni
genere coopertos videre dum dicit, , idem autem Dominin, quo multa maliaria hominum in terra o malac rotario oro, &c. s. Non dici hominum
generi innatam esse malitiam, immis Deum permachum admonuistis. homines, ut ab ea malitia desisterent, Sc quia monita illa su Ereasperitati, eos diluvio perdidisse. Minitationes vero laturas su isse temerarias, Apoenam injustam, si id innatum fuisset hominibus, quilio non fas sit aliquem supplicio assicere, quia ea non praestat, quae praestari ab illo minianae possunt, sed cum poenas dare: qui cum aliquid exequi valeat nolit meta, justitiae conseritaneum esse. Sensum ergo verborum Mosis 'en homines illos non quidem sua natura sed voluntaria animorum indi
ctione semper ad male agendum propenses fuisse, ideoque propria staculpa diluvii poenam sibiaccersivisse, quam omninbuitassent, si perinde ut Noachus pietatis studiosi fuissetit, vel talem ab eo moniti resipiscere voluis
154쪽
voluissent. c. Gen.r.eti. seri nonum etiam esse de voluntaria non de iii- nata malitia, in quam homines non ab infantia, sedaba .la otia spontesta ruunt praecipites. 7. Ibidem committi fraciam diri pinu, dividi componenda, nec dici figmentum cordis hominis malum esse ab adole centia, nec enim in Hebraeo vel buta est expressum esse,& subintelligeidum potius esse verbum se, adeoque verba illa cum superiori biis conne ctenda esse, Sc unanitantum ex uti isque constitui sententiam. hoc pacto: Non addam amplius maledicere terrae propter hominem, quia figmentum cordis humani malum sit ab adolescentia, q. d.etsi coi ingat ut progrediatur denub eo hominum malitia, quo ante progressa fuit, ut nimirum ab ipsa adolescentia pessiima quaeque cogitare videantur, non I naen illius causa terrae maledicam, otianemque viventem animam ud nunc feci interimam: Ali1s statuendam ei set, Deum. ea ipsa re perna tum suisse ad eluvionem orbi terrarum non amplius immittendam,qua paulis ante permotus fuerat ad eam immittendam, quae sunt excepti
nes V.Mi Socinianorum primi pili lib. . de Rel.Chiill.cap. is. 8. Illa rei bolim in vobis illis este quae plus dicat quam sit in rei veritate, non
quod omnes fuerint flagitiosi&nihil plane boni habuerint, sed quod
maxima ex parte corru peti fuerint.
XIV. Sed nec ista tanti, ut vadimonium nobis sit deserendum. Aa
. Exc. I. , per concessonim , haec dici de primi mundi inc lis,quod patet ex verborum, quia versu antecedente Spiritus S.
meminit peccati istorum hominum, dc Deus dicitur vidisse istoi una hominum malitiam exercitam in terra. 2. ne mirem, haec
dici de illis tantum vel excissime in ordine ad alios homines & naturalem eorum constitutionem.Immb poth fu ill a transferenda ad idem de aliis inferendum, quia eandem omnino naturam omnes inflatu desti iste habent in se, sine gratia vel ιoiercente, vel converrente. Rationes istius applicatio αs universalis merito instituendae, habentur in ipsb textu.
