장음표시 사용
521쪽
Ne autem infantes a uariolis excarcentur, tum radicem Rutae ocScabiosae collo eorum suspende,& erunt tuti. Vnguentum ex ea factum cu oleo rosiaceo, cerussa Sc aceto,sanat quamuis scabie, sacr os ignes, herpetas oc capatis manantia ulcera. Cum melle Sc alumine, lichenibus Ruta infricatur. Ruta cum allio, sale, Sc nucibus simul mixtis ac tritis, Muper morsum rabidi canis, aut alterius animalis uenenosi posita, statini
Ruta omnia uenenosa animalia sugat, unde Sc in hortis prope salutam plantatur,ne bufones se sub ea continere possint, qui,ut ferturigaudent locis Saluia consitis. DE AQUA RUTAE. Dolia ex causibus decerpta in medio Maij distillantur. Aqua Rutae mane ac uesperi singulis uicibus duabus aut tribus uncijs pota,medetur uitiato iocineri atq: lieni, prodestq; malo sto
Opitulatur contra uomitum eructationem stomachi, subue nit pulmoni, pellit tum ore pectoris Sc costarum, emolliti pecitus. Eodem modo bibita, flatus in corpore discutit, medetur colicae,& intestinis accommodata est. Itidem prodest contra capitis uertiginem,medetur oculis quoti, die duabus unc s pota,pellit scabiem corporis. Triginta diebus aut eo amplius in potu sumpta,hydropicis auxiliatur,pellit alui lumbricos, subuenit mulieribus iii partus dissicut tale, nam expellit foetum,at e Urgat mulieres a partu, atq, menisses trahit. Medetur tussire pesti, pellit rugitum in uentre. sistit alui fluxum, Prycipue aut medetur febribus, ueneno,ac morbo comitiali. Subuenit paralysi ex calida intemperie prouenienti,si mane ac uesperi cum ea fricetur,& linteolis imponatur. Conducit affectibus oculorum, pellit enim albugines Somacu Ias oculorum, clarificat oculos, indita uel illita, exiccat atq; purgat eos ab omni uiscoso humore. Prodest contra spasmum si inde fricetur, tollit tumorem capitis,
linteolis applicata,medetur A poplexis,pellit quoi frigus quod minus est naturale,si membra ex ea fricentur,uel linteolis imposita,re
Tollit ulcera nariu& polypum, si inde Iauentur, uel linamentis naribus indita. Mitigat eadem dolorem articulorum in digitis, lineis pannis imposita,praecipue si Phagedaena ad suerit. Tollit dolorem uenarum, consortat eas si inde saepius Picentur,
522쪽
DE HERBIA c AETERI st Eo & lauentur, praesidium quos adfert contra putridas gingiuas, ore
Facit quos contra omnium uenenatorum morsus, pota uel linoteolis imposita. sequuntur nomenclaturae Herbarum a Litera S. incipientium.
ANNOTATIO IN SABINAM.AB IN A ab antiquis Graecis uar's nominibus fuit apis pellata,ut Brathys Barython & Berathon. Romani Herham sabinam a regione,in qua multa nasceretur,uocarunt, ut testatur Vergilius Marcellus. Savina quoque a nonnullis uocatur. Est autem omnibus nota herba,eadem penitatus figura qua a Dioscoride describitur. Frutex herbaue est folio sere cupressi, perpetuo uirenti, in topiarijs Pergularum operibus non improbatur. Estq; duorum generum. Altera Tamaricae similis solio est, tera cupreta,qua ex re quidam creticam cupressum dixerunt, Pliniuslib. 2ss. cap. H. Sabina herba propagine seritur, Mavulsione: aiunt sece uini aut e parietibus latere luso mire ali.
DESCRIPTIO. Sabinae frutex est figura Iuniperi, sed folijs est mollioribus, in summo rotundioribus,floret quoq; instar Iuniper nullum prod cens fructum,plantatur in hortis ad Buxi modum.
