장음표시 사용
401쪽
NOMEN CLATURAE. Morsus Diaboli.
ANNOTATIO IN MORSUM DIABOLI. MoRsus diaboli a Hieronymo Herbario Iacea nigra appellatur, qua nomenclatura apUd VetereS aut reS appelletur,medicis adhuc nondum exploratum est. Haec herba in mustis sionis Scabioss similas,praeterquam in radice, an eius quoddam genus sit, ex amoribus certo Probari non potest, certe cum uiribus multum
conuenit. In radice Valerians herbae similis est, caetera tamen dissi h milia.Singulare miraculum in radice huius herbae conspicitur, qvpparuas habet radiculas, in medio autem apparet, quasi uera radix cui caulis innititur,esset praemorsa,aut amputata. Unde B arbari Scantique uetulae fingunt, hanc herbam morsum diaboli inde dictanc quod praemorsiam inferne radicem gerit, qUam a cacodaemone Fabulantur,extemplo ubi nasci coeperit,uel fodi,vel Praecerpi:ne in risum ueniat humane uita, DESCRIPTIO. Morsus diaboli herba est quae habet radicem candidam, Ss inferne mutilam S qtaasa praemorsam,Flores autem coeruleos. Nascitur in locis incultis in ter sepes,& aliquando in pratis. TEMPERAMENTUM. Herba ac radix easdem uires habent, lefaciunt Sc siccant primo gradia. Radix contusa ac inflammationi imposita, eam extinguit. Radix in Autumno colligenda est, durat ad duos annos integris uirita
VIRES AC IUUAMENTA.Herba adhuc uiridis usui est, contra omnes assectus exteriores corporis,intro sumi non debet, quia calorem adfert. Morsus diaboli auxiliatur contra Pestem, omnia uenena, pirnoctionem circa cor apostemata pectoris, & omnem sanguinem con-
402쪽
C DE HERBIS, CAETERIS UEcretum ex contusione, casu, aut percussione collectum. Habet e nim uirtutem incidendi 8c dissoluendi. DE AQUA MORSUS DIABOLI. Tempus distillationis eius est, ut herba flores, radix & cauliseum tota substantia concisa ac contusa distillentur, quando herba floresgerit. Aqua haec per diem bis singulis uicibus iiq. unc sin potu sumpta, succurrit illis quibus ex contusione casu, aut iacitu, sanguis ingrumos concretus est,medetur ulceribus corporis,facit ad punctionem lateris N apostemata circa cor,thoracem,&iecur. Eadem omni matutino tempore a ieiuno duabus unc spora,
praecipue prodest ad praeseruandum hominem a peste.
ANNOTATIO IN MYRICAM: LlvRIC AM Iiteratores uocant uulgarem illum fruticri quem
Germanice eyde nominamus,unde apes in autumno si non adeo generosum qualecun tamen mel conficiunt. Hunc fruticem rectius iuxta descriptionem Dioscoridis, & Plinii Ericen nomina.himus. Nam Myrica arbor est quam Romani Tamaricenaecentatiores Tamariscum nominant, scitur autem prope paludes &in stagnantibus aquis,fructum fert quemadmodum & florem concretione sua muscosum. Erice autem, ut autores iam praedicti seribun
403쪽
