장음표시 사용
251쪽
3aos IMPLICI B. MEDIC. VIRES AC IUVAMENTA. Ex hisce sabis paratur unguentum, cui admiscetur Aertivo siue euh Alchimillae, & recens cera. Hoc unguentum UUIneribus putatridis emplastri modo impositum, carnem putridam educit, Ac it ira tres dies uulnus renouat absq; ullo dolore. Aliud unguentum, Accipe succi huiusce fabarum similiter Sc se Iiorum libram unam, succi semperuiui, Aristolochis long unius . cuium: tres uncias, Aeruginis N Aristolochie rotunds in puluerem
tritae,singulorum unciam unam. Haec cum oleo olivarum & recentati cura commisceri debent. Vnguentum hoc multam magnam uirtutem habet curandi uulnera,& inueterata mala.
NOMEN CL ATURAE.Fagasmon. GladioluS. Sagittalis herba.
ANNOTATIO IN FAGAS MONE M. PAGAS MON corrupto uocabulo a Barbaris dicit, quod Graeci Phasganon dicunt, id est ensem, A Dioscoride haec herba Xiphion appellatur, A Romanis uero Gladiolus, Id autem nomi.nis nacta uidetur,quoniam gladri speciem folijs praebeat. DESCRIPTIO. Herba ligc folia habet iridi similia, minora tantum Sc angusti
ra,nes adeo acuta. Hores habet purpureos. Radices duas,& alte ram alteri infidentem. Altera super terram remanet, ut Petroselini radix, dc rotunda. Altera intra terram nascitur, cuius usus est in
medicina. G audet nasci in antiquis pratis 3c sonis.
252쪽
VIRES AC IUVAMENTA.C Superior radix omnem tumorem ex calore procreatum tollit, decocta,& emplastri modo imposita. Eadem in uino elixa,& thure addito calida imposita, surculos, spinari Sc spiculae UUInere emtrahit.
Digito imposita, in quo uermis saeuit, sedat dolorem, & extrahit absq; noxia. Radix qus intra terram nascitur non debet usurpari ut superior Hic quoi notandum est, quod quemadmodum superiore radix, non potest nasci in terrae profundum, ita in uulnere non relinquit sagittas,spinas Sc id genus alia,trahit ea ad summum. Sic etiam contrario modo facit radix inferior, quae huic adhaeret, omnia trahit ad fundum, quibus cu comiscetur. Quare posterior lisc radix usura pari debet ad fundum alicuius affectus sanandum, ut sunt fistulae, quae in superiore parte cutis paruae prominent,& tamen intus sunt profunds,& late serpunt, Aduersum hoc accipies unciam huius radicis, quae intra terram nascitur, 3c admiscebis Aeruginis, olei Tartari, singulorum drachmam unam, & impones emplastri modo,hoc fundum perquirit,dc fanat citra uuam aliam medicinam. Habet etiam uirtutem Liliorum Ss carparum ad apostema aliquod emolliendum, quod ferro secandum, uel exurendum est. Quin etiam superiorem radicem ferunt uenerem in uino potam excitare: D inseriorem uero sterilitatem facere: superiorem itidem pueris con tra intestinorum ramices utiliter in aquae potione dari.
253쪽
s IMPLICI B. MEDIC. ratAGUS a Graecis , , dicta, gIandiferis arboribus annumeratur: tametsi fructu nihil glandi stimulimum habeat:assurgit caudice crasso, & in orbem comoso: necnita procero,solio tenui &leuissimo,populo simili, celedrsine flavescente, &media plurimum parte . supra hoc paruuIa in gnatur bacca uiridis, fastigio aculeata , Glans eius dulcissima inccleas naud absimilis, triangula cute includitur, & parte postrema utrinq; lapidescit in duritiam, si uirilis sexus fuerit: nam Sc sexuum in glandiferis Theophrastus obseruauit discrimina. Cortex e Favoin magno usu agrestium,ut inquit Plinius, Vasa corbesq ac paten tiora quaedam messibus convehendis vindempsi faciunt,aim pretexta tuguriorum. Nec non in quodam usu sacrorum reliseiosus erat apud ueteres Fagi cortex, Materies assulatim dissecatur inicandulas quibus teguntur aedificia. UIRES AC IvVAMENTA. avi solia manducantur in ginginarum labiorum s uitias, ut in
quit 1 linius, tuta tritas siccant tumores,torpentia membra corro borant. Calculis mandis saginae cinis illinitur: item cum melle aso petris. Radicis cortex in aquatam.tisper coctus,dum remollitus dista bescat, capillos denigrat, cholia creta antea Praeparat S.
