장음표시 사용
231쪽
tios IMPLICI B. ME DI C. . PRAEPARATIO ET ADMINISTRA tio Ellebori. Nesiue hoc modo corrigendum censet, uidelicet ur maceretur prius in melle & passulis,uel imure gallinarum, & aliarii taeni abiecta deinde radice, Tale iusculum potest potui dari. Sunt ou cavata radice raphani, indunt de helleboro per diem: inde rurem extrahimt.ferimis tum raphanum soluendi uim habere. AI infundunt in Oximelle uel uino dulci, aut Surupis uel Rob
D ANNOTATIO IN ELLEBORUM NIGRUM
LLEBORUM nigrum sunt qui Ectonion SO Melampodioni, ' PQqxd Lxxchaud aliter fere momon apbes ex o Me mpodiori accirco dicatiar, ut Hermolaus testatur
quia Melampodem nauentorem habeat,quem alia diuinationi; m ritum,alij pastorem fuisse tradi int,& furentes Proeti filias, dato ca prarum lacte, quas Elleboro purgatas animaduertisset, sanasse in
dum ex Antycira commendant scriptores, Sc Poete.Antvcira uerohscin Locride siue Phocide sita est, ut scribut Pausanias Sirabo DESCRIPTIO tDESCRIPTIO. EIImorum nigrum albo in omnibus est simile, folia tantui gra
232쪽
- eiliora,& paulo ten eriora habet,utriusq; flores prim o sint uirides,
postea gilvum acquirunt colorem. Semen rotundUm ac Nagrum
producit, Peoniae semini non dissimile,uerum minus est. Naicitur asperis collibus Sc locis siccis. v I RES AC IUVAMENTA.Elleborum nigrum in puluerem redactum, fistulis callosis insti
Decoctum in aqua, 8c os inde si colluatur, purgat dentes, tollit
carnem putridam,necat uermes. Sanguinem Melancholicum per inferiora expellit. Cum aceto decoctum, & corpus inde inunga, tur,remouet lepram, uitiligines N impetigines, curat scabiem, reabsumit uerrucas. Tollit quoq; uerrucas cum squamis aeris. De, stillatur decoctum eius cum aceto in aurem, Sc confert tinnituiscsibilis,corroborais auditum. Usus eius etia memoriam emenda In uino ad q. uel iij. horas maceratum, Sc deinde percolatum,ac parumper decoctum, prodest uesperi potum antequam itur cubitatum. Nam tale uinum omnia interiora expurgat, ex malis humCrL.
hus, simulq: dolorem Sc uertiginem capitis discutit. Elleborum nigrum imbecillibus non conuenit,sed forti natura hominibus. Huius radicibus in fine ueris utendum es . Febrem quartanam qus longo tempore durauit,aufert, si illud cum uino pauloq; sacchari permistum aliquis bibat. D Per inferiora omnes prauos humores, qui in homine sunt, expalit. Omnes quoi affectus membrorum interiorum discutit. Cataplasma ex eo consectum tollit scabiem, maculaS Iepras, mmnem deniq; impetiginem. Ex aceto per se emplastri modo impositum,uitiligines, impetigines epram; emendat. Sanat scabies etiam: in quem usum cum thure,ceraue,picei,ae cedrino liquore inungitur. si quis obstructus ais replatus circa thoracem fuerit herbam nigri Ellebori cum uino Sc melle decoquat, Sc id percolatum uesperi,quando iturus est cubitum,bibat:hoc thoracem lenit & emollit, stomachum emundat,& quicquid malorum humorum in corpore est, minuit. purgat Sc pellit per inferiora nigram bilem cum visco sis humoribus. Auditum reddit,si surdis auribus indatur, atq; pos hiduum triduumve repellatur. Menses trahit locis muliebribus
Si quis assidue,& cum cautione quadam eo usus fuerit, tum purum creat sanguinem, caput purgat, & omnia membra capitis, a
Confert aegritudinibus splenis, Sc febribus antiquis 3cIongis.
