장음표시 사용
371쪽
DE AQUA MALVAE. Quando Malua floret, radiX una cum caulibus minutim concidenda erit,& distillanda circa principium Mah. Aqua Maluae per diem,& circa noctem quater, Sc sinouIis vicibus iiq. unc is bibita,auxiliatur punctioni laterali & pleuritidi,purgat uulnera. Eadem sex,aut octo unctis pota, mollit & subducit aluum, compescit dolorem matricis, rumpit & sanat anteriores ab scellus. Itidem an potu sumpta tollit dysenteriam,pellit calculum dolorem uesicae reprimit, purgati renes & uesicam. Temporibus illita, conciliat somnum. Si ea tacentur pedes la horantis calida febre,inducit quietem,& sedat siccitatem. Parotidas pellit, auribus tepida instillata, & foris applicata, Scin potu sumpta. Tena imo auxili
tur pota,& linteolis aluo imposita. Sanat morsus uenenatorum , si inde Iauentur, SO Iinteolis applica ta, pellit scabiem dc pruritum almma Ias corporis. Eadem pota pestis ueneno resistit, Sc preseruatne aliquis corripiatur eo morbo.Itidem uulnera implet carne imposita,uel si ex ea lota fuerint. D E AQUA FLORUM
Maluae Aqua haec mane,meridie ac ue
Iperi singulis uicibus iiq. uncqsbLhita, facit ad tormina intestinore calefacit & Ienit.
Malua satiua maior. Malua hortensis. Malua Romana. Malua transmarina.
372쪽
ANNOTATIO IN MAIOREM MALVA d. dALUA maiore .ut Ruellius, Sc Doctor Hieronymus Boch ctabunt, quam Germani Rosen dc militer Aolena tempore appellant,quia a tempore messis usis ad hyemem flores gerit rosissimiles, flores ni minus quam rosae fugaces, diui Digor re uita durat Haec Rosia apud ueteres Graecos mM u appellata fuit, cuius folia cum sole circumagi Columella tradit, ubi inquit:Et moloche prono sequitur quae uertice solem. Romani Maluam satiouam ac maluam hortensem eam quom appellant. Quidam Malotiam Romanam uocant. Vulgus Pulchritudinem eius demirans Rosam transmarinam cCepit appellare.Nemo non hanc hortis suis
DESCRIPTIO. Malua maior ac satiua, ut Ruellius ex Theophastro probat,si pe grandescit in arborem & baculi usum praebet, solqs amplis,ciracinatae rotunditatis,rarioribus in ambitu segmentis. Caudex simplex,luxuriosae proceritatis attollitur,a medio sere ad uerticem pulcherrimis floribus decoratus,breui admodum pediculo dependentibus, qui uenustate rosis non cedunt,&sisuppetieret odor, de principatu certarent,cum nec colore superantur,purpureo uermicul toue, nec etiam interdum candido, odore tantum uinci constat.
vicissim e maluaceo caule funduntur Rosae, quaectam iam patent, quaedam nascentibus similes, nunc primum exeunt, aliae convolvitis adhuc foliorum paniculis nondum dehiscunt. Capitula quae dam breuibus innixa petiolis, Sc leniter in mucronem fastigiata, primum e caule prosiliunt, 'M: Paulatim intumesc entibus, Praegnantia florum inuolucra fatiscunt, in quibus dehiscentes rosae s te pandunt,& explicantur in talia, structili quadam serie numero,sa, calycibus apices paucos complexis, qui lutei mediis emicant,quihus,decidentibus erumpunt purpurea flamina. His metus succrescit, multipliciter tunicatus, atq; in umbilici formam numeroso scirine coagmentatus, in quibus cum decussa sunt folia, reliquarum
maluarum modo semina recluduntur.