Fagi glans muribus gratissima,
eius animalis prouentum auget, sa
ginat quos glires, expetitur 3c tu dis. Fagea glans suem hilarem fata cit,carnem coetibilem,& leuem,utilemi stomacho.
254쪽
DE HERBIS, CAETERISQUE ANNOTATIO IN FEBRI FUGAM
EBRIFUG A herba est, quae alio nomine Matricaria ab Herbar as appellatur,quod contusa Matricis dolo res sanet: Febrifuga aute a Latinis quog dicitur,quod praecipue Febribus medeatur. Apud Dioscoridem Scalios Grscos Parthenion dicitur,ut Hermolaus Barbarus, Mana dus,dc alla doctissimi medici assirmant. Galenus Parthenion Amaracum appellat, uerum Plinius & Dioscorides, Amaracum pro Maiorana, que Sc Sampsychus dicitur, accipiunt. DESCRIPTIO. Matricaria talia Coriandro similia habet, flores per ambitumeandidos,cum semine luteo. TEMPER AMENTUM. Calidae est naturae,3c Absinth ,S Centaures uires habet. Odore uiroso herba est,& gustu amaro. v I RES AC IUVAMENTA.Cometa uel Cataplasmatis modo uentri imposita, tormina uentris discutit, Cum aqua elixa,adipes Sc triticea farina a dinuta, si inde lorhiatiuncula conficiatur,ea comesta tormina intestinorum pellit, caleis tacit stomachum,Sc multum uiscosi humoris educit. Itidem memstrua pellit multos; malos humores ex mulieribus expellens. U Eadem in bono uino decocta,& sepius pota, febribus medetur. Ante accessionem in uino cocta, & comesta, febrem depellit. Semen in cibo sumptum,Iumbricos uentris necat. Accipe Matricariam Melissam Ebur,quae in puluerem redhcta Sc in uino sumptasseeminas facit foecundas, at ut facile concita
piant. Potest sicca in aceto uinoue addito sale pota,Epithymi mido, bilem N pituitam per inferna trahere. Daturhibenda utiliter herba fine sol s calcuIosis suspiriosisq;. Fouentur decocto eius imsidentes heminae, contra muliebrium Iocorum durities, 3c inflammationes. Item herba ipsa cum floribus imponitur emplastri mido sacris ignibus inflammationibusq;, & at s collectionibus. In uino cocta menses trahit,& Mermes necat.
255쪽
SIMPLICI P. MEDIC. ANNOTATIO IN FERULA M. Iaar is Ru et Lux Cygmu si, quo non aliud leuius, ut
rei tamen. Assicribitur arborum generi Ferula. quoniam tenerici do eius processu transit in lignum,Pr pterea Clearchus inter quaruones lusorias, quas nostra surpo Graecigrypho re aenigmata ocant: Ferulam dicit esse lignum non lignum,sicur pumicem lanicem non lapidem, noctuam uolucrem non uolucrem. Ferulae signum omne corticis loco habent,ut Hermolaus scribit,hoc est se rinsecus: Iagni autem uice fungosam medullam, ut lambuel: Non nullae inanitatem, ut harundines. Hac exceptum ignem coelestem Poetae fingunt Prometheum deportasse in terras. Postremo hine hunt sceptra paedagogorum, ut Martialis appellat, quo terreant magis quam laedant. Notauit id eleganter Columella in carmine' Nec manibus miteis ferulas. Et ibidem:ferules minaces Psantan tur,unde &prouerbium Manum Feruis sub cere. Ferulam non minus a feruendo quam feriendo dictam uideri facit Hippocrates qui eam PIeshinga uocauit. 'DESCRIPTIO.
