장음표시 사용
281쪽
LigER III. CΑΡ.XII. Filius retuli in Can. 13 3
1 oos T dura aωtem dies axiit inde: exl na autem momosa , e ' fa re t filium ejus rU'Samaritanorum regione , apud quoslineipiebat enim mori. erat enim mori tutus. manserat duobus diebus: abiit in Galilaeam. 43. Dixit ergo J sus ad eum 1 n signa erin vieos, di caeteras urbes Galilaeaes non enim ρrodigia viderisis, non credit s. Arguit Judaeos Nararethum patriam suam petivit. Ambiguitas omnes adstantes, qui inani curiositate quaererent inest verbis Joannis; nam Nazareth pars erat Ga- ligna , vel serian incredulitatem, sive parvam fi- Iilaeae , ut cui hanc urbem peteret, abiret in Ga-Jdem reguli, qui videbatur et edere Iesum nisi lilaeam; sea ambiguitas tollitur his quae sequun- praesentem non posse filio suo sanitatem conser. tura de quae exprimunt partem sermonis , quam res ideo urgebat ut descenderet Capharnaum. reticuit Evangelista. 44. Use enim Iesaea tostia ες. Dicis ad eum regulus: Domine, descendenisnium perbi uir, quia propheta in patria Dalpri 3uam moriatur sitius meus. Ita non crede h...pem non habet. Non multi fit; ideo frustraluat posse ab eo mortuum sit scitari. so. Dicit ei populares suos suscipit erudiendos. Itaque non4Jesus r Vade , filius rutis vivis ipsa hae hora requenter ibat Nazarethum Dominus, ut alibi qua loquor . credidit homo sermoni, quem diaubservaturi sumus. xit et Jesus, O ibat revertens Capharnaum. s. cum ergo venust in Galilaeam, in reli- s I. Jam antem eo descendent , eliminit in quas Galil aeae civitates di vi eos, praeter Naeta-ire esset repetens Capharnaum, servi Meurr reth, exelerunt eum Galliat hospitaliter, etimarunt ei, cr nnntiaverunt, dicentes , qtita morari avidisnt qua sereas Hiarosolymis in die sius ejus viverer, jam liberatus mortis perieuin sesto Pascitatis expellens vendentes Templo, &JIO . 32. Interrogabat ergo horam ab eis , in pro Christo palam se gerens. ει ipsi enim υ Jgna melius habuerit . Et dixerunt εἰ r Oianerant ad diem festum , ut lex praecipiebat .sheri hora septima , quae nostra est hora post s. Venἰt ergo iterum in cana Galilaeae , is,ilmeridiem prima, relignit eum febVir. feeit aquam vinum. Clim peragraret Galilaeam, I. cognovit ergo pater, quia illa hora erae, venit in urbem Cana. Ει erat quidam regulus ,linqua dixit ei Iesus: sitius tutis vivit. congrue- βασιλικἰς ; eujus filius infirmabatur caphar-4bat tempus, quo Christus eum benὸ animatum natim , id est vir de aula regia , mini ster ali- esse jusserit. Ideo ct erodidis i e plena fide , quis Herodis Tetrarchae ι euius aulici dici po-io demtis eo aer tota: Omnis ejus familia. terant regii, ut distinguerent ut a Romanorum s 4. Ime iterum fecundum signum seis I ministris. Josephus Antiq. lib. t s.cap.r I. appel-isur , dum venisse a Judaea in Galilaeam . lat ministros Herodis βὰ Mace . Non itaqueiQuod miraculum dicitur secundum per respe-voccem βασιλmἰe interpretati decet regulum ,letum ad primum fgnum, quod in eadem urbe sed cum Syro, servum regis. Cana secerat Iesus , aquam vinum ficiens ι47. Hic regulus ei. m audisset , quἰa Iesu sineque enim secundum dicitur, quas non alia adieniret a Iudaea in Galilaeam ὐ sama enimina iracula praeter illa duo patrasset . Quare ex Christum in hos fines adventantem praecurre-lhis verbis colligi non potest nondum edita suissebat , abiit ad eum, rogabat eum ut descen-lvmnia illa miracula, quae vidimus tacta in ut deret in Capharnaum , quae crat duclivior, C Capharnaum ante primum Pascha .
