장음표시 사용
111쪽
rei causam afferre oportet. Age ergo, videam qucm im causam asserant, aut ferre possint, cur dissentiant a veteri doctrina. Au quia iose Evan elissa huis te dirinae quam deserunt, adversetur Vcrbis ita claris , ut ιu contrarium se uni nisi macbinis adbibitis contorqueri non posui e Ivio ina oratio Evangelia adeo constulauea est catholico dogmati, ut in alium rapta sensum prorsus inepta sit; sive potius issepta st violeuta sit interpretatulo ciuiunorum, qui Iesum matri sua praeextitisse negautes, ne νiderentur insanire, Ioauum ineptire volunt; liquido enim dicunt eum uti ambigua ct intricata ora tione. Engedιnus cavillatur eos qui seutiunt Ioannem sublimi genere dicturi usum. Certe, loquιtur ιlle Socimanas , si Obscurit concisa , abrupta, m11H- me sibi cohatrens, 5e ex allegoriis constans oratio, sublimitas dicenda est, titeor Ioannem esse sublimem . Et paulo post statuit principium Ioannis esse ο, seurissimum. Reipsa nullus alius sermo ambiguus oe intricatur magis cogitarι potest, si huie vero subsit perversum Socini dogma. Saltem non audeant dicere illibaretici elaritate sermoὐis Evangelici adductos ut desererent castra nosei. i Eo prorupit horum baereticorum vesania , ut cum non possint adducere verba Ioannis ad sua placita, dicere audeant, assutum esse bulus Evangelis illud pro ου-mium, quo tam luculenter confirmat Iesum , quatenus Dei Verbum, ab aeterna esse Deum . Auctoritate Alogorum visuntur , quorum mentio fit apud Epiphasenium, haeresi. s I. Ilios, iuriuit Epiρbanius, quod Ioannis Evangelium abiiciuue Αλόγους, Alogos, merito nominamus, quoniam λάγον, boc est Dei Verbum priὐ dicatum a Ioanne repudiant. Si quis ver tales se Alogos hodie profiteanturi, advertant prosapiam suam, non solum prooemium Ioannis, sed omnes libros esus illi Alogi repudiabant. PQegant, inquit Erinantur, Evangelium esse Ioannis, ct cerivrho tribuunt, quasse vero Cerinibus auctor esset scripti, quo confutatur. Qui fieri poteth, ait Epiphanius, ut haec a Corintho scripta sint, quae Ceri
tho potissimum repugnent Hic enim recentem ac nudum hominem esse Christum asseruit et contra Ioannes perpetuo suisse verbum , e caelo delapsum, de carnem .cile factum pronuntiat. .anis nominatus Christianus deposita fronte, audeat dicere cum Alogis., omnia scripta Ioannis non esse digna quae ab Ecclesia probentiar. Idem cuique liceat dic re de caeteris Evangelistis ἔ ct ita omnes scripturas pro commento babere. Sed
quo tandem fundamento Alogi stabiliebant haeresim suam e suaerebantur aIoam ne multa praetermissa, quae contigisse constat ex aliis Eνange iis, quibuscum imquiebant nec ubique consentiret Ioannes, qu si veris non liceat scriρtori praetermisesiis, qua iam scripto mandata sunt, immorari iis solis, qua indicta sunt, digna
autem sunt qua proferantur tu lucem. Eodem argumento fides trium primorumae,angelistaris convelleretur. Plura enim habent Matthaeus ct Lucas , quae nouocorrunt apud Marcum; sicut Matthaeus 2 habet quaedam sibi propria, pariter o Lucus. ssam perfecta sit quatrior Evangelistarum concordia toto hocce opere demonstratas; hae autem longiuscul , sed non inutiliter ut spero, praefati, a cedamus iam ad procmmo Ioaonis, M quo initium sumimus libri secundi Evam
112쪽
Daunes exorditur Evangelium suum a testimonio , quod ioannes Prae- tumor perhibuit Domino; sed simul quam ab aterno Dominus , ut Verbum Dei, vitam habet, in hocce exordio declarat. I o A N N E S, Cap. I. 'γ.I-I 8 et ' IN principio erat Verbum , & Verbum erat apud Deum , & Deus
a erat in principio apud Deum. 3 Omnia per i puim facta sunt e re sine ipso factum est nihil, quod factum est,
in ipso vita erat, & vita erat lux hominum rs & lux in tenebris lucet, & tenebrae tam non comprenderunt. 6 Fuit homo missus a Deo , cui uomen erat Ioannes., Hic venit in testimonium , ut testimonium perhiberet de lumine , ut omnes crederene per illum. 8 Non erat ille lux , sed ut testimonium perhiberet de lumine .s Erat lux vera,quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum.
11 In propria venit, de sui eum non receperunt. 3 Quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri his, qui credunt in nomine ejus et 3 qui non ex sanguinibus, neque ex voluntate carnis, neque ex voluntate viri sed ex Deo nati sunt. I 4 Et Verbum 4aro factum est, & habitavit in nobis; & vidimus gloriam ejus, gloriam quasi unigeniti a Patre, plenum gratiae & veritatis. ιis Ioannes testimonium perhibet de ipso, & clamat dicens Hic erat, quem dixi: Qui post me venturus est, ante me factus est: quia prior me erat. I6 t Ex de plenitudine ejus nos omnes accepimus, de gratiam pro gratia.
