장음표시 사용
441쪽
tumores,duritias, abscessus Sc distention es discutit. Ignes sacros,reduvias,condylomata Psorassi Lanat. Radix etiam ex e LiQuems nguinis scdat,&. sentariam sisti Cum me re melle temperata,sanat Uulictera. Sanguinis eruptiones sistit quilas folium, in quos usus hibitur ocemplastri modo imponitur. Facit Sc radicis recen iis suc cus ad lec oris pulmonuinq; uitia & Ietalia uenena. DE AQUA PENTA PHYLLI. Optimum tempus distillationis eius est, ut herba, caulis radix cum tota substantia concisa,in medio Maia distillentur. 'Aqua Pentaphylli mane ac uesperi per aliquot diessinvulis uicibus 1i uncijs in potu sumpta,facit ad calculum,ad lithiasim lumbo rUm,purgat renes. Vna uice copiose sumpta admodum uentrem Iaxat,reloluit quod foris imposita.
Q Ui c MVc re minores lineis pannis imposita, fronti
1llita re linteolis applicata fluxum sanguinis narium sistat. Facit ad remorem membrorum ac manuum, si gulis uicibusinde illinantur,o per sesterum siccentur. Sanat recentia ac antiqua uulaera, si inde latrentur, ueIIinteolisti imponatur, pellit omnes tumoreS ac apostemata. Prodest contra quascunq; febres,per dies aliquot pota,radicitus eas expellit.
442쪽
ANNOTATIO IN PERFOLI AT AM PERFOLI AT A herba est quae nomen sortita est,quod coIicitali folia penetrent, unde Sc Germani Tiu truarii' appellant.
Huius apud chirurgos Sc medicos Vulnerarios magnus est usus, ad rupta tantummodo Sc uulnera conglutinanda. veteribus haec fortassis fuit incognita, nullus enim medicorum hactenus ei apud Dioscoridem uel Plinium nomen inuenire Potuit. Hieronymus B och scribit,duo esse genera Persollais,& primum genus esse absq; dubio primum Cotyledon apud Dioscoridem. Alterum uero genus esse Secundum Cotyledon, Sc meo quidem iudicio non aberarat a scopo,ita enim specie dc uiribus conueniunt. Conserat quis hanc herbam cum descriptione Cotyledonis apud Dioscor. 8c ividicet v I RES AC I AMENTA.Herba Persoliata egregias in se continet uirtutes, dc praecipue contra rupturam puerorum,si sem en in cibo sumatur,& herba ipsa
Quibuscunq; pueruumbili cus nimium prominet, his Persoli ta umbilico superistanda est, tum introrsum pessitur. Qui herniosus fuerit,ita quodis morbus ultra annum non durae verit,is prius balneum parabit ex hisce herbis,nempe ex Parietaria, Quinquefolio, Chamomilia,Chamedet, ut singularum sit pondus unius Manipuli uel duoru, Sc semper tres horas continuas per tres ex ordine dies lavabit,& singulis uicibus in balneo semen Persolictae pondere semiuncise in potu sumet. A balneo uero hoc unguentato se inunget, Accipe Nei Chamomillae semiunciam Sc piaueris ex semine duas uncias, Sc parum cerae admiscae,ut fiat unguentum. Quo per octo dies se inunget, tum ruptura absq; dubio curatur. Habet haec herba praecipuas uires sanandi in corpore rupturas
3c uulnera, Semen in puluerem contritum in uino datur,insantibus uero in Iacte datur ad interiorem rupturam.
Aqua eius distillata eadem praestat,& sanat heresypelata,sacros ignes, dc sedat dolorem aestuantis stomachi.
Perforata. Hypericon. Fuga demonum. Herba S.Ioannis.
443쪽
ERFORATAM Graeci ae Latini Hopericon nominant. Herbari, Perfora,
tam hanc herbam appellant, Propterea vfossa soli obiecta innumeris foraminibus scatere, & omni ex parte punctis quibusdam pertundi uisantur. Vulgus item heris ham diui Ioannis saepe nuncupat. Ab aliis quibus fuga daemonum dicitur, quia data mon inde fugere creditur, ubicunm haec herba seruatur, neque ibi lemures manere queunt, Unde & puerperae quibusdam Ioiscis hac herba solent fumigari. Duo in hyperico inueniuntur,quae certitudinis faciant Edem, cruentus comae florisq; triti liquor, odor siliquae seminis q. resinaceus, Vnde &chamaepitys, id est humilis Sc terrestris pionus dicta est,quod semen eius retas Pinee odorem habet. Androsiaemos etiam dicta est,quia flos eius digitis tritus sanguineum humorem ex se remittit. Dioscorides quatuor ponit Hyperici genera. Vera Hypericon al- hos habet flores apud illum, nostra autem uulgaris Hypericon qus luteos habet flores, Astyron, uel ruta sylvestris ab eo dicitur. Miarum est Dioscoridem solium eius non pinxisse,in illis praesertim soraminibus,quae in ipso apparent. DESCRIPTIO. Hypericon herba est quae folia rutae equalia habet, caulem obisiongum Sc in summo flores luteos.Semen eius est oblongum figura hordei,colore nigro,odore resilas. TEMPERAMEN Ud. Calefacit ato desiccat in tertio ordine DE AQUA MENTA STRI. Ex herbausemine si quis bibat, menses mulierum trahit,citurinam. Idem praestat apposita.