233쪽
Contra cutem subeuntes aquas,cum farina ordeacea,uinos em plastri modo utiliter imponitur. Miscetur omnibus emplastris quae exedendo sunt, Duritias suppuratas concoquit Sc purgat,facto inde cataplasmate. Loco eius hodie usurpant scammonium. DE AQUA RADICIS NIGRI ELLEBORI. Optimum tempus distillandi radicem nigri Ellebori est, ut ea minutim concisa citra herbam in fine mensis Augusti distilletur. Aqua haec pondere unius drachmae,in tribus unci s uini permLmane pota,ac deinde ii thoras,si quis ieiunet,purgat Melancholiam,& glutinosos humores per aluum. DE AQUA HERBAE NIGRI ELLEBORI. Herba nigri Ellebori sola conciditur,& in medio Maii distillat. Aqua haec pota sistit aluum, Sc confert ad multos morbos, recorpus in sanitate conseruat, si quis mane ieiunus pondere semium ciae uel integrae unciar bibat.
N DIVI A laudata est herba,cuius in medicina nostro aevo frequens est usus, ad amouendam malam iocinois ris temperaturam.Hanc doctissimi medicorum,qui de re Herbaria scripserunt, testantur esse herbam illam quam Dioscor. 52 alqueteres Inlybum appellant. Vulgus autem
234쪽
t medicorum 8c Herbari j, eam corrupto nomine Endiuiam nomi nant,quasi paululum deflectens,Invbiam dixeris. Manardiasti. i. ep.q. Inlybum satiuum Endiuiam, Sylvestre uero Cychoream apertissime uocat. Hermannus Comes a Neuenare eodem modo de hac herba scripsit: Inubum ueteres uocauerunt, quam Barbari corrupte Endiuiam uocant. Est autem herba in ter praestantissimas numeranda, qus satiua est,& inter olera habetur,Endiuiam uoc mus. Sylvestris uero Cichorea siue Inlybum erraticum uocatur. Endiuia certe praestantior quantum ad medicinam pertinet, Inter harum species Taraxicon Sc Scariolam ponit Dioscor. Endiuia Sclactuca congeneres plantae sunt, ut ab altera alteram primo germia ne uix secernas, Brunsialsius censet eas quos easdem habere facuLtates, quamuis nomine & fgura disserant. Anserinum carduum Endiuiam uulgares Herbaria nominant: pro qua tamen iam aliam nos accipimus,maiorem scilicet,quae per dorsit spinam aculeata silia habet, DESCRIPTIO. Endiuia herba est crassa, caule crasso&concavo, soliis acuIemtis,florem Iuteum in cacumine habens. Gaudet inter olera nasci.
TEMPERAMENTUM.o Endiuia natura refrigerat ais desiccat in secundo gradu.vi RES AC IUVAMENTA,
Ad epatis assectus nulla herba est salubrior. Epar enim ardens refrigerat, calefacitq; refrigeratum, potest ad utrunque assectum sq: noxa usurPari, quia natura tantam facultatem dc propriet tem habet, Folia atq; semen in medicina usurpantur,radix uero nullius est preci j. Folia eum uiridia stat,magna uirtutepollent,aridorusoliorum nullus est usus. En diuia cor corrobat, quod ardore insistatur. Aduersus morbum regium, Accipe Syrupum ex Endiuia conseia ctum, SI cum aqua linguae ceruinae commisce, optime hoc remedia
Idem Syrupus pellit febrem tertianam. Succus ex sol s ardentibus pustulis impositus,ardorem inde existrahit,ac bene eas refrigerat.
Herba ipsa contusa, & calidis apostematibus imposita, ualde
Ardorem iocineris sedatioris imposita.
235쪽
s, herba nor potest acquiri uiridis,tum semen accipiendum est
Cum aceto cocta,uentrem restringit.
Podagris & oculorum inflammationibus subuenit. Medetur lacris ignibus,calidis apostematibus, & tumoribus calidra,cum cer a Sc aceto contusa,& emploestri modo imposit, 'co'tra Scorpionum ictus,radix ae folia inuicem comula utili
ter emplastri modo imponuntur. 'SUccus cum aceto & rosiaceo mixtus, capitis doIorasreleuat Iecoras Sc uesicae uitia cum uino haustus emendata
Iecerpta,& minutim concisa,in fine Maii distillentur
Linteolis uel stupa cannabina in uantilocineri imposita, inum
miccatis Iaepius ea iterum madefacere oportet.
236쪽
DESCRIPTIO. EN DIvIA sylvestris gaudet nasci in agris,& in segetibus.Fotia
habet aculeatafores rubicundos,radicem uero candidam,a que intra terram longam.
