장음표시 사용
171쪽
A v I RES AC IvvAMENTA. antum ad medici*am attinet, ita suppurationes discutere tradunt. Eadem contra tumores dc tubera quidam cum calida aqua imponunt.
A R B A Hirci,qus Graecis Tragapogon appellatur, & a Plinio Coma dicitur,hac facie representatur a Theophrastor Radix Ionga, dulcis, folium croci longius, caule paruo super quem calyx Iatus & barbula, quae summo uertice incana, SP prolixa funditur, unde nomen accipit, Describitura Dioscoride caule breui, sol scroco similibus radice oblonga,dulci,supina,magno supra scapum calyce, e cuius summo nigrum semen pendet. Crescit in arvis sua sponte, Crescit& altilis etiam in hortis pastinato altius; subacto solo. Radices in altum agit, quae hybernis diebus acetaria dulceditane sua commendant:Utraq; cum carpitur manat laclae,sed qus nascitur in asperis,magna ex parte luteo flore nitet. A plurimis nuc Romana consuetudine dicitur Petrs herba, quod asperis locis quasi e mediis saxis uideatur erumpere. Gerontopogon eadem esse creditur permultis, sic dicta quod nasciaur promtua Barba, sol s longis instar capillorum.
172쪽
T EMPERAMENTUM. Barba hirci calidae est complexionis, magnam praebet utilicitatem,si quis intro sumat. DE AQUA BARBAE HIRCI. Herba una cum radice distillatur in Malo. Aqua ea ualde praeciosa est contra punctionem,& Apostemata
NOMEN CLATUR AE. Caput Monaehi. Buphthalmon.
A P v T Monachi herba est,ut generosus Comes a mu enare scribit, quae apud nostrates a quibusdam Flos Sancti Ioannis dicitur. N a Dioscoride Buphthalmon,
eo quod similitudine oculu uis reserat. idam etiam uernaculo idiomate florem orbicularem siue annularem, hoc est Fingel blumeli appellant,propter rotunditatem qua ocula assimilatur. Intus flores Iurei sunt,in ambitu alia,quemadmodum Anthemis, e Parthenion,id est Chamomilla:nascitur apud nos frequentius in pratis,ae aggeribus prope riuulos.Ottho Bruns Isius Sc Hieronymus Boch,Caput monachi aiunt esse,eam herbam, quam Barbari uocant Calendulam, de qua re quim: legat ipsorum Herbaria. v I RES AC IUVAMENTA.Herba ad uarios morbos est essicax, ut tradit Comes a Neuena re,quanquam raro ea utantur empirici nostri temporis. Valet adtineam ae serpiginem corporis, tam pota ex uino quam foris illita. Apostemata etiam rumpit potui data,vel tanquam Cataplasma Sperposita. Cum radice dc floribus eam carpere utilissimula est.
173쪽
EIRI ab ossicinis Arabico nomine,appellatur ea herba qus Graeeis Leucoion, a Latinis uero viola lutea dicitur. Et fi Leucod nomine Viola significetur candida, id enim Graeca dictio sonare uidetur Mim p, tamen etiam Pro Lutea viola, cuius praecipuus est in medicina usius,ut Dioscorides inquit, Sc pro coerulea dc purpurea solet usurpari. DESCRIPTIO. Cheiri herba est uario colore S specie, Ss praecipue in floribus. qui quatuor continent folia. Differentia enim generis in flore est, qui in aliquibus candidus, in aliquibus luteus, in aliquibus ccerataleus, in aliquibns purpureus uidetur. Sed quae luteo est colore, in medicina praefertur. Semen folia ceum tenuibus siliquis continetur. Viols etiam odore discernuntur,quaedam enim de die honum odorem reddunt, quaedam de nocte. Sic Violae qus uocantur Cheirinoetu tantum sunt odorate. Hae primo Vere inter floreS emicant, tepidioribus locis ante exactam Iivemen uer nunciante S.