Contusa& emplastri modo imposita, facit ad putrida Sc mala
Herba haec siccata Sc in puluerem contrita, atq; cum uino sumpta,maxime prodest ad podagram. Semen in uino sumptum,quartanam pellit. Herba purgat renes & iecur, tollit dolores coxendicis in vino Pota. Contusa
444쪽
Contusa Sc ambustis imposita, extrahit calorem &minuit d
DE AQvA HYP ERIGI: Optimum tempus distillationis eius est, ut herba,folia dc flores a caulibus decerpta in fine Iunij distillentur. Aqua Hyperici mane ac uesperi duabus uncijs pota, odest contra Moplexiam. Aqua Hyperici permista cumradice, semine aut aqua Paeoniae. 8c quotidie bis aut ter singulis uicibus ad ii. aut ii).uncias bibita,medetur morbo eomitiali. Prodest contra tremorem membrorum. si per diem his inde fricentur. Cum rubeo uino pota, prodest ad omnes superfluos alui fluxus,& linteolo uentri imposita. Sanat omnia uulnera tam foris quam intus existentia,puncta uel secta, mane ac uesperi pota,& inde tota si fuerint,uel aqua linteolo eis imposita.
a munANNOTATIO IN PERSICARIAM. PER SIC ARI A nomen habet a soli qur Persico simisia habeti
Recentiores autem duas species faciunt, alteram quae in medio solio nigredinem quandam ueluti oculus habeat,alteram uero qus acri morda citate pungit,& saporem piperis habet,nullarns habet maculam. Hanc autores Hydropiper Dioscoridis,& Plinii siliqum strum, seu Piperitida esse tradunt. Nec obstat quod Hermolaus Barbarus dubitare uidetur,quod Persicaria sit Hydropiper, cum inquit:
445쪽
SIMPLICI B. MEDIC. at quic: Est & in solio Persicariae litura macular modo inscripta,quae
si fuisset in Hydropiperi,fortasse non omisissent autores. Non anumaduertit uir doctissimus(ut Antonius Musa,& Euritius Cordus testantur, alteram Persicariam, cui maculae desunt, in omnibus cum Hydropipere conuenire: habet enim florem album, spicace. um,acrem gustum,minutu semen,caulem nodosium,rubriam, Ion gum:& folia Menis conferri possunt.Nonnulli pulicariam hanc etiam appellant,quod pulices fugare Sc necare uulgo creditur. Egregia quoq; herba ad pellendas muscas ac culices, nullum enim animal infestatur a muscis quod succo huius herbae inunctum fuerit. DESCRIPTIO. Persicaria gaudet locis aquosis, talia habet acuta ad salicis mota dum, caulem nodosium,florem puniceum,radicem uero luteaem. v I RES AC IUVAMENTA.Succus Persicariae auribus instillatus,vermes necat. Herba haec Sc flores bene prosunt ad fistulas Sc ficos. Habet fu scam maeaeam. Altera macula caret, quae habet naturam inflam mandi 8c erodendi nigras malignasq; pustulas, si folia Sc radix contusa emplas Eri modo imponantur. Mordacitate pungit ac urit cutem,ut Piper Iinguam. Folia Persicariae quae Hydropiper appellatur, discutiunt tumores durities cs omnes,cum lemine illita. Sugillata delent. Pulices haec herba fugat,matutino tempore per cubiculum ae conclaue sparsa,sed ita ut statim cubiculum scopis expurgetur. Succus usurpatur ad putrida uulnera tam in pecoribus quam hominibus,si inde lauentUr. DE AQUA PERSI CARIAE. Persicaria utraq; cum tota substantia in fine Iunia distillatur. Aqua Persicariae quae maculam habet,conducit ad mariscas, si linteum in ea madefactum per diem bis imponatur.
446쪽
DE HERBIS, CAETERISQUEO ANNOTATIO IN PERSI CUM MALUM.
