장음표시 사용
301쪽
item Hedera terrestris in uino aut aqua decocta,exuIcerationemoris quae ex putridis humoribus exorta est,sana t,si os decocto col. luatur. Sanguis hirci ex ea diutius nutriti, calculo sis potenter medetur. DE AQUA HEDERAE TERRESTRIS. Tempestiua distillatio eius fit in principio Iunq, tum herba ipse eum caulibus ad distillationem concidenda est. Aqua Hederae terrestris mane acu peri singulis uicibus ponde re duarum unciarum pota, auxiliatur aduersus cordis tremorem, morbum regium,SO debilem stomachum. In balneo pota consuta init, uiscosos humores,qui in stomacho,pulmone,iocinere Sc uessica continentur:& hominem sanum reddit. Itidem pota opem fert contra uenenum pestis.illud enim expellit: Eadem pota medetur ulceribus capitis,aperit obstructionemio cinoris atq; splenis,menses mulierum trahit,atq; ciet Urinam. Mane meridie ac uesperi adiiq.uncias pota, conducit muIieri bus ad lassirudinem membrorum,si inde per diem quater fricentur. A qua haec lippientibus oculis instillata, eos exiccat, folia quos in succo uel aqua hac contrita re imposita, idem praestant.
ANNOTATIO IN RE PATICAM. HEP ATIC AM recentiores medici dc ossicinae appessant eam herbam, sapud antiquos autores oc Graecos, nempe apud
302쪽
U Dioscoridem,Galenum & Plinium,Lichen dicitur,ut Leonardus
ruelissus,de medicina optime meritus, in libro primo paradoxorumedicinae multis argumentis& testimones comprobat, eiusu, iudicio praestantistinii medici subscribunt.Nam si quis descriptionem Hepati apud Serapionem,& descriptionem Lichenes apud Dioicoridem uel Galenum simul conferat, ille haud dubie inueniet Scuidebit,Hepaticam non esse aliam herbam Praeter eam, que a Grmcis Latinis , Lichen dicitur,ita in omnibus conueniunt.God si uerum est,ut est utiq; , satis dilucidum est, Hepaticam id nominis non allecutam quod hepati prosit,quemadmodum Plate artus somniat quod is effectus neq; a Dioscorones a Galeno,aut aliquo alio uete rum icheni tribu Lur. Itaci praeter omnem rationem, haec herba Hepatica a Plateario dicta est, quando id nominis Eupatorio oo, tius veterum testimonio conueniar, est enim propter ins nemivitiandi iecur facultatem,hoc nomine insigniri meretur, quare & Hepatorium & H alitis Dioscoride etiam teste dicta est. quod het,ari non parum prosit, quod supra in Eupatorio statis demonstrauiamus. Nemo tamen inficias ibit Lichenem ideo Hepaticam dici hostiquod iecons fibra similisfi, uel quodli aliquod rura calliditate peccat, refrigeret sed quod per excellentiam Hepatica dici mereatur, nemo probare Potest. Lichen uero dicta est,quoniam D Peculiariter impetigini succurrit. DESCRIPTIO.
Hepatica nascitur talijs caulem circulatim circumeuntibus ora dineque cohaerentibus instar stellae, candidori flores producens: amat humidos campos,& petrosos umbrososq; locos. Herba haec pluuium humorem re rorem super se continet. Quanto autem h Det maiora folia,tanto melior est. Hepaticam triplici habetur disserentia,ut Hieronymus Herba, mus indicat. Prima que in obsoletis S ruinosis fontibus sub dio petrosis quoq; lapidibus adhaeretios is inuicem pinnatis abi adherentibus:non admodum absimilis ei, quae pulmonaria uuluo uolcatur. Altera, am nunc passim Matris sylvam uel Stellarem herbam uoca' , Germanice malat Ineym,tametsi Caprifolium uultago bliis faciunt. Tertia trifoIium aureum: leutonice Sulden Alae, quod ipsum nascitur in sylvis Sc asperis Iocis TEMPERAMENTUM. Hepatica,ut Vigonius testar, frigida est & sicca in primo inradu.vIRES AC IUVAMENTA
dice. Altera est abstergere. Tertia uetare impetiginem,& quslibet apostemata
303쪽
A apostemata ealida. Hepatica siccat, Mat,refrigerat, promereaveritiecur oppilarum & lienem,repellitq; morbum reinum Si quis ex inpatica bibat, uiri iecoris subuenit, ipsumq refri- vehementer prodest ad lienis iocinerisq; oppilationem cum ca
Facit ad omnes assectus ex calida intemperie creatos, nam Ieniis ter rese erat,& est temperatae facultatis. Calidis apostematibus imposita,ea refrigerat,& calorem inde discutit. Emplastrum inde factu & genitalibus sceminarum impositum tollit nimium fluxum mensium.Vino imposita 8c pota,discutit icte
eius eum sarina hordei in uino granatorum contrita, motadicos sandali albi cum oleo rosaceo admixto,si emplastri modo imponantur,omnia calida apostemata Hepatis sedant & resoluunt Syrupus ex decoctione eius 8c Rhabarbaro, sanat icteritiam. Et decoctio eius facta cum Endiuia domestica dc syIuesti Ss parum Capillorum Veneris, parumq; Cicoreae, clina aqua & saccharo confecta,& cum modico uinogranatorum aborantibus Hediatis disseralia calida optime medetur. V, Emplastri modo imposita,ut Dioscori in Lichene scribit, sin Fuinis eruptiones sistit, inflammationes compescit, B impeti ines In ungitur et am utiliter ex inesse sustusis tella:& in os linquamo destillatioties cohibet. M PDE A QvA HEPATICAE. Ad conuenientem distillationem solia rite colliguntur.& in sine Maij,& in principio Iuni j distillantur.