VIRES AC IUVAMENTA.Malua maior humida constat natura, quemadmodum 3casiae species Maluae,& ad uarios affectus tam exteriores quam interio res ualde est accommodata. Herba, radix, aut semen in lacte, aut uino fidecoquantur&m potu sumantur,sedant calidam tussim, sanant pulmonem exulceratum Singulare quom remedium est contra Phthisim Malua maior in uino aut aqua decocta,atq; melle Sc esumine adiadito,medetur oris gutturi et exulcerationi, alcue putredini, si deco
373쪽
s IMPLICI B. MEDIC, ctum illud gargarietetur, ae aliquandiu in ore contineatur. DE AQUA MALVAE MAIORIS.Aqua destillata ex Rosis Malus maioris ualde probata est eon,
era oris aphtas,& contra omnes tam exterioreS qtram interiores calores,medetur sacris ignibus & gutturis ulceribus,3c omnibus at is rumoribus, argarietata,vel linteolis foris applicata. Eadem saepius pota,preciosa aqua est,ad omnes interiores easores febrium,refrigerat Sc emollit omnia pulmonis lateri , apost
Sanat Sc mitigat dysenteriam,calidos abscessus locorum muIichrium,renum atq; ucsicae. Eandem quod habet uirtutem,qua aqua ex aliis speciebus Malisuae destillata.
dirim ANNOTATIO IN MANDRAGORAM DIA NDRAGORAM quidam Circeam appellant, nomen is si
facientes a Circe: quoniam creditur radix eius amator sueta neficijs utilis esse. Pythagoras Anthropomorphon eam uocauit, quae uox humans forme plantam significat. Unde agyris& circumforanei impostores occasionem arripuerunt, qui radicem humana effigie insignitam circumserunt, Sc Mandragoram esse testantur. Fingunt autem eam sub patibulo nasciex urina pendentissuris, S in effodiendo adeo alte clamare hos homunculos, ut obturatis amribus erui oporteat: quod faciunt hac radice canis caudae adalligaata,& plura alia fabulamenta fingunt, quo nummos ab ignara plebe extorqueant. Sunt autem illae radices ficticiae,& manu faciae ex cannarum radicibus,humanae gie sculptis, postea Plantatis: naiascuntur radiculae paruae,quae reprssentant capillos,herbam,pe Sti . nis Pilos,3 ex terraeum colorem acquirunt,ut radix esse uideatur.
374쪽
o Hieronymus Herbarius inquit, a radice Bryoniae eas radices lar rimari. Columella tamen Mandragoram semi hominem uocat, sed deceptus est, uulgi opinione secutus,uel (quod magis probandum est ita scripsit,quia eius radix in duas fibras,ueluti in duo crura dia uiditur. Vera Mandragora talijs lactucae ferme est similis radicem habet magnam,cuius in medicina multus est usus. Baccas fert instagnas,8c nigras,quas comedentes pastores leni sopore soporantur. Dioscorides duo genera ponit Mandragorae. Altera quae candia da est,re mas appellatur. Altera nigra,quae emina dicitur. TEMPERAMENTUM. Mandragora refrigerat & desiccat in tertio ordine. IRES AC I v v AMENTA.Radicem eius, si quis comedat,uel ex ea bibat, tam sortem sonianum conciliat,ut in urendis, aut secandis ex corpore membris,d lor non sentiatur. Quidam Mandragorae radices in uino ad tertias decoquunt, traiectasq; per colum seruant,utentes cyathi uniUS mensura contra
uigilias,& grauissimos doIores in his quos sine doloris sensu secare
Sopiunt poma etiam in cibo, S naribus offactu admota. potest idem dc eorum succus: uerum Iargiore utroq; modo, usu uescent olfactantesve obmutesciant. Folia eius contusa ac capiti imposita,scabiem cito curant. Oleum ex Mandragora conficitur hoc modo: Accipe poma Mandragorae,ati ea in oleum oliVarum Pone,& in eo per tres,aut quatuor dies macerari sine, deinde oleum illud decoque, ac lineo Panno percola. Hoc oleum temporibus illitum, somnum N quietem conciliat, quando aliquis dormire non potest. Idem ingentes calores ex homine repellit. Cortex eius confert ad remedia oculorum. Cortex trium obuiorum pondere pudendis mulierum appost.tus, menses Sc laetus mortuos trahit. In puIuerem contritus cortex, dc clystere insusus, somnum ecquietem maxime concili Radix in uino cocta,ais applicata dolorem membrorum in omralysi ac podagra mitigat. PSuccus eius cum lacte mulieris temperatus, ac temporibus eirum, qui in febre acuta dormire nequeunt, illitus, somnum pri
Radix trita ignibus sacris cum aceto, & serpentium ictibus cim
375쪽
SIMPLICI B. MEDI et isa Strumas panosq; ex aqua disiicit, &cum Psenta articulorum
dolores sanat. REMEDIA CONTRA MANDRAGORAM in potu sumptam,ex Dioscoride. Sequuntur haustam Mandragoram quam Primum sopor ari,iguor,dc inexpugnabilis somni necessitas,nihil a morbo qui letharagus dicitur Misserens. Prosunt antequam quicquam horum fiat,uo. mitiones, Sc a uomitionibus statim mulsa aqua nitrum*, & absinisenium cum passo dulciue uino sumpta. Rosiaceo praeterea,& aceto caput inspergendum excitandumi, & commouendum corpus. Admouenda itidem quae olfactu excitent,Eupatorium,piper,sinaispe,castorium,ruta,Omniai ex aceto trita. DE AQUA MANDRAGORAE. Herbam & radicem contusam destillato in fine Maij. Aqua Mandragorae modice sumpta, uel fronti & temporibus
Mane ac uesperi tribus aut quatuor diebus fronti, Bc tempori bus IIIsta, sedat capitis dosores ex calare Prouenientes. Extimuit omnes calores linteolis applicata,repellit ita omnes dolores.& aDoscemata. V
Marrubium. Prasium. Ballote, Marrubium nigrum.