174쪽
TEM PER AMENT UM. eiri uirtutem habet calefaciendi, siccandi Sc extenuandi: fi res in medicina magis probantur. v I RES AC IUVAMENTA.Hores in aqua decocti, secundas pellunt, si ea potione quis utatatur.Itidem dc laetus mortuos expellUnt. Gravidae mulieres ex his floribus non bibent, nisi in drecultate
partus,quem promouere,& menses trahere solent. Ducit praetcrea menses,secundas,& laetus,ut Dioscor ait, semen pondere duatarum drachmarum cum uino potum,aut ex melle appositum. Eius
siccati flores decoquuntur:facitq; decoctum id ad muliebres Ioeos: ducunturq; infidentibus in eo foeminis menses, & eorum locorum inflammationes curantur: flores contusi &succus ex eis oculis in stillatus,tollit maculas eorum. Succus huius herbe cum melIe per mistus,sanat oris ulcera,quas aphthas dicunt. Oleum Cheiri cum oleo lini temperatum, dolorem lienis mitigat, & duritiem eius munuit ais emollit.Quinetiam lienem minuunt,& podagris prosunt, radices ex aceto emplastri modo impossis. DE A QU A CHEIRI.
Causes Ss solia distillari debent, quando maturuerunt circa sunem Mah. Aqua Cheiri mane & uesperi una uice duabus uncijs pota,phreisneticis medetur,atq; confortat cerebrum. Itidem pota iecur coraroboratin renes:mulieres reddit foecudas, eas 3 a partu expumat. Eodem modo bibita calefacit, ais confortat cor infrigidatum acuit sensus & rationem, animum laetificat, purgat alg confirmat sanguinem corruptu, calefacit ossium medullam, iri idola: fluxus expellit.Apoplexia uel linguae paralysi Iaborantibus salutaris est, aut filatera hoc malo fuerint affecta,tum optime iuuat, si quis bibat, uel membra inde fricet. Tremorem manuum pellit, si indes icen turridem praestat mane Sc uesiperi pota. Duabus uncijs unaqua*uice,mane Sc uesperi pota, temperat calorem cordis,illudque conmfortat ais aperit: facit ad omnes macuIas sub oculis, siue fuerint ex caliditate, siue ex frigiditate, atq; nitidam clarami reddit faciem. Omnes dolores capitis sedat, linteolis in ea intinctis, capiti citacumligata oc applicata, somnums conciliat.
175쪽
Cleorea Ciehorium. Inlybum erraticum. Ambubeia. solsequium Helitropium,
Sc Latium herba est ubiq; notissima. A Graecis Seristis dicitur, Plinius Erraticurn aut agreste Inlybum appel-
-- lat.Quidam Latinorum Ambubeiam appellarunt, qui dam Solsequium. Celsus solarem herbam appellauit,eo quod flosisem semper comitatur. Hanc nonnulli ob singularem utilitatem Threston appestaverunt: quidam quod aduersus omnia corporis uitia polleat,Pancration:nonnulli ab insigni amaritud ine,picrida Germanorum uero Pars megmari appellant, quasi custodemusarum,&mmmcifes nam uidetur fere indicare uiam pereorinis
DESCRIPTIO. CCichorium planta est multis caulibus, &foliis paucis & acutis, floribus coeruleis, qui ad solis splendorem seuertunt, Sc quum Sol
occidit,flores se claudunt:rursum quum oritur,se aperiunt,passim nascitur prope uias,& in agris.
Duplex Cichorri species inuenitur. Una satiua est, Sc seritur in hortis, quae est Crispis folijs, & floribus cceruleis, iuxta formam agrestis Cichori . Est tamen quoq: species Iaetiacae. Alia est quae in agris nascitur,oc in locis incultis,oc secus uiaS.