I. Notatur unirer alitialitas, nimirum omne gmentum. i. Unim alitas
in omni actu, est totῖm malam. Vniver aut vi βhectiaim indesinite pro posui, laec erium dicitur restricte Et ridit Dominin quod multa isit malitia hominum inum,sed abstruia sermo de bomne & matri stipponit pio ipsa ciuia natura hominis. Vmp.r alitast poru adjicitur,emmbue AbM. Adde idem repeti Gen. 8. 21. jam exstinctis istis primi mundi incolis impiis, nec in hypoth si, sed in th spreponi Cogitatio cordo honunu mala est apuatria tua. XV. Ad 2. EM. Ri'. i. notu posse verba illa quoad actus extans flagitiosos, ad Noachum&pios ejus filios referri Mnon pollis aeqtie reserri ad Noachum dc filios ejus, quoad corruptionem i
ter mi tura in singulis haerentem, quae prorupisset in illis invictus simiales externos, nisi accessisset vis Dei vorticordia, & nisi illi ex flatu d sim, fuissent translati in statxm resti isti nisi putari Dei Natta. Peccatur itaque uno attem Ac ubi. quaestio en im est de statu natur ut & habituali hominis nupti, non dea tu adventatio hominis instaurata, in quo quamvis
155쪽
otianeat corruptio iliterna, ςoercita tamen d lut refracta per fratiam pristino exuitur dominio. X VI. Ad 3. r. Συχω παῖς , sermonem esse de peccari actu libas. i. de iis tantum esse sermanem, vel tui . Diis stinguitur 6rh malitia externa Sc η tuaru . dc si mentum cogitationum cordis Diuo ac habui rate. Alioquila enim I. Merae: set et .sae, Nidum sine causa repeteretur, quae tamen distincta voluit Spirituas. verba far omne 'gmentum ac cetrata ricρrdo Minecessariis debene
diveis quid de ignare a malitia illa visa a Deo. g. Addu continuitatem di perpetuitatem melius egerri de habitu quam de actu. 3. Neces tribbauitualis etiam malitia naturae ipsi inhaerens intelligenda est, qui actualis malitiae nondum poterant esse rei infanter diluvio sublati. Velita ue injustς diluvium a Deo illis etiam immissum,u illi eo sublati, uel juste. si prius, in infantibus etiam reperta suit culpa, dc gravis quidentiquae cum actualis ei se non potuerit,habitualis necestarib ruit, de cum ac. quisita esse non eoisset, naturalis esse debuit. Si posterius; sequitur& ph
nain illam gravissimam injustam fuisse, dc ab injusto su ice jnflictam
quod blaspuemum. XVII. Ad . .. c. Rest. i. τ, - supponi ab omniscientiae divinae suggillatore,sive in Thoi, Deo quicquam ηρνam videri, quippe qui omnia praei filia habςt ab aeterno, Sc cui vel o ε λα nobis, sempee sunt praesentia, quippe quae in sedc Decreto suo vel ricio u vel ririmite te de dirigine ab aeterno videt. Sive in Wnthes,istam malitiam Deo novam
visam, cujus tot funusti effectus inde a peccato ab Adamo admitso in plerisque exsubam mortalibus , eoErciti dc repressi sua gratia in paucis. i. Absurdum inamb parum pium,Deo aliquid admini it; videri, termino
propri. sumpto. Admirationis origo,vel ab ignorantia causarum est, vel , h, mror notaurbi, quorum neutrum in Deo sapientissimo omnium disiectore adeoque&omnium prxscis,locum habere potest. 3. Peccatur
etiam Deus dicitur vidiis quod multa exsic di minum inauxia interra, dcc. Ergo dicitur id vidissu ut novum quid es 44-mitabile. Atrei tantum indicatur, modis istu haudquaquam. XVIII. Ad 1. EM. R o. i. Συ χυ in κωή, id non dici vel
D:iuimtim designatur quod commune erat omnibus primi mundi in. colis , quod sane non erat malitia, nec enim ista in omnibus erat eadem,sed habitualis potius, eaque non . qui ita, sed innata, quippe uua involvebantur ipsi insantes, eodem cataclysmo cum parentibus sublati, in quibus sani: a ualis malitia su exerere non potuit. 3. Poecatur Ite Deus hortatus suit homines istius aevi,ut i malitia d silerent. Ergo non datur malitia innata Quasi verb hortationib. illis per Noachum instituris sussiciens fundamentum datum non fuerit in actu li hominum istorum malitia, quamvis procedente ex habituali do inii ies 4. An Mia Noachus homines istor hortari non potuit ut odomarent
156쪽
habituale istud vitium, nec ejus motionibus vitiossindulgerent ' An- non id omnium ossicium' An non regnum isti vitio innato adimi potest
per hortationes externas conjunctas clim interna vi Spiritus per eas agentis, ut sitiat non imperatira duntaxat ego, sed etiam operatira Ob Ouρ Ergo hortationes illae frustraneae & temerariae respectu illorum, in suibus Deo vim Spiritus exerere non placuit. R. p. i. Peccari elen haa d osecundum p id, & nec enim simpliciter frustraneum, minus temerarium, quod aliquem finem vel effectum non habet, sed quod tantium plane habet. Habuzre verb horiationes istae vim conνEti-ram, quamvis non conversiram, & sussiciebant ad inexcusabilitatem, 2. Adde hortationes esse notas non νι-
rn, nec illae temerariae sunt, vel injustae, vel frustraneae, etiam respectu illorum, qui haudquaquam vires habent ad ea praestanda quae imperantur , modb ista sit & suo juhaerito a peccatore accersita. Talis vero est ista pravitas. An ab homine , nepote, toto immerso crapulae non potest exigi sobrietas quamvis ille a se impetrare non possit ut sit sol ius' An debitor decem militum talentorum non poterat iuste urgeri ab eo cui obaeratus erat ' IU. Inepte homini praecipi,. ne sit claudus vel coecus, si natura talis sty Sest. Peccari elench arium, cum luxatio tibiaevel priuatiovisus.' ι ααὼ sint non, nec recta crurum vel oculorum dispositio, οβ m, Ced