II Quia lex per Moysen data est, gratia & veritas per Iesulii Christa in facta est. et 8 t Deum nemo vidit umquam : unigenitus lilius qui est in sinu Patris ,
HAcranius Iesus clius Maiiae viij nis de
Ii inscebat in urbe Nazareth, neutiquam segetiens pro Christio, qui Israelem redemptimis
esset. Ubi ainein quati triginta annorum factus. ςst, qua aetate suis mi ineribus exercendis erant idonei Levitae, nii. c. . s. r. se Christum Deivstendit. Prilis veto quam iniret curriculuin munerum suorum, Ioannes Zacharie filius ante eum Praecucurrit. In cli Mologicis diicinius Ioannem
suo Praecurioris odiato fungi coepisse circa sessos dins Expiationis, Mi quiba. lex iudicebat solemne 1 Iunium. Ac ea oecatione Iudaeos ad paeniten- Dam hortatum esse ιuxta ripas Ioadanis, qua B - .vius ille transibarii reuntibus ex Pella Hierosolymam, di inde redeuntibus . Gun autem omnes Iudaei in hane urbem conquerent s Expiatio enἰruialium evat unum ex tribus, in quibus illi tene- Ruar apparere ia Templo, Ioannes his qui hae n pauci transirem, innotuit ι & sic factum est ut spargeretur rumor, proximos esse dies reoni coelorum. Me est suxta termonetii, qui Iudaeis ustatus erat, inllare adventum blestiae , cuj is ad vias parandas I anes se dicebar missum. Tιιμ non aliqώhus, ut in nativarate Domini contioerat, sed oluuibus de palam promulgari H-pit bovum illud nuntium regni caelorum . Ide . A Marcus . quicum caeteris Evangelii is susceperat illud regnum explicandum, id est illam vitae Domini actum. in quo docuit, & opus nostrae s luiis perfecit , non te sagit dicere a Initium Evan gelia
113쪽
ebfisi Filii D.I . lictitantum a prae conio Ioannis exordiretur sermonori suum. Nec Ioannes Evangelista altilis ree tere videretur ptinet pium Evangelii sui , protinus enim mentionem faeit Praecursoris a me irems ama, em nomen 'at Ioannes et e. Nativitatem
autem Domini Ee totum illud tempus , quod ab ortu suo egerat ita domo Mariae & Ioseph praetermittit. Non, inquam, vitae D. Nia J. C. principium videretur altius repetere , qu1m h praeconio Ioannis i nisi praeposuisset quam ab aeterno habet vitam ἰα sina Dei patris sui , de qua alii Evangelistae non fuerane loeuti iaMilieet Matthaeus & Lueas , ut democisti rent Iesiim Nazarenum esse verum illum in iasiam filium Davidis, prosapiam eius, de quibus signis elaruerat Ortus eJus, declaraverant; neque enim tunc temporix quaestio, erat de Messiae dignitate, de qua non amhigebatur ssed adi Iesus Nazarenus ipse esset Messias , quapropter, Matthaeus, Marcus Sc Lucas, quillimi scripserunt , satagebant tantum ut oste erent, hune, quem Judaei Meiderant, suisse virum approbatum a Deo, qui eum excitavis. sit a mortuis , nec plurae probare enixus est Petrus prima illα concione , quam habuit ad Iudaeos. Act. eap. a. st. 22. Hoc sundamentum substruendum erat i ubi enim persuasum. habebane Iutii Iesum esse vere Messiam, caetera sequebantur Vettim quando contis t, ut, qui Iesum pro Chtistoe agnoscerent, ae illo tameta non diis gna sentirent, necesse fuit , ut Ioannes, qui nostremus omnium Evangelistarum seribebat, Goceret qualis quantusque esset Dominus v rus Filius Dei , qui erat apud Deum patrem antequam ulla creatura facta extarer . Itaque dieat aliquis me compellans , clam vita illa. aeterna Domini praecesserit ortum ejus ex M tia virgilae, ordo quem sequeris, praepost eruuesti si quidem non colloeaveris in fronte Hadii nonis: quae de hac vitae aeterna Domini primiam praemittit Ioannes , Uerum, ut non seis
mel dixi, liquee Evangelistam . praeconio I
annis Evangelii sui initium sumere , quamquam statim eaelo surgat s & compulsus ab haeretieis, indicet hune, cujux vitam in terris actam descripturus sit, esse aeternum Dei Patris Verbum, qui in principio rerum apud Deum P trem suum erat se Caelo quidem surgit se Ioannes,. sed his quae praeeedent x dissertatione demonstravimus , sublevatr , 5c Deo adjuvante
sequemur illum. etiam per aera volantem. I. In priseipio erat Herbnm, edi me umor apud II--, edi murreat VisbAm. Saragit Evan-
se Iista in hocce exordio demonstrare Iesum esse rapientiam illam Dei, quae ab aeterno sitir apud Deumr Ze in tempore carnem induir. Hanc deis sexibit Salamon in Proverbiis capite octavo . lquem locum . Ioanne misso expressum antiis quitas eredidit ι idcirco expendendus. Domι-ntis poseo me ab initio viarum suarum a siesie in1ientiam loquentem inducit Salo non rtequam crisid3 m faceret, ab aeterno orcnara sum, se ex antiquis antequam terra Drer, dum erant abs, se ego iam e raptae eram ε Mediam fontes aquarum eruperano, nec dum montem iraυι mole eonstiterant, anxe eines ego parturi
aer. Adhuc terram timi fecerat O flumina eardines orbis terrae. Q and praeparabat eaeus. adoam. Eadem de Verbo enunciat Ioannes, sespaucis verbis eontrahens, quae fusius dixerat Salomon. Tum enim advecta Salomonis alludens,
i tum ad primum caput Geneseos, brevitet sivis eat, quod ita rerum initio quando Deus ereavit caelum Sc terram , iam Verbum erat. Etenim iulud Salomonis ee sinientiar in InisA-aν--a-νι- , noui alium sensum habet ώ il lx sapientiae apud Deum erat in princieto suarum.actionum . operationum nempe creaticinis mundi, in sci pluris vic de actio. sunt ejusdem: significati
me in initis viarum Da πω interpretari decet juxta tantem , in quo verbum Hebraeum, quod redditum est posedit, significat ae Mirere , vel acquisitum possideri, vel pretio , vel jure ere tionis, ver jure paternitati s ,. sive generationis, ut in Genesi, cap. 4. s. t. Ubi Eva postquam peperit Cain dicit e posta hominem peν Deum. hoc est genui. Similitet in Deuteronomioi cap. 3δως. G umquid non lase est ροιεν tuus, qui posse in die te o feeir er ere it te. Itaque illuὸ Dominus, Iehova possedis me , idem sonare eensendunt est , ac Jehova genuit mel quod constat ex iis, quaae de se dicit lapsentia ,. videlicet se a Deo genitam.
Septuaginta interpretes vestere quidem hunc locum: Dominus creavit me; unde deducebat Arius,n tim Dei, quod agnoscebat pro sapientia Dei,. esse creaturam , quippe quod ereatum esset. Uerum praeterquam dubitari potest, an reipsa sic olim scripserint dicte interpretes cetenim fieti potuit imperitia , ve, incuria librariolum, ut pro εατουσα , passerit , quod legitur in alia ve sone Graeca, euius auctor Aquila , streesierit σε, . creavisse errore facilῖ ob similitudineo vocum praeter illud, inquam, qu jure dubitare pollumus de lectione versionis Graecae LXx etiam si huic favear paraphrasis Chaldaica, statuendum est de loci illius sensu ex ipso textu ortaginali ,. Verbum Hebraeum ris reddi potest ρομsedis Fge .is , nee alitet illud interpretati sun edicti interpretes apus Zachariam, cap. I. v. Et enim ubi in sonte legitur Uo ribienant i ire versionσ eorum reperitur, ἐκδεουσέ με, creandi autem vox amplissime sumitur,idemque sarre est in seriptura quodDeere, vel gignere. lie ερ Latini dicunt, coarstoc procreare liberos, pro Istum e.
