장음표시 사용
411쪽
A Vamgeniturae, bid corpus aler uocems incitur. Quam ob
DE AQv A NE NUPHARIS. Aqua haec X.aut xiii dies in potu sumpta mane Sc uesperi nousis uicibus ad duas unciasaacit ad sellis suffusionem,& calidam atra, siccam inium. Prodest illis qui apostema pectoris cum dolore lat mi habuerint. Cum saccharo pota,prodest contra ulcera intra
Contra calorem pestis consert bibita,dolorem capitis pellitti to- euuam sedat,facit ad apostema lienis,si ex calore proueniant ' domnes inflammationes potenter extinguit in corpore hominis mane ac uesperi linteolis imposita. Praecipue prodest ad refrio xandum caput, si saepius illinatur,ae calido cordi succurrit linteolis impolita. Ide prodest contra tabem intrinsecus sumpta,ues edita transecus Imposita. Ardenssecur refrigerat, foris imposita lineis pannis.
MES PILVM APPELLANT. NOMEN CL ATUR AE.
ANNOTATIO IN NES PILUM. N B S PIL v s uulgo dicitur arbor quae a Latinis pariter Sc Grecis Mespilus dicitur, cuius fructus Mesipilum dicitur, Galeonus communi uocabulo tricoccum quasi triossum, aut trigranium ab aliquibus appellatum meminit, quoniam tria intus grana sive IL
412쪽
C pila seminis Ioco,fructus eontineat. Galli ut Ruellius seribit duae obseruant Mespiligenera,unum quod rarioribus horret spinis indumetis & nemoribus neque non uiuis sepibus quasi sylvestre noscenS,pomo paruo,& per initia tam acerbo,ut uix edendo sit,priusquam per hyemis frigora mollescat. Alterum grandiore pomo,ita ut mala reliqua magnitudine peraequet,sine spinis, qd uidetur ex hro insitu in hortis commituisse,& feritatem cultu deposuisse.D1 scorides ponit Sc aliud Mespili genus, in Italia nascens, quod plirio: Epimelida appellant, nonnulli uero setanium. Poma Melpila per gelicidia acerbitate domita in pata uel multa coquuntur, adisiecto cinamomi momento, cibatu uescentibus gratissimo: fructum usurpant medici ad coercendum alui fluentis impetum. Mespila ad seruandum leguntur nec dum mitia, quae N in arbore diu durahunt,uel in urceolis picatis,uei in ordinem suspensa,vel ut quidam uolunt,posca uel sapa condita. Die serena legantur ac media, repaleis obruantur,discreta ne uicissim ea tactus adficiat, uel cum pradiculis Iecta semimatura Sc salsa aqua per dies quinq; macerata,P stea saepe infundantur,ut enatent. Seruantur So melle, si minus matura legeris. Haec arbor soli is est prius rubris quam deciduis, radiace inextirpabili,ignota Italiae Catonis aeuo.
DESCRIPTIO. D Mespilus arbor est spinosa cuius fructus sunt qauo colore, ura& magnitudine exigui mali, & concoctu dissiciles, folia habet arabor cotoneo similia,& corticem asperum.
