장음표시 사용
491쪽
' In puluerem redactum ac uino inditum, ali bibitum per duos
dies, cum cubitum ire uolueris,pUlmonum Sc iecinoris uitia emenia dat. In otio sumptum pulegium Vel semen eius, contra cruditatem stomachi Sc uomitionem eius auxiliatur. Qui ex nimio fluxu sanis guinis animo deficiunt, eos recreat ali confortat, cum aceto nari-hus obiectum. Si dentes ex eo in puluerem contrito fricentur,mmnem pellit dolorem. Podagrae subuenit, recens contusum atq;impositum.
Cum polenta calidum impositum discutit instationem.
Contusum ali cum croco temperatum, maligna corporis UIc
ra pellit, praesertim ea quae circa Ungues digitorum exoriUntur, Contusum ac lieni impositum,tumorem eius discutit. Cum uino calido sumptum, medetur uesicae stillicidio, idem uinum in oleo elixum ac uentri impositum, ad eundem affectum auxiliatur. Radix eius in sorti uino elixa, tumorem pellit,imposita. In uino sumptum pulegium,ueneniam serpentium pellit. Itidem sanat pulmonis ac lacinoris affectus. Succus clystere insusus,lumbricos necat. Pulegium in uino elixum, ac naribus ita caIidum bis aut ter indiatum,catharro medetur aedestillationi capitis. Uuluae humiditatatem expurgat atq; desiccat. In uino costum ac ita calidum aluo im B positum,pellit intestinorum tormina. Idem a muliere saepius sum, Ptiam,reddit eam foecundam. Admotum naribus idem ex aceto animae desectus excitat. Vinum decoctionis eius Sc ficuum siccarum, ualet contra frigia dum tussim ex glutinoso humore ,uel aquoso. Id uinum uaIet etiam dolori stomachi Sc intestinorum ex causa frigido, ut Platearius testatur. Similiter & emplastru ex eo in uino decoctum. Gargarisimus factus ex aceto decoctionis pulegii,& ficuum sicca, rum,humiditatem uitae Sc gringitiarum desiccat. Fomentum factum ex a qua decoctionis eius, humiditatem mahiricis desiccat,& uuluam mirabiliter coarctat. Decoctum eius ablutas prurigines mitigat.
DE A U A PVLEGII. Conueniens tempus distillationis eius est, ut herba ipsa cum tita substantia concidatur quando flores gerit,ac distilletur. Aqua Pulcen mane ac uesperi singulis uicibus duabus unc spita,prodest mulieribus quibus matrix refrigerata est, ac menses ea
Eadem per diem bis pota ac singulis uicibus ad iiij. uncias, pridest contra sanguinis fluxum, tam Per superiora quam inferiora,
492쪽
c nimirum subuenit sanguinem excreantibuS, ac sanguinem mingentatibus,3c dysentericis. In potu sumpta, pellit secundas,per incuriam obstetricis impe ditas. In potu sumpta ruptiS medetur. Supra dicto modo bibita,crassos ac glutinosos humores in th Tace extenuat ae emollit, nauseam ac uomitum sistit, pellit Mesaria choliam ac tristiciam, medetur intestin oru torminibus ellit uenenum,sanat morsus serpentium ac uiPerarum,in potu sumpta,uel linteolis imposita. Quatuor uncijs pota ac quater Per diem, stranguriae medetur parturientibus Potui data partum Prom ouet. Prodest in potu sumpta, contra frigidas destillationes capitis Sceatharrum ,tollit quoq; antiquos assectus capitis:prodest quoq; auribus indita, contra frigidos eorum humores. Oculis fluentibus instillata medetur,pellit omnes dolores oculorum,eosq; claros red, dit, caloremi inde repellit,uisum g confortat indita . . Pruriginem tollit per diem bis ex ea lotam, mitigat podagram,acpellit tumores linteolis imposita. Narseus applicata fluxum sanguinis sistit. Nitidam reddit faciem, si ex ea sibius lavetur, pellit Ient ines iasi maculas ex sesis aestu contractari
ANNOTATIO IN PULMONARIAM: ULMON RIA, ut Antonius Musa, dc Hieronymus
Boch scribunt, herba est quam Dioscorides& Plinius Lichena appellant. Est autem duorum generum Vna quae petris adligrescit,3 iecoraria ab Herbarib dicitur, quo mocinerum fibris similis conspiciatur, hanc Lichenam petroissam,& aquaticam possumus appellare, ut Hieronymus Boch indi
catin teutonice Erunnen Leber hauti Alteram uero Arboream siue Siluestrem Lichenam, quae muscosis arboribus, Sc umbrosis
493쪽
s IMPLICI B. MEDIC assipetrosisq: rupibus adhaeret. Germanice autem matht Ilimgeii
ream nominare possumus:utras,ut Plinius inquit, contra impetitagines prodest. Pulmonaria autem ab Herbari s dicitur, quoniam pulmonum asse stibus praecipue medetur. DESCRIPTIO. Pulmonaria herba est in quercubus 8c saxosis rupibus crescens follis mollibus Sc sibi cohaerentibus ac foraminosis, infra autem Imteo est colore,formami pulmonis refert. TEMPER AMENT UM. Refrigerat atq humectat in secundo gradu.Habet uirtutem molliendi 8c dissoluendi.