TEMPERAMENTUM. Refrigerat atq; humectat in tertio ordine. VIRES AC IUVAMENTA.Succus ex hac herba expressus, pellit erysipelata. Cum aqua cocta,si pudenda inde foueantur, aufert ab illis ardo rem. Succus conducit ad unguenta refrigerantia :item ad quoscunque calidos asse mas,taris applicatus. Tumoribus ealidis inune iis,eosdiscutit. DE AQUA ENDI VIAE SYLVESTRIS Folia Sc caules inuicem concisa, circa finem Maij distillantur. Aqua Endiuite sylvestris medetur omnibus febribus, tam frL. gidis quam calidis, si pluribus diebus Sc singulis iij. uel iiij. unc shibatur. Eodem modo pota confortat Iecur, medetur Ilenosis. Repellit sebrem quotidianam, tertianam & quartanam, singulis diebus bis uel ter pota, uel si potus inde misceaturioriss linteolis imponatur.
237쪽
ANNOTATIO IN ENULA M. ENvL A Campana uulgo dicitur, ea herba quae a Dioscoride,& Plinio Helenium dicitur,eo quod ex lachrymis Helenae nata sit, dum gubernatorem Canopum haemorrhoi Ierpentis ictu exaaminatum fleuisset. A Collumella Inula appellatur. DESCRIPTIO. Enula nascitur ad rapham similitudinem n medio tantum est latior, ae ab uno latere parum Ianuginosa, Caulem habet aliquando duos uel tres cubitos altum,qui in summo florem luteum magnumque (instar herbs quae ab Herbarijs flos Sancti Ioannis appellatur, gestat. Radicem intra terram habet candidam &grandem,acrem dc odoratam. Nascitur uliginosis,&umbrosis locis, praeterea etiaam in hortis. oditur aestate incipiente,& ad solem desiccatur. Radicem tres annos integra natura durant: TEMPERAMENTUM, Enula calefacit in fine teri' gradus N humectat in primor VIRES AC IUVAMENTA.Radix contusa,S cum messe permista tussientibus accomodata est, si eclegma inde conficiatur, matur. Enulae radix pulmonem a malis humoribus defendit, schiaticis, Sc articulorum dolore laborantibus, ac aegritudinibus a frigidita te natis prodest.
Crasios quoscunq; humores ex homine pellit, So medetur doliribus coxendicum. In uino decocta,faccharoq; admixto,orthmpnoeae medetur,urinam ciet. Eodem modo sumpta,promouet mulieribus menstrua, utiliter sumitur contra uenenum,SO morsus Uenenatortim. Radix cum melle aut saccharo condita, aduersus aeris pestilemtis,noXam plurimum ualere dicitur, quo nomine etiam cruda a mustis tempore pestis manditur. Decocta
238쪽
t Decocta in uino eiusdem folia, & empsastro inde facto, membris infirmis,& luxatis,imposita,adeo illa excalfacit,ut breui sanitatem
Iram S tristiciam pellit Enula,stona achumq; confortat, at superfluos humores per urinam educit. Hilaritatem adferre Hippocratis testimonio creditur, Praedulcis in eo cremor animi nubila praeclare discutit,fauet formae.Cutem in facie nutrit incorruptam, reliquumq; corpus perpetua uenustate condecorat. Vinum ex Enula,membra refrigerata excalfacit. Idem potum eadem omnia praestat,quae supra scripta sunt. Hic autem sciendum est, omnia uina decocta uel ex herbis coitisse sta,magis ad tentaculum,quam ad coenam conducere. Enula decocta cum paritaria, Oleos admixto, uentri calida imiposita formina intestinorum sedat.Et sub umbilico imposita,stranguriae medetur.
DE AQUA FOLIORUM ENULAE. Tempus distillationi conueniens est, ut radix una cum herbam mul concisse,in fine Mah distillentur.
