장음표시 사용
81쪽
rant ; qua δέ ex conditione Deus promoverat Davidem toti genii imperaturum. g. Et pastores eranι in regione eadem vigilanis 1eι, O eustodienter vigilias noctis snper gretem lsuum.Pastores erant in viciniaBethletiem in agro
agentes Eccommorantes noctu . Ea vis est verbi ἀγριωλουντst, ut fgnificet pernoctare in asVis squam cum interpres Latinus non satis exprimat,
sunt qui putent legisse in codice quo usus est,
ἄγρυπιοῦντει, vigilantes s quod verbum occurrit in epistola ad Hebraeos, cap. Ist. l7. Past
res illi eustodiebant vigilias noctis super gre-sem , ut fit in eastris more militum , partientes inter se noctis tempora, vigilabant vicissim adversus incursus luporum S serarum aliarum . Nox in quatuor partes dividebatur , quarum
quaeque diceb tur vigilia, se vigilia prima est
prima pars noctis. Verisimile eli statim nato Domino Angelum eonvenisse pastores dum pernoctarent ι unde merito colligit ut Christum ni cte nar um esse s coniunctio enim pastores erans indieat eadem hora qua Maria peperit Dominum tune pastψres noctu vigilasse super greges suos. Addu eunt interpretes illud sapientiae cap. 18.
I . cum enim quietum silentium tenerenν omnia, O nox in suo eursu medium iter haberet, omni oren ν ser notuus a regalibus sedibus Sed eo in loco agitur de Angelo exterminatore, qui media nocte totam pervasit AEgyptum, primm genitos AEgyri torum interficiens. s. Εν eteo Angelus Domini fluit iuxta illos, O claritas Dei eireumfulsit illos, o timuerunt timore magno. Sic Deus amat illucere pauperibus, quos amor laeuli non obcaecat. Tenebras
offundit oculis si perborum, qui procul dubio
parvi fecissent infantem si vel in illum dignati
essent oculos contieere quem vidissent natum ex pauperculis parentibus; quos nee hospitio quis voluerat excipere. Claritas autem illa Dei quae sircumfulsit eos, non erat simplex splendor qua
lis est solis, qui fili serit circa illos, sed utruns
habet κυεια, gloriae Domini . Quo nomine tum in veteri,ium in novo scedere denotatur era
sentia divinae majestatis . quam eximia aliqua iux testatur. priuii gloria Dei, idem est ac Deus se declaravit praesentem sol gore, fulguriabus, nube insolita. Illam autem gloriam Dom/ni interpretari lieet de gloria Chrisi, quem A gelus protinus Dominum vocat ; ut ipsa gloria Christi, quae latebat in spelunca, eruperit in viis cinia. Non mitum ergo si tanta gloria perculsi
pastores timuerint timore magno . Mortis per iaculum adire credebant Iudaei, quot es Angelus Domini se conspicuum illis praeberet ι ut jam
observatum est. ro. Ea dixit tuis Angeias e nolite timere t Ecee enim evangeliu vilis gaudiam magnum, quod evit omni' opulo. Bonum nuntium assero proximae salutis, quod jurundissimum esse debet omni Israeli,qui populus Dei est. Etenim hos gaudium
persentire non poterant quibus nulla spes facta fuerat Chtisti venturi. Nisi vi morbi comperta, ars medica qua sanavit, quanta est , aestimati non potest; nec quo gaudio Christus servator excisplendus esset nisi postquam exploratum nos eius auxilio indiguisse, dc unde tanta eius in terris
expectatio. Populus vero Dei cumulandus erat gaudio, audiens, t t.quia natus est hodie vobia 6 υaιον, quι est chrisus Dominiss in Hiitate Diis
υId. In hac die, hac hora natus vobis Messias exspectatus, a quo servandi estis. Dominis,. Qi id ibi nomen Dominus significat; nisi idein quod Detii Modo Lucas hunc Angelum appellaverat Angelum Domini: nune ipsi Angelus Messiam appellat Dominum 1 quomodo sci re ipsa Chii liis cooesset filius Dei, Dominus Angelorum a quibus adorandus, ut adstruit B. Paulus p Angeli ministri sunt summi Dei, cuius nomen magnum Ie-hουαNon dicit Angelus natum Dominum Bethlehem, sed in civitate David a ut hae appellari ne advertant pastores ibi natum mittam, unde
oriturus erat, juxta anticua vaticinia. ra. Et Me vobis signum. i inruonistis Infamem
pannis involusum, , positum in praesepio, hoc signu ira non commovillet vitos quos solus divisitarum splendor perstringit. Non alius indieatur servator, quam pauper : praedixerant prophetae hunc despkiendum r congruebat itaque illi pa pertas, qui repudiandus ellit. Ne autem natum Dominum quaererem in palatio Herodis 1 aut i tam Bethienem perreetarent passores, indicatu eis locus 3 Invenietis ... in trasetis, is σὴ φατνη δquare verisimile est praesepium t Ilud suille noti umum; si speluncati, notissimam omnibus p ratam, quibus diversoria urbis non essent ape ta . Alii putant non desig atum ab Anmo i eum, sed esse vaticinium,et euntes Bethlehem,sore erat ut ineiderent in praesepe ubi baceret puer pannis involutus; quale est illud vaticinium
Samuelis ad Saulem. I. Reg. cap. Io. . 2. cium
abieris hoce a me, in υ νει coos iares h x3a so pulchrum Rachel ere. 13. Et subii. facta est eum Angelo multisa
da militiae ealsis ι-dantium Deum er dicen sium. Angeli dicuntur milistaeaetistit, ut eredo , ob multitudinem suam, qua Deus velit
ti acie ordinata sti Ptur. Millia enim mill uirim ni strant mo qui in scripturis exhibetur sub imagine sortissimi bellatoris ι qua nulla alia occurrit animo imago dignior. Ita Iacob, dum videret Anselos Dei ascendentes de descendentes , dicebat eastra Dei sunt hae o G
i . Gloria in alii mis Deo, edi in terra pax hominibur bona υo raris. quasi dicerem : ovat et
caelii glorificet ut Deus in caelo ab Angelis. An tithesis O in sarra, admonet illud in altissimιs non denotare ibi Deum esse in atri simis, sed D una in altissilvis celebrandum pariter di in terra , Q qubd benevoluta se ho itinibus ostenderet α
82쪽
δlta Dei tape est majestas eius praesens. Sed ibi
non dicitur xtim a Dia , sedglisia mo. Ita ibi laus est Dei; quasi canerent Angelii laudetur Deus in caelis, laetetur terra 3 quia Deus hominibus favet, pro ut habet vulgata , quia pax, id est selicitas, venit hominibus bonae voluntatis. Auctor vulgatae legebat L AMM : nune leo itur in nominativo Nomen autem illud lonat
idem ae benetoiantia, sive eomplaeentia a verboe istam . in F in qua mihi e-νι acni. Respondet hoc Nomen Hebraeon ra