TEMPERAMENTUM. Mespiti sunt frigidae Sc siccae naturae. v I RES AC IUVAMENTA.Astringit in cibo Mespilus, stomacho utilis, Sc aluum sistit, usDioscorides scribit. Mespila uomitionem per superiora cohibent, stomachum coria fortant,singultum Sc cruditatem pellunt. Ante cibum sumpta Mespita uehementer dissolutum stomaehum astringunt, ut Platina inquit, fluxus alui immodicos fortissime reprimunt, ob frigiditatem Sc siccitatem,dentium doloribus m dentur .Folia quom eius Sc cortex itemq; radices tunse Sc imposiis, seruori ac tumori subueniunt: sicca dc trita cum melle ad cicatricem
Eorum succus cum uino haustus, ueneficis potionibis rep
413쪽
ANNOTATIO IN NIGELLAM. IGELLA Latinis, Grecis Melanthion dicitur, ab utriss nomen ei inditum ratione nigri seminis. Git quoq; a Latinis apta pellatur.Sciendum est herbam illam quae passim in segetibus nastitur Nigellae cognomento, dc Germanice aut Fauen dici tur, non esse ueram Nigellam, quam Dioscorides Melanthion appellat, sed aIiud omnino genus uidetur esse, & pseudomelanthion uocari potest aut Githago,ut Hermolaus Barbarus indicat. Vera Nigella cuius in medicina usus est, inquit Euritius Cordus in suo
is Bolanologico, a Germanicis uocatur. Schrum 3Coriander aut Studia is Rumine id est Nigrum Coriandrum,& nigrum Cu
minum, ea habet semen odoratum, quod quondam grato sapore panem commendabat,ut Cuminum uel anisum. DESCRIPTIO. Nigella duplex est. Altera quae passim in segetibus nascitur,ssors hus purpureis,semine nigro quod in vasculis continetur. Altera est quae dum seritur,in hortis nascitur,Habens flores ceteruleos & quatuor solliculos simuI connexos, in quibus continetur semen, quod iucundum odorem habet,& ad uaria usurpatur ratione optimi sui odoris. Haec autem est quam ueram Nigellam dicunt, quae passim etiam in pratis ac sepibus nascitur,ut Vergit Marcellus scribit. TEMPERAMEN . Nigella calefacit ali desiccat in tertio ordine,uideturq; esse pritium tenuium,ut inquit Galenus. Gaudet nasci locis petro sis BC in ter segetes.Semen Nigellae durat decem annis *nceris uiribus. VIRES AC IUVAMENTA.Farina ex Nigella cum succo absinthia permista,emplastros inade facto, necat lumbricos alui, 8c praecipue in infantibus. Eadem sarina cum melle temperata re scabiosis exhibita, reme dio est. Tollit quos lentigines SD maculas faciei. Eadem aceto permista Sc auribus instillata, uermes in eis necat.
414쪽
DE HERBIS, CAETERISQUE Nigella uitro indita,& in uino decocta,ac bibita succurrit stiIIbeidio urinae. Eodem modo ischiadi succurrit.Nigella pondere unius drachmae sumi debet,nes ultra. Nigella ligata in panno lineo,& admota naribus, tollit cathararum,&destillationem capitis. Accipe radicem Ireos Sc in puluerem contunde, atq; farina Ni-oellae admisia,utere cum aceto dc illine ,hoc Prscipue tollit lepram. Nigella decocta cum aceto & ore inde colluto,prodest dentium doloribus. Nutricibus noxia est,tac enim extrahit. Malos & constipatos humores in homine nigella concoquit, Ictus a uenenato animali drachmam nigellae in uino sumat. Sum tu serpentes fugat Sc alia uenenata. Nigellae drachma in farinam contusa,apnq; iemine admisto,diutinam febrem pellit, dc praeseratim quartanam. Bonam partem pulueris Nigellar in aceto decoque usq; ad cras tudinem, deinde nucum oleo addito, unguentum inde confice. Hoc malignae scabiei medetur:discutit quos ex facie scabiosas maculas,quando itur cubitum IIIlium. Nigella modice sumpta,prodest calculo Iaborantibus:difficultatem spirandi cum uino pota leuat. Capitis dolores sedat ex aceto illita, Sc insula naribus, discutit recentes oculorum suffusiones,trita ex irino, Sc infusa naribus. Tollit lepras,lentigines, duritiam tum resi uetustos cum aceto illita,
Circum scarificatos clauos excutit cum Uetere uino Imposita. Teretes uentris tineas expellit, peruncto ex aqua umbilico. Conis
trita cum melle Sc felle taurino,aloem,& emplastri modo umbilico super imposita,lumbricos puerorum interficit. Culices sussitu necat,item musca S. DE A UA NIGELLAE. Tota herba cum sua substantia distillatur in fine Man. Aqua Nigellae membris prodest, si mane ac uesperi ea fricentur. Facit ad unguem oculom quantumuiSPericulosum, si per tres aut quatuor hebdomadas uesperi una hora ante noctem, oculis indatur. Probata est contra fistulas, si mane ac uesperi ex ea lauentur, uel si linteola in ea madefacta imponantur.