523쪽
n TEMPERAMEN Tu M. Calefacit siccath; in tertio ordine, est eX numero eorum quem taxime tenuium sunt partium, extenuat dc digerit pota, ut Galenus
v I RES AC IUUAMENTA. Ad erebras inanesi egerendi uoluntates Sc impetus, quem morhum Graeci Tenesmum uocant. Decoque Sabinam in uino Ac aceto, Sc uaporem inde ano excipe, uel calido huic decocto inside. Facit etiam ad catharrum ex frigida causa procreatum. In puluerem redacta, & unguentis conducunt ad scabiem purulentam admista, opem praestat. Sabina in uino decocta bonum reddit stomachum, tolliis toramina intestinorum: medetur eodem modo stranguriae. Contusa Sc emplastri modo imposita coxis, auxiliatur coxenis dici. Habet uirtutem extenuandi, Sc erodendi Gangrsnam in putrudis uulneribus, uel antiquis quibuslibus ulceribus, mundificat etiaam foetida uulnera, si puluis inde cu melle temperatus imponatur. Sabina in aqua decocta facit ad herysipesata. Mulierum menses pIus prouocat, quam Ulla alia herba,penetrath tam fortiter,ut etiam sanguinem per urinam exigat, foetum uiuentatem in utero materno necat, Sc mortuum encit, quare Praegnantia hus haec herba potissimum uitanda est, ne in extremo iudicio cigantur deo rationem reddere.
Carbunculos soluit cum messe illita, & pessit dolorem ilIarum
postularum. Sabina in pusuerem redacta, sc cum Lithargyro, Sulphure ath: succo plantaginis minoris permista, modicos axungiae porcinae addito,inde fit unguentum contra scabiem,quod multu prodest. Eadem cum aceto Sc cauIthus hortensibus contusa, Sc uulneri hus serpentibus imposita, prohibet ne latius serpant. Et cum c russa temperata,eadem uUlnera sanat. Herba Sabina diligenter trita cum aceto, Sc oleo rosaceo mixta 'eapiti Sc temporibus illita, ualde prodest. Gallinacei generis pituitas fumo huius herbae sanari produnt. Cum melle N uino pota,regio morbo medetur,utilis ad sussilua pro thure assumitur. Cum melle issita solia, nigredines abstergunt, sordem: alias cuctis. In medicamentis v ero duplicato pondere,eosdem effectus limbere quos cinnamomum traditur.
DE AQUA SABINAE.Herba ipsa ex stirpe decerpta,in ultimo mense autumni distillat,
524쪽
DE HERBIs, CAETERIS Qv EU Aqua Sabinae duabus uncijs pota, menses ducit, dic excitat
Conducit uertigine capitis laborantibus, illita re IanteoIo in ea madefacto fronti applicato,inde enim pellitur uertigo. Digitis imposita occidit phagedaenam. Abster it flauas maculas faciei ex aegrotatione procreatas, si s cies inde illinatur & Iauetur. Et deinde halneum intrabisn iterum faciem lavabis,tum maculae pelluntur. VANNOT ATIO IN S ALUI A M. SAL v I A quae a Graecis Elelisphacos dicitur,inde sortassis a Laotinis dicta est, ut inquit Hermolaus Barbarus, quod salutaris sit ad multa, Sc prssertim ad foecunditatem. Nam in Aegypti Copto multis pe sintentia sublatis, coactae sunt mulieres huius herbae succo ad conceptum uti, unde Sc Agrippa Elelisphacon his, sesilai,hoc est sacram herbam appellat. Illud habetur in consesta,ut Ruellius
docet, foeminam quae quadrantem horae ante concubitum, huius succum instar heminae cum momento salis ebiberit, concepturam,
Elelisphacos autem, ut Theophrastus inquit, differt a Sphacelo, quod altera mitior est, altera sylvestrior. Sphacelo folium breuiusta leuius, elisphaco squalidius & scabrius.Quae in hortis nascitur elelisphacos a Theophrasto uocari accipitur. Sylvestris autem in eodem Spha celon appellari uidetur , quae ad omnia in re medicae cacior esse,a nonnullis traditur. Saluia in hortis & semine Sc surculo seritur. Apricum amat locum. Liviui cti e fruticem mmniunt olit