sen quod sepius 1 LXX. re editur autem est beneplaeitum , famor. Iuxta lectionem hodiernam codicis Graeei, se canticum Angelyrum exponi pbtest i Gloria in cietis Deo sit, di iaterris pax, de bona voluntas, nempe Dei, sit e ga homines. Laudetur Deus in caelis Ec laetetur terra, quia Deus ostendit se benevolum homini. bus. Iuxta Latinum interpretem optabant Angeli ut esset pax hominibus bonae voluntatis;non voluntatis humanae, sed Divinae, iis nimirum qui Deo cati sunt lita ut sive legatur vel Co- αἱμ ,idem sit sensus.Etenim locus iste non intellia gendus, quasi his tantlim pax optaretur, qu xum voluntas iam bona erat: imo Deus ipse prior dilexit nos, Et misit filium suum in mundum ut perditum servaret; eui oratulabantur Angeli,smul Deum laudibus eelebrantes . caelum autemtar faciebar quod vile praesepe oeeuitabas. s. Et factum est tit Lee runs ab iis Angeli
in caelum: pastores Aquebantur ad invieem t transeamus , tisiue Bethleem, edi videamus Me vrmbism quod factnm est, quod Dominus ostendit nobis. Iam diximus urebvim usurpati ab Hebraeis pro re. Transeamus usque Bethlehem, ut rem videamus,
quam ibi contigisse Dominus nobis perAngelum
suum significavit. Isi. Et venerMnt festinanseMinvenerunt Mariam Oloseph O infantem positum in praesepio. Rem se se liabere ut praemonuerat
Angelus, deprehenderunt. 7. Videntes autem cst gnoverunt de veνbo,quod dictum erat illis datu
νο hoe . Ex ipsa re certiores sacti sunt, vel notum secerunt, sive divulgaverunt quod viderant.Veμhum διο δεισαν ambiguum est, reddi enim potest, eunουιrunt, simul de nota feeerunt . Nempe quae ab Angelis dicta erant de puero, sparserunt in vulgus; qui sensus magis cohaeret cum
iis quae sequuntur. ig. Ee gmnes qui audierisnt,
mirati sunt ; O de his qua dicta erant a pa- floribus ad illos a qui audierant pastores dum haec ab illis enarrarentur, mirati sunt de his, sive eirca hae quae dicebantur, ἐθαύμασώαλὰ σλαλε δετε, . conjunctio O abest a sonte Graeeo .
s. Marria aurem e servabar omnia verba hac,
ς nferens in eorde suo singula haec dicta iaciaque, sive res istasi υ.rbum enim Hebraeis idem est rra Latinis. Haec inquam omnia , Angei rum apparitionem pastoribu , horum ad praesepe
concursum, caeteraque omnia in animo reponebat , dc secum expendebat . conferre in eorde suophrasis est non insolens in scriptura pro eo itara secum o considerare, ut videre est. I. Res cap.
ao. Et reversi sunt pastores glorifieantes O Iam
dantes Deum, in omnibus qua audierant O Oid
rant, sicut dictum est ad ill3s . Non tantum signa visibilia quae illis apparuerant, intelligit Evangelista, sed multo magis illa quae audierant past res ex Josepho dc Maria congruentia eum dictis Angeli ι viderant enim consentanea auditis depraedictis. ai. Et postquam consummaιἰ sunt dies octo are
sus, quod vocatum est ab Angεla, priusquam itantero eaneiperetur. Impleto tempore quod ex lege erat circumcisioni praestitutum, nimirum tiavo die, ut dicitur : enm eo leventων dies Penis
tecostes, pro die ipsa Pentecostes; legitimo i quam tempore circumcisus est puer, ut intelli gendum relinquit Evangelista . De more et imis positum est nomen eum cireumcisus est. Videliacet vocatus est Jesus, quo dixerat appellandum Angelus priusquam conciperetur ι unde collia gunt quod non coneeptus sit antequam Maria
assensum praebuisset dicens Angelo , far
Circumcidendus erat Dominus multis de eauin sis. De similitudine peceati damnandum erat pe catum, ideo non alius quam homo dare Deo potis
erat meritas poenas, itaque debuerat Dominus induere earnem nostram. Hanc traxerat ex semiis
ne Abrahae, cujus posteri tenebamur lege circumcisionis valitura usque dum novam praeciTret Deus circumcisionem non manu factam, scialicet de ostionem sordium carnis, cujus primcircumcisio, quae erat depositio superfluae earnis vus suerat. Igitur ut Dominus similis prorsus est et eaetetorum Iudaeorum de in eodem habitu inveniretur, earo ejus de more octavo die juxta
legem ei reumcisa est, praeterquam parentes eIussi huic legi non paruissent,obnoxii poenis suissent,
ipse non uti potuisset eonsuetudine Judaeorum, frequentare Templum, in illud intrare, de sacrotum fieri particeps , excludebantur enim omnes incircumcisi Templi atriis interioribus de sacris. Ut ergo posset obire ministerium suum trecess rib circumcisus est. Circumcisione autem fiebat
Iudaeus, id est debitor universae legis faciendae, ut statuit Paulus ad Galatas, cap. s. s. I. Etenim circumcisio erat professo Iudaismi ι unde ludaei statuunt neminem Mosaicis legibus tenet; , nisi post hanc prosellionem. Viri autem circumcisi ossicio nulla in re de suit Christus. Inutilitet inquit Theophilactus, quaeritur ubi sit absecta illa particula carnis Christi, nam quae
scriptura tacuit, ea quaerere non oportet, pra, serum ubi nulla utilitas. Hujus regulae memor. studiose lector, nunquam a nobis quaeras, quκ non opis est humanae retegete, aut quae Ietecta
83쪽
44 COMMENTARI Us i N HARMONIAM '
Magi excitati noa sella veniunt Ierusalem , adoraturi regem Iudaeorum I qtiem illa significabat natum . Horum adventu Herodes G cum illa urbsi perturbatur. Stella autem duce perducti Bethlehem ubi natus Dominus, huic sua munera osserunt. MATTHAEUS, Cap. I. s . I-II. 1 I, D h. I ' ergo nares esset Iesiis in Bethlehem Iuda in diebus Herodis regis, ecce Magi ab Oriente venerunt Ierosolymam. a dicentes : Ubi est qui natus est Rex Iudaeorum vidimus enim stellamons in Oriente, & venimus adorare eum. 3 Audiens autem Herodes rex , turbatus est, & omnis Ierosolyma cum illo. 4 Et congregans omnes principes sacerdotum, & Scribas populi, sciscit batur ab eis ubi Christus nasceretur.3 At illi dixerunt ei: In Bethlehem Iudae. Sic enim scriptum est per Prophetam. t Meh. 3.1. 6 t Bethlehem terra Iuda , nequaquam minima es in principibus Iuda e ex te enim exiet dux, qui regat populum meum Israel. Tunc Herodes clam vocatis Magis diligenter didicit ab eis tempus stellis, quae apparuit eis.