TEMPERAMENTUM. Radix magis frigidae est naturae quam calidae. Ea medetur sati.
guinem excreantibus,si ex ea bibant.& e neribus imposita: fluxu sanguinis eorum
sistit. Ad superuacuos humores corporis, Accipe unciam unam Feruet Tormentular duas uncias, Sc contunde eas us, ad exitum sueci, in ollam puram ammatte, uinumq; merum Sc bonum sederintunde. Haec potio per xv. dies bibita a cibo sumpto,dc quando itu
VUbixum, discutit illos hiam res, o per totum annum opitu
Bibitur uiridis Ferulae medulla, ut Dioscorides scribit, coeliacis di languin em expuentibus. 'Datur Sc contra morsus viperarum bibenda cum uino. Indita etiam naribus linamenti modo, sanguinis eruptiones ab ea parte sistit. VBibitur eiusdem contra tormina semen utiliter Ad ciendos sudores ex oleo inungitur.
256쪽
DE HERBIS, CAETER IgavLDE FICIS,
3ICollv M GENERA.FICORUM. duplex genus est, Satiuae enim& syluc stres sunt,
Satiuae etiam duplices sunt. Aliae enim sunt recentes & humids. Aliae siccae & frigidae. Sic coe quoq; meliores sunt recentibus, sicca, rum uero optims sunt,qus carnosae neq; nimium aridae sunt. TEMPERAMENTUM. Ficus calefaciunt in principio primi ordinis, Sc desiccant in s eundi ordinis principio. Virtutem habent maturandi Sc conis sumendi. v I RES AC IUVAMENTA.Ficus N uuae inter omnia Poma principatum obtinent,ut Agianeta inquit,ut qus minus uitiosos hUmores generent, & magis iam triant. Inter haec ipsa Ficus probioris succi sunt,ualentiorisi materiae Quo Sc urinae ducendae, renibus purgandis idoneae, preseratim admodum maturaeadem Prystant caricae,quanquam instatim
nes Sc sanguinem non probum pariant,eoq; frequentius usurpate, mediuulos procreant, Ficus siccatae(quas caricas Latini uocant, corpus nutriunt,calefaciunt,sitim asserunt, bonam faciunt aluum: in stomachum tamen Sc aluum destillationibus inimicae. Deco .cuuntur cum hyssopo caricS, Purpanturq; poto decocto illo pectoris uitia. Eadem potio usurpata diutinis tussibus, N antiquis pinmomim uitiis accomodata est. Et Ficus potissimum apostema pintvonis,unde Phthisis prouenire solet,discutiunt. Cum semine fora praeci,& Ptisana decoctae : N heminae decocto earum insiden, tes ab inferiore parte foueant, uitia matricis, Sc eius procidentiam sanat. Decocte ac contus gradicet acori admixta ,si emplastrum inde fiat, Sc imponatur, duros abscessus emolliunt & sanant. Hydropicos extrinsecus siccant ex uino contuss. 3c cum Absinthio Schordeacea farina in modum cataplasmatis adunais, sit aluo imp nantur.Tumores discutiunt, dc statim in totum corpus pervadunt Penetrantet, quare ad tumorem eX hydrope procreatum accomo-
257쪽
A Piciis eandidae magis probantur, deinde rubentes, tertio nistria cantes. Quae ad plenum maturatae sunt, inter illas meliores sunt. Ficus frequenter manducatae malum pariunt sanguinem,SO petadiculos procreant. Contusae& melle permistae, si emplastrum inde conficiatur, Sc ponatur, dura apostemata maturant & molliunt. Succus ex ramis ficus morsui uenenati animalis impositus,ipsum sanat. Idem suceus Ieprae cuilibet scabiei praue illitus, medetur. Hic succus colligetur, quando fructus in arbore iam fere matviri sunt. Itricus cum hytapo coctae, ae mane a ieiunis sumptae, contra petastem prosunt. Ita quom usurpatae contra cutem si euntes aquas auxiliantur. Epilepticis etiam eodem modo conducunt. Ficus recolligentibus se a longa ualetudine utilissimae. Cum ru ta coctae N infusae torminibus prosunt. ACum atramento sutorio fluidis tibiarum uIceribus maleficis, nee
facile in cicatricem coeuntibus, medentiar.Strumas Sc quas Graeci parotidas dicunt emolliunt. panos maciturant,multos magis additis radice iridis,aut nitro, aut calce. Garas garissatur utiliter earum decoctum contra faucium,3c tonsillarum
Crudae eaedem concisae additis coactisq; simul sinape aut nitro, mox auribus indits,incertos earum sonos senant, dc pruritus. Magnus Pompeius Mithridate deuicto in scrinio eius inuenit ipsius manu scriptam compositionem, qua ille praesumpta aduerasus omnia ueneficia in totum diem tutum se incolumemq praestatabat, in qua iuglans una,fici duae siccae potissimum,rutae solia uiginati, salis granum in unum contunduntur, 3c deuorantur a ieiuno. Docet Paxanius aridas ficos a putrilagine uindicari hac rathne: Passae sine ullo cariosis Iabissensu integrae manebunt,si tres siquida pice imbutae,una in fictilis fundo collocetur, altera referto ficubus ad medium vase, tertia faucibus iam completo superponatur, plutarimo tempore sanae Scuitio intactae manebunt. Ali j calicem uia treum,aut aliud quodvis perspicuUm poculum, super ficos leniter inuertunt, Sc obducto cera spiramento, ita relinquunt, sic manent immarcidae.