Nee obstare potest nuominus Salomonis de sapientia sermonem vindicemus Iesu Christo mi ha si
114쪽
L13ER II. CAP. I. Verbum Dei aternam. 7s
iis sapientia inducatur loquens veluti mulier. Etenim non ei quidquam tribuit Salomon quod mulierum proprium sit ; sed suia nudinchoeta a, nomen , quo Hebraei sapientiam ainpellant, sit foeminini Oeneris , ideo eam sororum suam appellat Salomon, nee servorum inius, sed puellarum meminita ut Iob, cap. II.s . navedinἰ dixi, Patre meae' μνον mea vermibus . David passim Deum vocat rupem suam , ipse Dominus de illo qui fecerit voluntatem patris sui se loquituri Ipse Dominus meus, frater, di soror, di mater est. Christiis non semel appellatur in novo scedere
sapientia Dei. Sapientia in Salomone se 1 Deo renitam dicit. Quoties se Dominus deelaravit di probavit Filium Dei Illa se dicit suisse Dei delicias r Et delectabar pre singulos dies, Indos
πονam eo omni νε-pare. Sive ut nunc locum LXX. interpretantur, ego eram in qua laetabaruν, nemini,h intimὶ dilectae tam a quo genita sum, exhi-iat se sapientia oblectamentum Dei, ut pueru- Ius oblectat patrem artificem dum operi tuo incumbit. Ipse Deus pater de caelo clamavit et hie est si s meus dilorent, in quo mihi bene eo iacui: uae Jesum spectant. Hoc autem quod Sapientia icit: Et dεliciae mea esse eum filiis hominum, nonne conveniunt Verbo divino, qui etiam ante asIumptionem humanae natiirae Iam cum Abraham colloqui amabat , interesse populo suo , hune deducere , hune servare, post incarnationem dictus est peccatorum dc publi-
Itaque Joannm de Verbo ut de sapientia patris loquens ait ε In 'inelaio Hai .rbum Φ idem est ac i dixisset, in principio rerum, sue ante
principium rerum, priusquam caelum diterram creasset Deus, Verbum erat. Illud: In princ/pio , M a mus occurrit in exordio Cenesios: In principio , αν ἀρχου . ereavit Deus caelum o emvam. Hi ne factum est ut vox il la prineipii, vel initii sine ulla litimatione posita , quoties agi rurde tempore, fgniscet tempus illud quo Deus mundum sermavit, ut videte est in pluribus i cis , sic loan. cap. g. e. Ubi de diabolo sermo sit: ilia homicida reat ab Aiιis. Apud Matthaeum, cap. I s. q.ἰfecit hominem ab initio, masenium Ofam/namheir eis . di, ab initio non fuiιμ. Simus iter ad Heb. cap. r. b. io. Et Joan. ep. I. cap. 2su. II.&cap. s. Nec inde deduci potes δὲ hum coepisse , sive fuisse tempus quando non erat, clim enim dicit Evangelista, Verbum fuisse quando Deus ereavit caelum εc terram, non negat jam antea fuisse. Illud in ρνineipio Hai, sive vox illa erat, quae nullum dii crimen temporis admittit, idonea est aeternitati notandae. Muid est Und, inquiebat Hilarius magnus, In prine to erat t
nitatem divitii Verbi declarate Evanpelista;
cIenim aeternitatem non concipiunt homines nisi antecedentem omnia quae creata sunt. Nec
aliter Deus de sua aetemitate loquitur, Isaias cap. 43. P. a 3. ab initio ego sese, in sonter . quo dira est, ego sum.
Id quod erat in principio, a Joanne appellatur
mis me λι De. Vidimus non alia significatione potuisse ab eo usurpari hanc vocem, quam quae usitata erat, eo quo scribebat tempore, nimirum pro ipsa sapientia Dei, pro ratione ejus quae De coaeterna est, qua carere non potuit. Unde Ter tullianus adverius Praxeam sic loquitur, cap. s. Ante omnia enim Deuι erat si is, ipse sibi em muni dus locus Oommia. Sotas ansem y quianthualiud extrinseeus praeter tuum . caeteram, me tunc quidam solus ; habebat enim se m, qaam habebo in simoiipsos rationem suam seliscet. Rarionalia enim Deus, er visio in ipso retari er Da ab ipso omnia, quα ν A sensus ivus est. Hane Graia λ is d-nt, quo voeabulo etiam seminem appetitamus. Paucis interiectis addit Tertullianus r2 an, O si Deus nondum sernisnemsuum misera ν. proinde eiam eum ipsa-in ipsa ratione intras molasum habebat, faciι. euitando edi di ponenda
sunm, quae perfermenem mox rear di rus. cum ratione enim sua cogitans atque disponensserm 'nem eam essesebo, Pamsermone reactabat. Mi.
rum videri non debet, si Ioannes de re subtastente loci vena, eam appellaverit cum eaeteris Iudaeis λιγεν, morbum. Etenim quem latet no men Hebra um 'a' da ν , ut sermonem, se Be rem sonare, ut filius Dei , Deut sapientia patris, ita de res diceretur , nempe eximia Non praetermittendum, clam voci MDe eraeponatur articulus . . non de quovis accipi Vesebo, sed de cerio quopiam , qui videlicet esset sapientia Dei, notus omnibus , ut constat ex his quae observata sunt. Habet hanc vim arti culuse, quem Latine utcumque reddimus ad
jecto pronomine illa, ut qui opiam insigne Ggnificet 3 veluti cum miλἰν appellant Philosophi, quod quovis modo puli larum est , - καδὸν, eximium illud ae vere pulchrum , sive hon stum, quod a virtute prosei scitur. Ex Herbum erat apud De m. Priusquam diceret Evangelista Iesum esse Verbum Dei , tave rem illam eximiam , satagit notum sacere quid si V νbωm D.i . Postquam dixit aetemnum , declarat ubi esset antequam mundus extaret, de nostram assumeret naturam. Vesebis m, inquit Ioannes, erat πω d Deam, id est eum Deo erat. Ipsa sunt verba Sapientiae apud Salomonem sed contracta. mando praeparabo
Deus calor , aderam 3 quando aethera firmabar 3 qtianda eircumdabas mari terminum suum, o I gem ponebat aquis, ne mansirenysin stiore qua do appendebat fundamenta terrae , cum eo eram cuncta componens. Esse apud aliquem idem est ac versari eum aliquo a ut innumera scripturarum loca ostendunt. Soro res eius nonne omnes apud nos sunt λ Matth. eap. II. p. s6. Quandiu apud
115쪽
os res λ Marc. cap. s. is. Ubi esset sapientia Dei quam apud Deum λ Innuitur autem clare sapientiam illam Dei, quod humanae sapientiae non convenit, stibsistere distinctam : alioqui non diceret ut suisse clim Deo, nisi esset alia persona patris ; quod de Sapientia sentire spnificat Cn-κelos Paraphrasse Cnaldaeus, dum de Veibo divino loquitur, nam in Exodo, ubi in Hebraeo
est, ne Aquatur nobiscum Deus , i ple vertit, ne Aquat Ar Demunus riviscum per verbum in eo ram Domino. Sic in Proverbiis , cap. r.
R. 3 e. libi Sapientia dicitur suisse cum Deo, Chaldaeus habet: ad latωs ejus , agnoscens inister Deum de sapientiam ejus distinctionem. Et Deus erat νενluim . Hd id quod tertio quaeri poterat, quae esset natura Verbi , elimiam dixisset Evan elisia . t. erat Verbum arrincipio, et . erat apud Deum, addit s. erat Deus ι quae tria eohaerent . Quod et enim erat in principio, necessario fuit cum Deo r quod cum Deo erat, clim unus sit Deus, de naturam Dei habebat, idcirco di Deus erat , non nomine tenus, si quidem re aeternum dicatur .