8 & mittens illos in Bethlehem, dixit : Ite, & interrogate diligenter de
puero et & cum inveneritis, renunciate mihi, ut & ego veniens adorem eum. 9 Qtii cum audissent regem, abierunt : N ecce stella , quam viderant in Oriente, antecedebat eos, usque dum veniens staret supra, ubi erat puer. io Videntes autem stellam gavisi sunt gaudio magno valde. II Et intrantes domum , invenerunt puerum cuin Maria matre ejus , Mi puer. 1,.io. procidentes adoraVerunt eum e & apertis thesauris suis obtulerunt ei munera, aurum, thus, de myrrham.
I 2 Et responso accepto in somnis ne redirent ad Herodem, per aliam viam reversi sunt in regionem suam.
SU M M A imis quasi permixta sunt in ortu
Dominis cunae enitia ms non potuere O Hiitiores esse sinul oc clariores. Recursetani. n o imago pueri in praesepio jacentis inter sce. num di paleas , verum eaedem cunae maximai latitate splendescunt ι neque enim tantum in arguto Iudaeae circa Bethlehem celebrantur ab Angelis 3 sed di stella nova in caelo radians eas praedicat in legionibus remotissimis. Illa excitavit Naros lit adoraturi puerum Hierosolynram venitent ex orientalibus plagis , quitum causam prosectionis reddunt, di significant sibi visam stellam, quae portendebat natum esse hunc rerem eximium, quem Iudaiexpectabant a stera non poterat quin comm iis Hierosolymis riin, Or tantae rei omnium im-rteret aures ι ει ita natum esse Dominum ubi l .e Personaret; qi od contigit fieri.
da in diebus Hriodis rogis, ecce Magi ab Orι-- re venεrunt Hierosolymam. In fonte Graeco legitur in Bethlehem ἡ ἰουδ - , Iudaea, lectionem nostram probat B. Hieronymus ut magis cons nam veritati , neque enim, inquit ille, ex ira
ludaeam alia est Bethlehem; sed Iudaeam sumit in lata sua significatione pro omnibus Trisbubiis; fatetur enim fuisse urbem ejusdem n minis in Tribu Zabulon a di ideo didum Bel l hem Judo id est quae esset in Tribu Iuda. Ita
diebus Bisodis νrsis. Hebraismus est pro temps' re Herodis regis i nempe regnante di adhuc vivente Herode manno, qui iδ eo appellatur Rex, ut hocce titulo distinguatur ab alio Herode filio eliis , qui fuit tantum Teti arctia Gai laeae, nomen dignitatis infra regian a neque enim ap-Dellaticine restis a Roma uis decoratus est. Α
84쪽
vertunt interpretes Herodem quἱ quidem res sione Iudaeus erat sed alienigena, bic nominari, in indicaretur ablatum a Tribu Iuda sceptrum; quo ergo tempore ex vaticinio patriarchae lacob criturus erat Messias. Ecce ab oriraate -- α'Mnt FG UObmam. Plura sunt quae animum sollicitum habere possunt ei rea eos Magos α qui fuerint e unde his tale nomen et quae conditio eorum, dianitas, ars, patriar cur bc quo tem rore Hiero lymam veneriat et quae ina stella quae illis vraruit : quae hujus lielsae natura, quis triolus r denique unde ex illius ortia colle. Ierint Magi ortum reis Iudaeorum. Primiam decet advertere nomen illud Magus non semper indicare virum malarum artium,
sive praehigiatorem, sed de philosophum , qui
'dedi ius sit studio rerum naturalium. Constat Crimium veterum historicorum testinionio, Mais
os appellatos ab Orientalibus , quos Graeci ixere philosophos. si hujusi e vocis origo Ile-
traica 17t, Magώs sonat Hebraeis, quod Latinis medιιans a verbo ruri meditat,s est ι unde participium mibage . Juxta alios oligonujusce nominis est Syr arabica. τυ η gura
id est .vιον i, scrutans. Quidquid sit de n minis origine, illud usitatum fuit in avi Per-lis, apud quos sive dignitatis, sive artis titulus fuit. In Persis, ciceronis verba sunt libro de diau; natione , aMurante ' diυῖ ni Magi , vi eo que eomitatus eorum , neque apparatus quo
excepti sunt, regio diademate ornatas fuisse ostendit. Viri ergo erant, ut videtur scientia potius quam sceptro clari. Nullus princeps patiatur ignotum regem de improviso irrumpere in propriam suam ditionem ι itaque adventus Magorum inexpectatus, s verὸ reges fuerint . non placuisset Herodi. Vertim evinci non potest omni dignitate earuisse; si autem insta regiam dignitas eorum erat, eceomiratus insta regium satellitium suit, idcirco non potuit Herodesperterreri r perterritus est tamen , sis ab eo , quem natum dicebant regem Iudaeorum . Numerus Magorum, qui Hierosolymam venerint non magis eognosci pote st quam eorum dignitas. Tres suisse eonigitur ex tribus muneribus quae obtulerunt Domino, quas non singillittia Me , sed singuli unum ex nis , qtiodi nemotum e st j qnin etiam posterioribus laeulis eis evasit fingendi licentia, ut nona; na eorum re itata sint , di de Ggnata muneris species , quam 'quisque ex illis obtulisset. Talia figmenta a sint a eaginis nostris. . Ambigitur etiam quae fuerἱt Magorum patria. Venere quidem ab oriente ανα- Ri sed id non seeat lites. Alii eontendunt Persas fuisse εsavet nomen Magi ustatum Perss, εc ars quam ηli Magi videbantur profiteri; Chaldaeos enim ,
quorum repionem Persae tenebant petitia Λει re antur insano commentana cain G, atque iurari nomiae antiquitus commendabat, insuper Chau
te eomluendi. Nee viasiuam rex Perfartim es daea orientalis est respectu Iudaeae Potest, qui non aut re Magorum d sejunam fien-ibriores constat in Perside ex itisse σiamque pereepreis . Herodotus & Xenophon t ex qua asii profectos Magos volunt, metidiona,
Ardia vero Letibunt Masos in Perside suisse eonsiliarios Zepraec uos administros regas, ex quorum num xo etiam aliqua imperarant . verum Potiorem
curam litetis istudebant Magi , maximhristronomiae, cujus scientia Periae N Gialdaei clim commendati sunt. Videtur Plinius , lib. s. p. a. innuere Magos fuisse non solum apud Pallas, sed di apud Arabes, AEthiopas,&AEgyptios . Magos autem illos ὸe quibus loqui- aut Matthaeus Astronona iam peres luisse res ipsa Qstendit . Etenim si hanc scientiam non e Koluissent, quomodo advertissem novam stelis Lam , qua fgnificatum ortum regis Io-daeorum dixere. Vulgb ereditur Magos de quiuus nune fit se erio , fuisse reges ι sed millus scripturae loeus hancce eis dignitatem vindicat. His quidem aliqui ex sanctis patribus accommodam ver-ha , Psalmi i. vetes Thar' Instita muneva
evens ἰ reter Arabum edi Saba dona adducent.