Aqua Hepaticarinarie, meridie, ac uesperi, singulis ilicibus iri. aut iii .unc is pota,medetur calidis febribus. Itidem bibita per xiii . dies,subuenit calidae lecteritiae, prodest quoi eodem modo pota,iocineri, confortat enim Ss confirmat te cur, dc aperit obstructiones eius, & inflammationem inde pellit linteolis iii ea madefactis,& ad regionem Hepatis impositis. Medetur quoq; illis,qui ex intemperata libidine, uitium iocine ris contraxerunt, mane ac uesperi singulis uicibus pondere in. aut iiij.unciarum per vi. aut inj.ex ordine dies pota.
304쪽
NOMEN CLATURAE, Herba paralysis.
ANNOTATIO IN HERBAM PARALYSI M. HERBA paralysis folijs Betonicam refert, praeterm quod eius
folia latiora,candidiora ais humiliora sunt,& magis contra, sta, unde re in aliquibus regionibus Betonica can dida appellatur, credits Brunsseisiatis eam esse Betonicae speciem, quia etiam in uiri hus multum conueniant. Apud Dioscoridem huius herbae,non est certa descriptio neq; certum nomen, nisi Britannica suerit, ut Hieronymus Boch opinatur, Hermolaus Barbarus in sylvestri cucumere herbam paralysim scribit esse florem illum pratensem Sc canadidum qui a Plinio Bellis seu Bellius minor dicitur. Ali j Margaritam eam appellant, quod emaculato candore a longinquo consipia
Herbae paralysis folia florere incipiunt tempore hyemis, quae se
extendunt in terra,habenti Iuteos flores. Herbaria ut Brunsfelsius indicat,ion e alia hodie nobis demonstrant, principio ueris subalbidam, dc rublucentem, floribus Beto, nicae fere solijs erumpentem, cui tam similis est, ut nullum lac lacti sit similius,Prouenit ultro in pratis uirentibus, TEMPER AMENTVM. Calidae Sc siccae est complexionis. VIRES AC IUU AMENT A. Hethahaec in medicina praecipue usurpatur ad parabsim,quam in quacunq; parte corporis fuerit,repellit,si quis utatur. Melior tamen est contusa,& parti dolenti imposita. Herba in uino decocta Sc bibita, medetur quog paralysi. Macerantur flores eius in oleo olivarum,Ss fit ex eis unguentum ad paralysim,S neruos frigore Sc humoribus resolutos.
Flores cum saccharo conditi, prosunt imbecillibus 8clipothymia laborauis
305쪽
n mia laborantibus,longas ualetudine confectis, eos enim corrobo rant,& uires restituunt. DE AQUA HERBAE P AR AL YSIS. Optimum tempus distillationis eius est, ut folia Sc flores cum tota substantia concisa,in principio ueris distillentur. Aqua eius per diem bis & singulis uicibus duabus unciis nota stomachum calefacit,& Hepar,re matricem. Quamobrem conuenit Sc grauidis laborantibus,menstruaq; prouocati Modo iam prydicto bibita,tumores capitis sedat,& repercutit lineo panno in eius aqua intincto, Sc subinde applicata.
Facit haee aqua ad omnem capitis dolorem ex frigore creatum linteolo in ea madefacto, & dolenti capiti applicato. Serpentium quod morsus sanat,& uenenatorum omnium. vitiligines Sc alias maculas exterit,& in facie, Sc in reliquo cora Pore,cutem enim reddit nitidam ,si saepius inde Iauetur.
Acus muscata. Geranion. Robertiana.
Gratia Dei. Rostrum Ciconiae. Herba Roberti.