v I RES AC IUVAMENTA.Pulmonariam cum uino coetam, mellei admisto, per linteum aut seiaceum tra cito,ut pulti similis fiat, tum ad solem siccari sinito, usq; ad tantam duritiem, ut in puluerem redigi possit. Pulvis ille cum farina hordeacea permistus, calidis ulceribus medetur in sperius, Eadem per no stem in uino macerata dissicultatem spirandiaremit. Eodem modo usurpata contra siccam tussim prodes solisi iamum autem contra omnia PUImonum 3 iecinoris uitia auxiliatur.
Contra pulmonis uitia puluis conficitur hoc modo, A ccipe Pul monariam siccatam,semen misi, Pulmone vulpis in aere siccatum, foeniculi semen,dulcem radicem Enulae,GinTiber,eodem pondere, Sc singula bene contusa per seiaceum colabis, saccharum g optimum ad pondus omnium addes, simuli miscebis. Hic puluis ad mota teriusTrages mane ac uesperi sumptus,pellit dissicultatem anhelitus,aperit pulmonem 3c iecur,prodest ad asperam tussim. Veterinaria pulmonaria in puluerem redacta,& cum sale permum utuntur ad tussim dc asthma pecorum, dc est experimentum.
ANNOTATIO IN PYRETHRUM. YRETΗRUM a fervido sapore qui in eo similis igni sentitur, nomen obtinuit.Romani saliuarem herbam dicunt.Comman
494쪽
DE HgRBis, CAETERIS Et ducatum enim copiosam oris saliuam proritat: quia potestate p.
DESCRIPTIO. rethrum herba est Tanaceto ferme similis, nisi quod in sum,mo umbessam habet anetho similem:floribus est luteis adice tenui 3c nigricante,sed foris cano colore. Gaudet editis montibus. T EM PER AMENT UM. Radix calefacit ali desiccat in tertio gradu.vIRES AC IUVAMENTA.C olligitur aut in hyeme,durati quinq; annis integris uiribus: Bonitatis Iaudem obtinet quae feruido est gustu, multam sali
Radix multum malorum humorum attrahit, dc tollit doloremd entium in ore retenta. Radix ea bona censetur,quae densa dc ponderosa fuerit, neq: fracta pulverulenta fuerit, Virtutem habet consumendi, attrahendi, de dissipandi. Ad cientisi doIorem, quem maxillarum tumor comitatur, Pyrethrum in aceto decoques, eo deco sto calido os collues, illudq; saepius expues, recensi iterum assiimeS, eo modo opem praestat. D Ad dentium candorem, Accipe albos salices ex fluuiis,eosq; con tunde in puluerem,deinde accipe Pennam dc denteS expurga, ac piara aqua fontana, puluerem illo eos frica, atq; post quatuor hebdo madas os semel inde collue, tum dentes candorem acquirunt, bonafg gingiuas consequeris,oxisq; suauitatem. Pyrethrum cum aceto Sc ficis,aut dulci uino elixum, ac gargaris. salem, purgat humidum cerebrUm, malosi humores Phlegmati, cos educit. In uino decoctum atq; oleo olivarum, paralyticis membris subis uenit illitum. Ita quoq; prodest podagricis emplastri modo impositum. Sudores inunctis ex oleo commouet. Facit ad longos in accessionibus febrium cum trebore algoreS.