Non ideo ininiis elatissimi interpretes . Aaromius. Tostatus, Canus. Emmanuel Sa, Cornelius Ian senius , Franciseus Lucas, aliiquem lures negant hocce vatic nium tesseere a m i h adducti attumento, subd hanc abliniem dignitatem Matthaeus non praetercusisset siletulo. Nulla res in EVahgesto, ne lis est per respectum ad Iudaeam. Uerum qui sentit mi Magos sitisse Arabes in argamentum asse rum tria munera a Maῖis oblata; auri enim th tis de myrrhae Arabia ferax est. Arabiam autem ex parte et iidem ad metidiem Iudaeae Gam, Sehule esse ex altera parte orientalem probant ex libro quinto historia ruin Taciti ubi describens Iudaeam. Terrasines ue inquit, qua ad oriantem Judaei vergunt, Arabia terminantur : ἀ merILe2 rptus Objaeo. Sunt qui velint a Matthaeo non tam indieari patriam . quam pro sessionem a se
amem elus orationem connectunt. m Mas' non dicantur venisse ab orirnte , sed suisse sapientes Orientales deorIense, X ἡ ἀνα--. Ita a nudete nranon jungunt cum verbo advenerunt, sed
cum , quasi dixerit Evangelista a Maga ab oriente, id sapientes Orientales venerunt. Celebris nempe Oriens sapientiae nomine. De
Job dicitur, cap. ι- v. s. Eratque vis Ele magnus inter σ3κ- inient les; de de Salomone 3. Reg. cap. 4. s. 3 c. Praeredebar sapiantia Salomonissa ensiam omniam Orienralium er AEgyptiorum.
sie OrientalI, cte sapiens idem sonant. Ergo in genere nee rasone sertin habita situs Iosiae. Eganges ista fghi fiem afl cimabilia lini venis. se viros orientales te sapientes, qui potiuerustresse vel Persae, vel Arabes o
85쪽
Quaeritur an Maoi venerint Hierosolyniam modico , vel longo post natum Domi nunt intervallo. Particula δ rece Oriente vene eunt Heroselymam, admonet clam recens natus
esset Dominus, Ierosolymam advenisti, abiistus ille denotat actum recentet editum. Si diu erat quod id didicissent, nimirum ex stella quae illis appatuit, non dixit- sine Ierosolymam ingressi et uvi est quinatus
rex IMdareum p ἐ-βα xce: etenim illud pariter in a oristo significat tempus non longe anth praeteritum . Igitur ante purificationem Mariae, sive ante quadragesimum a nativitate Domini diem venerunt ι quod verum esse
Ioseph & Matia demonstrant tune temporis adhue in Bethlehem commorantes , etenim post . purificationem non verisimile est deprehensos in loco, in quem peregrini venerant. Nazareth erat accolatus eorum a de gratis fingitur quandoque reversos Bethlehem, ut etiam post unum, vel al- erum annum a nativitate , reperti sint a Magis. Repugnat scriptura quae dicit rem contigisse , ubi natus oh Dominus, & illum vocat puerunt, quod nomen puero recens nato Πragis comvenit . Ostendemus Mariam necessario permansi si
se per quadraginta dies in loco ubi pepererat . Sic lex jubebat; & providebat Deus ut hoc Intervalialo ludaei si libui flet, expirrarent Domini cunas, a moniti a pastoribus & excitati Magotu adventu. De tempore quo illi in Judaeam advenerunt, usus di diligentius egimus in chronolo*icis.
a. Dicenta a nbi est, qm natur est rex Iudae rum e vidimus ensim sterum eivis in Oriente, O venimus adoratis enm. Nimirum ubi Magi adVenerunt Ierosolymam, dixerunt, sive requisierunt ubi esset rex ille quem Judaei a tanto tempore expectabant de celemabant venturum . Hrdi ι, inquiunt, stoliam eius quae eum designat ; eademhrasi qua dicitui insta signum silii hominis-estgnum quod notum facit filium hominis. Credo nec ipsam plebem, nedum viros doctos orientis latere potuisse expectatum esse a Iudaeis reum Messiam . Ubique Iudaei dissimiliati, a quibus creber de suo Messia sermo. Ergo chm insolitastella app ruit, facile Magi tovocati sunt ad ii Iudantiquum prophetae Balaam vaticinium t orietur
flesia ex Jaeob ι quod ille edidit Deci eogente, sive
impellente , clim advocatus a Rege Balac ad ma- leaicendum Israeli, loco male dioionis vaticin tits est fore ut aliquando oriretur ex Israelitis,qui esset lux mundi. De Messia vaticinium illud intellectum sit,sse ostendunt haee Philonis verba,
lib. t. de vita Mosis. Egredietaroiam homo ex υ bia ,stimperisabit mutiiswribus, eujus regnum
in dies eresems magit ae magιι exaltabitur . sic
Philo indueit Ioquentem Balaam de Israelitis. Hi ne nebulo illa qui Adriani imperatoris tempore se Messiam dicebat, nomen Hebraeum Barchoebeba assumpsit, suod idem sonat aestiua fleua, quasi ipse stella enet oritim ex Iacob.
Nemo refragari potest vaticinium Ballaam retam k in Messiam oui verE lux est mund I. ut ipse de se dixit, & de illo praedixerat Isaias. Conveniepatria prophetae, qui ut dicitur in Numeris.