SIMPLICI B. MEDIC. 36yA est arbor fruticosia non multum a Myrica disserens coIore rotis marini, multo tamen breuior Myrica. Vesculatur eius flore apes, de quo Mel nequaquam generosum conficiunt. Nascitur in suluis replerunquam etiam prope sylvaS. TEM PERAM ENTUM. Myrica uulgo dicita calefacit atq; desiccat natura. Gaudet Iocas harenosis. Causis nascitur ad cubiti altitudinem, flores sunt colore spadices. VIRES AC IUVAMENTA.Hores eius in melle ac saccharo macerati,& mane ac uesseri sumpti,pellunt febrem qMartanam. Hoc fiet in Autumno octo ex ordine dies. Flores in uino sumpti,prosunt membris paralyticis. Hores in puluerem contriti, & cum Auricula muris,atq; Orti no pari pondere permisti, & dimidium pondus saccham si ad ictur, auxiliatur contra album fluxum mulierum non naturalem, admodum Trageae sumpti. Contra omnem dolorem coxendicum decoque hos flores in a qua,qua coxas Scaluum inunges a balaeo. DE AQUA MYRICAE. Hoc frutice florente,herba,folia,& flores simul decerpta & conti eisa distillantur. Haec aqua ultra modum conducit ad imbecillitatem SI caligi nem oculorum, mane ac uesperisingulis uicibus duabus aut tribus
ANNOTATIO IN MYRICAM. ET R R H A arbuscula est in Arabia prscipue nascens,ut Plinius
scribit,altitudo ei ad quin cubita,nec sine spina, cortice diraro,& intorto, cuius gutta quae sponte stillat uiridis est, & amara, quae eodem nomine uocatur Myrrha Arabica,sive stacte,id est gutta, siue stilla Myrrha. Eius uirtus est,ut corpora imputribilia reldat, Eligenda est Myrrha, ut Dioscorides docet, quae recens, fir
404쪽
DE HERBIS, C AETERIS VE* pilis,non ponderosa sit,& undis sibi psi concolor, Ss quae conse
ei a candidas unguium modo,lenesis uenas intus habeat,amaro gustii 3c odorata. Haec in nostra Myrrha quae in ossicinis extat,non sunt,unde omnes do concludunt,nos uera Myrra cerere,& ad ulterinam esse,quae ad nos adfertur. Ex Troglodytica regione qus est Aphricae pars,probatissima myrrha adfertur. Myrrha autem quam nos habemus, ut Antonius Musa putat, ea est quae secundo loco a Dioscoride scribitur,& caucalis uocatur. TEMPER AMENTUM. Myrrha calida est dc sicca in secundo ordine. v I RES AC IUUAMENTA.Pillusae confectae ex Myrrha dic Storace,ac sumptae,prosunt contra ammata tussim, expurgant caput a catharro.Myrrha cum uino decocta,& in potu sumpta, concoctionem adiuuat,3c calefacit stomachum. Sussitus ex Myrrha ore 3c naribus attractus, confirmat cer
Eadem conducit sterilibus foem inque concipere nequeunt rao uino sumpta,uel sussitu inde ab inferiore parte facto. Quibus aluus ualde est constipata, utantur Myrrha in iusculo casti,tum auxiliatur. Viscosos humores in spiritualibus membris purgat. Mollit praeclusos muliebres locos Myrrha dc aperit. Menses Detum; celerrime extrahit,ex absint lupinorumve diluto,aut ruistae succo apposita. Contra ueterem tussim magnitudine fabae deuoratur: eodem modo ad orthopnoeam, ad laterum dolores, ad aluiprofluuia, ad senteriaS. Horrores febrium discutit,duabus horis ante accessionem cum pipere dc aqua pota. Subiecta linguae si ustii gutturis scabritiam emendat, obtusam
uocem expedit. Commanducata graues halitus oris, Sc ingratum animae larem rem abolet, dc cum alumine Iiquido peruncta, uirus alarum extinguit: cum uino & oleo colluit os, quibus ginginae labant, sic mobia Ies firmat dentes Sc stabilit.