306쪽
DE HERBIS, C AETERIS Qv EANNOTATIO IN HERBAM ROBERTI.R LIER B AM Roberti uulgus Herbariorum uocat Gratiam des,
& Rostrum Ciconiae, partim ab similitudine, Sc figura tran sumpto nomine,partim ab insigni eius effectu. Apud Dioscoridem Geranion dicitur, ut Hermolaus Barbarus herbarum longe pertissimus in suis Corollariis indicat, cuius in secundo Geranio haec sunt uerba: Geranion secundum medicis inutile, aliter a Graecis, aliter a Latinis describitur.Dioscorides Sc omnino Graeci,soliis paulo candidioribus quam maluae,ramosum ex interualliS. Hanc ego aut eandem, aut omnino similem esse uideo cum ea,quam Galliae transal,
pin. uulneribus,3c fistulis in potum commendant, & herbam Rohertianam cognomin ant, c oliculis rubentibus, flore paru o siubpur Pureog,ac calleriS notis omnibus, qus hoc loco a Dioscoride Geranio redduntur, etiamsi ab eo medicinae aliena existimetur: Quid enim prohibet ignoratas eius uires fuisse olim.Nostri,ut inquit Plinius, Geranion ostendunt cicutae solqs minutiorcius,& caule breuius rotundo,oporis & odoris iocundiauerum haec proprie Geranion non est, sed myrrhis, confusione orta, quod Geranion a qui husdam myrrhis etiam dicatur:unde natum S uIud sit, ut Gerani on in Latino cicutaria nomen habeat: cum alioqui cicutaria pro Prie myrrhis esse uideatur, Hactenus Barbarus.
DESCRIPTIO. D Est autem quatuor generum, ut Brunssessius indicat, Primum quod ab Dioscoride alterum Geranion inscribitur,caulibus minutatis, Sc pilosis, sesquipedalibus, sol smaluae, floribus in gruum rotassera desinentibus. Alterum genus quod in umbrosis, re nullibi non subpurpureo flore, odore graveolentum, coliculo Sc flore Petrose lini,sed hirtis, rostroq; Ciconiae similibus prouenit. Tertium quod in tectis ruinosis, parietinisq:, Sc circa mortuorum sepulchra siua spote seritur, in uniuersum rubentibus coliculis, excepto rubore a priori nihil diuersum. Quartum minusculum,S humi repens,sed rostro prioribus per omnia simile. TEMPERAMENTUM.R ostrum Ciconiae mixtae facultatis est in frigiditate 3c humidu
v IREs AC IUU AMENT A. Aduersus cilculum. Accipe hanc herbam Sc saxifragam eodem pondere,& in aqua decoque, linteolog percola, deinde sudatorio
parato, accipe stramen auenaceum, Sc in aqua ebullire sine, inde ignitos lapides consperges: um autem sudare inceperis, decoctu huius herbae bibes,hoc ter ex ordine fiet, tum calculus leniter franis ituro
307쪽
SIMPLICI B. ME DIC. I sQuicun*graui sanguine abundar, semperq; tristis est, utatur hae herba eum pulegio dc ruta pari mensura, dc in puluerem reda etas cum pane edet,tum cor confortant,dc laetaciam generant. D E AQUA ROSTRI CICONIAE. Optimum tempus distillationis eius est, ut caules una cum foIris eum tota substantia inuicem cocidantur,&in fine Mah, uel in principio Iuni j distillentur. Aqua eius prodest ad exulcerationem locorum muIiebrium:si
per diem bis ex ea lauentur, Sc linteolum in ea intinctu applicetur. Livorem cutis ex casu uel ictu contractum, haec aqua repellit, si per diem ter uel quater linteolis ea applicetur, nam sanguinem sub cute concretum dissoluit Sc consumit,facit ad fistulas, si mane ac uesperi inde lauentur,uel si linteolis in ea intinctis applicetur. Conducit aduersus artheticam humerorum Sc pedum, si loco dolenti illinatur,uel linteolis imponatUr. Tumorem mamillarum pellit linteis applicata, Sc sedat dolo
Membris contusis ac conquassatis imposita medetur, &pessit sanguinem conglobatum.
Pseudoliniam. Esula adulterina.Linaria
308쪽
O ANNOTATIO IN HERBAM URINALEM.
LIER B AM Urinalem Ottho Brunsfelsius in Germanico suo Herbario scribit, Latinis nominibus appellaripseudolinum,3c Esulam adulterinam. Uerum Euritius Cordus olim meus in me, dicina praeceptor,herbarumq; peritissimus,in Bolanologico suo inquit Herbam Urinalem esse ipsem linariam, contra uulgares He
harios,qui has quasi duas disiungunt,& quod apud DioscoridemGrsce syris dicatur,cuius sane iuditium, haud facile aliquis refeLiere poterit, si modo recte has herbas examinauerit.Testatur quo*Ruellius Linariam esse Obrim apud Dioscoridem. Hieronymus Herbarius quoq; indicat,Herbam Vrinalem Linariam esse,dicitur
autem Urinalis herba quod urinam moueat. Linaria uero,quod Iuni formam reprSsentet.