525쪽
niunt olitores,S sic laetiorem prouenire testantur, frigora non horret,hybemis temporibus uiuiis. Saluia herba est culinis ualde a commodata,coqui enim ea in multis condimentis utuntur ut Pla tina scribit. 'DESCRIPTIO. Saluia duplex est. Altera est gracilibus folijs, Altera Iata est Moblonga, utraq; flores coeruleos producit, ad modum fruticis creaicit,ubicunq; in hortis plantatur,neq; plantari debet absin ruta n que fimo stercoranda erit,sed antiqua terra cum argilla straminea. Satiua Saluia erescit seutice ramose,sed no alto,iolia illi sunt co
TEMPER AMENTUM. Saluia talefacit in primo ordine, siccati in secundo. Foliorum si t mm Vm Udd usura duxerat, postea renouari deben Galenus inquit, Salinaeuidenter excalfacit, ac leuiter iubam git. VIRES AC IUVAMENTA. Ita in cibo sumptas ciunt ad dysenteriam. Bibistuc quos Saluia cum absiynthio ad dysenteriam.
Succus ex foliis facit crescere capillum, idem potus ciet urinam. Bibitur ad eiendam urinam foliorum ramorumque eius decoctum: menses 1dem trahit &tatum eXpelli quare grauidae mutaresa nimio eius usta abstinebunt, Praecerquam in tempore partu
Morsima ueraeustio animali,si biberit ex SaIula senatur e f. i. nidissL-m rLud D 3rq, in *qua decocta,capillos inde Iotos dia i idem puluit man uua ui ra Purgat, uulnerum sanguinem ei Rami foliaveius cum agrimonia in aqua pluuiali cocta:&omta,si fluctiones 8c pruritus cutis inde abluantur,ualde Prosunt 'ru crus foliorum denigrat capillum dem bibitus movet urinam.&2bbi '' P rclysim ualet, in potu sumptu In aqua elixa facit ad podagram morbum comitialem,Sc precalii mposito R, V decocto Expurgat Saluia mulieris uuluam. Cum
526쪽
Cum Taxo Barbato in uino cocta, procidentem anum retrahit, huic decocto si quis insideat. Succus cum melle permistus, Putrida uulnera, inde abIuta bene mundiscat. Finit vena Finit genitalium prurigines foliorum ramorumq; Saluiae cum
Saluia cui nomen Elelisphacos est apud Argos. Cum inaesaIecoris prodest,potata querelis. Cum uino succus tepidus si sumitur huius, Compescit ueterem tussim,lateri a dolorem.
Partus emortuos apposita extrahit,item Uermes aurium.
DE AQv A MAIORIS SALVIAE. Saluia quando flores gerit distillari debet.
Aqua Saluiae per xxx. dies mane ac uesperi singulis uicibus duabus aut tribus uncijs pota,iocineris uitia emendat, pellit tussim,edii ' r, modo bita medetur apoplexi se, ae obmutescentibus, in uedini lingue membris cotractis se attonitis i inde tricentur um
Prodest contra laterum dolores, tremorem manuum,dc paradissim bibita,uel si quis se ea fricuerit. Sanat uaenera si inde abluantur, uel linteolis imponatur, in potu sumpta, erit omnem structionem, menses trahit. Super morsum uenenatorum imposita, educit uenenum, si ex ea ' Restrinxit sanguinem uulnerum cum fimo pauonum, S musco vossipiogniperligata. Capillos inde friatos denigrat. Dentibusata gingiuis inde collutis accommodata est. Eadem quotidie singulis uicibus iij. aut iis l. uncijs siumpta, rumpit apostemata interiora, corroborat cerebrum,tollit capitis destillationes,confortat aestuans iecur,discutit phrenesim. Facit ad omnia membra infrigidata,paralysim, tremorem, comuulsionem, morbum comitialem, supra dicto modo pota. Idem praestat si uinum inde misceatur,membris 3 iIlita. Ita bibita laeti appetentiam ciborum, corroborat stomachum,& locos muliebres.