258쪽
ANNOTATIO IN FILAGINEM. VIL A et O herba uulneraria est, Sc Herbard corrupto nomine
Cartofilago,pro ceratophylace dicitur. Hanc enim Hermolaus Barbarus ceratophylacem uocandam Putat, quia partem oculo, Tum ceratoidem, hoc est corneam,defendat, salutis Percussam rc ituat. Veteribus incompertam fuisse existimat.
DESCRIPTIO.rilago uarii generis est. Una est quae habet langum,S tum
caulem, atq; rubicunda existit, in summo luteum florem gerens. Alia rubentibus est folijs Sc acutis,cauIe procero & hirsuto,fio..ribus Iuleis, ut REs Ac IUVAMENTA.Haec herba non solum usurpari debet, uerum etiam commiseericum aceto &uino, & circtruulnera applicari, & non imponi:tum facit renasci carnem Sc sanat. Eadem cremata in cinerem, Sc recentibus uulneribus inspersa, quam Primum ea curat. 'Hie puluis cum liceto permistus, 32 repostus tam diu, dum puLuis in aceto siccetur, tum fistulis Sc maleficis ulceribus inditus,ea hane expurgat,& cito sanat.
259쪽
B ANNOTATIO IN FILICEM.ILIX Sutex est, qui a Grscis metuic dicitur, sterilem ae sine semine omnes Filicem dixerunt,falsumq est, quod iactant aliqui, una solsticiali nocte florere Filicem, ea demit: hora cum defloruit, maturum in terram semen cadere. ideoq: nisi aliquis tunc adfuerit,nec uideri florem, nec cinsui semen poesse: quae omnia agyrtarum commenta sunt, humanae ignorantiae ad queistum tam impudenter illudentium. Nev hoemendacii genere con tenti, ne quid fraudi eorum Sc sceleri deesset, religionem etiam commentis suis addiderunteNatali nocte S.Ioanistis cuncta illa fieri praecipientes. DES C sti P Tio. Iix nascitur montanis, & Saxosis locis, a tergo uiridior quam a fronte florem neq; semen habens. Folia sunt amplitudine cubita. li, estg Polipodio figura similis. Radicem habet nigricantem Sc longam, ex qua plures ueluti adnatae progrediUntur aliae radiateS,gustu adstringentes. Filix duorum est generum. Mas & Fc mina. Filiae hemina talia habet similia priori, sed ramis pluribus altioribusq; fruticans. Radices illi sunt longae, & numerosarn in nigro colore russae. Rubent earum tamen alique,non secus ais sanguis. Sed haec natura non adeo pollet,ut prior Filiis. Graeci hanc
Thelypterim uel nymphsampterin appellant. X M
260쪽
VIRES AC IUU AMENT A. Filix mas natura educit inuos humores, desiccatae expellit in puros interiorest; corporis fluxus, naturamq; hominis quoq; confortat. Huius radix in puluerem trita,atq; cum uino &Melictato pota,uentris lumbricos statim enecat. Pellit 3c latos lentris lumbricos pondere unius drachmae in aqua mulsa pota: Delicius ta men idpraestat,si cum nigri Verares aviscammon' quatuor obolis detur.Lienosis quoq; prodest. utram stomacho inutilissima. Alisuum soluit,primo bilem trahens,mox aquam.Neutra danda foeminis,quoniam grauidis arbortum,caeteris sterilitatem facit. Farina earum ulceribus tetris inspargitur, iumentorumq; ceruicibus. -- liacimicem necant, Serpentem non recipiunt, ideo substerni suspectis locis utile est,sta etjam fugant nidore.