cap. a a. v. s. habitabat Petoram, quae est imp sita fluimini, nempe Euphrati, se solet enim Eu. phtates antononiastice dici flumen ob amplitudinem. Ita Balaam vicinus erat Chaldaeis, si non ipse Chaldaeus. Veni de inantibus Oriantis, inquἰville, cap. 23. 7. ur certum sit de patria horum Magorum si illi, de quibus nunc fit sermo. Forsan & ipse Magus eo sensu quo nomen illud usu t-pabatur a Chaldaeis de a Persis. Itaque recorda tio vaticinii, quod non solum Chaldaeam Persiadem , sed Sc vicinam Arabiam pervaserat , imp lii Magos, sive Persae, sive Arabes fuerint,ut diligentius inspicerent stellam novam, quae mota tuo tem insolitam obtigisse tertis indieabat. An illa stella suetit eometes, an insolitus ta ilim fulgor, an nova stellaeaelo addita, an etiam
Angelus in stella latens, ut suspirantur a ui . vel Spiritus sanctus in siderea simie, ut postea iaspecie columbae, non quaero, neque enim hisce
quaestionibus vacat immorari, de quibus pos quam multa dixeris , haec cogaris lateri incerta . quaerenda sunt, ut interdum moneo, quorum investigatio utilis est, aut saltem possibilis. Id unum statuere possumus , quod cum insolitus sive fulgor, sive motus, sive situs stellae eonverteret inti oculos Magorum, quorum assiduum studium erat sidera eontemplari, eit δ eos deinprehendisse novum aliquid in mundo porte di . Stella illustria. e aerissue pumno sider bus, facit. in se inis titim oenus araasmosque
convertit, ut eo sim adverterrest non esse oti
sem suod tam insolitism apparebat. Utor verbis Leonis magni, cujus sequentia sunt ex , Serm. μde Epiphan. Diate Deus pnientibus intellisia inqui praesti is signum stellae quod feeis intelligi,
fieis inquiνῶ , Ose in inniandum obtulis riqua; tua. Inepti sunt astrologi, qui multum in homines posse sidera inde volunt probares nam ut ait Gregorius m Unus, hom. io. in Evang. Dis non puer ad staliam , sed sella ad pueνum ea
eurrix; si diei liceat , non stella serum puer. . sed fatum stellae, qui apta it pure finis. Ueti
simile est stellam praeluxisse ante ortum Domini sufficienti tempore, ut M. ex luce esus, motu νcaeterisque intelliiserent sui sanificati natum hunc quem vetui a fama canebat oriturum ex Iudaeis; sed non tanto tempore , ut alteri qaam Christo praelueere videretur ι aliquo tamea Opus suit, neque enim sorsan in animos Magorum statim incidit cogitatio hanc esse stellam quae nuntiatura erat natum Iudaeoruiu regem . Quidquid . sie, Deus se moderatus est ortum & motum liellae, ut Mao deducti sint Ierosolymam diebus
quibus contigerat Iesiam nasci. Attamen non a ducendus animus, ut credat quod plerisque ceristum videtur, stellam motu suo direxisse iter Mais
86쪽
vhrum i eur enita eos recta via non perduxi L et domum ubi puer erat cum matre ι ipsi a
guunt falsam esse eam opinionem de stella o tvaam monstraret. Vidimus , inquiunt, stollam Hωι in Imis , id est dum in Oriente ess mus , aut vidimus stellam quae apparebat in oriente. Si autem Ec in via eam vidissent, sipsa dedi xisset eos Hierosolymam , procul Cubio non id tacuissent r praeviam sellam 'itimur, dixissent. Unde ergo Ac qua de eausa Hierosolymam
verrexere Statim ae stella se conspicuam prae. Duit, & admoniti sunt regem Iudaeorum nati im , quod decebat eos sacere, in urbem quae regni di religionis Iudaeorum caput erat, venerunt sciscitatum ouo loeo natus esset rex eorim. Existumabant enim tanti prine is nativitatem non posila latere apud eos, qui hune a tot taculis expectabant. Ubi, inquiunt , ille est rex Judaeortim
nuper natus Stellam enim qns, quae scilicet indicat natum, vidimus. Proinde nientes illum omnium bono nasci, licet alienigena huc pros cti sumus , ut novo regi debitas honoris prinutias exhibeamus . Nususmodi sermonem cum simpliciter apud quosvis effunderent , illico rumor ad Nerndem reoem perlatus est , qui iam pridem
Christi uasti iuri famam horruerat,metuens,ne re- no i iiod alienigena occupaverat, deturbaretur,
ii tantus princeps e Iudaeorum stirpe extitisset .
s. Andians autem Heroder rex , turbarna est ,
Protinus adierunt Her odem , ad cujus aures Iu-mor publicus tantbm pertulit, quae dixerant; argumentum ingens viros fuisse privatae sortis; neque enim reges , nisi praemissis ad Herodem
Iegatis ui bem intrassent . Postquam autem Her des audiit natum quem metuerat nasciturum , dcviudiit a Magis viris ob eruditionem nequaqtiam aspernandis, conturbatus est animo, simulque cum illo tota civitas Hierosolymorum, aliis aliud metuentibus, aut sperantibus t novitate Tei, vel timore Romanorum, vel quod Herodi
faverent. 4. Es congregans omnes principes saeredo m
m asceretur . , hoe est με,ει δεννα , nα- sciturus est. Providebat Deus ut claresceret ortus
filii sui, ne aliquando perfidi Judaei causarentur
clam esse natum 1 6c de illius ortu nee fando audivisse . Etenim Magorum adventu excitati sunt Herodes Ee omnes Hierosolymitae, ut inquirerentia locum ubi nasciturus erat Christus. Res ad av-Fes omnium procerum perlata. Accersit ad se Herodes ex ordine sacerdotum primores, aestriah p-αρχιε .it , ργἰneipes tacerdotism. Intellu
gi tassunt qui praeerant singusis elassibus, in quas
dividebantur sacerdotes . vel primates S medrii magni, vel qui olim metant summi sacerdotes; tunc enim tro arbitrio principis movebantur loco suo ι di eum viventibus alius sufficeretur, plures simul erant saltem nomine ἀρχι me, Ium facerdotes. Peculiaris scribariim professio erat.
ut ii quid exoriretur rerum novarum, ε prophetarum oraculis, raue divinis libris responsa da-
'ent , quod horum exactam scientiam profitere tur. Vocem Nebra aut 'Eo, quae Ac sonat prae secti , praera rea , gerenιean Uratum. LXX. Graeci interpretes reddunt scribas. Eadem voce Graeca exprimunt Hebraeam4ua Hebraei appellant virum literarum studio
s. o 3 cII dix να- ei: In Eeth hem Iadat Ise enim scriptum est per prophetam. Omnes convamuni sententia statuerunt ex urbe Bethlehem oriaturum Messiam , quia se scriptum esset per prophetam . G. Et tu Bethlehem terra Iuda, nequa.. quamn m ima ea in prineipibus Inda r ex te enim
exter dux, qui regat σωι iam menm I aia. Ista sunt desumpta ex capite quinto Michaeae; sed non ipsa sunt verba prophetae, qualia haec interpret ii sunt LXX. intepretes, fic codex hodiernus Η braeus praesert a quod non mediocre negotium ruressit. Sie ipse interpres vulgatus locum hunc exprimit apua Michaeam . Et νω Bethlehem Ephrata parvulias ea in millibus Jωώ:ex te mi n egredietur qui sit Dominator in Israει, nec alio modo Graxi interpretes hune locum reὸdunt. Unde ergo fieri potuit ut aliter allegaretur ab Evangelista λ uriauem enim non minimam dicit, quam parvulam