176쪽
TEMPE R AMENT UM. Cichorium frigidae Sc siccae naturae est, aliquanto Plias quam Endiuia. c Egineta inquit quod refrigerans & siccans est in primo abicei siti,& habet etiam uim adstringendi. v I RES AC IUUAMENTA.Haec herba in uino decocta N in cibo sumpta, stomacho est a
comodata,& concoctionem adiuuat,flores cum radicibus contusi,& emplastri modo podagrae impositi,statim dolorem mitigant. Hoc emplastrum sacris ignibus impositu, ingentes calores educit. Si quis acceperit gummi quoddam,serapinum uocarum,S myrrham,aequali pondere,& cum oleo Chamomelino atm melle simul permiscuerit,ac emplastrum inde confectu genitalibus mulieru imis posuerit,adeo matricem earum purgat,ut deinde lacile parere posis t.Mulierum purgationibus,ut Plinius inquit,decoctum in aqua adeo prodest,ut emortuos partus trahat. Herba eontusa cum radice,& inde si fiant rotundi trochisci,qui bus in aqua rosiacea dis Iutis & permistis, scabiosam cutem inum ito, curat enim, cutem nitidam reddit. Potio facta exsucco Cichorq, Endiuiae, dclingus ceruinae, sae charos ei addito, cum aqua & modico aceto decocto, confert ad oppilationem iocineris&splenis,si quis utatur. Deinde pillulae ex Rhebarbaro sumentur,& consortatio qua appellant, Tmasandali. Succus Cichorij decocti uentrem soluit, iocineri, renibus 8c st macho prodest. Si in aceto coquatur, urinae tormina discutit:.item regium mor bum e mulso, si sine febre sit. Cichorium, ut Dioscor. ait ex aceto sumptum stomacho utile, ardores enim se infirmisates eius in cibo lenit. Cardiacis etiam per se& cum polenta utiliter emplastri modo imponitur. In peste quoq;,S in ardentibus febribus eo utendum est. Extinguit pustulas pestilentiales, si aqua eius culinteo imponat. Ad Vitulam & anginam fiet ex eo gargarisna, Pellit uenenum ex
Flos eius proiectus in gregem formicarum, cito rubescit tan
DE AQUA CI CHORII. Optimum distillationis tempus est, ut herba una cum radice imuicem minutim concisa,in medio Maii distilletur. Aqua Cichor tribus aut quatuor diebus, mane meridie & ue
speri,duabus unc s una uice pota,uel si Potus ciam ea misceatur,a
177쪽
AsIMPLI CIB. MEDIC. Eodem modo bibita, uel linteolis cordi applicata
confirmat cor atq; stomachum. Linteolis iocinori imposita, calores eius sedat, Sonem aperit.
obstructio- Ad pestem praeseruandam modo anteducto bibenda est. Ad carbunculos salubris est,pota,uel lanteolis imposita. Itidem re sacris ignibus medetur.
. i. - ' PQ semilam Pulmonis ad guttur prohibet,sistit dysen Gargarietata re pota facit ad uuluam & anginam.
Eadem pota iecur& lienem obstructum aperit. Ad tabida membra conducit,si ex ea fricenturin ad morsus ti nenatorum animalium pota, I lineis pannis imposita.. Eiures Cichorit matutino tempore collecti, ac in Balneo Mariae distillati,ea aqua ad uarios assectus oculorum salutaris est, nempe
178쪽
DE HERBIS, CAETERIS Qv ENOM ENCL ATURAE.
ANNOTATIO IN CICUTAM.C U T A a Graecis Conion dicitur, quae ut Plinius inquit, ura ne nuni est, & publica Atheniensium poena inuita, Iucco enim
eius ad mortem in publicis & capitalibus iudic S utebantur, quaret etiam Socrates exCiccita potionem sumere in carceribus fuit coccstus,cu ab Anyto, re Helytosuisset accusatus, quod de Dias Athra
mensium patiam bene sentiret. Androcides sapientia clarus, intemperantiam Alexandri cohibens scripsit:sicuti homini uenenum est Cicuta,ita & uinum,nans temulentorum eadem quae Cicutae epois incommoda. Alexander Aphroditarus in suis problematis inquit, Veratro coturnices, Cicuta sturni uescuntur, quae toxica hominibus esse ceratam est in eandem quoq; sententiam scribit Galanus lib. a. de AILmentis cap. q. inquiens: Cicuta sturno nutramentum est, homini
uero uenenum. Semen noxium est, quamobrem Leonicenus erim
rem Pharmacopolarum detexit, qui loco rutae sylvestris seminis.
Cicutae semen colligunt & eo utuntur, non sine magno aegrotantiisum periculo,nedum cum aliqua medendi facultate. Nemo ueterum Cicuta aliter usus est, quam quod extrinsecus eam apposuerit, nullus autem eorum intra corpus adhibere iussit
id quod omnium maxime ostendit Dioscorides. DESCRIPTIO. Cicuta geniculatum N grandem sceniculi modo profert caulem. In cacuminibus ramos Sc umbellas habet. Horem iuhalbidum. Se me in aniso squale,sed candidius. Radix fistulosa illised no ps unda TEMPERAMENTUM.