Harum ergo enunciationum connexio ostendit
distinctionem in Deo simul & unitatem natu rae, nam, ut innuit Theophylaetus, quia Verbum erat apud Deum. manifestum quod duae
personae introducantur, etiamsi una natura stin duobus. Quod autem una natura sit, audii Et Deus erat illud Vides quod de Verbum erat Deus, S ita una natura Patris de Filii, quia de una divinitas. Confundantur igitur Atius & Sabellius. Atius quidem qui creaturam dicit filium & facturam. Αn rario , sive sapientia Dei dici potest creatura. aut factura δ Sabelliusve Io negans personarum Trinitatem, sed asi rens unitatem reiiciat ut per l, quod dicitur rΕe illud δ obtim erat apud Deum . Manifeste
enim hoe loco alium esse Verbum de allium esse Patrem declarat Evangelista, etiamsi non sit aliud , & Alius enim di alius de personis dicitur, cliud di aliud de naturis. Inde autem discrepantis,aut inaequalitas argui non potest inter Deum patrem & Sapientiam filium ejus, quod eo in loco, ubi dicitur, O Deus
erat Verbum, nomen θιάς careat articulo, qui
soleat apponi clim de vero di summo Deo fit
sermo, praeterqtiam enim passim Deus cum asetieulo , de sillo Deo usurpatur , ut Amos, cap. g. p. l . V. Ut e Meto, & cap. s. s . 26. ἡ ἄφον - θι, ζεῖ V, Uirum Dei vestri, contraeue absque articulo, de Deo patre ponitur in hoc ipso primo capite Joatinis versi duodecimo di sequenti. Alibi autem Jesum appellat
Deum cum articulo in prima sua epiliola, cap. s. P. zo. ἐ--e , hie estvrrus Deus , ergo eo loco Evangelii in quo semiis, videtur Joannes reticuisse articulum, ut distinctionem innuer t.
Jam videamus quibus machinis Sociniani de-
torquere conentur orationem Evangelistae a se is quem praesert. Prodesset quidem horum deliaria nescires propalaia enim tament his quorum smile ingenium est; sed non sinendum, ut ta centibus Orthodoxis personet orbis clamoribus eorum ι& videantur pollere doctrina, clim tantum audacia valeant ι quod quis protinus discat ab una eorum interpretati Cne exordii Joannis. Primum non diffitentur obvium de naturalem sensum nobis favere, sed , inquiunt, praestat co sugete ad coactas durasque interpretationes, scialicet praeconceptis opinionibus volunt accommodanda esse vel ba scripturarum, semel opinali sunt repugnare prorsus rationi, ut Deus fiat
homo; ideo etiam si crebio N apertissime hoe scriptum extaret, satius est , inquit Sinaicius, modum aliquem dicendi comminisci, quo ista
de Deo dici ressint, quam ista sinpliciter ita ut
verba sonant, intelligere. Ergo Laelius Socinus , quod ut agnoscit Faustus Soeinus, in alterius aia imum non incidetat , sc paraphrastice exponit prima verba Ioannis. In principio erat fi orbum thoe est chfistus Dor filius in principio Evangelii
sui, eo nimirum tempore, quo Joannei Ea1ιisa ad frugem Israeliticum populum revocare capit, o antequam ipsius Baptistae praedicatione Indaeis innotuisst, jam eras. Cum semel vox cori munis
accommodata est alicui. rei , nisi subsequat ut exceptio, de illa re intellio i debet. Unde ergo
illud in principio, quo significari principium
creationis evicimus, tribuitur Evangelio λ Reipia Marcus praeconium Baptistae appellat initium Evangelii , sed additum nomen Evangelii restringit significationem vocis δεχή , inirium ,
ut non universale principium rerum , sed rei particularis, nempe Evangelii, significet. sed . inquiunt, voces interpretandae sunt ex subjecta materia, quae cit in Evangelicum sit , v cem mincipii non ad veterem mi indi creati nem, sed ad Evangelii praedicationem , de qua quaestio, referre decet. Generalis quidem materia est Evangelium , ted alia proximior, de qua nempe speciatim agitur & quae spectanda: est ;alioqui ctim dicit Dominus de diabolo apud J
annem, cap. s. Q. Erat homicida ab initia, quia subiicitur concio ejus, sensus erit ab eo tempore quo Dominus loqui coeperat, diabolus homicida erat; quamquam pareat alludere ad critamina , quae diabolo impellente jam a primis
temporibus commissa eram . Sic de illud Joannis . ep. cap. t. quod fuit ab initio O e. quoniam tu jecta materia generalis est Epistola, quam striabendam suscererat Joannes, per illud ab rnitio , intelligebat limi uin suae epistolae. Evangelista dixit simpliciter in princitio , non adiungit, quod
facit Socinus, Eυangelii, cujus varium principium assignatur ab ipsis Evangelistis. Matiliaeus illud repetit a Christi nativitate, I ncas a Joannis Baptistae praedicatione , Petros a die Petrircostes,
Paulus a praedicatione Christi. Quin de Angeli
116쪽
Lia Est II. CAP. I. Verbum Dei alernum
ptim; censeri possunt promulgasse Evanoelium , quando pastores alloeuti sunt. Multa vitu dugnissinia, quae Evangelium proxime spectabaat,
contigerant ante baptismum praeeurioris . G
lutei mulas fuerat aa Zachariam di ad Mariam; ni notum, donec prae dicatione Ioannis innotuit itaque in eorum sensu dicebat Evangelista Clitia mim loeutum fuisse quo tempore silmat. Praeterea nomen illud Hrbum elaia ju exordio Ioannis indicat naturam de sebstantiam , nee Iesus de Spiritu sancto eonceptus erat, natus, translatum est, sed proprium ι tenet enim locum& adoratus a Magis, agnitus a Simeone. Iam subjecti de quo quaeritur, cyiando fuerit, qui fimunus prophetae exercuerat , quamquam ad- sierit, ad quas quaestiones vidimas haec tria r modum puer sedens inter doctores; ita ut bal l sponderi. r. In principὶo, M apud Deum, tismus Joannis pro Evangelii principio abs terat Deus. Insuper adiungitve per illud omnia
Iuli aecipi non potuillet a Christianis 3 qui
aegrὸ tuli iunt ab Evangelista tam obscuris veris his ea sibi proponi, quae tam clarε noveram, nimirum jam extitisse e sum antequam incia facta esse, carnem assumpsisse, habitasse in nobis , in propria venisse . Do metaphoras esse quandoque audaciores ι at saltem prilis v ce propria utendum erat, elisus locum postea piret praxursor eju, fungi munere suos Chri- metamoriea tenere posset. Quo autem audaciae hi enim nativitatem compertam habebant ex prore sisset stilus Evangelistae/ neque enim unius Matthaeo di Luca Singulas particulas interpretationis svitata.
nae expendamuτ a hoc est persequamur ι in alas Socinianorum. Sensus eorum est: in primcipio Evanylii, iket nondum Christus ann tuisset praedicatione Ioannis. iam tum suge destinatum a Deo ucduniati eius lintesariendae,
di ideo dictum Verbum eius. Cur ergo artiri. non dixit Evangelista . Verbum suu antequam concionaretur ad Iudaeos Baptista, aut iam eratῖ vox enim indefinita erat, convenit avernitati significandae δ Sed cur noto nomine non usus est.