Tharisaei ineunt consilium cum Herodianis quomodo Iesum occidere possent, Issus hae sciens secessit ad mare. Multa turba eum secuta est.
I MM. TI Xeuntes autem Pharisaei ML statim cum Herodianis Mau consilium faciebant adve sus eum, quomodo perderent eum. a Iesus autem Ris. sciens recessit in
de, & Mae. cum discipulis suis secessit ad mare, &multa turba a Galilaea, dc Iudaea secura est eum.
14 Exeuntes autem Plin s Exeuntes autem Phalliarisaei , saei statim elim Herodianis eonsilium Delebant adver- eonsilium faciebant advensi,s eum, quomodo Perde
3s Iesus. iitem sciens recessit in ei eum , quo ulo eum perderent. Iesiis autem eum discipulis sitis secessit ad mare t de multa turba
282쪽
234 COMMENTA RiUS IN HARMONIAM. MARCUS.; 8 Et ab Hierosolymis , & ab Idumaea , di trans Iordanem , de qui
eirca Tyrum & Sidonem, multitudo magna audientes quae iaciebat, vene
ne comprimerent eum. HARMON ΙΛ. MATTHAEUS. MARCUs.
s Multos enim sanabat, ita ut idi
ruerent in eum , ut illum tangerent quotquot habebant plagas. Ast. Et c
6 Ati. Et spi litus immundi , cum illum videbant, procidebant ei ; dc
clamabant dicentes: Tu es filius Dei . Et vehementer comminabatur eis ne manifestarent i,
t s. i. r. ς I 8 t Eqce puer meus , quem elegi , dilectus meus , in quo bene complacuit animae meae . Ponam spiritum meum super eum t de judicium gentibus nuntiabit. Io I9 Non contendet, neque clamabit, neque audiet aliquis in plateis
I I ao Arundinem quassatam non confringet , & linum fumigans non extinguet, donec ejiciat ad victoriam judicium. Ia a I Et in nomine e)us Gentes sperabunt.
DI x t M u ν manum atὶdam sanaram a D mino, eum adhue in Iudaea versaretur squod miraculum eum illi oὸium Pharisaeorum conflavisset,ludaea cedere eoactus est: tum etiam uia Phatitaei advertebant eum plures haberei scipulos . Ita illud exeuntes Pharii ἰ , possemus intellioere eos ex Iudaea venisse in Galilaeam, ut quem capere non poterant in Iudaea, ubi plurima eorum potestas , ministerioaulieorum Herodis qui Galilaeae princeps erat , Iesum vinclis coercere possent & neci dare . Veliam si manus arida in aliqua Galilaeae synagoga sanata sit, quod forsan pluribus placebit , patrato miraeulo Pharisaei qui seri ad. sverant, ita ει invidia inflammati adierunt ministros regios , sive magistratus Galilaeae; neque enim ibi valebant auctoritate, ut praesidio norum magistratuum , Ee ministerio uterentur ad perdendum Jesum, id est oecidendum. Manum aridam sanatam de consilium illud Pharisae rum initum cum Herodianis adversus Iesum , prox; E coniungit Matthaeus, quia quae Interis cesserant, non enarranda suscipiebat.