376쪽
ANNOTATIO IN MARRUBIVM. I ARRUBIVM est quod Graeci ob amaritudinem ital uocant, ut Platina scribit, Apud ueteres inter Primas
herbas numerabatur, fuitq; in maximo nominiam h l-- nore, quemadmodum multus in medicina etiam usus, Draesertimq; in laxandis liene Sc iecore, curandisq; multis alijs morbis 8c uitris. Marrubium,ut Hieronymus HerbariUS inquit, Gera manis dictum Andom, quod morbo eius nominis pueris admodum procliui ac familiari auxilio sit. Duplex quidem est: Album uod odore est iucundo,sapore amaro, Aliud uero nagrum,odore
sectido re solidi non usq; adeo albis, Graeci appellant baiotem,noa Marrubium nigrum.Est etiam Marrubium sylaestre,quod est g nus Sulaestris Gallitrici. DESCRIPTIO. Marrub' talia sunt pollicis magnitudine, rotunda & hirsuta: Flores Sc semen diuisaltant per ramos, estque semen rotundum Scacre. Caules habet candidos,asperos & quadrangulos, folias amara. Gaudet rure Sc arenosis locis, a cquirit coeruleum florem in ac ieato scapo. Dioscorides inquit Assarrubium nascitur in ruderibus 3c circa areas domorUm. TEMPER AMENTUM. Marrubium calefacit atq; desiccat in secundo ordine. Durat unum annum habet naturam di luendi ac aperiendi. MIRER AC IUVAMENTA.Herbae huius succus,uil semen in uino cum melle si decoquatur, Sc potui detur,opitulatur tabidis tussientibus Sc suspiriosis. Ad pestem Marrubio uti conuenit, folia eius uel succus linteolo adplicari debet. SecUndas educit. Suecus in sole siccatus,& melle atq; uino permistus, re ocuIis 1 Iitus eorum claritatem adiuuat, Folia cum melle temperata ac illitasordida purgant ulcera,Laterum dolores mittant,in uino sumpta. Succus permistus cum oleo olivarum, at auribus instillatus, dolorem inde pellit Marrubium conducit ischiadicis, re uit is uelicae. Contra tussim,Recipe foeniculum,SO anethum eodem pondere,
re tertiam partem Marrubij adde,atq; in uino decoque,deinde linteo percola, eae potio tussim sodax' - . . Cui intestina dolent uel fracta sunt, Marrubium cu melIe in uiano decoquat,ea potio frigida saepius sumpta, optime prodest. Cum dulci radice, & semine foeniculi, in uino ad tertias deco istum,atq; percolatum,& cum saccharo edulcatum,prodest contr' uitia int
377쪽
A vitia intestinorum, Ss obstructionem umnae, Marrubij folia sicca cum semine decocta an aqua, aut uiridium succus cum melle temperatus, datur suspiriosis,tussientibus 8c ta iudis. Mulieribus a partu non purgatis datur, ut menstruaosecundas extrahat.