Iesum eis eas, iam tune temporis sitisse ι Ec potius ambiguum di ix tum usurpavit δ Non aliabi in Evangelio Ieius dieitur Verbum eo sensurum propusnant. Designari quidem poeerati versis nominibus, appellari magister, lux, via, nominis, sed Ee integrae loeutionis usum inverritisset, si tecta sentiunt Sociniani, hacee enim l cutione , Herbum eris asud Deum, aut simili
unquam quis usus est, ut id segnificaret quod v liiiu: videlicet lesuvi quatenus Dei Verbum, a tequam Baptista praedicatione patefieret , soci
Deo notum Lisse. Vidimus halκ locutionem . πω d ad'-m, suae non raro Oecutrit, idem senare Messe cxm aliquo . Adjungendum nees ii Deo tune temporis, Iesum notum suisse, e
iam quatenus Christus erat s mysterium enim patetictum fuerat Mariae matri, Io ho, Elisabeth, Zachatiae, Pastoribus, Magis, Annae de Simeoni, quin ipse praecursor luet iacie non gnosceret, sciebat in mundo Christum esse. Quod si titue in Evangelio, Et De ι σατ
bum, parum metaphoricum , est iuxta Sminum. veritas, vita, sed historicum decet in principio i Nimirum, clim coepit Maedicare Ioannes, sermonis proprium pertanae nomen anteponeret Christus erat soli Deo notus. Δc Deus ob exi- figurato , usitarum inusitato , notum ignoto. mias dotes appellandus. Uerlim qua de causa Quin de ipsi poetae, licti res in exordio obscur Evangelina protinus eum ista appellatione den se studeant, ut accendam desiderium lectionis, minaret Si Christus Deus tantum est dicendus attamen rem quam tractandam suscipiunt, ita ob munera, cur antequam illa iniret, statim se quido declarant. Arn visa rari emis Traia quos appellat δ Neque enim in errorem volebat im.
prima ab oris Oci se orditur Virgilius. Quo pellere Christianos, quod faceret tameu, su i tur consilio Ioannes posuisset inadiculum Iungens per illum Omnia creata , quod proin ad quod omnes Chtistiani eorruerent iaptimo prium est veti&summi Dei. In dogmate Socia Iimine suae scriptionis λ statim quidem conci niano Iesus primum fuit homo, deinde Deus.
nam aiebat praecursor i Ea vox clama lata ini omnem ergo ordinem perturbat Evangelista ,serto, sed clare intest euatur eam esse vocem:ptimo Deum dicens, ac lecundo imo hominem ejus clamauris, ut omnes excitareraur ad plenu
Iesus per metaphoram esto appellati possit V
tam, quia eius ore verbum Dei promulgaretur,
dc cum de isset signis te hominem factum esse Deum, dieit Deum factum hominein ι nam k. io ubi is Vulgata est; Et δὲrbum ecos aism est, vox lserim legitur in sonte, quatuos Dei potius videbatur dicendu Uerumeta disi ibi reddendam eoatendunt Dis ι se enim emci potuerit Verbum Dei, sensu Socinianoι nempe primunt hunc locum: Er Hrbam earo fisitis per metaphoram sed ut discimus a magistror is Ita elim , ipsis non distilentibus , eserere dctorum Quintiliano, uti non lic t mctaphora, nul reddi possit factnm y Evangelista volens dias aut quia necesse est , aut quia significantius, i cere Iesum ver suisse tantum hominem, usu ut quia decentius, proprium suppetebat Momen. pavit vocem, quae potest sigmficare factumhs Christus. quod designificantius erat; ne ei esse hominem e dc cum diseret eum factum d metaphoricum, sei licet verbum ei conve-l Deum , non usiis est voce ἐγέ-re , sed , Dictatis Volebat enim histolieus, iuxta Socinia-: eras, quae ex se non dicit sactum I um. Quid
117쪽
niani abutiintur patientia nostia, pergamus o thodoxum sensum exponere.
Hoc ero in principis apud Deum. Quae iam diaxerat, repetit Ioannes,volens Verbum ita intelligenduin Deum, ut doceat, sui Illa apud Deum, id est suisse ab eo distinctum 3 etenim poterat Deus, se videri unus, ut it nus non sit, ideo haec distinctio astruenda erat. Ista autem repeturio turpis est tautologia, si non turpiter fallitur Sociniis; quod enim dixerat Ioannes in principio Evangelii iam extitisse Christum Deo notum terat , bae erat in pνineipio apud Deum , id est m sensi Sociniano, destinatus erat Christus p refaciendae voluntati Dei, α huic notus erat, quando coepit praedicare Ioannes. Quasi vetores dissicilis esset ereditu, licet posterior venisset Christus , priorem fuisse dignitate 3 dc eadem assertio iteranda suisset verbis obscuris 3 eum in fia id quod reserar, aperte dicatur. Loquens enim Evanpelista de praeeut sole dicit suille Emminem mistrum a Deo, qui de Christo testim Himi perhiberet; Christum fuisse lucem, hune vero veniit e ut testaretur de luce. Magna 'uidem de Baptisti in animis Israelitatum opinio
erat, sed non tanta, ut praeponeretur huic, cujus se solummodo praeconem declaraverat.