appetrat Ni haeas: non mihi em EIbrara, sed . Juda dicit, necta milliιων, sed in νincipibus. Hieronymias refert visum aliquibus quod Matthaeus S alii Evanpelistae non semper ex ipso codice exscriberent testimonia, sed memoriae o derent, quae nonnunquam sallitur ι sed qui ista sentiunt , iniuriona faciunt scriptoribus sacrin Alii dis uni Matthaeum hie historicum agere, Mnon tam prophetae verba, quam sacerdotum describarum referre , qui allegabant Michaeam non
ex ipso sonte, sed ex vulgata aliqua paraphrasi, vel expositione, unde Bethlehem Iuda dicunt,
quia tune temporis non amplius cognominaretur Ephrata. Veriam non opus est ut hue consuisgiamus . Quoquomodo enim legamus 3c intem pretemur Michaeam, sensus vaticinii idem est, nimirum: et si tu Bethlehem Ephrata, quae sic cognominabaris tempore Michaeae, nune autem dicetis Bethlehem Juda r etsi inquam, sis miniam a urbs clitam ut reputetis inter urbes, quae habent chiliarcham, sive principem millium s ait men ex te exiet dux, qui regat populum meum Israel: horum verborum sen Ius, qui est Graec Tum interpretum, di Latini interpretis Michaeae, non alius est ab isto quem ingerunt verba Matthaei, scilicet Bethlehem haud minimam esse iaprincipibus Juda .Quamquam enim videatur pro pheia Bethleheni appellare parvam,liquet tamente ipse dicere haud minimam ratione prolis suae, quia inde Christus o iginem ducturus esset. Aliqui legunt cum puncto interrogationis illud
87쪽
Matthaei t ne uaquam minima es Pochothius observat quandoque apud Hebraeos vocem eandem pati contrarios sensus pro loco ubi ponitur . Sia idem verbum VI sign ii eat his ieree & -- irere. sanctnm & non sensum. I ritiam di non pin m. vox ergo Vehir, quae repetitur in loco Michaeae, reddita est Graecis λεγε ιραν Ins , Sc eam significationem saepius habet, sed in contraria significatione ibi accupiendam esse contendit auctor allegatus, quiὸ res ipsa velit , & interpretes Graeci alibi ita accipiatu is atri vocem G. b. Apud Danielem, eap. 1. s. p. illam reddum , de apud Zachariam , cap. 3 3. 7. m M. Ut decuerit potitis locum Michaeae verti uam minima σι : quan , minima es . Sic Matthaeus recte , alii minus bene Michaeam interpretati sunt. Maluit
Evangelista dicere Bethlehem Iuda; quia se ferret consuetudo loquendi, nude legimus in e iuce Flebraeo bea0ho, id est in millitas: Matthaeus vero legebat, 'triRariataph. , id est , in ρνineltibωι . Duae ille voces una literula , quae facile eraditur , disierunt, & punctis vocalibus, quae pro libitu libratiorum olim substitueba
tur. Verbi in πιιμ-7, quo usus interpres Graecus Matilaaei , exprimit verbum Hebraeunt,fidi dominatorem ; benὶ enim redditur a vulgato, quι regat, nam reges etiam appellantur postores populorum.
Ex hoc autem vaticinio, quod omnes de Mes.sia intereret abantur, liquet complura alia loca similitet de Christo intellecta, quia sic suerat iraditum a majoribus. Chaldaeus paraphrastes ve his allegatis ex Michaea inserit Messiae nomen . Ex re raram me rodibia Masas, aes sis iaminium terc=s in Israel. cuses nomen dictum es ab ternitate, a diabui saeculi. pro quo in sonte di in Graeca versione est: Et egressus esus ab initia, a diebus aeternitatis. quod si de oeneratione Christi intelligatur, sensus apertus eii 1 qui enim natus est Bethlehem , ab aeterno in sinu Patris generatus est . Saltem haec Zorobabeli non conveniunt cui Iudaei tribuebant hunc Michaeae I cum, quos erroris a rguit Chrysostomus. Attamen concedi potest haec primario respexisse Zmrobabelem qui di typus Christi fuit. verba autem prophetarum Christo quam typis sitIs magis conveniunt. Dutum in vaticinio, ut observat Theophilinus , ex re exire dax, quia Christus non mansit in Bethlehem, sed ex illa ut poliquam natus est, exiit, di in Nazareth ste.
. Tune Herodes elam vocatis Magis dingentεν diditas ab Ha tempus stιlla , qua apparuit eiι. Clam accersivit Magos Herodes 3 neque enim volebat patefieri pelvetiam ejus consilium de enecanda nimirum omni prole quae nata erat in Bethlemica regione circa te meora ruibus appa
ruerat steIIa, ζgniim nari regis ι ideo diligenter quaesivit de illis temporibus.
inter gara diligenter de puero : invener ritis, νenuntiasa mihi, ego venuns adorem eum .
Mirum est neque ipsum Herodem , neque urum alium Judaeum deduxisse Magos in Bethlehem a sed Deus ipse utebatur callidis cousiliis Herodis ut consuleret vitae pueri nati, et enim jam statuerat rex impius illum interficere , sed ne sibi eriperetur, E re esse credidit yer viros ignotos
explorare locum ubi natus, & e quibus parentibus. Misit ergo Mago tanquam exploratores Ite inquit: omnia explorate: locum indagate ubi natus puer ille, quem non dignatur vocate regem, ut cum renuntiaveruis, eo proficiscar,& illum adorem. Sie pietatem obstendebat conis
siliis furiosis , quibus sperabat oppressurui quod divinitus agebatur.
s. eum audissent νegem, abierunt. Proseincti sunt Miblehem, ubi didicerant natum , queri . quaerebant. Et ecce stella quam viderant in Orien-ι. . Non dicit Evangelista, quae illis hactenus comes itineris praeluxerat, antecedebat eos, Uine dum veniens staret supra , ubi erat puer . scilicet
stet Ia eadem quam viderant in Otiente, tune illis praevia fuit signans iter, donee statione sua significaret ubi illud sisterent. Io. Videntes autem βιliam gavisi sua igaadis magno valde. Etenim ut verisimile est ipsius pueri capiti imminens E propinquo , ceu digito demonstrabat insantem.
a. Et intranter domnm, Invenerunt puerum cum Maria matre ejus. Neque en Im Opus erat
aliis indiciis , exlestem ducem secuti: hoc qualicumque tugurio latere, quem quaerebant, cer tiores facti sunt. Ex eo quod ibi nominetur domna , aliqui colligunt in ipsum di ersorium vacuum Mariani se recepisse dis uentibiis advenis alii volunt in ipso stabulo Iesum adoratum 1' Maris; de ibi domum idem sonare ac locum ι ut senius sit ι & intrantes locum in quo puer erat
O myrrham . Ibi nomen thesaurus usureatur si ve pro ι heca sive pro reeonditoria. Ea significatici est hujus nominis, ut stustra quis deducat Magos
fuisse reges ex eo quod aperuerint thesauros. Persae autem non adeunt reges suos sine muner1bus. Thure Deo adoletur; in Oriente moItu rum corpora myrrha condiuntur, ubisue aurum.