nec bonum cibum, sed 'siarm , ista vero non cadunt sub imperium rei hortationem, sed illa duntaxat. 6. Peccatur etiam elam holmιν. Deus monita alia aspernatos perdidit. Ergo malitia illa a qua dehortatus eos fuat per /chum, nullo modo fuit naturalis r Ouasi
scii di possit. itaque excisi infantes innumeri cum parentibus suis& cataclysmo isto siti secati φ utique in illis malitia non erat nee orerna ,sed T ra tantiim & velut habitu tu. Vel enim denuo supplicium istud iniuste illis inflictum fuit, vel juste; si priis, judex mundi summa cum blasphemia iniustitiae arguitur. Si poster , culpa fuit in infantibus quippe sine qui mirae locus esse jure non potest. Quum itaque actualis 'pae rei non fuerim, sum t rei habitualis nec acquisitae
dem igne cyelesti cum parentibus suis absim piis. Qui poena illa iustae se potuit respectu in senti mul'rxim si exulpa Et ae culpa actitatis in illis dari potuit, quae aςquisita φ Qxio l/rgumentum eis validius est. quod Judas .r. profiteatur in genere, Sod mam dc morrham dcum
tur U si, fas non esse aliquem sirps icio assicere qui ea non piaestati quae praest ia ab illo minime pollunt. Annon sic tollit justi in favum
157쪽
niali sunt, te Dei ac hominum hostes'Praeterquam quod idem urgeri potest de hominibus ire ii ritis qu alibus,Quippe qui& mente caeci sunt, de volunta e perversi, &al seditibus rebelles, immb mortui in peccatis, adeoque line viribus ullis bonum spirituale praestandi, qui ut o, Mne cogitare quid in possunt aliquid ex se boni, nec magis actviris pii itualem agere quam mortuus actum vitalem. An ob id Deus injusta tales plectit φ An Deo perit jus suum ob αδε- ίαι hominis, tuum ne creditoti quidem suum pereat jus in nepotem bonorum suorum decoct rem φ 6. Adde peccari Et nih= oppositurum, nec enim impotentia illa, vesmalitia naturatu opponenda roluuiora ad naturalem inclinationi, componenda cum ea. Vt enim impii illi primi seculi homines natura habuete malitiam sibi innatam, sic voluntarie plantaliam exeru&e, & dum pecca iere, id secEre, quod maxime facere voluEre. Immbqub magis Komines sunt natura corrupti,eb majori pronitate dc labentia peccant, dum peccant , ut quo magis natura Mepnibos eius claudus erat, eb magis claudicabat. Nec cnim per naturalis malitiae exercitium intelligimus
motum naturalem carentem libet tale contradictionis ive exercitu, vel
sive contrarietatu oppositum vel cognitioni & judicio de hoc vel illo obiecto,vel spontaneae voluntatis in illud, qualis motus datur in agentibus ex necesiitate naturae brutae, sed intelligimus naturam exerentem se cum Sc κιον. . Primi itaque homines illi & natura sua de voluntaria animorum inductione semper ad male agendum proni elunt. 7. E-α υνιον etiam, tales Eropria sua culpa sibi diluvii poenam
accersivi illa, actuali nimirum, ab ipsis personaliter patrata, sed ob id non tollenda innata,vertim supponenda,ex qua profluebat actualis. 8.ta ιιν etiam, illos vitaturos suisse poenam diluvii, si perinde ut Noachus pietatis suissent studiosi, vel saltem ab eo malo resipiscere voluissent. Connexio enim illa inter pietatem vel resipiscentiam de vitam datur. Haudquaquam verb sequitur, illos non habuisse i litiam innatam, quae obstabat, ne pietatis essent studiosi vel resipiscerent, vel potuisse eos ista praestare sine gratia convertente, vel sine dono gratior quale indultum erat Noacho.Sic connexiones id genus hypotheticae dantur Si Israelit elegem servallent,vitam habuissent per leges Si Paulus vel Angelus e caelo annuntiaret aliud Euangelium futurum ut anathema es t. An id inferendum vel lsraelem potuisse legem servare αἰ prout in foedere legali servanda enit, vel Paulum ut Angelum e coelo in bono confirmatum aliud Euan pelium annuntiare posset
XIX. Ad 6. Exc. R F. I. Συχω riser, sermonem esse de voluntaria malitia. r. sermonem tantum esse de illa,non simul de innata. Peccatur si ba positorum , quasi voluntaria de innata malitia in se arietarent inutiab. 4mmo ista voluntas sponte peccandi homini, in fluuinnata est. Et cadum malitia cαν ,si M. & innata vocassi potest, bc voluntaria. Imi ab H αἰ a i , si fame ui in cordu humani in lum est, i, tunc quidem, oc tantam, oc omnibu, ιιιbin, ut patet ex capite αcorrupta
158쪽
corrupta ejusinodi principiata arguunt necessarib a poste tori corrupta
principia. Si enim figmentum omne actuale cordis tantum malum est, cor humanum ipsum non potest non esse velut habiti liter malum . . Pe catur παρ a phraseos, Pra*az, quasi vero π aya adolesce iam tantum designet, non pueritiavi etiam de infantiam. At annon cor malum erat in
ipsis primi istius Mundi infantibus , i. Si enim tale non erat,illi diluvio
haudquaquam erant exscindendi. Unde Ia a LXX. non tantum reddi, tur per νε inimis. ναυίαν, mi δάων sed etiam per νήπιον inde tute Prov.23.13. dc OL. xt. r. Sic plurale maya non latithmillis est foret, sed etiam si, dies nativitatis Ezech. .r . Et imure ava vertiturier mo) G. Ezec.