Facit Sc ad ea quae frigorabus perfrixerunt corpora 3c torpent, quibus egregie prodest.
runq; iunt teruicia omnia,icie T veLeIgandas capitis pituitas eo utebantur.
495쪽
s IMPLICI B. MEDic assa NOMEN CLATURAE.
Quercuse Athor Glandis viscum Quercinum,
ANNOTATIO IN QUERCv M. vERCUS a Graecis Aetie dicitur,quod id genus arborist graue sit ac durum,tum etiam quod in ingentem euadat amplitudinem. Plinius glandiferas arbores una uoce' comprehendi posse negat,Latino sermone quemadmota dum Graeco potest irae. Ponuntur autem huius arboris quaterna genera apud ipsum Plinium : scilicet Quercus, robur, aesculus,
TEMPER AMENTUM. Quercus omnes partes facultatem habent adstringendi: id; maxime potest, quod inter corticem & lignum membranae simile clauditur Idem potest membrana glandis ea uidelicet, qus fructus
v I RES AC IUM AMENTA. oeunq modo haec usurpata fuerint, natura adstringunt alcyrefrigerant. Glandes faciunt ad profluuium muliebre, dc praecipue interior cortex arboris in aqua decoctus,si mulier inde ab inferiore parte foueatur,uapor iste auxiliatur. Idem Cortex Sc membrana qus sub calycula gIandem obducit simul in aqua& aceto decocta, ac emplastri modo sacris ignibus imposita,calorem reprimit. Glandes in puluerem contritae prosunt contra alui affectus stillicidium uesicae, dc contra stranguriam, medentur calculo renuacuesicae. Glandium caIyculi sanguinem excreantibus prosunt. Contra ardorem stomachi, Accipe solium Quercu ac linguae superimpone, humiditatem inde prouenientem, si deglutieris, assi
496쪽
iumentum adfert. Folia Quercus contusa ac recenti uulneri imposita,adeo illud c ontrahunt,ut non opus sit id coniuere. Contra uuam gutturis, Accipe glandes contusaS,Piperes contuso ac albo canis stercore addito, at s simul permistis uuam fricabis:possunt quos ad idem manducari. Contra puncturam lateris, Bibe ex quercino uisco, hoc remediisum praestat. Lignum Quercinum coctum,prodest sanguinem expilentibus, si decoctum illud cum uino bibatur. Fomentum ues suffitus ex sol s Quercus, subuenit mulieribus
contra longum profluuium mensium. Glandes in puluerem redactae, in uino sumptae, uenenum in homine tollunt,ac expellunt per urinam.
Folia Quercus ad multa prosunt. Vnum enim folium apostemati impositum,tollit calorem ac sanat illud. Glandes dolores capitis N inflationes in cibo faciunt. Radix cum lacte bubulo cocta, ac in potu sumpta, prodest conistra uenenosa remedia.
Fructus Quercus refrigerat Sosiccat in primo gradu.Viscum Quercinum habet faculiatem extenuandi, attrahendi, dc humores discutiendi. Icta cit in tertio gradu.Hoc in puluerem contritum,ac cum resina dc cera permistum, prodest contra lienem induratum, Sc morbum articUlorum. Viscum duplex est. Alterum quod in quercubus nascitur. AIt rum uero quod in piris. Sed Quercinum uiscum magis probatum Hoc in puluerem redactum ac cum aqua uitae bibitum,pellit schres Sc Apossextam. Ita sumptum pellit uertiginem Ss tumores corporis. Annulus cum visco quercino gestatus,auxiliatur contra morbG comitialem. Idem manducatum praeseruat a lepra. Auro circundatum Sc collo gestatum, defendit ab Apoplexia: Strumas cum resina SO cera discutit, panos mitigat omnisgentaris:quidam galbanum adiiciunt pari pondere singulorum. Vngues auripigmento sandaracha illitum extrahit, additum calci uiuae, dc secibus, uim suam intendit.
DE AQUA FOLIORVM QUERCvS. Folia Quercus non antiqv te in medio Mad distillantur. Aqua illa facit ad alui fluxum siue album siue purulentum, singulis uicibus sex unciis pota. Expellit sanguinem ex contusione in grumos concretum.