in vecti sal regibus penditur. Ergo ut inquit Hilarius, in auro regem, in thure Deum , in myrtha hominem consessi tunt.12. G res ons aecepto in somnis ne reiarent adlmodem , χὐ ωαπώγ--, id est divinitus admoniti, per aliam viam reversi sunt in regionem suam. Sie Deus elusit Herodenis Ac male ei cessit dolus . Etenim non misit Bethlehem qui interficerenti puerum, nisi cum imple iis purpationis diebuα Maria Iam in AEgyptii in cum marito Se puero fugerat. Siquidem vero Magorum ad cuius per
88쪽
tia verat Reeodams R. icho expectam anm Revereonem eorum , nee Bedalehem nisi e cis mulliatibus distaret Hierosoluma, verisi te est mon ultra Dueos dies diuuliue eaedem Bet nicae prolis. Ita Magorum adventum & fugam pueri in AEgyptum non licet multo temporisa ervallo disiungere. Id in cauis potuit esse, Di a plerisque ignoratus sit Iesus 3 qui enim au-.'dientes a ' dixerant , stat viam non ingressi sunt, timore Herodis, ne alteri regi servite se esse paratosostenderene non invenerunt Puerum 1am deportat me ia yptum, etsi a mirant , qui stat Iudae Mrum stupor , prolem paUerem non multifecissent ι aspernati enim ossent quem pro Lai filio haberent
Maria i Ietis purgatiovis sue diebas . ipsa ct Gniux situ secundam let Isunt puerum ad Templum, quem Simeon o A a . ' pro Chriso agnoscunt. 'M A T T H AE U S, Cap. II. L U C Λ S, Cap. a. am 4 Qι cum recessissent .... Laa. 'postquam impleti sunt f A. iniri. dies purgationis Mus secundum sal legem Moysi, tuleruntinum in Ierusalem, ut sisterent eum Domino, eta scut scriptum est m lege Domini : μὶ Quia Omne masculinum ad in m)εkias , i ,.τiens vulvam, sanctum Domino vocabitur. -.1. 4.
& ut darent hostiam secundum quod dictum est fel in lege Domini,
Par turtiarum, aut duos pullos columbarum. - 'Ρ'ris Et ecce homo erat in Ierusalem, cui nomen Simeon, Rhomo iste justus. ει timoratus, expectans consolationem Israel, & Spiritus sanctus erat in eo. . 26 Et responsum acceperat a Spiritu sancto, non visurum se mortem, nisi Prius videret Christiun Domini ra7 Et venit in spiritu in Templum. Et cum inducerent puerum Iesum P 'Tentes ejus, ut facerent secundum consuetudinem legis Pro eoa . i' 28 & ipse accepit eum in ulnas suas, & benedixit Deum, & dixit i as Nunc dimittis servum tuum . Domine , secundum verbum tuum in
3o Quia videriint oculi mei salutare tuum,ar God parasti ante faciem omnium populorum; Ξῖ Lumen ad revelationem gentium 3e gloriam plebis me Israel. 33 Et erat parer Mus di mater mirantes super his, quae dicebantur de 3 Et benedixit illis Simeon, t de dixit ad Mariam intrem eius: υJ Ecce Positus est hic in ruinam, & in resurrectionem multorum in Israel , di in si-
ΕRum, cui contradicetur: . . tr.
.3s & tuam ipsius miniam pertransibit gladius, ut revelentur ex multi scor
36 Et erat Anna prophetissa, filia Phanuel, de tribu Aser i haec ''processe-x x in diebus. mitis, de vixerat cum viro suo annis septem a virginitate
'T Et haec vidua usque ad annos octogἰnta quatuor e quae non disced. t Me ι emplo, ieiuniis & obsecrationibiri serviens nocte ac die.
89쪽
g8'Ex tae, ipsa hora superveniens, confitebatur Domino r de loquebris . de illo omnibus, qui expect*bant redemptionem Israel. is 3 iEo ut perfecerunt o tanta secundum legem D-um, reveru uini in Gi. . meam in civitatem Mun NMMeth. i
se Bethlehem non multos dies antequam se Naria purgaret, di inde fureret in myptum. Eteoraecelle est ut statim ac abierunt, Templum adhetis Matia qudidragesmo eie ex tam partu tuta fuerat. Tandiu autem illa mansit in stabuislo, vel in diversorio, nempe quando abeuntiabus hospitibus vacuum factum est. Quae enim legi pareret, deblut separata vivere septem diebus, Et triginia tribus aliis maneis in sanguine purificationis, .ut mecipitur in Levitico, cap.
12. verum his expletis, non erat cur diutius ibi moraretur , aut cur huc reverteretur post putimcationem , unde deduximus Magos jam Bethlehem finiuis. SEE alunt talusinosi raro ksqui. ubi advertit se delusum 1 Magis ira excanduit, , non incussisset timorenviarve quominus sese cum puero sisteret Hierosolymam λ vesponso facilis a nam si sta ita post abitum Magorum Mais xia ascendit Hierosolymam , nondum Herodesses sevitieuit dereptumi qum sonE tune intellexit, cum rumor qui aurere potui uerturba ionem ebra, . vulgavit tota urbe Messiam obi tum in Templa di exceptum ulrsis Simeonis. Ha Ium rerum veram seriem noα lichi assequi nisi
per eonjecturas, quae verisini lint visa, seriem iubjicimus.
implati sunt dias purgationιs ejus seeundiam ιreem Musi Di Muraent illum in Ierusalam, ni fia mι .am tam ηο τ mmm med sti immundo di noxio sanguinis prost io laborare mulieres. diebus seqiremiburiatium 3 ideo lo , qviequar tum fieri poterat, omne lim pdi iem praeca vetat, scpraecipit in Levitico, cap. Ia: Mulier si suscepto semine pureis mascusion , immunda .ris septem diebus, iuxta dies separationi , --βrua, hoc est sicut mulieres q- -nstrua patiuntur . I ai-ινωHa imus di ι,. pe aliis, maiau in stas ine puri sicarionis suae sidest arceb tul a loco sancib, dum toto hoc tempore durare potest profluvium ejus . Omne fan. 9nm non tanget , nse insisHιναν In saxa arruns, donea implearitis dιes p.ris Misuis se, ut munda st . Censorinus observat libello de diena li, mulieres quadraginta post partum diebus sanguinem interdum non eontinete . Qui Mquid si, hute Iesi mulierum immundarum Vi
i , inquit Augustitiis, M. do quin Ma hae .
cap. s. ωbi non est conetibilus enm homine patre pinde seviri in ea, qua nee eone iando libiὸineis, nee pariendo passa est dolisem pde ut dieitur in semn.one de Nativitate , qui tribuitur Cypriano,
Ergo elim Evangelista de impletis diebus pu
gationis Mariae, remonem facit, loquitur in consuetudine ι quia scilicet contatun aerat, ait. mulieres non adirent Templum nisi rest quadragesimum a patin diem. Nunc in ciaim Gradia
nempe Mariae 3 sed di quidam codices habent a - , ut&de puero locus illa intelligatur. Cunx enim etiam qui immundum contrectaret, immundus haberetur, quandiu immunda erat mater, talis eram insans qui in sinu eius gestabais tur, de lacte ejus alebatur . Hi ne iactum, ut si m maret toto imm ditiei umempore actia erat;o arcebatur', fistus quoque primogenitus
non poterat ssti Deo , .nili elapsis isti, diebus
Quomodo degatur, vel la t. ve - , .vel quod di reperitur , nee Natia ite ad
Templum, nec J sol huc deserri ppi Mat nisi i
quadragesmodie. et s. Sicut scrip nm e Inti emm I. Exod.