3. Omnia per ipsum actasmos sina in V. sum est nihil, qtiod actum est. Haee simplieiter
credimus ut enuntiata sunt. Sentimus omnia a
Deo facta esse per Verbum suum. Sapientia, numirum Verbum ipsum divinum, de se id dieit
Quanda, inquit, appendebatis amota terrae, eum eo ream cuncta eMnponens. Haee oinnio de Verbo Dei creatore ἀω- nova ae me ,
ut loquitur Philo, omnium animis indira erat antequam Ioannes scriberet ι ut si filia esset , non eum deeuisset hane confirmare. Non semel a Paraphrastis Chaldaeis proponitur . Apud Isaiam, eap. s. p. ra. ubi in Hebraeo Iegitur a ago fres terram crb minem suis eam crea G, in Chaldaeo est, ego iis Hrbo rara feta terram, e
hominessupre eam creavi. dc cap. 41. s . II. luHebraeo lepitur, manus mea fundavit terram,
apud Chaldaeum autem, Arri meo onda iste ram. Quibus consona iunt innumera loca utriunque foederis. Omnia in sapientia fecisti, exclamat Psaltes regius Deum alloquens, piat. Io . s. et . quae verba idem sonant iuxta phrasim Hebraicam , ac fecisti omnia per sapientiam
An apertius Iesus poterat signifieati creator quam illis Apostoli verbis, a. Corinthis
V.υusim. Deus die a Rias Leurva os rivis insitio, qu---nstituit haredem Μώυersorum, per nem foete O faeculas per saecula totus mundus antelligendus est, ut patet ex versu tertio capitis
undeelini a Fida intelligimus aptata esse faenianis. Dei, ad Colossi, cap. I. I 6. in 'so condita μην universa in ealis O in terratis, bilia Oia visibilia. Alia omitto; liquet a tem id proprium esse 'lius Dei, ut sit creator, sum Dominus faciens omnia , inquit Deus apud Isaiam , cap. 44. P. a . extendens caelos se
Ius, stabiliens serram, nullus meeum. Vesebum Dei non extra Deum est, ipse Deus est, er . 's.factum .st nihiI quodfactnm est . Qitia dixit Ioannes quod omnia Verbum fecerit, ne quis existimet quod de Spiritum sanctum creaverit, apponit quod omnia per ipsiιm facta sint. Et quae omnia δ quae facta sunt i perinde ae si diceret. Quod si quid est ex natura condita, illud factum est a Verbo: Spiritus autem qiria non est He υεν - ους φυγιιις, non factus est ab eo. Itaque linevirtute Verbi nihil factum est quod factum est; 'L i ac factae. Η- Τh phylactus, qui aeeusat Pneumatomachos particulam illam, quodfactum est, puncto distinguere ab eo Quod praecedit, & ad tequentia referre; ita ut pest illa verba r Osine imo factum est nibit, uncto interposito nova sequatur sententia, quos
tur , apertum eth id unum comi ari ab Evangelista , nullam rem non esse a verbo ereatam s ita de Spuuu sancto non sermo est, nisi aliunde coli
stet accensendum esse numero rerum creatarum squod absurdum est eo late de Spiritu Dei non
nullae de sapientia esus . Apertum, inquam , est id unum confirmari, nullam rem creatam extare cujus Verbum non sit opifex a quod notandum adversus Hereses quae adseribebant nescio cui fictilio Dincertarum rerum opificium , quasliaereses constat ex allegato supra Irenaei testimonio Evaliselistam suseepisse confutandas. Haec sie exposita cohaerent cum anterioribus di subsequenti se Verbum enim Deus, creator est; cte mundus proprium opus ejus , in quem ut in propria venerit. Non ita est de in te pretatione Sociniana, juxta quam Joannes per git loqui obscura de pugnantia a vult enim Soelium non alio sensu per Verbum omnia esse cr 'tar quam eo quo restauravit homines, videlicet spiritali modo. Istam creationem spiritalςm non negamus, quae Hali non adversatur: imo conveniebat, ut qui secerat homines, idem perditos reficeret . Si autem haec propotatio, omnia per octa funt , restringe da esses , quae sequuntur in Evangelio limitati isnem aliquam attulissent; qui enim cum iudicio scribunt, cum rem patentiorem quam uecebat exhibuerunt, deinde aliqua oreptione contra hunt. Tantum autem abest, ut Ioannes innuata se fieri seditionein de retia illa ereataone, quaiti Christo simus nova creativa, quin omnem Exceptionis amovet suspieionem r O sine ipso , inquit , factnm es nihil , si de spiritali creati ae loquGRtur, describens Iesum telai E ad illud
118쪽
empus quod Indicabat ex placito Socini, nen Ulterito tempore loquebatur; unde eum postea principium Evangelii , non debuit dicere intuetur praesens tempus, illud nuimirum quo
ρεν ipsum facta sunt, aut sobant, sed facimda scribebat, di quo querebatur quod omnes honerans . Etenim eo tempore , quo Jesus apudJmines Iesum non agnoscerent, mutat tempus Deum erat, hoc est ut placet Socino, notus eratis. 'OIux, inquit , in tenebris iacet, O tenebrae soli Deo, iam quidem erat destinatus muneri eam non comprehenderunt. In interpretatione S
suo, sed illud nondum implebat . omnia periciniana omnes partes Evan*elii sunt veluti scopae ipsum fieri non eontigit nisi postquam xcepit dissolutae; ad quid enim eum repraesentat Eva docere . gelista Iesum muneri suo jam destinatum & jam
. In ipso vis ero, G v erat Mabomia existentem ante conciones praecursoris, ea epi- ..in. In eleationis mundi descriptione duo prinitheta applicat Christo , quae ei non conve- clara Dei opera recensentur, vitaKlux, quibus niebant, nisi postquam ipse concionabatur ρ Iavitam dedit omnibus viventibus & lucem mun-lsistemate autem orilaodoxo haee arcte eohaerent sdo , solem lueere siciens. Omnia movet Deus sinec decebat Evangelistain elim loquebatur de in ipso vivimus, clim ergo opἰficem mundi Ver-lVerbo antequam homo fieret, flere eum esse mistam declaraverit Joannes , secum cohaerens, di-lctorem vitae S: lucis, sui homines poterat amo eit in eo filisse vitam di lucem unde cogitan-ltis di peccati tenebris invitam&lucem te vomis dum dabat, ab eo a quo vitam corporis accepi Lire. Ergo miratur quod elim luci ubi creata est, semus, de accipiendam vitam animae, di lucem tenebrae olim cesserunt, statim ac Iesus, qui Veris
mensis sicut S: eorporis ι merito igitur idemibum est Dei, illuxerit mundo versanti in pece Evangelista in prima sua epistola Iesum appellaritorum cali ne , non agnitus sit . Eι lux, inquit,
vitam aeternam ,& Petrus in Actis, eap. 3. P. I in t nebristaeet, O tenebrae eam non estmpr et auctorem vitae; quem se ipse Iesus probavit,iderunt , nimirum quorum cor obtenebratum suscitans mortuos propria potestate , ut dicit Jo- erpt, lucem non admiserunt, sic decet interpre-annes s cap. s.', a 6. S/cue -- patere habet via tari illud non eomne ieriderant. Verbum Graecur1am in semetips t fila dedit Ofilio habere vitam in quo ibi utitur Jbannes, interdum semetipso. Iesias, inquam , ubique se dicit vitamisigoificat fructum consequa, re ipsa mirum est eae& lucem, idem autem qui vita hominum erat,ieutiisse homines In sole , di illis perinde suisset