ERSICA tota Asia nascuntur,maxime uero in Perside, unde ad nos translata, nomen habent,ut Plinius testatur. Iam ubi in hortis fere sponte proueniunt. Persica recentia seruari poterUnt, hac ratione,ut Datina docet: Optima eligito,& mitte in muriam,
postera die exime Sc purgabis diligenter,ac collocabis in uas, lanis
TEMPERAMENTUM. Persicum est pomum frigidae naturae,& stomacho noxium .Perastium,ut Agineta tradit,in secundo ordine, igidum humidumq; existit. v I RES AC IUVAMENTA.Nuclei eius naturalem calorem obtinent, corroborant stomachum& cerebrum, acuunt ingenium & memoriam. Succus Persicorum, ut Galenus autor est, facile corruptionem sentit, ac noxam adfert, quapropter postremo cibo sumenda non
sunt,ut moris est plerisq,innatant enim stomacho,& quicquid prs
sumptum fuerit, una secum in corruptionem trahunt. Itam primis mensis sumi toIerabilius fuerit,sic celeriter discedentia sternunt allis uiam commode prseuntia: reliqua cibi faciti Iubrico meatu sequentes elabuntur. Sed utilatis sibi persuasit, nucIeo suo noxam expediri, quam impediens Persicum attulerit. Noxa quoq; uino dissem D titur Persicorum cibus, ut Platina inquit, propter humiditatem Sc frigiditatem stomacho inutilis habetur, cito enim in acescit, atqUe in
Phlegmaticos uertitur humores. Matura tamen ante cibum sium, Pta,appetentiam inducunt, urinam mouent, aluum lubricant,
torem oris emendant. Acerba aluum adstringunt, teste Dioscoride. Siccata autem maiores adhuc in adstringendo uires habent. Quinetiam siccorum decoctum in aluum & stomachum destillationes haustum sistit. Quor in hoc genere minora sunt, Scarmeniaca passim dicuntur a Romanis uero praecoqua stomacho magis ac commodata sunt. Folia eius trita sanguinis eruptionem sistunt. Folia euidenter amara sunt, eos concisa tritam PUerorum Umbilicis imposita,lumbricos enecant ali expellunt. Eadem sicca Scin puluerem tunsa,recen tes plagas cruentorum UUIneru claudunt. Nucleus Persicorum cum oleo tritus,capitis dolori medetur.
DE AQUA EX FOLIIS PERSICORUM. Distillatur haec aqua crescente Iuna in Malo. Mane a ieiuno pota,facit ad lithiasim lumborum per diem ter in potu sumpta, ac singulis uicibus ad duas & tres uncias,ciet urinam, expurgat uesicania A ieiunis
447쪽
s IMPLICI B. MEDIC. Ateiunis pueris pota, lumbricos necat: mane ac uesperipotat prodest contra calculum. Auribus indita,interficit uermes earum. Capiti illita,dolorem sedat.
Pes corvinus; Galli Crus. RanuncuIus. Flammula.
ANNOTATIO IN PEDEM CORVINUM. E s corvinus apud ueteres Grecos Coronopus est dicta, hanc p
describit Dioscorides Ith. ao. cap.lli . in hunc modum:Coro nopus oblonga herbula est, per terram strata, Sc folia incisuris diauisa habet.Estur olerum modo decocta. Radicem habet gracilem, in cibo adstringentem, ideoq; coeliacis utilem. Nec asiter GaIenus,& Plinius eam describunt. Vulgus eam pedem Galli nominat. Quam etia sub Galli cruris nomine describit Apuleius Madaurenis Ain libro de Herbarum uirtutibus. Magno igitur in errore uerasantur Iuniores medici atq; Herbarq omnes, qui pedem corvinum uolunt esse asiam herbam, quaesosia habet coriandri sed latiora. subalbida ac pinguia,florem luteum, caulem gracilem, ac cubitum altum,radicem albam, breuem,multis fibris, Ellebori modo capiLIatam.Haec enim Dioscoridi& reliquis Graecis nanoM-,Latinis uero Ranunculus uocatur, habetquim exulcerandi, cuius contactu
448쪽
pustulae ambusti modo corporibus attolluntur, saepeq; confricta carnem osse tenus exest. Haec ulcerandi licentia imposioribus aemendicis illis cognita est,qui crura & lacertos sibi huius illitii uulnerant,quo stipem impudentius emendicent, aut quamuis pecunii Iam aucupentur. Nonnulli eam Flammulam quom ob eam rem appellant. Plura de Pede Coruino uide apud Ruellium Sc Fuehaeum in Paradoxis. DESCRIPTIO. Pes corvinus herba est quae petrosis montibus nascitur, floribus similis Marrubio,sed tenerioribus. TEMPERAMEN Tu M. Calefacit atq; siccat in secundo ordine. Haec herba in uino decocta ali in Potu sumpta, medetur mora sui rabidi canis. Itidem sumpta prodest stillicidio urinae, trahit menses muli rum,& pellit partum. Prodest contra tormina intestinorum, uires Hermoda Ii et quat. Auxiliatur doloribus articulorum, corroborat articulos, ae malam materiam inde expellit. Vera Coron opus apud Dioscoridem habet uim adstringendi, unde oc coeliacis utilem esse scribiti
ANNOTATIO IN PEDEM LEPORINUM. I 8 -ES Leporinus a Graecis Lagopus dicitur,quam Dioseo rides Leporis cuminum quoi uocari scribit: haec herha
lli vas ipse Mostoride ex folijs dc floribus non describitur.