Cicuta refrigerat & desiccat in terrio gradu. Inter letalia nu meratur Cicuta frigiditate enecans. Succurrit remedioq; contra eam meracum uinum est, ut Dioscor. testatur. Semini quom Scsolijs refrigeratoria uis est,ut Plinius inquit,qus si enecat,incipiunt algere ab extremitatibus corporis. Remedio est, priusi perueniat ad uitalia, uini natura excalfactoria. Sed in uino pota irremedia bilis existimatur. v I RES AC IUUAMENTA.Semen adhuc uiride contusum,& succus inde expressus, ac oratalis illitus. tollit fluxum eorum & claritatem inducit.
Extinguit idem succus sacros ignes,& qus serpunt. Cicuta
179쪽
Ad dolorem lienis stubuenit in aceto & oleo elixa & imposita. Cum premula ueris in uino Sc oleo decocta, prodest ad Oaralissimi mannum repedum. Eodem modo facit contet colicam tam guriam,ventri Sc lumbis imposita. ' rem Dioscor inquit,excipitur cacuminibuS,antequam coc M 'T 2b se x, D exim xus expressus conciescit in sole. multos habet in medicina usius, sed prcciduo eisisti lx e in dosor Sedandos per somnum qu runtur Fit exsucco uarefrigerandum stomachum malagma. lia quoa ut Pliniuia nit
Podagras refrigerat cicuta cum litharetrio,& axunma Cum dem tumorem doloremq Iuxatorum tessit. Sanotis em claudit cacme semen in nares,siindefluat,ex aqua triduum rum H DE AQUA CICUTAE.
Aquae Cicutae salubris est, quando homo muscam derat utierit eam enim expellit,si quis unius unciae pondere biberit '
Eadem mammis uirginum linteis applicata Drohibet quo minus
Itidem mane Sc uesperi imposita, medetur calido hydropi. Sub Demtouo Apoplaxiae ex calida intemperie contractae quam mirifice sedat, sit triplicatis linteolis membris assie ctis applicetur ., ,het et Q DL- Umore*N APostemata calida, ad diuer tendum 8c repercutiendum ea a membro nobili ad ignobile.
180쪽
INNAMOMVM uerum nostros Pharmacopolas non hab re,dockssimus uir Ioannes Manardus libro sexto epistolarum medicinalium,ex Galeni de Antidotis libris satis probauit, pretet rea si quis Dioscoridem recte considerauerit, facile intelliget ex tot generibus Cinnamomi optimum ad nos non adferri. DESCRIPTIO. Cinnamomum est cortex arboris nascentis in India ac Athi pia. Duo eius sunt genera, Alterum tenuissimum est, Alterum uero crassum.In medicina crassio Cinnamomo utendum est ad stomachum purgandum, Tenuissimo uero ad confortationem cordis. Hi cortices bonitate antecedunt,qui odorati sunt,& acres, dulcedine quadam permisti,ac colore rubescentes, Cortices candidi ae nigri nullius sunt precia uel honori Cinnamomum ad decem annos lynceras uires servat.
TEMPERAMENTUM. Cinnamomum calefacit in tertio ordine, & exiccat in secundo UIRES AC IUVAMENTA.Cinnamomum cum aqua potum expcllit secundas,& menses trahit. Maiorem ad haec omnia essicaciam habet,si in puluerem red e uin misceatur cum myrrha. vitia cutis in facie,&lentigines ex meIle situm exterit: sedat lusi sim:pituitae destillationes cohibet. Ad renum dolores,aquam inter cutem,urinae difficultates expetitur. Cinnamomum rubescens malos inamores in homine expellit. stomacho bonum creat odorem, eius frigiditati succurrit. Purgat que oculorum claritati ossiciunt:collyrio admixtum eorum humiditatem desiccat. Tritum & cum aceto mixtum, impetigi
Cinnamomum confortat cor, bonumq; creat sanguinem, unde 3c Cardiacis auxiliatur.