Item in dissicili partu,& his qui uenena hauserunt,aut a serpentibus demorsi sunt, potio praedicta etiam sumenda est. Ad lumbricos, Accipe Marrubij, Absinthij, dc lupinorum pata
Ha pondera,& in aqua mulsa eum uino decoque,& bis aut ter uinis hilico impone,necat lumbricoS. Ad unam quans scabiem contunde Marrubium cum axungia, ae impone. Marrubium est peculiaris medicina,contra Uermes aurium,h dropis ,disuriam,& intestinorum tormina, aperit oppilationem iecoris atq; lienis: Ad grauem tussim,ut Apuleius docet, Marrubium coques exa, qua S dabis ei bibere,qui grauiter tussiun i, sanabit mirifice. Ad condyIomata Marrubium combure, eiusdi cinerem anfrica. sanabit., Si quis uenenum sumpsit,herbae Marrubij succum dabis ex uino
ueteri: discutit nani uenenum.
Herbae Marrubii decocti aqua corpus lauato,scabiem discutit,
Sc impetiginem tollita Ad pulmonis extensionem, Accipe Marrubium ex melle coctu, mire sanabit. Si quis ab opere lassius inciderit in languorem, A neruorum ha buerit dolorem, marrubii succo cum oleo rolaceo permixto peruriges eum: sine mora sanabitur.
Recipe soliorum prasiij,florum roris arini manip. semis,dulati radicis, se. petroselinian. m. i. IiqUiritiae mundatae drach. x. passim larum,prunorum,iuiubarum ana Unc. i. se. communiUm drach. v. de duabus radicibus unc. quatuor cum aqua AO Parum uini granatorum. Bulliant omnia uis ad consumptionem mediae partis:deinde colentur,& duIcorentur cum saccharo sussicienti,& sumat patiens ad quantitatem medij cyathi, quia mirabiliter sanat colicam&stranguriam. Vinum Marrubij in autumno ex dulci musto consectum,omn lainteriora membra purgat 3c aperit, quotidie bibitum. Conuenit quos uirijs pectoris,& omnibus quibus marrubium.
378쪽
DE AQUA MARRUBII. Tempus destillationis eius est,ut tota substantia,radix, cauti saeherba inuicem concisa in fine Maij distillentur. Aqua Marrubij mane ac uesperi ad ij.uel l .uncias pota,facit ac tussim,dissicultatem spirandi excreationem sanguinis,hydropem,
confortat stomachum, pectus, pulmonem, iecur, lienem, renes ac uesicam. Confortat laetum in utero,a grauidis sceminis duabus unms pota .Ingenium 8c memoriam confortat, dic acuit, capiti illita.λuribus instillata dolores earum leuat, purgat Sc mundat recentia uulnera,mane ac uesperi inde lota. Sanat quos aperta ulcera, Pota pellit phantasmata,& mala insomnia. Sanat omnes tum ores illita.
Et hydropisi laborantibus subuenit,si contineant se ab humidis, Sc alia nimia potione.
NOMEN CLATURAE, Mastiche.Mastix,
ANNOTATIO IN MASTICHEM. RA ASTICI E, ut B ioscorides inquit, est resina quae extentitio arbore nascitur.Plurima autem N probatissima nascitur Mastiche in Chio Insula, bonitates in ea antecedit quae pellucet, re Tyrrhenae cerae candore suo similis est, crassia, friabilis S odoratae quae contra uiridis, deterior. Adulteratur Mastiche admistis pitanea resina aut thure. Importaturae ex India, quadam e spina,Mastiche, Item ex Arabia, Galerius in duo genera colligit,nuram Sc candidam migram Aegyptiam: candidam Chiam uocari prodens,
Avulgo & Pharmacopolis ratastix dicitur. Sed Plinius de Dioscorides Mastiche nominatiuo casu dixere. TEMPERAM NTUM. Mastiche probatissima est, quae splendida Sc candida est. Cala facit & desiccat in secundo ordine. Habet naturam molliendi redigerendi,unde & stomacho,iocineri,& aluo quae superfluo Phlegmate obducta est,conducit. UIRES AC IUVAMENTA.
