장음표시 사용
361쪽
s IMPLICIB. MEDIC. sANNOTATIO IN GLYCIRRHI EAM. 'LYCYRRHi ZA notissima radix est, quae pluribus locis in Italia nascitur, in Cappadocia tamen Ac Ponto laudatissima. A Grscis Glycyrrhieta dicatur,a Celso olurimis s Latinom,Dulcis radix appellatur. Theoohrasti tempore, nondum erat in usu, forte hoc nomen Glycyrrhesa propterea Scythicam radicem appellauit,nono de plantarum histoma, quoniam in Scythia plurimum proueniat. Pharmacopalio Liquiritiam eam uocant. Duo ex ipsa seruanda sunt ad usum med Jeum,radax scilicet,& succus ex ipsa radice expressus. DESCRIPTIO.. Glycniseleta frutex est bicubitalibus ramis, solia habens densiare pinguia,tactus glutinosia. Florem fert Hyacintho similem colore. Semen habet latum & rubicundum. Radices illi sunt longa huxeo colore,Gentianae modo,sapore dulcissimo. Gaudet dulci hus,pinguibus, & cultis locis. TE M PER AMENT UM. inrcyrrhae ut sineta docet, bidi humidio; temperamenti est, alicuatis etiam adstrictiorata particeps.vIRES AC IUM AMENT A. si Succus ex radice multis rebus conducit, eius m in medscina uiua est,similiter & radicis. Succus Glycyrrhigae melior est ipso ligno. virtutem habet
temperandi calorem hominis. Succus hoc modo paratur: Sycyrrhinam uiridem & bene contulam in aqua decoques, deinde e m CXPrimes, ita itidem succus ad iolem positus siccetur,postea in rotundam ollam indes tum suciacus est paratUS.
Glycyrrhaea sedat sitim n ore manducata. Tollit dolorem re
num,& etiam uesicae, ciet urinam,trahit menstrua.
Contusa & tumori imposita,mium statim repellit. Succus in ore retentus, SI Parum deglutitus, fauces eraseeratae Ieuigat. VSuccus quom tollit stomachi tumorem. Radix usurpata,pellit uesicae uitia.. Glycyrrhina emollit& educit omnem humorem durum & ,sutinosum in corpore,per urinam. 'Idem praestat de succus,qui etiam operando consortat. Condicit ad omnia uitia pectoris in aqua decocta Ac bibita. Facit ad apostema pectoris uel pulmonis,si ea quis utatur. Item haec sequens potio contra apostema thoracis, & pulmonis utiliter sumitur. Recipe ix. 1cus,DulciS radicis . uncias,uuarum
362쪽
et passarum seminis anaglaeniculi, singularum unciam unam Sysso
pi manipulum, haec crasso modo contusa, in quatuor mensuris mquae decoquentur ura ad tertias, deinde percolata faccharo eduliscanda sunt,tum inde potio sit, quae singulis uicibus sumenda est trapida ad mensuram dimidiati vitrei poculi. Pulvis ex Dulci radice uulneribus inspersus, ea sanat, confert pulmonar s,apostematibus pectoris,suspiriossis,sanguinem excreta antibus,3c cuiuis raucedint,medetur Phthisicis. Succus prodest aestuanti stomacho: pectoris uiths 3c iecoria: ue seae itidem scabritijs, renum cum urinae malo aliquo doloribus, in quos usus cum passo bibitur. Si ecata radix, dc in puluerem trita, oculorum pterygijs util1ter inspergitur, Qui segre& ardore quodam urinam reddunt, saepius utentur Dulci radice in aqua uel uino decocta.
Idem melius praestat dulcis radix in Iacte caprina elixa.