I 6. s 22. Et osti. is. 3. Adde,si figmentum illud tale sit tauri ha omni diebiu. Ergo Sc tale est ut ipsis infantiae & pueritiae diebus,velut habitualia ter nona aliti vel in actu primo,etsi nondum in actu secundo. Atide, ne infantiam quidem, nedum pueritiam excusari posse ab illa malitia quum instar Davidis omnes in iniquitate concipiantur,adeoque illa inde a conceptione omnibus inhaereat, Psai.7. In b, ut bene observant Hebraeorum filii, infans apposite admodum vocatur γλ quippe qui se
mouet vel mouetur in utero etiam matris ad exitum quaerendum. Complectitur ergh totam aetatem teneram, non partem ejus secundam vel tertiam tallim. Eadem est fgnificatio abstracti tamaya de ii 3ς Sic Targum hic habet ' Tay;z quasi a parvitate ejus, h. e. a primo usque suae productionis principio, ab aetate quas diminuta dc minorenni, quaecumque . illa sit. Parum feliciter itaq ; hic grammaticam Pulvam tangit. Adde, Deum loqui de toto genere humano, adeoque ae aliquo quod commune omnibus, non vero quod peculiare aliquibus. Malitia verba pueritia vel adolescentia actualis diuersimode se exerere selet, habis tualis verb eadem est. Nec oscitanter observandum,haec verba Genes 8. 2I. repetita esse, Noacho solo cum filiis existente, , quo saltem abfuit malitia voluntaria actualis, quamvis daretur habitualis & innata. Et hactenus de illo etiam verba illa vera erant, ratione corruptionis naturalis,quae adhuc haerebat in ipso. XX. Ad 7. EM. Re p. l. demus, hanc esse mentem M sis &exponenda esse verba illo sensit, quem nectit I lihelius, de τst esse stibintelligendum, q. d. Deus, etsi contingat ut progrediatur denub ebusq; malitia, quo antea progressa fuit, ut nim. ab ipsa adolescentia homines pessima quaeque cogitent & moliantur, non tamen illius causa terrae maledicam, an ob id sequeretur id erili stre dici,&non ii lusi: ἐξ Immb, an- non pessimi actus ut principiata praesupponunt principia ejusdem naturq&ordinis φ Immb an Ori argumentum duci potest ad prius, quia Deus non vult amplius diluvio orbem terrarum in voluere, quamuis homin mali sint: Ergo malitiam illis vidit innatam de hqreditariam. 2. ri κοῦς, hunc esse sensum verborum Mosis, quasi de progressu tantum malitiae ab adolescentia loqueretur. Contrarium ostensum thesiantecedent tum m i vocum myra tum ex collatione hujus loci cum l o Get .vi. t fo
159쪽
convenientius verbum uom Ui praesentis temporis sappletur, pi suppletur ab interpretibus. 3. Adde eodem rem recidere, is sit et suointellecto, q. d. Deus, quamvis sgmentum cordis humani malum sic
inde a prima ejus aetate, tamen non exscindam amplius terram diluvio. . Peccatur elencho Λ εώ ιν & loci, nec enim sequit
absurdum quod sententiae nostrae impingit Vol elim : Deum nimirum ea ipsa re permotum fuisse ad eluvionem orbi terrarum non amplius i littendam, qua paulo ante permotus fuit ad eam immittend m, nec enim . Q hic intelligendum in s su cae ali sed adrersatiro potius, q. d.