415쪽
Nux Avellana. Nux Pontica, Nux Coryli. Nux praenestina.
ANNOTATIO IN NUCEM AUELLANA M. UEL LANAM nucem ex Co Io nasci manifestum m est, nomen aurem fortita est ab A uella oppido Campatante, ubi abundata Graeci eam Ponticam nucem appellant, quod in Asiam Graeciamq; primo e Ponto uenit, As suillae op etiam ab illis dicitur,id est minor nux. Eadem & Praene i ina uocatur, quod Praenestini his abundent. Quaedam ex AveLianis rotundum nucleum habent, quae cititis maturescunt aliae ob longum,quae tardiu S ad maturitatem uenitant,& diu seruantur. Avellanae ollis conditae in terra Uirides seruari creduntur.
TEMPERAMENTUM. Nuces Avellanae sunt calidae N siccae natur ar. VIRES AC IUVAMENTA. In cibo sumptae, Priaguedinem mi Pori conserunt. Tritae in aqua mulsa Sc potar,ueterem tussim leuant. Alid uero tritas de cum passo bibendas dedere ad pulmonis N iecoris uitia sananda.Cum axungia N adipe ursino contritae,& alopeths illitae, capiliaiorum damna restitUunt. Oleum auellanarUm dolorem membrorum toIIit iIIitum. Avellanae in cibo sumptar,dolorem capitis incutiunt,inflatione stomachum distendiant. Multi cum pipere miscuere, Sc cum uino propinatas contra catatharrum, & tormina uentris, Sc urinae distillantis angustias ualere senseriant. Ferunt praeter haec aIiqui cremato tritos earum putamine, si quis ex oleo pueri synciput inunxerit, cesium in pupulis oculorum
416쪽
C eolorem in nigrum mutari,eodem capillum etiam denigram. Pinguedini plus conferunt quam sit uerisimile, dc praeter fidem corpulentiam augent. DE AQvA AUELLANARUM. Circa Calendas Iuth Aucllanae contusae,sunt distilland Si manus ais brachia hac aqua mane ac uesperii scentur,d per se iterum siccescant,facit ad scabiem, dic tremorem manuum.
Nux Iuglans. Nux Basilica. ANNOTATIO IN NUCEM IUGLANDEM. V G L A N S,est quae communi nomine Nux appella turil Sc inter nuces primum Iocum obtinet,a iuuando & glans de die a: uel quasi Iouisglans,quasi Ioui dicata, ob egre-' gium seu m. Haec enim arbor nuces habet suaviori sapore quam glandes Hanc nucem ob excellentiam Graeci Basilicam appellant,quasi inter nuces regalem, Plinius. E t Iuglandes e Perside a regibus translatas,indicio sunt Graeca nomina. Optima earum genera sunt,qus Persica atq; Basilica uocant.Persica quidem in tantum augentur,ut putamen rumpant,ideoq; mollias nuces, a putaminis mollicie uocitantur. Est 3c aliud nucis iuglandis genus,quae Tarentina dicitur, fragili putamine, dc ita mollis, ut uix attrectata frangatur,& auium surto semper expositum. TEMPER AMEN Tu M.
Iuglandes calefaciunt in tertio, & desiccant in principio secundi gradus.
417쪽
gradus. Nux uiridis natura minus calida est Sc sicca, quam arida, re stomachum minus lydens. v I RES AC IvvAMENTA.Nux uiridis,ut Agineta inquit, humidior est re uentrem citat.