527쪽
ANNOTATIO IN SALiCEM. degat,breui uitae spae capitem. - steriles arbores merito Sahae es, hia et ''g' 'ira nex, nulliu quippe tutior est reditus inuiori, ah '' 'hu'Pestatum securior.Tam hyeme ouam est. ὰ - - P μ' . 'ux xon- Salicis enim PIura suntgenera, uiscribis Hinius N in oti in Prochi rem magnam emittunt imis uincitata Zet
unxi balineo corticis uincula. Et aliae uirui, seoo, ''H Mi-ienticiae. Aliae Praetenues uiminibus texendi. . et mctum Rursus aliae firmioreS corbibus, stili,candidiores ablato cortice, leuis tractatu' --ium ivpyii quam ut e corio tau Garque etiam supinarii in delicias cacaptissima. Ocyssime autem Salix amittit semen uta&- requam omnino maturitatem sentiat, ob id diei. -
--. 'hoc est frugiperdam, Secutas amas se res,o mtata est hanc sententiam,quan do semen salui, seni A: ara dicamentum esse constat Plinius alio quo se et iis, ita e na commemorae, vimin lem,eandemq; purpuream , uitali' acolore lure Gracilior in priore. Gallicam quae sic teri limini,' 'S ADESCRIPTIO.
TEMPERAMEN TvM. Retrigerant ais siccant in primo gradu.Asicis
528쪽
a teis soli1 Sc flos saeuItate constant, quae citra rosionem siccet, tum quae nonnihil etiam astringat, ut inquit O gineta. Astringunt salicis folia,semen, cortex ae succus, ut Daoscorides scribit. viREs Ac 1 AMENT A. Cortex salicis in puluerem crematus,& aceto maceratus,prodest ad uulnera quae desiccare oportet, ita ut illinatur, ocimteolis apa
e Fo ix contusae dc permista cum exiguo Pipere ae uino,utiliter hia
Per se etiam in aqua sumpta conceptus prohibenti Pulvis ex salice cum aceto potus uel illitus,sistit sanguinem ex naeibos,uel uulneribus profluenxem' . - . rQui inoenti calore infestatur, accipiat folia salicis, cx circum Iespargat,ea ualde refrigerant in calidis temporibus. Rami& talia aqua aspersia, ut Vitalis docet, circu febricitantes, aut eorundem lectos posita, aerem refrigerant, eo j recreantae
Succus salicis cum aqua plantaginis temperatia ac sumptus,lais ' Prodest potum semen sanguinem expuentibus, ut Dioscorides scribit. Praestat idem Sc cortex. Foliorum praeterea 3c corticis succus in mali corio, cum rosiaceo calefactus,aurium doloribus succurrit. Eorundem decocto podagrae utilissime fouentur,quinetiam fur
Cinis ex corticibus crematus, Sc lUcco suo temperatus, praebetun uentum quod uitia cutis in secie emendat. Idem cinis cum aceto maceratuS, clauos& callos illitus pellicidem sale addito emplastri modo uerrucis prius scarificatis inia' Cortice Sc soliis tu uino decoctis, foueri neruos utilissimum. Folia contrita Sc pota intemperantia libidinis coercent, alm in totum auferunt usum, saepius sumpta. Optimum Profecto rem dium sacerdotibus Sc monachis,qui castitatem uouerunt. Est autem succus salicis trium generum,ut Plinius scribit. Unum arbor ipsa exudat gummi modo. Alterum manat in plaga cum Rotaret, exciso cortice trium digitorum magnitudine. Hic ad purganda quae obstant oculis, item ad spissanda quae opus sunt, ciendamque urinam, Sc ad omnes collectiones intus extrahendas. Tertius su cus est detruncatione ramorum a falce distillans.