405쪽
pra fructum insidente, bactas nigris,piperis oustu succo, Di insistirpe inaequali & ramosa Prarust venus arbori quippe quae litto ribus maxime proueniat. Ex baccis eius fit uinum quo myrtida
DESCRIPTIO. Myrtilli sunt uirides arbus cum, foliis purpurei ructurum habent
qui representant formam mulPer rum gaudent Iocis montosis.s tyrtus est iuridis arbor,qtiar nigredine quadam est permista est etiam quae ruborem reprssentat. Prior es melior. Haec arbuscula producit fructum atq: semen:fructas potest sera ubi duobus annis, folia siccantur ad solem, sed flores recenteS in iorem habent e actam. TEMPERAMENTUM. Folia,succus,flores, S fructus sunt eiusdem naturae. Habent utaro teniae in caliditatem, atq; etiam frigiditatem, uehementer desiccant.Constat enim, ut Galenus docet,hec Planta ex contrariis sub
406쪽
vIRES AC IUVAMENTA.Succus medetur pulmoni uitiato, refocillat thoracem malum, ciet urinam. Ex talijs si quis bibat, medentur morsibus uenenatorum. Folia in uino elixa, & uulneribus emplastri modo imposita, ea cito sanant. Eadem in aqua cocta, Sc linteolum inde madefactum, ae ocesis applicatum inflammationem ac tum rem tolIunt. Inter omnes Syrupos qui faciunt ad dolorem pulmonis, nullus est melior quam Syrupus ex myrto. Fructus prodest sanguinem expuentibus. Succus ex hocsructu ciendae urinae est accommodatus,tollit uetasicae erosiones.sequuntur Herbarum nomina de Litera N. D
Nasturtium Cardamum. Nasturtium agreste. Nasturtium aquaticum Senacion,
407쪽
ANNOTATIO IN NASTVRTIUM. AS TURTIVM notum ubi nunc OIusest. Ataleis
diciLur, WVo cxxij sit, quouidin cor fovet E in i lincope illa,quam medici cardicaca uocant, Plurimi Tmlet: nempe d una uires alicui repente deficiunt ut, Tmo linquatur. vel Cardamum dicitur, ut Erasmus excionit ri Ne domans. Nasturtium autem appella una est, ut renitis docet lib. ' .c P. S.a naribus torquendis,quod odore re seminis acrimoma,sternutamenta prouocet. Hinc tactum est prouerbium Edenasturtium, quod in socordem, hebetem & stupidum olim dicebatur, Propterea quod huic efficaciam inessic credam, erucae conrediriam ureneni uigorem animis Uscicam, uenerem coercere uum illa ediuerso venerem acuat, uim mensis hebetet. Dioscorideri dit nasturtio uim esse similem Erucae re sit api,quod attinet ad aci imoniam in nares erumpentem. Caeterum quod ait Nasturtio stimulari Uenerem dissentit fi Plinio. PluS est, quo Germans Plaerun* utuntur in aceta mo, sed uiciendum est ne edatur ahm: herbis refraeerantibus uesa
, bauia PQ 'bφ'fu i mdm uim temperent, quem ad modum Galenus praecipit, non esse comedendam Erucam sine
u lactuca,ut contraria uis temperetur.
DESCRIPTIO. Nasturtium duorum generumest. Alterum mite,alterum sivIurai TEMPERAMEN Tu M. Haeretium ca acit ae desiccat in tertio ordine. Ratear nequii: Nasturtium est calidum SP siccum in quarto aradu
Semen eius prscipue comperit usui medicinae,ae in musta est ea
Semen in uino sumptum,laetum mortuum expellit. Cum aceto bibitum,tumorem lienis discutit. Cum melle comestum,tussi remedio est,pectus rei at. Contra paralysim linguae ualet, semen masticatum, & in ore re. tentum
408쪽
Non conducit ut Nasturtium solum edatur, nam uires hominis comminuit,& malos generat humores,gaudet enim nasci in humida terra,&raro apud solem. Semen destillationes capitis restringit, abiss nocumento,ii antea arum sumatur. si Semen in puluerem redactum, & per nares assumptum,imur eat cerebrum,& medetur doloribus capitis. , semen Nasturtq auxiliatur contra paralysim, an uino coctum,& ita calidum in saccaeo membro paralytico impositum. In lethargia fit sternutamentum ex puluere seminis eius. Semen eum siccis sicubus decoctum,& gargarismate ex eo facto uuam relaxatam eleuat 3c siccat. Ad capitis uitia, Sc porrigines 3c furfures nasturtii semen misce cum adipe anserino,viritum inunge. Evressum anum reprimit puluis leminis ill1tUS. Semen ex uino omnia intestinorum animalia expellit, essicacius addito mentastro: prodest & contra suspiria,& tussim cum origa, nob& uino dulci: pectoris doloribus decoctum in lacte caprino siue
currit: panos discutit cum pice; extrahitq; corpori aculeos maculas illitum cum aceto.Coxendicibus Sc lumbis cum polenta re aceto illinitur. Lienem incremento laborantem extenuat ex uino potum, uel cum fico. Contra carcinomata ad citur ovorum album.
semen in aceto decoctum,dissoluit schrophulas. iuccus capillorum sistit defluuia. DE AQv A NAs TvRCII. Tempus distillandi Nasturtium conueniens est, in fine Maii. Aqua Nasturi facit ad uariolas N parotidas, si cum meIIepe
mista, lineis pannis in ea immersis imponatur, quibus siccatis it rum eos madefacies, tum rubras maculas extrahit. Si uariolas in cruribus habueris,lum ex talo pedis sanguis detrahendus est,& hi he eam mane ac uesperi permistam cum aqua fragorum. Abstineas ab omnibus calidis cibis. Aqua Nasturcij mane ac uesperi iiij.unc is Pota, discutit tum
rem,pellit lumbric S uentriS. -
ulcera Sc tumoresgingiuarum reprimit, si sispius inde fricentura De Nasturtio Aquatico, uide infra in Capitulo de Senacione.