Arida si, ubi in aqua comaduerit,membrana ipsius interior adima,tur,consimilem uiridi potestatem obtinet. Nuces Iuglandes hominem reddunt suspiriosum, generant tunsim Sc dolores capitis, uerum ad ueneniam pellendum conuens uni, Recentes nuces iucundiores sunt. Siccae noxiores, stomacho inutiis ies,bilios g,dissiciles concoctu, dolorem capitis inserentes. Tussientibus inimics,sed uomituris ieiunis apte. Folia ali cortices nucis natura adstringunt nimiu profluuium
sanguini oleum e nuce iuglande quod carynum appellatur,ut Plinius imqui alopeci s utile est,& tarditati aurium infusum. Item capitis doloribus illitum, Ceterum iners S graue, sapore
Oleum nucum generat asthma, faciti hominem invitis morbis obnoxium, inducit raUcedinem. Nimius eius nucum paralysim lingue creat,& inducit uomitum. Cum melle Sc carycis sumptae,uenenum Pellunt. Contra pestem, Accipe nucleorum iuglandium, Iuniperorum, rutae, singulorum unciam, confice cum aceto, mane quando proditurus es in Iucem,sumes inde ad magnitudinem nucis,tum eo die tutus es a peste. Poteside gestare in linteolo S naribus admouere. Pertur qui ieiunus sumpserit duas nuces siccas, de totidem ficos eum rutae soli suiginti simul tritis,addito salis grano,nullum uentanum eo die nociturum.
Nuces praesumptae N a cibo statim sumptae,cum ruta& carycis,
letalibus uenenis aduersantur.
Accipe oleum nuciam oleum olitrarum pari pondere, Sc cataput prius lotum inde inunge, tum furfures capitis pereunt prius hoc bis feceris. Putamen combustum tritum g in oleo & uino,infantium capite peruncto nutrit capilliam,& ad alOPecia S eo sic utuntur. Areas catapitis breui momento replent pilo, comanducati,&protinus ex ore impositi nuclei. Contra rabiosi quoq; canis morsum nuclei a ieiuno homine commanducati,illiti q:,praesenti remedio esse dicuntur.Nuces item cum sale,ruta atq; carpis,addito melle,squ aliter commistae,5 tritae im
ponuntur morsui rabidi canis, Sc resistunt quos morsui cuiuslibet
418쪽
DE HERBIs, CAETERI sau Eo Mammarum inflammationi dc abscessibus, Iuxatim emplastri
modo imponuntur,cum exiguo melle ae ruta. Nucleus esturin tenesmo ad extrahendam pituitam. DE AQv A NUCUM IUGLANDIUM. Nuces iuglandes circa Nalendas Iulquirides contunduntur,&distillantur. Aqua nucum per diem bis aut ter uulnerato potui data,arcet inflammationem,& linteolo si imponatur. Eadem per diem duabus aut tribus unc s in potu sumpta, faeie ad omnem calorem, Prodest nigris pustulis, ut carbunculo & an, thraei aliis postulis pestilentibus,tineis pannis imposita tem mcdetur pesti in potu sumpta. Pellit herpetas linteolis imposita, nam extinguit& sedat des
Exteriorem uiridem corticem in Septembri distilla. Aqua haec cum tertia parte aceti in potu sumpta, quando easorex peste aliquem invadit, Ac si prius uena incisia, eam intra uigintiquatuor horas sumpserit, certum d probatum estremedium conistra pestem. D Auribus indita prodest contra tinnitum ac sonitum aurium. Ad eadem prosunt putamina ex maturis nucibus: DE AQUA FOLIOR vM NUCUM. FoIta nucum decerpta Sc concisa in fine Maij distulantur: Haec aqua exiccat aperta iacera,sedat calorem' facit aequalem cutem renasci super ulcera, linteolis imposita & mane ac uesperi,st inde lauentUr.