Herba Vrinalis caulem habet duorum palmorum altitudine, neque ultra eam mensuram nascitur, flores eius sunt Iulei, ad herbae
paralysis figuram. TEMPERAMENTUM. I acitat; desiccat in tertio gradu.VIRES AC IUUAMENTA.o Haec herba di luit atq; consumit omnes glutinosos humores
in uesica & lumbis retentos, unde calculus creari solet. Radix ataque flores, si coquantur ac bibantur, mane ac uesperi, tollunt om nem dolorem uesicae &lumborum,expellunt calculum.
R adix contusa & ita mollis imposita inter umbilicum, & pudenda,diabeten,id est urinae profluuium sedat. Ita quo sumpta medetur stranguriae. Ad posteriora haec duo remedia, haec radix commisceri debet eum oleo olivarum. Sed ad primum non est necesse. Hic obseruandum est, quod morbi iam praedicti quum ueniant ex frigiditate. tum haec herba saluberrima est, si uero a calore prouenerit non est utilis: Ottho Brunssessius in suo Germanico Herbario aliam herbam Urinalem ponit, cui uim refrigerandi ac humectandi attribuit,qugprocul dubio alia species est, B alijs uiribus praeditassunt enim plures species huius herbaliut Hieronymus Boch enumerat, praeterea& alite herbae quae urinales appellantur.
309쪽
ERMOD A CTYLUM Arabes Sc recentiores media ei Colchicon Ephimeron uocant, quod a Dioscoride describitur lib.c. cap. 62. Sciendum autem est GaI num Sc d laetam Dioscoridem secutos, duo facere Ephimeri genera. Vnum quod Colchicon a natati soso dicitur, Scuenenosum est. AIterum quod EPhameron simpliciter dicitur,ae innocens est, &remed a rationem habet, Per quod Hermoda aB lum oportet intelligere, unde in ossicinis catapotia sunt, quae ad morbum articularem, dic podagram commendantur. Quidam tamen havitant an Hermodactylus Colchicon Dioscoridis sit quis Paulus Agineta diuersis capitibus de Hermodactylo & Colchieo scribat, quicquid hoc sit,descriptio Colchici cum Hermodactylo omnino quadrat,ottho Brunsfelsius Hermodactylum Narcyssum credit esse, tanta est opinionum diuersitaS de nomenclaturis Hec
DESCRIPTIO. HermodactyIus herba est,que nullo anni tempore in pratis sto, ret,quam in fine Septembris, Flores habens coeruleos qui croci sto ribus similes sunt. Radicem habet e nigro rufescentemquae cortia ce suo nudata, candida, tenera,dUlcis re liquore plena inuenitur. Radix est rotunda ad bulborum similitudinem. TEMPERAMENTUM. Calefacit Maccat in principio secundi gradus, uirtutem habet purgandi Sc dissoluendi. v IREs AC IUUAMENTA.Radices Hermodactyli aluum cient, praecipue demistum eius. Facit Hermodactylus ad morbum articularem, dc inprimispidagram repellit. Electuarium
310쪽
EIectuarium contra podagram hoc modo conficitur, Accipe succum sceniculi, Sc eum melle decoque, huic melli admiscebis iiij. uncias Hermoda Ii, ac duas uncias seminis sceniculi, saccharis quantum uolueris,oc inde electuarium conficies.Quo per diem uel noctem uti licebit,quocuns tempore quis uoluerit,oportet duas horas postea ieiunare: ualde auxiliatur podagra dc omnem morabum articularem confirmit Hermoda has in puluerem redactus&permistus Veneto sinegmate, linamentumq; si fiat ex Gompio, fistulim; inseratur, ita ut puluis smegmate circum linamentum haereat, absi dubio fistulas
Quicunq; Hermodactylo plurinau utuntur,habitiores fiunt, aliis getur eis genitiara. In puluerem redactus atm antiquis uulueribus inspersus ualde Prodest, nam gangraenam in eis consumit; Sc renouat ea funditus Cum semine foeniculi 3c semine cartami in puluerem contritus, modico sacchari admisto, in uino decoctus, subuenit doloribus intestinorum & coxendicum. HermodactyIus in lixivio coctus, Sc praecipue flores, pediculas abigit, caput si ex eo Iauetur. Pediculas inguinarios ubicunm sucrint,succus illitus etiam pellit. Bulbi ex Hermodactylis contusi,succos inde expresso dc maicscis illito,eas funditus sanat.