ANNOTATIO LUPINUM. T v PIN v S genus leguminis est magna amaritudine praeditum,
- - unde & tristes Lupinos Vergilius cecinit,id est amaros,ut Serauius interpretatur. Dicitur autem LUpinus, quod non minus teraram appetat,uoraxi illius sit, quam lupus: & tellurem adeo amat, ut quamuis frutetoso solo coniectum inter folia uepress,ad terram tamen radice perueniat. Lupini satio terras laetiores facit,ut Plati,na testatuCubi caute su Texit, ac florem emisit, ad solem continuo Heliotropri more uertitur. Hoc uice elepsydrae nubilo coelo rustic utuntur. Nullo impendio constat Lupinus, neq; enim sationem, aut runcationem exigit. Primus omnium seritur,ultimus tollitur. utruns fere Septembri mense,ter in anno floret,lectum recondi ad fumum amat. Galenus lib.3. de aliment. facult. inquit, Lupinum νιλ ut,nid est multi usus esse nouimus, de eo quod multis eo mris affectibus accommodatur. In medicina magis quam in cibo ob amaritudinem
363쪽
amaritudinem usurpatur. Aiunt tamen maceratum in aqua marina vel fluuiali triduo dulcescere, dc ita siccatum ad usus recondi, homini Sc quadrupedum generi in cibo esse, Quod dc Galenus testatue eum inquit,Lupinus edi potest coetus, multis ante diebus per macerationem amaritudine in aqua deposita. Lupinus duplex est. Satiuus scilicet 3c Sylvestris. Sylvestres Lit pini candida habent folia. Satiui sol s non adeo albicant. TEMPERAMENTUM.Lupini uis calida est & sicca,abstergit,dissipat,& sine morsu de, siccat,ut Agineta inquit. Lupinus in cibo sumptus crassos generat humores. Idem mano ducatus lumbricos expellit. v I RES AC I UUA MENTA.impositus etiam puerorum uentribus contra lumbricos pro me dicamento habetur. Decoctu quom eius lumbricos e cere potest,ut Galenus seribit. Purgant hominem qui infectus est malis humoribus, Sc praua scabie i inde Ia Uetiam Decoctum eorum cum ruta, S pipere permultam acpotum, facit ad obstruetionem iocineris, & lienem inflatu. Fouentur eodemae, decocto etiam utiliter tangraenar : incipientes scabies, uitiligines, papularum eruptiones, manantia capitis ulcera, & cutis uitia. Idem decoctum foetus & menses trahit,additis myrrha dc meIIe, foeminiss emplastri modo subditum. Lupinus cum solatro decoctus in uino,& bibitus suspiriosis mC detur .Idem uitia iecoris emendat. Itidem sumptus pellit calorem,
Herba cum solatro elixa,& emplastri modo lieni imposita, bene prodest, S tumorem discutit. Hoc idem auribus inditum, saniem expurgat,3 fluxu prohibet. Ad tormina intestinorum ae uentos,Lupin os in farinam conte re,& admisee semen sceniculi,uel succum ligustici, Sc hoc ad obse nn modum para,& calidum comede,uitiosis intestinis succurrinae flatus discutit. Lupinus in puluere redacstus,& mariscis impositus eas expelliti Ad colicam passionem Lupinos in aqua macera, 3c deinde eos manducaoum remedium adferunt.
364쪽
ANNOTATIO IN MACEM.ACER, Plinio,Dioscoridi & Galeno cortex est ruben
radicis magnae, nomine arboris sua . Convehitur ex India gustu acerbo,& cum quadam acrimonia,iocum de odorato, ut Galenus inquit. Recentioribus Macis dicitur,qui assimant,non radicis,sed nucis myristicae ac odorate, superiorem corticem esse: idq; uero propius est, & plane ita modo cernitur. Quippe Nux myristica corticem habet, ueluti tenellum iuglandis putamen,quo tegitur. Supra hiarac corticem cortex alter uisitur,qui totam nucem non tegit, sed ueluti cancellus per nocem discurrit,quamuis in aliquibus,sed raris tegat,qui est subrassus,reMacis appellatur, ut Antonius Musa, Hermolaus Barbarus,&Ruellius pro certo affirmant. Macis cortex est ex nuce myristica,quam Muscatam appellant, proueniens. Probatur Macis subrussum colorem habens, nigri. cans enim nullius est precij. TEMPERAMENTUM. Calefacit atq; desiccat in secundo ordine: VIRES AC IUUAMENTA. Qui alui profluuio laborant,illis auxiliatur si utantur. Confortat stomachum atq; cor. Durant Maces nouem annia synceris uiribus. Virtutem habent eonfortandi, incidendi, dc cons
Si cui stomachus ex frigore uitium contraxinutatur Machae ex eo bibat,tum remedio erit. Confice emplastrum ex Mace ad stomachum,hoe modo: Maia eis duas uncias in puluerem redige,admisce mastichis uncia unam, olei rosarum semiunciam, Cerussae irrum drachmas, adde tantum cerae,ut emplastrum fiat,quod stomacho foris impone, hoc ipsum consortat,& concoctionem adiuuat. Contra tremorem cordis Mace uteris.