di lux eorum erat. Qua coniunctione vitae & lu-imen& tenebras. Sunt qui se interpretantur Vese, cis videtur Evangelista arguere haereticos illosibum , ut Ioannes indicet tenebras noni qui falsam scientiam venditantes se Gnosticos dialobruere potuisse & obseurare lucem. Verbumi ci volebant . Illi diversos , ut loquebantur Graeciim potest pati hunc sensum. Jesus no . Fonas fingebant, quos & λβ.e appellabant,fignotus venit quem praedicaverit praecurser. . inter quos alium vitam , alium . nigenitum, ε. Fuit homo miser a Deo , eui nomm ero .i adium servatorem , ilium munia opificem, alium Dannei. Stati in Evangelista sermonem facit dei chra iam, alium Id, ni esse statuebant, ut videretpraecursore , a cujus praeconio, ut dixi irrius, lav. est .apud Irenati m. Hos iit consularet Ioannes,imit initium Evangelii Gi r Christi & praecumuoi μ eidem Ie se congi uere omnes istos titulosisoris proponit disci ἰmens nudo di aperto serisi scribita di tribuit quae de se dicit sapientia apudlmone denuntians Ioannem Baptistam, a Deo ui me taveneris , Invenire vitam,tquidem missum qui praecurreret filio ejus, sedi haruriet fatalem . Domino . Diximus Verbum non fuisse illam lucem . qua tenebrae nauari
divinum in omnium animis lucere ι unde Cle-lsugandae erant. niens Alexandrinus Verbum vocat solem animae, 7. Hie venit is testimoniam, ut testimantam nullis, inquit , celatum est Verbum , lux est eo spei hiberet de tamine, tit Omnes erederent perita
munis, omnibus illucescit hominibus. Hoc est lum. s. Non erat ille itiae , sed tit t/stimoninmquod ipse Iesus docet nos In Evangelio toties se perbis ores de tam ne . Explicat munus praecurso lucem mundi declarans, sicut ipse nomine sa-iris; scilicet perhibere testimon um Chiillo. ut pientiae loquitur in Proverbi Is Salomonis :iomnes certo scitent Iesum esse prophetam a q)o Meum est tresilium aquilai, mea ess prudentiatdocendi erant; sed non ideo loannes erat lux,
. Cr fortitredo, per me reges νegnant , Olegum eo thaee verba a sua naturat; significarione non de- . ditores iussa decrenunt, peν me primeipes imperan riu torsitent adversarii, quia noli adversantur prae- . cm potentes Leernunt iustItiam. Haee omnia uno judicatis su is opinionibus . Non multum periculi, verbo expressit Iesus, stim dixit, Ego sum lux ela; ne Christiani Errarent circa Ioanneins 'undei mundi. igitur loquitur de illo Evangelista liquidis vet-Quid adtae Socinii GJesus tantum erat vita Jcibis, Jesum veto per ambages repraesentat, qui- lux, quia vitam patefecit, nempe Evangelium,ibus solus Socinus , ut purat, non deceptus est. , quo homines illustrati sunt, sed eum hactenus v. Erat lux vora, quae illum nat omnem h
. vςque se , neque doctrinam sua ita patefecerat Ie-iminem venientem in htine mundum. Revertitur, ira , si Ioannes Socinianus erat, cur non potiuslEvangelista ad Dei Veibum , quem iterum dicit. dxislit, vita erit ese lux hominAm. Sed de pt lesse veram lucem, id est ipsam lucem , quae illu
119쪽
minat omnem hominem 3 lucem , inquam, interiorem , quae sapientia dicitur, qua filiam vero , justum iniquo secernimus , hac luee nullus homo veniens in mundum earuit a cujusque enim hominis mens luce Verbi collustrata est. Hie autem ambiguitas est in textu Graeco , ob neutrum genus nominis oe, participium enim re. serti potest vel ad vi -e, de sic reddi versiculus iller illumInat omnem hominrem veniant inmisndaem , quando scilicet lumen illud oritur mundo. Vul Plus interpres retulit in ad δ ἀνθρωπιν lenis clariori & sine ver rum trajectione , quam inducit alia interpretatio. In senisti autem Sociniano sui Vulgatum interpretem
repudiat, debuisset dicere Ioannes , lux quae illuminatura erat omnem hominem , quando ex ritura erat mundo; non adhibens vocem
menrent, sed , eum , Taeterquam totus ille vetsculus si additio Inutilis a nam sIesus tantum homo est, non opus erat ut addere-xur , venientem docuisse; elim id absens praestate non potuisset. Nec cum venit, hoc est eum natus
est , omnem hominem illuminavit, siquidem non eoeperit praedicare nisi triginta & amplitas annos natus, sive potius eum abiit, tune potissimiam mentes imbuit doctrina; unde ipse direbat discipulis sitis, expedit vobis ni ego iam. IADeutio illa, viniens λ mundum, in Iudaeorum loquendi consiletudine idem sonat ac nasci, ut viti periti observant prolatis testimoniis. ErMadsiluit Ioannes Verbum vetε lucere in animis
omnium hominum quotquot nascuntur . e. In mundo erat, O mundus per ipsums estis est, est mundus eum non egnaυit. In mundo erat nempe Verbum: illa lux pim ab initio pra sensi eadem virtute qua mundum creaverat conservans, solem luce te siciens, & inse in homin, bus lucens. Quin etiam serma visibili inter homines cpiandoque versatus, ut sit pra dictum est,
mirum . inquit Maldonatus , quanto eo ens. terra Interpreter de Verbo antequam earo fieret,
hune loeum intelligant. Verba elarissimi interis pretis allego, ne quae dicimus de Verbo divino quibusdam videantur nova, repetit Evangelista mundum sistram ab ipso, exagerans vitium ingrati animi ejus qui non agnoverἱt sactorem suum. Alii loeum hune de ricto incarnato imtelligunt, quem queritur Evangelista non ab h
minibus exceptum,quando earnem induit. Quod vitium arguens, iterum addit: tr. In propria venis, eum non receperunt, in mundum, suum opus, tanquam in domum sitam , iat σὰ υ- ,
Da ; de homines proprii ipsus domestici, qsos
creaverat, non eum receperunt, mundum a Verbo factum dicit socinus,quia per Christum resorismatus est, sed eo tempore de suo hic maestio est, nondum ille mundus spiritalis subsiste t ι ergo Verbum non in alio mundo erat quam visibili, cujus ergo factor. Nee constaret sbi Evangelistas hune mundum visibilem non inteli geret; nam
homines reformandi, scilicet mundus per Vesbum factus agnovit Verbum ν ergo non contigie ut a mundo quem secerat, non agnitum si verbum. Et quoniam mundus ille non anthiactus est, quam ubi praedicavit Christus, inpropria non venit, sed in ea quae aliquando erat sacturus sua . In interpretatione Socini non possitnt homunes diei esse peculium Verbi, nisi quos doctrina
sua secit esse discipulos suos ergo ita salsum esta suis non esse receptum ι nisi creator omnium statuatur malorum aequε ae bonorum; ut justa causa sit admirationis. homines non agnovisse Verbum auctorem vitae M o cum bos cognoscat possessorem suum. Per propria, Φὰ υ- , non intelligit S Inuidia mkm ; sed eam esse vim huius vocis certum est ex multis Ioeis saetorum codi eum. Apud eundem Ioannem legimus, eap. t 6. y , venit hora uedispergae ni unussu*3ue In propria, εχ σὰ υια, nimirum quisque in suam possessionem. Et iret Actibiis, eap. 2 i. ν. S iuἰ autem redierunt In μααασtas , in I iam possessionem: ut Christus mu
dum ingrediens censeri non possit in propria venisse, nisi mundus ille visibilia sit proprium opus suum , aut propria haereditas , in quam dicitui
apud Matthaeum, cap. 23. velut haeres venisse. z. mos uot autem reeverunt eum, dedit eis
potεstatem situs D.isiret, his qMI eretant in nem ne eius . Attamen quamvis plerique Christum non receperint , non seu stt, venit , a quibusdam