Prodest immundo Sc putrescenti iocineri, ac pulmonarijs, qui.hus pulmo putrescere incipit,in potu sumpta. Prodest contra pum uram lateris. A muli
497쪽
A A muliere pota nimium profluuium menstruorum sistitiuanguinem uulnerum quos sistit, similiter 8c sanguinem mingentibus medetur,modo iam praedicto in potu sumpta.
Eadem in potu sumpta praecipue conducit contra caIculum sum horum Sc uesicae. Sanat quos intestina exulcerata ex fluxu alui.Linteolis membro inflammato applicata, ultra modum refrigearat. Antiqua ulcera crurum sanat,si ex ea lauentur,& per se iterum siccentur. Subuenit quoi contra ruborem Scardorem crurum ex nigris pustulis, stupa canabina aut lineis pannis, per diem bis aut ter suo Per imposita,usq; dum calor extinguatur. Sequuntur Herbae de Litera R. incipienteS.
ANNOTATIO IN RAPAM.APA siue Rapum genus oleris est apud nos in usu fre quentissimum. arro Rapam quod ex terrae rure quasi ruapa, dictam putat. Alij quod passim rapiatur Rapae nomen deflexum esse censent, Grsci a figura,quae ph runm rotunda esse solet, uocab ulum detorserunt, appellantes pongylen aut ongylida. nanque quod in rotunditatem coactum est, uel in orbem circumagitur die O , hoc est vorastv dixerunt, ut testatur Barbarus, Dioscorides duo facit raporum genera, Satiuum alterum,agreste alterum.De Vari S generibus eorum,require Theophrastum lib. . cap. q.& Plinium lib. is. cap. & is. DESCRIPTIO. Raparum omnigena genera sunt. Alle enim sunt oblongs, asiae paruae,alie uer o magne,iuxta genus Sc sationem,agrig natur flores luteos producunt. I stantur agris,& rure in hortis latae amari
498쪽
TEMPERAMENTUM φ Rapae calefaciunt in secundo ordine, & humectant in primo, multos humores pariunt ac difficile concoquuntur, multosi fla
VIRES AC IUU AMENT A. Satiuae Rapae sunt difficiles concoctu, quae decoctae inflant auum,dc humores in corpore augent. Habent Raps miram proprietatem acuendi ullum, ut Averroia scribit. . Persecte tamen coctae,ut Galenus docet,nutramentum Pr ent, corporiq: accommodatS sunt. Contra si crudiores ingerantur, concoctioni pertinacius resistunt, inflationes pariunt, dc stomachum infestant. Semen raporum lumitur ad Theriacam,medetur ueneno. Cui uenenum hauserit, semen in aqua mulsa sumat, hoc ueneni uim re- Primit,ne nocere possit. Rapae cum aceto consectae refrigerant atq; instant,sed tamen extinguunt calidum oc siccum sanguinem, unde maximi morbi cremri solent. Rapae atq; semen earum uenerem stinauIant. Sanitati conducunt,si hisin aqua decori fuerint, malignam scabiem, que leprs speciem repitasentat,Iauet se aqua in qua semen clix D una fuerit,ea cutem reddit nitidam atq; Puram. Cum uernalibutyro si Rapa elixasuerint,thoracem relaxant. Decoctum eorum sedat siccam tussim. Cum otio estuarum d
cocta,concoctionem adiuuant. Fouentur decocto eorum Paralytica membra, Podagrae dc peraniones,hoc maxime auxiliatur. Si quis in excavata eius radice, ceram rosaceo exceptam inserauenti cinere liquefecerat,exulceratis pernionibus medebitur. Rapae assiduo usu crassios creant humores, dc ideo a Democrito in cibos damnatae.
DE AQUA RAPARUM. Rapa satiua cum radice conciditur,& in exitu Iunii distillatur. Aqua raparum facit ad perfrictionem membrorum, si inde Ia- uentur ac fricentur, ae linteolum in ea madefactum per diem his aut ter applicetur. Facit ad quanculam ustionem, si ex ea Iauetur, crustam enim ac quirit cutis quae non est remouenda,sed assidue hac aqua lauanda,
499쪽
Raphanus maior, Raphanus agrestis. Armoracia.