529쪽
s IMPLICI B. ME DI C. DE AQUA EX FOLIIS SALIC v M.
Folia albarum salicum decerpta ex surculis,quiprimum in uere coeperunt geminare ,distillantur in medio Man. Ea aqua mane ac uesperi singulis uicibus iiq. inacitis pota, med tur calculo,trahit urinam,prodest contra lumbricos alui. Opitulatur contra ruborem oculorum, si inde abluantur,faeit ad sacros ignes, medetur fistulis imposita. In potu sumpta, expellit laetum mormiam. DE AQUA EX FLORIBUS SALICUM. Distillantur hi flores quemadmodum flores pomorum 8c peiu
Conducit haec aqua uisui,sanat seabiem capiti s pulchros reddit capillos si setaceo in eo intincto pectantur, 3c per se postea iterum
A M B U C U M Graeci Acten uocant. Fruticat autem Sambucus arboris specie,uirgas habet arundinum forama firmas,inanes,candidas medulla plenam Sambu cum medulla carere aiunt nonnulli, Theophrastus camnosam ei adiungit.Nota omnibus arbor est,passimq; nascitur,tam in cultis quam in incultis iocis,praesertim autem circa sepes,in montosis locis raro reperitur. Est &aIterum eius genus Chameactae id a Graecis uocatur, quasi humilis Sambucus, quem Latini Ebulum Mocant,de quo iupra tractatum est. Eadem aut Sambuco & Ebulo uis est,ut Dioscorides inquit,siccant,adstringunt,refrigeranti . DESCRIPTIO. Sambucus arbor est crasso cortice, Sc intus concaua solia habet.
530쪽
Q DE HERBIA CAETERIS Ead Ebuli figuram,flores albos cum umbella, fructum nigrum cipiosi uinolim succi.
TEMPERAMENTUM. Calefacit natura in secundo ordine, dc desiccat in primo, Sambucus & Ebulus,ut Galenus Sc Agineta testantur, uterque desiccandi facultatem obtinet,modice digerit, oc conglutinat, P
tus autem dc manducatus aquam per aluum ducit. VIRES AC IU U AMENT A. Cortices flores ari: scilia medicine conueniunt,corticum tamen maior usus est. Folia adhuc uiridia,si contundantur & scabiosae cuti imponam
Tali modo abscessui qui in dialtis pherunss exoritur,phagadmnam nominant,si imponantur,statim medentur.
Folia in uino decocta atq: bibita, tollunt omnes superfluos humores,ais subeuntibus cutem aquis auxiliantur,eah potenter expellunt,quamuis stomacho non conueniunt. Cortices in aqua de sti cum adhuc uirides sunt, mouent uomitum per superiora eo decocsto hibito.Odorsambucigrauis est,ostendit caput, atq; creat fluxum semguinis narium. Folia eius cortiees,at fructus in aqua salsa decocta, pedum tuis morem dissoluuut, si eadem aqua tepida laventur. Cortices utiliter sumuntur contra frigidos humores,& praeseratim a senibUs. . D ecoctum corticis interioris ex vino docineris Sc lienis duruiem
Accipe folia lambuei,helleborum, & uinum cum aceto & melle temperatum, squillas admista, impetigini, mcaedentis scabiei remorpheae impone,hoc optime sanat. Leniunt oculorum inflammationem, folia tenera recentia cupolenta,emplastri modo imposita ut Dioscor. tradit. Prosunt ambustis itidem,& canum morsibus eodem modo. Podagris opitulantur cum taurino hircinoue adipe, emplastri modo imposita. Acini eius infirmiores quam reliqua. tingunt capillum, poti ac tabaei mensura urinam mouent. Foliorum mollissima eduntur,adsAMBUCI. Exteriore cortice ex surculis sambuci detracto, interior cortex
in principio Maij in Balneo Mariae distillatur. Aqua haec mane ais uesperi,singulis uicibus ad ii uncias pota, medetur hydropi. A ieiuno pituitambilemq; detrahendam. DE AQUA