ANNOTATIO IN NUCEM MOSCHATAM. V X moschata a recentioribus Grscis Moschocaryon dicitur. ut Rutilius scribit, Latiniea imitatione nucem moschatam uocanti Apud
419쪽
s IMPLICI B. MEDIC. sto A eant. Apud antiquos Grscos, ut Dioscoridem Sc Theophrastum,
nihil de ea reperitur.Caryon myristicon,id est Nux Myristica eis Am aposterioribus Graecis appellatur, & ita in Latinum cessit,ut hoc nomine diceretur. Aelius Caryon aromatictim, id est odora tum uocat. Multum a ueritate deficere tridentur, ut inquit Ruel Iius, qui nucem odoratam,quam uulgo dicunt moschatam, per glandem unguentariam apud Dioscor comprehendi putant,sonoge profecto disserentem, se ueteribus prorsus incognitam. In meis dicina non solum magnas habet uires, sed etiam in ganeam Sc culianas descendit,ut obsonia suo sapore condiat, nullumq; temere conadimentum sine hae nuce moschata struitur. DESCRIPTIO. Nux moschata est fructus arboris in India, TEMPERAMENT M. Calefacit atq: desiccat in secundo ordine, quod etiam Aetius trastatur
v I RES AC IUVAMENTA.Probatur q ue parum lata,ac p on derosa fuerit, S qus fra eta puluerem non emittat. Habet uirtutem confortandi. Nux moschata sumpta cum ouis aut iusculo, concoctionem assiiuuat
B Colorem emendant, si quis mane dimidiatam comederit. Nux moseliata in uino elixa Sc bibita, prodest iocineri atq; puLmoni. Si eiusmodi uino Mas sche, Anisium & Cyminum admista
fuerint, hoc in potu mane ac uesperi sumptum corroborat cereishrum. Sistit fluxum menstruorum, & praeterea mauenas uires Praebet.
Contusa atq: cum lauri baccis commista, at v in potu sumpta,
Nux moschata aluum adstringit, distendentes stomachum spi ritus discutit,oris suauitatem commendat,& foetentis animae uirus abolet, stomachum Sc iecur roborat, lentigines In facie & impeti gines emendat, Iienem incremento laborantem reprimit, & ut in uniuersum pronuncietur, natura et eadem quae Caryophyllis. Corpus humanum ui sua Sc odore adiUuat, oculorum aciem heia betatam acuit,uomitum sedat, appetentiam inducit,stomachum atque epar fouendo,ut scribit Platina.
420쪽
ANNOTATIO IN NUCEM INDICAM. sv X Indica recentioribus Graecis Caryon Indicon dicitur, ue
teres huius non meminerunt. Arabes quoq; hanc nucem n his ostenderunt,nifiea sit quam Galenus nucem regiam uocat. Ametus ( ut Mauri putant, palmae cuiusdam Indicae praemagnus atq;pinguis,cuius oleum butyro quoq Praeserunt bonitate succi.Nux ad nos hac estigie adfertur Globus est PrygrandiS,circinatae rotunditatis,inuolucris intectus, calloso primum herbaceoq; cortice, in tus uilloso tenui tunica exterius uestiente, qua extrita solutus in capillamenta fatiscit,capaci subtus orbe,duro, lignota: tripIici sora- mine, concavo anfractu,grandi, nullis loculamentis interstincto, dulci intus quum recens est liquore, nucleo molli, candido,carno la,quum inueterauerit carti laginoso. Nux Indica duorum aut trium pugnorii est magnitudine,quod intrinsecus in ea est,id in medicina usurpatur. TEMPER AMENT UM. Cati da est Maumida,consortat corati sanguinem. Calida autem perhibetur abscessu secundo,ut Ruellius indicat, dc humida iit primo. VIRES AC ivvAMENTA, Ad obstructionem urinae tere puluere huius nucis,is opitulat. o Qui cutis laborauerit asthmate ex frigida causa, decoquat ficus in uino, deinde admisto puluere harum nucum, illud bibat, tollitasthma,relaxat thoracem,sedat antiquam tussim. Oleum quod ex ea exprimitur, quusentit uetustatem fatus digerit. Lumis horum genuum dolores mulcet. sequuntur Herbae a Litera O incipient .