Duris apostematibus prodest, emplastri modo imposita. Oleum
379쪽
A Oleum Mastiches easdem habet uires. stomacho accommodi, cum est,muItos malos humores attrahit. Mastiche in aqua decocta,re semine foeniculi admisto mota e coctionem adiuuat. V et Addolorem ginginarum, Accipe Mastichen in 'Iuerem redactam,re admisce olybanum, ei parti maxillae impone, in qua pingiuae dolent,opitulatur. N DMastiehe manducata dentibus, eos candidos reddit exueuroat cerebrum ex malis humoribus,eo modo usurpata, Dioscorides inquit, Mastiche additur in dentifricia, &illitiines ad exteren dam cutem in facie,item ad replicandas palpebravndhibetur sanguinem re cientibus, tuae ueteri. Commanducata oris natatum commendat:& ginginarum tumores reprimit
ortu,uel sydere Samo splendent ubIucanis temporibus Sunt qui dicant Mel esse coeli sudorem,alij siderum saliuam,aInpumantatis se aeris succum. Mellis tria iunigenera, Vernum, ex floribus. constructo fauo, quod ideo uocatiar Anthinum: hoc quidem attingi uetant,ut largo alimento ualida exeat soboles. Alterum Penus est mellis aestiui, quod uocatur Horson,a tempestiuitate prscipua. Ipso exsplendescente post Solsticium. Tertium penus mellis Dianime probatum, sylvestre, quod Ericarum Vocant, convehitur post primos autumni imbres,cum erice sola floret in sylvis. Praeci puae herbae ex quibus apes matutinum rorem colligunt, unde mei conficiunt, sunt Rosa, serpillum, apiastrum, Papauer, faba, Iens pilam,ocimum .cythisus. Optimum tamen mellificium est,quod
380쪽
c ex thymo fit, & ob hane rem siculum mes Sc atticum palmam fert, propter thymi abundantiam Sc suauitatem. Mel decoetiam crudo
melius habetur,neq; enim adeo inflat,aut praecordiorum dolores,
ae bilem auget. Corporibus frigidis Sc humidis conuenit. Senibus
ergo mel perutile, ut Galenus inquit: in uigenti autem aetate, caIida intemperie, in bilem peruertitur. Democritus semel interrigatus,quo nam pacto,& inossensa ualetudine homines,& longi re aeuo uitam prorogarent,respondit, Si externa oleo,interna meile delinantur. Ex melle fit Hydromet, quod aquam mulsamum cant. Hanc uulgo uocant medonem. Oximet uinum ex aceto,&melle factum. Oenomeli,id est mulsum uinum,coctum cum melICId etiam multi melicraton appellant, hinc Hermolaus inquit: Iulius pollux nescio quam recte, melicraton scribit esse, quod nuneo enomeli vocamus. Caeteri magno haec discrimine separauerunt, Dioscorides melicraton dicit, a Romanis aquam mulsam appellari,uel d ulcem aquam.
TEM P ER AMENT UM. Mes natura calidum est in primo gradu, &siccum in secundo. Galenus inquit, Mel desiccat Sc excalfacit ordine fecundo. Priamum bonitatis Iocum obtinet mei. illud quod uerno tempore ab apibus conficitur, Deinde pstiuum magis probatur. Autumnale imD probatur,nulliss uiribus est praeditum. Mel quod in Germania habetur optimum esse iudicatur, quod praedulce est. 8c rutilum, neq; ualde humidum. v I RES AC IUVAMENTA.C andido male utendum est in medicinis refrigerantibus. Rutiato autem in calefacientibus medicinis.
Sylvestre mes,non est tantae uirtutis, quam domesticum e Mel conducit hominibus debilitatis,usurpatum ut aqua mUIS. Hominibus natura frigidis in calido iusculo exhibendum est. Na tura uero calidis,in calido iusculo dandum. Mel cum Camphora permistum, Sc ad tres dies repositum, maiaculas faciei exterit, si ex eo inungatur. Idcm praestat mel cum feLIe bovino permistum. Mel peetiis expurgat, emollit apostemata,tam soris quam intus
Sanantur impetigines decocto cum liquido alumine melle muniactae. Sanantur eodem pedum claui. Contra incertos aurium sinores dolore :, cum trito fossili sale tepidum instillatur. Med tur & faucium uitns mel, tonsiliis 3c anginis, in quem usum gargarietatur,& eo colluunt os.Crudum omne mel inflat,ut Dioscorides
ait,alvu Sc tussim proritat, ob qua causam despumato uti oportet. Hel mian