APHANUS, ut Ruelliu Sanquit, nomen aratam li J est, quod facile appareat, sibi adsciuisse constat, nam die tertio a satu prosilit. Latini radicem uel radiculam v appellant.Quamuis ut aiator est Marcus Varro,hoc uota cabulum e Graecia uenit in Latinum, cum Ueteres Graeci radicem dixerunt quam nunc raphanum. Nisi quis arbitretur sorsitan sibi radicis nomen arrogasse, quod caeteras amplitudine corporis superet,uel quam paucissimis magnitudin e cedat. Etenim pIaeruns in tantam molem coalescit,ut frigidis Iocis quibus gaudet, infantium puerorum magnitudinem aequet. Dioscorides duo genera rapha, ni ponit, Satiuae Sc Sylvestris, utraq; cuilibet satis nota. Satiua est uulgaris Raphanus, qua magis eX consuetudin e UtuntUr aduolutaptatem, quam ad utilitatem. Hac siquiderar in cibis antecedentesplericla omnes, cum fastidium urget, ii Orandi facultatem moliuntur Bc appetentiam accersunt, in quem usum in taleolas orbiculo , catur,ut aqua salem conmersa coenas inchoet. Si quis etiam cibos se stidit,ad excitandam cupiditate interPonitur. Hanc raphniana Romani radicem scia radiculam appellant. Sylvcstris Raphanus est quam Latini Raphanum maiorem appellant, ut atatores testaniatur,quia acriori est sapore re maiores uires possidet quam altera propterea tali nomine donata est. Haec a Latinis Armoracia quo que dicitur, SD in medicina magis usurpatur. A Germanis uero
moreettim dicitur. DESCRIPTIO. Raphanus maior herba est procera,& B Iota uel EnuIp C: pante similis, parua Nincisuris diuisa, excelso caule ac in medio his N paruis floribus. Radicem habet in terra profundam, albam, crassam, & oblonis iam. Magna re oblonga habet folia, quae Prope radicem cera
500쪽
T EMPERAMENTUM. Calefacit Sc desiccat in secundo ordine. Raphanus iuxta sententiam Averrois calida est in tertio gradu,
3c sicca in secundo. . e et Radix adhuc uiridis melior est arida. Cortices eius exiccati du
Raphanus maior a cibo sumpta laxat aluum 3c cit urinam. Radix multum prodest a ieiuno manducata,totum diem praeseruat hominem a ueneno,stomachum tantum inflat, creat ructus,atisque uomitum, A cibo cibum deprimit,& magis digerit quam si a ie
succus radicis ualde prodest contra ulcera gutturis, gargarilla tus, Radix combusta Sc in puluerem trita, purgat putrida uulne-Ta, erodit carnem Putridam, exiccat singulariter humida ulcera, morsibus uenenatorum abri: noxa medetur in cibo sumpta. Herba ipsa cum Peucedano in aqua elixa, facit renasci pilo ,si caput inde lauetur,uel alius locus calu u S. Succus eius auribus instillatus, tollit ulcera earum, dc deliceat quoq; absi nocumento purulentiam aUrium. Semen cum meIIe contusum opitulatur contra disticuliatem amhelitus:puerperis praebet lactis copiam. Raphanus maior contusa ac elixa,ac melle permissa,ore inde colluto sanat exulcerationem oris. Decoctum eius cum modico aceti temperatum ac bibitum,lti, uenit lieni inflato. Succus eius per aliquot dies in potu sumptus,sanat exulceratum pulmonem, N est singulare remedium Phthisicis at pulmonar as. DE AQUA MAIORIS RAPHANI. Radix eius tantum conciditur Sc distillatur in Iulio. Aqua illa mane ac uesperi singulis uicibus dulibus aut tribus uim chs in potu sumpta, mirifice prodest contra Cosicam. Conducit contra uenenum Sc impurum cibum in stomacho retentum, ad sex uncias pota. Eadem per tres aut quatuor hebdomadas,mane ac uesperi pota, ita ut homo natu grandis singulis uicibus, quatuor uncias in potu sumat: iunior duas uncias: PUer uero una unciam, medetur calculo renum Sc uesicae,cit Urinam XXPUrgat renes atque uesicam, atq; stranguriam discutit. Tribus Unc s mane ac uesperi pota,purgat thoracem, medetiar tussi, sanat apostemata iocineris,
illudj confortat, eiusq; obstructionem aperit. Auribus indita. ulcera earum pellit. Sanat in cruribus herpetem depascentem,si exinde lauetur, at* linteolis ipsa aqua imponatur.