Quidam putant esse herbam quam Caryophyllatam Herbarquocant, Scauulgo Sana munda dicitur, quae in opacis montibus nasci solet,non in segetibus,ut Lagopus,quorum sententia non est probanda, um Caryophyllata nullam similitudinem cum pede leporino habeat. Ruellius credit pedem leporinum pitius esse oenus humilis trifolii, in segetibus 8c aruis enati.
449쪽
DESCRIPTIO.naee herissere solia habet ut Carduus Porcinus, acuta, Sc ob, langa,caulem mollem,puniceos flore stellis similes, radicem candidam Natura similis herbae quae Palatium leporis dicta est. UIRES AC I v v AMENT A. Pes Leporinus emundat omnia exteriora membra quae Ionao tempore putrida atque sordida fuerunt, in aqua pluuiali elixa, remembris inde lotis. Qtii cupit macrescere, comedathanc herbam in acetario bis in hebdomada quando iturus est cubitum. Quicun* in sormao loquitur, hanc herbam ponat sub capite,tu ei uitio medetur, Sc pellit insomnia atq: omnem inquietudinem. Dioscorides scribit,Lagopoda uentrem contrahere,& discut re durities apostematum. Inguinum instammationes discutit adalligata,sebribus etiam medetur ex aqua decocta Sc bibita.
ANNOTATIO IN PETROLEUM: DE TROLEUM inde dicitur, quoniam ex Petra ortum ducit,ex qua sponte fluit. Petroleum, ut Antonius Musia docet, a Diotastoride naptha S bitumen, vel asphalium liquidum nuncupatur. Est autem Babyloni j bituminis destillatio,colore candidum: inueta nitur Sc nigrum. Trahendi ad se ignes tantam uim habet, ut ex in teruallo etiam ad se rapiat. DESCRIPTIO. Petroleum est quod ex Petris Sc montibus exudat. Colore nugrum est. si uero decoquatur,fit candidum. TEMPERAMENTUM. Calefacit ali siccat usq; in quartum ordinem. VIRES AC I UU AMENT A. Virtutem habet dissoluendi,attrahendi,& consumendi. Petroleum prodest membris paralyticis illitum, facit ad poda
gram,stranguriam,colicam,quae ex eo curantur.
450쪽
DE HERBIS, CAETERISQUE Contra calculum optimum est remedium,lumbis,& sub umbiILV eo illitum Contra spiritus angustias& diutinas tusses, thoracem ex eo lata
Ad affectus uuluae ex frigida causa creatos ualde prodest, foris illitum Contra strangaeationem Sc procidentiam muliebriu locorum, Petroleum pro ce super carbones, dc fumum illum mulier naribus attrahet,& uuluam suffire debet Laudano,hoc remedio erit,ut mctrix in locum suum reducatur. Stomacho frigido prodest illitum. A capite in subiectas partes destillationes iustitu sanat, & denistium dolores circumlitum mitigat.
ANNOTATIO IN PETROS ELIN v M. ET ROSE LINUM quasi petrarum apiudicitur: nam l nfra; inter lapides melius nascitur. Est nota herba,quae inter
lectas Api' genera numeratur. Macedonicum Petroselinum
ira Sera os & suauitatem,SO odorem aroma ticum,mirissice laudatur, Sc in medicina praefertur, ideo autem Macedonicum appellatur,quia in prsruptis montibus Macedoniae crescit.Omnia autem agrestia, praesertim quae in saxosis dic petrosis crescunt,mulisto ualentiora sunt stativis, Sc odore uehementiorem prs se ferunt. quemadmodum & uinat in uno loco fortiora, Bc meliora nascumtur,quam in alio. Prestantissimi quidam medici,ut Manardus,Leonicenus,& Collinutius, contendunt nostru uulgare Petroselinum non esse uerum Petroselinum,sed Apium hortulanum, uerum P troselinum esse quod Macedonicum appellatur, eoq; nos carere, sed eam controuersiam breuitatis causa, hic ommittemus, oportet enim medicos,contendant quam diu uelint, uulgari Petroselino una cum coquis uti,donec ueri petroselini copiam nacti fuerint.