enim receptus est. Quotquot autem reoeperunt
eum, sive Iudaei, sue gentiles, dedit illis pol statem, , ius, ut fierent filii, sive potilis , ut tanquam Fili Det haereditatem regni caelorum adipiseerentur. Terra promissionis typus hujuς regni, olim iis solis data est qui essent mii Abrahae, Isaae Ela Iacob seeundum carnem ι regnum autem caelorum euicumque , cujuscumque pro
piaeas, datur; modδ eredat in nomine ejus sin Graeco fonte, in nomen ejus ) scilicet Iesum pro Christo agnoseat. Rui Christum per Baptismuiri induimur, jus quid em habemus filios Dei fieri ,
sed non omnino sumus, donee gratia ejus veram Dei imaginem efformaverimus in nobis . t I. Qui non ex sensu ibiar, neque ex v alnntate carnis , neque ex istantata viri , sed ex Deo nati sunt. Periphrasis est natu talis generationis, quae ex sanguinibus utriusque sexus, eique adjuncta carnis eoneu pistentia . quam Joannes voluntatem ea mis appellat , ut plu rimum proficiscitur. Veque ex volnntate virῖ, ex homῖnis eonevpἰscentia , qui impetu carnis de desiderio eorporeae delectationis ad eon cubitum sertur. Nomen Graecum 3 6 α .lLatinum voluntat, respondent Hebraeo my α pherx, quod significat voluntatem, desidevium , delectationem , de alia . Alii per votantatem vidit intelligunt actum , quo aliquis alterius
fieri potest filius adoptione, aut institutione v ii, x ui filium qualem vult ec haeredem instituit. Scia
120쪽
Lia ER II. CAP. I. Verbum caro factum 81 m
mi iret fimue Weneratio ex stirpe Iudaica , neqMadoptiones factae per Iudaeos, emciunt ut aliquis sit haeres repni eaelestis , sed ipse Deus. Quisque
etsi iree Iuclaeus naiu , nee proselut usi hoc est nec Iudaeus fictus, pote it reputari lilius Dei, modo credat. His doctrina umque statuit in Evangm lio , cui quisque patet, adoptione filius Dei est. r4. Et Verbum eare factum est, O babitavista nobis r edi vidimur gloriam elus, I riam unigeniri . patre, plenum grariae se veritatis. Verbum, inquam, illud ab aeterno apud Deum Deus, earo Daum', id est homo fictus est ιnam saepilis in scripturis homo dicitur earos quod nomen eo in Ioeo aptum erat. Etenim Joatines significatum volebat, Verbum Dei se conspicuum pra fuisse , earo autem hominis di non ejus mens oculis eorpom conspicua est. Vox qua utitur, idonea quoque erat ; nam eum memine restagante , reddi possit, factnmeam notionem animis ingerit, ut id quod prius Verbum erat a coeperit esse homo quod antea flon erat , quo sermonis genere confirmatur verbum Dei esse rem Libsistentem , de a Deo patre distinctam, quae venerit in mundum de habitaverit internos. Verbum autem cum earo fictum est , non desili esse quod erat 3 neque enim omnia quibus contigit ut nova fiant , prorsus desinunt esse, uod accidit aqtiae einit vinum fit, quae non am-i is aqua eenseri potest. Etenim res nova fieri potest, vel per eonversionem naturae . vel per eon unctionem eum altera re sine permixtione diconfiisione. vel bum cato sachim est, scuta nuniae& corporis unione fit homo. Pariter ex eo quδd vertam dieitur eam factum , non poteratri pollinaris eoncludere, Iesum non habuisse anima a ,sed tantiim carnem hominis, scriptura enim sterimique a parte totum nominat s ut cum diu
tur. Genes. i 8, Ecee pro eo quod est omnis homo , dicit partem, scilicet animam. Et iter iam a carne nominat totum, ut qnando dicit ι vid Hι omnia eaνα salutare Dei. Convincitur autem di Nestorius ex hoe dicto Ioannis e Vobum emro factMm .st; quod idem valet ae a Verbum factum est tumo. I nsuper eum non dicat Evangelista r Herbum μνε apparuit, omnes haeret iri, qui Veritatem carnis, sive naturae hiimanae negant in Christo, convincuntur. antam factMm est quod sumωι nos, titi nos p.rfectet esse quod estine, inquit Irenaeus. Sive Deusfactus est homo, ν homo Rerea Deus, ut loquitur Clemens Alexans rinus. Verba illa : Ei haMaaυit In nobis, multam emeaciam habent, Ze eonveniunt proposito Ioannis 'qut patefaciendum his et erat , quod Verbum piid Deum fit bsistens in tetra, venisset. I e la ergo ut G Deo praesente loquendum illi erat. Expendamus verba Graeea ἐσκιύω- - ουμῖν. Ve hum Graecum idem latio de lignitisat est cum Lamy, T. .
Hebraeo si haehan. Cbaldaeis autem majestat , Dei praesens ὀieitur seMechina, ni initum 'quoties se praesentem Deus testabatur Israelitis ,
apparebat in nube quam ut tabernaculum inhabitare videbatur. σκηνοῦ Graecis est raberna Ium . praesentia autem maiestatis divinae dicebaturri νι. Dei. Sis in Exodo , cap. 24. . IG. Et habiata υἰς gloria Dei super Sinai tegens illum nube, di cap. V. p. 32. operuis nubes Tabernaculiam teia
stimonii , O gloria Dom ii implevit illud. Climitaque caro, quantassumpserat Verbum Dei ,eia et veluti Tabernaculum ut Templum , et ς nimajebat Jesus, solvite Templum hee, loquens de suo corpore, tunc veth dicere potuit Evangelista , Et vidimus stiriam eius, quod fuit complementum antiquorum vaticiniorum; sic enim Z charias, cap. a. io. Latare silia Sion e quia ecea Us venia ,-habἰtabo in medio mi , ah mmians. κατασκ&ιασω - μον σοῦ. Ubi Chaldaeus habet, Eeco enim νevelabor, o colloeabo marsalem meam in madio tui, dicir Dominus. Non praetermittain quod eἰrea vocem sib .ham observat Maimonides more neυocum, cap. a s. primae partis . . toribuitur, inquit reeatorι, ad exprimendam scilices habitasionem, vel eonvomorationem majestatis o providentia ipsius in I eo aliqua. Ubicumque enim majestatis σprasentia suae signa collocavit, aut tibieumque habita
re facit Πουidentiam suam, ita dieitu ν habitare. Tune veth suit nobiscum Deus. Ideo Iesus dicendus Emmanuel quippe verus Deus, ut filius unigenitus Dei. Inὸe argumentum petit Theophylachus adversus Eutychem. Qitoniam dixerat Evanselista Verbum earo factum est, inquit Theopnylactus, ut ne quis suspicetur, quod una natura facta sit Christiis, ideo subest i di habitavit in nobis , ut ostendat duas
naturas , nostram sei licet ac Verbi. Nam si ut alterius naturae est tabernaculum, se alterius
is qui inhabitat in eo r ita de Verbuiri in nobis habitate dicitur, hoe est in nostra natura , de alterius est naturae suam sit noli ra. Ergo de si nus sit Chiillus s.cundum hypostasim, sue secundum personam , secundum naturas tamen duos Deus videlicet de homo, sicut anima dccaro unus est homo.
Porio quod dicit Ioannes; O tiamur H riam ejns quasi unigeniti a patre , sapientia Dei hoc sibi proprium laniit , nempe se genitam a Deo dc dilectam Deo , quod utrumque signat vox μ- ψ.t. Illa quiaem partieula ώς, quasi, movere posset dissicultatem; sed advertendum non sollam similitudinem sed ruvetitatem fgnificare, ut multis exemplis probare posscimus , sic Num. cap. II, st. II. νυ
enm est murmων populi quasi dolentium, id est
vere dolentium . Ei d. lib. 2. cap. 7. p. a. ipse enim quasi υiν verax o timent Deuno. Id est vere talis, particula Liraeca ώe respolidet Hebraeae