Haec aqua mane Sc uesperi unaquaq; uice Waut in. diebus pota, quantum testa oui capit,pessit sithia sim.o Eodem modo bibita, uel si potus quoque inde misceatur,ruptis opitulatur. Itidem quoq; pota, caputq; inde illinatur, ut deinde per se desiccetur, caput confortat. Item multis diebus pota, stoma,chum confortat atq; corroborat. Membra confirmat illita, atq;pota. Eadem calculum renum Sc uesicae discutit, eam expurRat. Urinamiu ciet,mane dc uesperi saepius pota. 'DE AQUA RADICIS ENULAE Campanar. Radix Enulae distillatur circa finem Ma , vel a mense Iulio usat ad Septembrem. PHuiusmodi aqua mane ac uesperi unaquaIibet uice, duabus aut
tribus unci is saepiuSpola,sanat interiorem rupturam. Eodem modo pota calculo medetur, eminis menses prouocat Iithiasi medetur,cst urinam. Cetus mortuos ex utero materno edu
cit,supradicto modo bibita. umorem locorum muliebrium pellit,itidem pota, ueI linteolis icu . x3 irum 'xi m pQta,uel in posit umorem testiculorum di Eadem saepius pota,medetur.
239쪽
ANNOTATIO IN EPITHYMUM.i 2IT Η T M O N flos est e thymo duriore, ae satureia'
lamati,capitula sunt tenuia & leuia,cauliculos habentia quasa crines,ut Dioscorides, & Plinius scribunt. Sunt
dii in xx Thymi siPecieS,Albus,de quo Dioscoridestertio l'ro, Niger, cuius Theophrastus, 3c Plinius meminit Teristiti qui assimulatur satureiar:hic flores herbaceos habet,qui dimintur Epithymus&de hoc Epithymo Dioscor.hb. q. ab . Est 'uc alia species Epithymi, quod in officinis habent, Synon est flos Thymi,ied id quod a Plinio describitur cap. SAb.as. quod nascitur sine radice rubens tenui similitudine pallioli, nasciturque circ.1hymum, unde Epithymus appellatur, de quo nec Dioscorides, aut Vassius,aut Aetius unquam tractarunt,sed Arabes tantu, apud quos in magno usu est. TEMPERAMENTUM.hpathymum calefacit atq: desiccat,in tertio ordine. ascitur in calidis N humidis locis.
240쪽
VIRES AC IUVAMENTA.Purgat Phlegma ac Melancholiam. admixtis hs que ad Melam choliam purgandam laciunt. . Epithymum per se aut solum usurpari non debet, sed aliquo aclis ditamento,utputa lapide laetuli,aut pillulis de sumo terrs. Item Remedium aduersus quartanam. Accipe lemitres Uncias Epithymi, & in aqua decoque, qua per linteolum colata, admisce lapidem Laetuli,& aegroto potui dato. Eadem potio etiam auxiliatur 's, qui laborant fluxu hemorrhoi
Multi hoc remedio sanati sunt. vertigini obnoxius ex atra bile prouenienti,conriciat Syrupuniexsians Senae Sc Epithymo, Sc admisceat tantum sacchari, quan
Idem syrupus medetur lieni, unde Melancholia ortum habet. Epithymum cum uino, Sc oleo decocitum, & inter nmbilicum Sc pudenda impositum,medetur Urinde stillicidi . . Facit ad tremorem cordis,&Iienem obstriumuit, a quo maximi capi tis assectus solent exoriri. Probata quos medicina esst aduersus cancrum, re lepram Salit sebrem quartanam. et ad cutem ex prauis humoribus inflatam re turgidam,optimes subuenit asthmaticiS. Epithymum pondere sesquiunciae cum melle,& modico tialis immi debet,tum sortiter expelliit Melanchesiam,& hominem a lepram Idem cum sena & lingua ceruina in uino decocitum,ossem de corde cerui contuso ac admixto, cit ad dolorem cordis, Sc pellit Melancholiam cerebri.
EPITHYMI BOSIS. Pulveris Epithymi drachmas septem exhiberi posse, Mesue statatuit, cum tamen ueteres multo minorem quantitatem praescripse
rint', Dioscorides enim quatuor tantum drachmas concedit, Oribasius quoq; in compendio suo uix drachmas tres transcendit. Paulus tamen Agineta libro septimo, dandas esse drachmas quinque Epithymi cum lacitis hemina contritas permittit. Avicenna auistem capite 22s.secundi CanoniS,Potionem Epithymi,quatuor es se aureos praecipit, adeo ut nemo sit Praeter unum Melaen, qui ad septem usq; drachmas progredi ausus sit. Proinde consultum erit, ut Fuchsus inquit, ut quinq; tantum uel ad summum sex, idque in paucissimis concedamus.