365쪽
ANNOTATIO IN MAIOR ANA M. NIA IORANA herba est odorata, que apud Dioscoridem Seninium Sampsucus,dc Amaracus appellatur. Fuit autem Atamaracus nare restis Cypripueriqua castu lapsus, dum ferret uia guenta,fregit aIabastrum. Deinde quum nimio dolore contabuiL set, uersus est in Sampsucum, quae ex eius nomine Amaracus cc pia est appellari. Vergilius a. Aeneidos ait: Ubi mollis Amaraeua Ium Horibus Sc dulci aspirans complectitur umbra. Hinc sit oleatim Sc unguentum,quod Amaricinum uocatur, ad excalfaciendos ais emolliendos neruos utile. Quamuis Amaracus a Galeno pro alia herba, nimirum pro Matri caria Ponatur, tamen ab alijs anti quis Herbarum scriptoribus Maiorana Amaracus uocatur. Serio cur utroq; modo,semine Sc surculo,sed haec uiuatior,& odore me Iior,ut Psatina ait. Maiorana praestantissima est herba, quae si ex Arabia,& alijs longinquis regionibus adueheretur in Germaniam, tam preciosia esset,quam Muscus Hel Crocus est, uerum quii apud nos passim in hortis crescit,nihil estimatur: utuntur ea tantum pro ornamento hortorum,quum remedio opus habemus: qtia rimus exotica,& nostrates herbas, qus idem multo melius praestare posisent,negligimus,lta nos Germani dementia sumus obccccati.
Maiorana caulibus est fruticosis Sc lignosis, qui multis solioIis duris 3c odoratis abundant, floret uiridibus nodis, in quibus sunt teneri Sc albicantes flosculi. semen nigruna habet. Gaudetinueteorato in eo plantetur in hortis. In locis humidis 3c opacis magnitudinem acquirit Sc pinguior fit, in locis uero apricis sit breui. or Socrispa.
366쪽
TEMPERAMENTUM. Maiorana calfacit atq; siccat in secundo gradu. Galenus inquit, Sampsuchus tenuium est partium,3c digerentis est facultatis: desiceat enim & excalfacit ordine tertio. VIRES AC IUVAMENTA.
Oseum Maioranae, quod amaricinum uocatur,habet uirtutem calefaciendi tam interiores quam exteriores articulos & neruos. Succus eius sanguini concreto uel mortuo illitus, ipsum dissoluit. Maiorana in lixiuio elixa, dc caPut inde lauetur, ingentes dolo, res capitis sedat. Prodest cerebro Maiorana, aperit obstructione membrorum,
tollit Apoplexiam Sc Epilepsiam. Arida folia Maioranae in puluerem contrita, Sc ex melle illita, sugillata tollunt. Oleum Amaricinum calefacit locos muliebres. Prodest usurpatium, contra omnes frigidos affectus, confortat cerebru, & omnia membra corporiS. Herba ligc magnam uirtutem habet calefaciendi interiora,emollit lienem,tumorem eius discutit. Bibitur decoctum eius contra incipientes cutem subire aquas, urinae angustias,& tormina.Maiorana calefacit stomachum, concocstionem adiuuat, unde& Tabem remouet.
Flores ae herba, si in sacculo stomacho imponantur, dolorem illius tollunt. Maiora in puluerem contrita, bc naribus indita, purgat Sc e eis facit caput,ita usurpata quibuslibet conducit. vapor ex decocto eius ab inferiori parte,a mulieribus exceptus,
Menses subdita in pesso trahit.