409쪽
Nempharet Nymphaea. Claua Herculis. Papauer palustre; Alga palustris.
ANNOTATIO IN NE NUPHAR. EN v PHAR ab ossicinis Barbara uoce uocatur,quam Romani pariter Graecis Nymphaeam dicunt. Plinius inquit,a Nymph a nomen huic herbae factum fuisse,quc claua ab Hercule interfecta sit,uel ipsa Zelotypia eius in tabuerit,3c in palustrem hanc plantam mutata: Quare Heracleonuocant aliqui,ali j Rhopalon a radice claus simili. Iuxta Dioscoindem tamen Nymphsae nomen sibi Uendicasse uidetur, quoniam aquosa amet loca . Vulgaris Sc nota omnibus herba, qua nihil in palustribus speciosius nascitur. EDESCRIPTIO. l Nenuphar pIanta est in fluuijsS aquis stagnantibus .nascens ex aquae uado magna radice prodiens, folijs latis Sc rotundissuper uia quam supereminentibus. Floribus candidis aut luteis ex quibus sit vitulum uiride ad Papaueris formam, in quo semen continetur. Est autem in duplici disserentia. Altera enim candidos habet flores,ea bonitate antecellit, Altera uero luteos flores : quae non adeo
410쪽
est probata ut prior. Hores in Septembri colleciti, per duos annos
TEMPERAMENTUM.Nenuphar est frigidae & humidae complexionis in secundo. VIRES AC IUVAMENTA.Fit ex floribus Syrupus,cuius usus est in febribus acutis,& ad hepatis ardorem.
Talem Syrupum hoc modo conficies: Accipe flores Nenuplicris N in aqua elixos,linteolo percola,& quantum uolueris sacchari
admisce,paratur eodem modo,quo Syrupias uiolarum. Contra dolores capitis ex calore,idem usurpatur.
Saraceni imponunt flores per noctem in aqua, Sc mane bibunt talem,SO etia nares ea illinunt, priusq; in lucem prodeant, quicunq; hoc saciunt, eo die nullum dolorem capitis sentiunt,neq; ullus mox hus eos invadit. Syrupus ille sumptus,aluum emollit,facit ad febres aestiuatis, extinguit calorem. Hores in medicina usurpantur,& herba minime.R a dices eius rades & dabis manducare dysenterico diebus d cem,SO sanabitur. Succus radicis inuino rubeo bibitus dem praestat. Nenuphar conciliat somnum, inflammationem capitis, iocina, ris,stomachi,ati cordis sedat. Si c oquatur in oleo, cu rosa uiola, Ss pauxillo uini granatorum, usq; ad uini consumptionem, erisypelam extinguit, &Cholerica apostemata ,si inde illinantur. Restringit sanguinem subducit aluum, men autem sistit. Semen cum uino potum uentrem sistit. Nymphora tumoribus imposita, eos repellit.. Coeliacis utiliter in uino bibitur, Sc intestinorum torminibus, ienem minuit. stomachiat*uescae doloribus empIastri modo imponitur. vitiligines ex aqua eXterit. Capilli defluuia, quas .eλιπήκ,ac dicunt, cum pice imposita expleti Bibitur etiam contra nocturnas Veneris N somniorum imagiana, quas compescit Ac restringit. Trita plagis imponitur. Succus cum Uino tritus, datiar dysenteriae compescendae. Test .nm tumori super imponitur. Plagae,trita & imposita, sanguinem
Venerem in totum adimit Nymphaea, ut Plinius autor est, is
mel pota in xl. Insomnia quo Venerris,a ieiuno pota,& in cibo sumpta, Illita quom radix genitalibus,inhibet, non solum venerem,sed effluentiam genu