, parabitur Domino, uι illi dicatum maneat tam quam res propria, nisi redimatur pretio quinisque sciolum in memoriam primogenitorum servatorum in repupto. Non nece se erat ut puer Iesus Deo paui suo sistere ur, qui alienus , nost esset ι sed quoniam similis nobis tacitis erat, simulee M tenebatur lege, quae ast ringebat es Israelitas, Quin &pro ea sacrificium oss iendum quod dicebatur ρνσpetrare. Ex eo au- em quod verba legis puero accommodet Lucas, non sequitur vere aperuisse uterum matris , sed primo natum esset ex Maria. Ad poten3 -ia
vani est periphrasis primogeniti a laeo non potest repudiati opinio illa, Iesum δ' matris utero, d emad inodum postea e tumulo , egreuum a .Et ut darent hostiam sexndlim quod dictum
pletis purgationis suae diebus jutabatur adTemplum deserre agnum anniculum in holocaustum quem si non inveniret manus ejus, quia se ilicet
rerum angustia non patiebatur, poterat 1utriere dum turtures, vel duos pullos columbarum ν unum in holocaustum, & alterum pro peccait: Lucas satis clarε Innuit munus paupereuloruria
oblatum Disse a Maria, mentionem enim agni non iacit.Suppetebat tamen Mari utum, quod
i Magis acceperat, si te ipsi Magi venerant ame
90쪽
6llud tenipus. Verum praesedit rana specin inseveris magis quam eopia metitanda sit, Maria non alia dona osserre voluit quiam quae dererent iugem pauperis sabri , ita ut reservatuni sit missorum munus in alias impensas. t Quoniam oportebat Dinianum latere dctile Deo habeti in numero hominum qui h semine Α-hrahae prognati legi subjacebant , Maria et si pa eu silo non facta erat immunda, sed mundior, patuit legi r redemit filium p di solitum pro peccato ossilit laetificium . Immundus non erat puer, sed videbatur, qui ex nuptiis Mariae dc I seph eredebatur natus . Atta-n in pu gatione ςpparentis immunditiei Marin Ee pueri, de in paupertate parentum non latuit Christus. qtiem occursus Simeonis de Annae in Templo manife-
as. In Ierusalmis enἰ nomen Simon, in homo ista justus est timorour, expo-ctans conflasunem Israel, est Spiritus fansus In eo. 'Non erat vir oblini rus, sed pietate sua, conspicuus . quem ideo nominat Evangelista. Hebraeis ειmoratus idem sonat quod religiosus squi timidus circumspicit ne in Deum peccet . Quidam opinantur Simeonem sacerdotem suisse; sed eam dignitatem Lueas non laeuisset. Cons lationem lsrael et lieet ibat Simeon, mempe adventum Messae, quem veri Israelitae non minori desdefici expetebarit, quIm qui earcere detenti sunt, libertatis vindicem, pauperes adj
torem, aegri medicum, certo enim credebant
pii Judaei se liberaudos dura peceati servitute,
adjuvandos omnibus bonis spiritualibus ,εc qum cummae morbo sanandos a Messia. Itaque adve
nis appellabant illud rempus quo primituriis' etat; iit videre est in libris Iudaeorum . Si e Chal- daei paraphrastae exponentes illum locum Isaiae, cap. . V. s. quem de Christo interpretantur. Et erit omnis qui relictus Derit In sIm, Oe. via debit , inci aiunt, consolationem Ierusalem 3 8c illud jeremiae eap. 3 i. s . 6. snrgite O ascend mus in Sion, Oe. inte rpretantur de justis qui desiderabant senor , inquiunt, eo Iar ras . Simeon, inquam, vir erat propheta Spiritu sancto afflatus; ut liquet ex iis quae sequuntur .
δε morrem, nisi triias indore chrisium Domini, dies consolationis Israel. ar. Et venis In Disit. In re iam, impel. Iente Spiritu sancto, ea ipsa hora qua Iesum p
remes ejus osse trem. Es iam indueeren puerism Iosiam pamres eius ,utore ebeeundum est v νudιnem re a consuetudini enim parebam
2 . Est e Meepis eum δεν Mnassisas, Obm disit Den P dἰxir, senex beatus protinus agno vit Dominum suum, Sc prae gaudio in has voces erupit,quibus oraeut dubio omni naures arce.ctae sunt , simul Meotuin oculi conversi in puerum , ut non latuerit occursus ejus , qu. ali
quin seselisset, cutis enim advertinet paupmcu.los parentes. dum ex more ea quae legis eranti perficerent pas. Visne d-kus solvom mum Dom- , --euniam tm -- 3-m in eo. Id est tunc uiori
sinis, hM est animam raram coiscire laturam ad te asiua ι ibi enim est et lypsis di metaphora, Miris me vinculis corporis , iam moriar selix
Hebraei pace selicitatem significant. Quod mihi ,
o Deus, promiseras,iinpleristi. o. s. Uderunt μου limes silutare suum, ibi IAMa6, sive falas ponitur pro Christo servatore t suasis usitatistima. Ita Quod parasit -- f mo sum Πρω- linum, salutate quod dedisti. H.est Christulo quem dedisti, ut servaret omnes poetalos. 3 a. mere ad NυMatianam gentium , ibi revelatio active sumitis r. id est Christus lumen erit ge ut bus, lurem illis inseret, discutiens ala animis tenebras. Eadem luvas olim de Christa praedice
rat, cap. 29. P. G. Mee dedi te in taeemgentium.
addit Simeon i est loriam mus tuae Israel. Me fas enim ex Israelitis prositi de de Ietu talem lexegressa est. Israelitae. populus Dei censebantur 3 caeteri homulum aicebantur coa populi Dei . 3 I. ει erat pater eias O mater miraaras sum his, quae Grebantur D tuo . Etenim illa Si me nis oratio improvisa erat Mariae & Iosepho, qui in pauperum turba ad Tenpliam 3kenderant. I Esbmadixis Issis Simon , Josephum de Mariam bonis omnibus prosecutus est, eis talem. filiu rigratulatus , ut Elistbeth benedictam Mariam dixerat; neque enim benedicti' illa simeonis, ut aliqui volunt, sacerdotalis fuit.
in IsraM ,er In signum eui emitrassi tur . Simeon dixerat Christum natum Israelitis Ecgentibus omnibus; sed admonet, ut silutis ita &damn sive eausam, sive occasionem saturum; in ruι nam ias Mens id est In m. ca fautem ibi
ponitur pro exitio, quia is qui idit . facilε ab
nosse opprimitur ac censetur perditus I ita resurres sprofarute, quod qui erectus steterit, salvus videatur. Secundum huac sensum diectae Apostolus, qui stas υideat ae cadat . octauone
Christi, sive promulgatione Evangelii, alii sta- ut , isti e ruent. Isaias dixerat sere ut Christus esee petra scandali ι evi nempe offenderent viti ramales, a quibus stoccisi et ob appareatem inopiam. Futurum ergo erat ut Christus aliis causa exitii esse sed eulpa eorum, aliis salutis Es in signo
euisane flarem , id est velut segris, aut lapis signunt, quo tela suarum contradictionum omneso,t liment advertitii ι vel velat vexillum ei