Cum aceto Sc sale contusa, contra scorpionis ictum illinitur. Cum cera coacta emplastri modo luxatis imponitur, Sc contra
tumores atq; dolores. Illinitur praeterea cum polenta contra oculorum inflammatio nem,eOrUm tumoreSeodem modo. Decoctum eius naribus attractum, confortat cerebrum ipsum,
ab humoribus frigidis purgando,& praeseruat ab Epilepsia. Maiora na cibo indita, eius saporem commendat, saluberrima est lieni tumido in cibo uel potu sumpta, atq; etiam foris applicata. Pulvis ex Maiorana cum modico Gingiberis, naribus inditus, mouet sternutamenta,& resoluit catharium.
367쪽
A DE AEUA MAIOR ANA, Isa eae causibus decerpta in sine Mari dis hilsantur. Aqua Maioranae opitulatur capiti refrigerato, mane ac uespei tribus unciis pota,Sc capiti illita. rItidem bibita urinam mouet & Lithiasin, confortat atq; caIesa est matricem refrigeratam, menses trahit, pellit quoq; albu fluxum
Eodem modo in potu sumpta, prodest contra Apoplexiam,I
quelam amissam reducit,sepius in ore retenta,memoriam emendat, confortat cerebrum,pota, ac etiam illita occipitio. Resoluit eadem pota omnem tenacem,S glutinosam materiam, circa pectus detentam:corroborat 3c confirmat quoq; cor. Destillationibus capitis medetur,pellit catharrum.
NOMEN CLATURAE. Mala sylvestria,
ANNOTATIO IN MALA SYLVESTRIA. Y LvESTRIA Mala sunt,ut Uergil. Marcellus ait , te Theo
critus in Bucolicis suis vi inhvat, id est montana Mala appellat. Sylvestria mala odore acutiora, sed improba Sc acerba, ob id reconuitio dicataei s tanta uis,ut aciem gladiorum perstringant, Sylvestria,ut Dioscorides inquit, uernis similia, adsi ringunt:oportetaque in his quae adstringenda sunt, acerbis uti malis omnibus. Quia dam Mala Matiana ea appellant, nomine satis ignoto, fortassis inde sic dicta: quod circa Matiana regionem, qus es h in Media,uel etiam Matianum lacum frequentissima nascantur. A nonnullis Sorba appellantur, uerum, ut Cordus indicat,Sorbum longe aliud genus eorum est,quod in Italia quemadmodum hic matura ac mollia mespila, editur. TEMPERAMENTVM. Mala sylvestriacu nondum ad plenam maturitatem uenerUnt natura magis adstringunt, quam cu matura sunt, cor confortant,
368쪽
DE A UA MALORUM SYLUESTRIUM Tempus distillationis eorum est in sine Octobris,tum contuli in Balneo Mariae sunt distillanda.Aqua illa mane, meridie ac uesperi singulis uicibus ad iij. uncias
pota, est preciosissima aqua eontra intestinorum tormina.Itidem sumpta prodest dysenteriae, medetur ealculo,purgat reis nes atquesteam. Aqua ex immaturis malis sylvestribus circa diem s. Ioannis diis stillata, ualde consert ad inflatam facie, si inde illinatur, 3c suasponte iterum siccetur.
Mesua. Malua minor. Lien caprae. Muris urina.
ANNOTATIO IN MALVAM.A ALV AM Graeci Mawh,tia molliendo uentre uocauere. Ea
enim utebantur antiqui, etiam in acetarijs cum lactuca ad soliuendam aluum, Unde MartiaIis: tere lactucis,aut mollibus uere Maluis. Idem. Exoneraturas uentrem mihi uilIica Maluas Attulit,& uarias,quas habet hortus,opes.