quamvis fgmentum cordis humani malum sit inde ab utero, tamen non addam percutere omne vivens, non quod causa proponatur non percussionis terrae, sed ut indicaretur etiam causa istius percusionis data, Deum tamen singulari tolerantia usurum erga homines corruptos, indisserendis eorum poenis, in suspensione saltem poenae talis, qualem immiserat orbi terrarum. Haec verba itaque non sunt , sed .-6 λτικα. s. Immb si in senseu ca ali etiam vellemus exponere verba Mosis, interpretatio nostra longe melior esset interpretatione Volch liana, longe enim tolerabilius dici posset, Deum misericordia uti erga mundum ob innatam ei malitiam, in qua nascuntur omnes, quam ob malitiam actualem & voluntarie in se patratam. Major enim miseriis cordite locus erga naturaliter miseros, quam erga illos qui flagitiis actualibus miseriam sibi malitiose attraXere.. XX. Ad 8. c. mo. i. dari quasdam In . Scriptura Sacra hyerbilu: Nec illorum sententiam univetri anter veram esse, qui censent omnem hyperbolam rei veritatem excedere, & sp ciem habere mendacii. Oppositum enim patet ex locis evidentisimis, v. g. Gen. i3.i6. Faciam semen tuum sicut pulverem terrae, sicut arenam maris. Exod. 3. 8. Dabo vobis terram fluentem lacte & melle. Vidimus civitates pertingentes usque ad coelos,& eramus sicut locustae coram iis. Numer. I. 3.3 Sic Deuterimi Dicuntur civitates quaedam in coelum usq; munitae. Jud. 7.ra. Cameli innumerabiles dicuntur, sicut arena quae j cet in littore maris, I. Reyio. 27 dicitur Rex reddidisse argentum Hier selymis ut lapides,Cedros ut sycomoros. Sic 2.Sam. i.r3.Saul & Ionathas dicuntur a Davide ρquilis velociores,leonibus fortiores. Sic Psalm.io et s. navigantes dicuntur ascendere usque ad coelos & descendere usque ad abyssos. Sic Matth. i'. et8. facilius is e camelum intrare per foramen acus, quam divitem in regnum coelorum. Sic Ioh.i2.i'. dicitur, mundum post Cnristum ire, & cap.ri. V. dicitur ipsum mundum capere non posse
fibros scribendos de gestis Christi. Nec in Scriptura tantua eperitur illa species quae proprie sic dicitur, & vocatur a Rhet
ribus, sed Sc με in. .. Haudquaquam itaque statuendum, semper inter se opponi, sic λiHis loqui, &veriloqui. Hyperbolicarum enim loquutionum spectandum1 male potius quam materiale non is dictorum sed
licentis, nec ha vc tanta ad literam, sed .piis inquirendus
160쪽
dc finis dicentis. Et sanE quum ad tropos vel 1--G pertineant, non petoprie Sc ad literam exponi debent, nec magis in illis est mendi. cium, quam quando metaphori vel tropi alii adhibentur, id Herodes catur vulpes,Pharisaei progenies viperarum,S alia id genus ; Merithat que auu mini inquit, dum qui Scripturam didici ambigere cripturam ut .lire ea locutione, q*am Graeci dicunt 'perbolam, ut cateris tropis, c. a. Iib.i6. de civit. Dei. 2. Misti κως, per Cationem in verbis quae Moses vel Gen. 6. vel Gen. s. de corruptione originali & universali hominum habet, ullam reperis, hyperbolem. Illi enim tum demum locus est in sacris,ubi verba ad litto. . ram accepta,vel ration vel sensui, vel certae & confirmatae experientia vel loci saliis parallelis repugnant. Tantum verb abest,ut veiba de uni, versali ista cordis humani ex se & secundum se corruptione innata ropugnent principiis istis, ut ab iis confirmentur potius. Idem sanε di sese te testatur Scriptura Job. i . . Psal.r .a.ῖ. Psal. I.I. Rom. .I . Eph. tis. Et locis plurimis aliis. Idem etiam patet ex scopo Spiritus S. Gen.6. qui fuit designare originem ic principium corruptionisistius actualis hones- num, eoriamque impaenitentiae. Fbperbolam itaque hic quaerere vel statuere, est πιλα ιαν ζω, dc pulvillos subsumere superbiae humanae. Argumenta reliqua,partim inartifcialia testimoni partim arti clam mintionis moles Disputationis nos hic addere vetat, ob operosiore. . PLAE exigunt vindicias a corruptelis Adversatiorum. .