Et nos quoque hodie maluarum decocto uti solemus in clysteis ribus, ad aluum ciendam Sc urinas. Folia maluarum, ut Theophrastus tradit, talis iter sequuntur. incuruas
369쪽
s IMPLICI B. MEDIC. 3 pineumad eum eo pergunt ad occasium, ita ut ad eum semPer ectent.Prodigiosum natuet miraculum, ut herbae nubilo die delite leentem solem prodant. 3c obiecta nube uelut indices curriculi ceream reIati syderis sedem folioru statu conuersionem demonstrent imo uerius solar uicem exhibeant,ita etiam,ut non aperto LoIe horas colligere possimus. Plinius libao capas.duo eius genera Dosuit,quae foliorum amplitudine discernitur. In satiuis maiorem GreciMalopen, alteram (ab emolliendo aluo, Malachen dixere Solvestrem,cuius solium grandiusculum est,& albae radices,quam Althaeam,& ab excellentia effectus Aristhaltharam uocare. de hac uide supra in AIthara. Satiua Malua quondam in hortis ad cibos serebatur,ut ea ratione melioresceret, & cultura iocundiorem sadorem referret. Indicantq; hoc Flaccus in Latinis, in Graecis Hesio dus,quotidianum pro olere MaIute usum fuisse. DESCRIPTIO. Maluae duo simigenerea, Alrem rubentia tala . aItera uero can. dida nabet,iormam habent similem,& radices candidas TEMPERAMENTUM. Nasua refrigerat hume stat in primo gradu. Egineta mouit 'Maelua restigerar quidem, sed non euidenter, magis rutem humrctat:unde etiam aluum subducit, idq; Propter genuinam eius uisci
Ad maturandum terantur folia cum recenti axungia porcinata super tegulam calidam Ponantur. Hocetiam ualetro raduri diem splenis & hepatis. Folia ad hanc rem sumuntur cum uirida Radix est cacior esst quam folia uiridia siue arida Raedix Ma in aqua elixa re deinde contrita admixto, oui
Radix Sc semen leniter molliunt. Herbaeetiam cocta cum radice, fere Rd consumptionem aqua Exaqua in qua Mesua cocta fuerit, addita cera & oleo, fit odismumunguentum ad apostem in inungenda. Recentia folia MaLuae decocta,& uulneribus imposita,ea sanant
370쪽
Tollit dolores sedi ae membrorum conquassatorum,imposita, Semen cum uino dc oleo olivarum temperatum,pellat omnes maeulas faciei,illitum. . et
Malua cum urina hominis decocta,sanat manantia capitis vicora, &fiirfures,si caput inde lauetur. .
Sacris ignibus,re ambustis decorei solia,tritas, uitilissime ex m' 'Est Miluae deeocto uis insidentium sceminarum locos fouendo ' Derectum eius quom prodest erosionibusu ea , S intestin
rum, lusesedis b,clystere infusum.
Ius decoctae cum radice sua, contra omnia uenena auxiliatur,neontinuo a bibentibus revomatur.
Malua eum sceniculo Nanita elixa ac bibita, mulieribus laetis copiam adfert. Cum melle contusa,ulcera oris sanat. Eadem cum saluta contrita,& quotidie imposita,strumas,partatidas,panos glanat,citra uulnus. Radix mammarum uiths occurrit adalligata in lana nigra. Tu sim in lacte cocta,&sorbitionis modo sumpta, quinis diehus emeri'' Sueeurum Maluae parturientibus potui datur, 3c soluit atrum expeLlit laetum. Succus Melancholicis datur cyathis ternis tepidus,insanientibus quaternis,redditq; tales homines quietos, Prodest quoque comitialibus. Malua decocta iniusculo gallinarum uel pulli, cum sarina hordeacea,usq; ad crassitudinem solidam, deinde contatus a cum duorum ouorum uitellis, & oleo uiolarum in quantitate suffieienti,& parum croci,omnia simul miscendo,resoluit,emollit, aloe maturat omnia apostemata Cholerica & calidan mitigat dolorem membrorum imposita.pomentum ex aqua decocta circa pedes educit destillationes ex capite. Elixatur tenellae Maluae caulis ablata cyma additis floribus,recum sale, oIeo olivarum ae aceto, ad modum acetarij comeditur.3c morbis praedic auxiliatur. Ad menstrua prouocanda certum experimentum. Radix Maluadad modum digiti crassa Sc longa, uehetiam Iongior,radatur aliquantulum,& superspargatur puluis scammonq,re subdatur,ungatur tamen prius cum melle si uolueris. Ferunt hominem omnibus morbis cariturum, si quilibet die exsucco Malue aliquid sorbeat. Valet haec herba contra omnes aculeatos ictus, praecipue vero