saei Me. statim cum Herali ιι ι id est , ut puto , Herodis Tetrarchae aulicis, ministris , consilium faciebant adυ rsus eum , quo-d. perderent eum. Di vel ipsi , Pliari aeos dico , sua potestate Hierosolymis, vel in Galilaea osjuti ab Herodianis eum opprimere pollent . a 'as Mi. 7. Me. Iesus autem Mi. sciens , recessit inde , Me. O ciam discipulis fui, fe-eessit ad mare. Ut si opu esset, consellim pGLset ire trans laeum Tiberiadis, qliae regio ditionis Philippi erat. I a malia turba a Galilaea ,σ Judaea scissa es eum . Ereto , ut dixi , tune ex Galilaea de ludaea secedebat. 3 ' s. Er ab Hierosolyma , O ab Idumaea, er trans Iordanem , O qui circa Tarum , er Stianem , multitudo mogna . audiente
suae fari bat , venerunt ad eum , adducti ejus miraculis . s. Et
283쪽
Ligra III. CAP. XIII. Pbari ior Herodiani adversur Iesum. 13 s
liberaret se turba t propter turbam, ne eomprimerent eum .s Io. M.tios enim sanabas, irant irruerina in eum, ut illum tauremst quo
μοι baiabant plagas, qui erant aliquo in cruciatu. Non lotum eius attactus , sed Ee conisectus ejus vim habebat ; nam fi II. Et viritis 3 immunia, nempe daemonia impura ha. ntes, eam iliam via ant , proeIdebans ei, ante eum, in eumabant dicentes r 7 ra. Tises verε Messias, Filius Dia. Diximus Messiam creditum Filium Dei. Ea vehemenιer eommin is batur eis, ne menifestarena kuum s pati enim eum oportebat, & reprobati a Iudaeis, ant quam gloria coronaretur.3 i . ML Ut adimpleretur quod diatim est ρεν Isaiam ρνvbeta direntem ι sv ι . EOee puer mens , hocm vaticinium Isaiae prosert Matthaeus, occasione , ut videtur , Pharis e rum de Herodianorum, quibuscum Iesus rix ri nolens fugit. Tantam patientiam &praedictam modestiam ab Isaia ostendit Evangelistar Ecce puer meus f hoe est, servus meus; Christiis enim quatenus homo servivit patri suo. In versione Graeca est . , quae vox cepita denotat servum. Puer etiam Latinis non raro idem sonat quod servus. Qem eἰνεῖν quem suscepi , suem sussepto , ut oblectamentum meum. Dilectis a meus in quo berie es Letiit arasima mea . Vidimus Deum sapientia sua, nempὶ Verbo suo oblectari. Ponam super inmotritaem meis m. Ipse est, super quem requiescet iritus meust quod visibiliter apparuit a te quo
traptizatus est Dominus . Donis usi ritus quatenus homo replebitur. Et iisdkium gentibus nun-mabit - Ibi iud tu in Um: miseh.parb ex eo siletudine Hebraeortim accipiendum est pro nor. a , sive Iege vivendi. Itaque sensus loci est. Ipse docebit gentes legem, nempe novam , ut i Muet ex eo quod in He Draeo sequitur apud Isaiam. ει ια- eatis longinquae gentes exspectabun .
alterat Matthaeus, ut mite in Ostendat Domitinum, qui eum Pharisaeis noluerit puσnarer hiseesserit fugiens. II ' a . Arundinemqω fatam non eo ringet . Vel si incederet super arundinem quassatam, non eam ultra consti geret, tanta Ienitate incedit . Per ineessum autem ex hebraisino, omnes vitae actiones no tantur . Et sin .m D migans non extin Merpnem ph et lychnium obscure ardens, quod proinpe est ut extinguatur , non extinguet. His lumma Domini in agendo lenitas declaratur squam demqnstraturus erat usque ad passionem, 6c resurrectionem suam. Donee dieiar ad via
τέλος, nune εἰς τῖμος reddunt ν nimirum nomiis
ne Hebraeo victoria Besinas, significantur. Ita sensus esse potest e donee tandem proserat ju dicium. Isaias habet in sente I donee proferar ad υε-atem judietam, id est, ver tandem pi serat iudicium. Veritas apud Hebraeos interdum
idem sonat, quod firmitas Fe stabistas, sensus Evangelistae simul Ac Prophetae est , Christum mansuetudine simul de modestia benignitateque ista sua id essecturum tandem dceerib, lit judicium proserat , id est Evangelium suum
ubique agnoscatur. Animadvertendum autem
non integrum prolatum hie testimonium Isaiae. D. Hieromimus scribens Algasiae, putat quaedam omista in codice Matthaei vitio primi scriptoris. Apud Isaiam legitur, cap. a. 4
In ureitate edueet j.dicium . ων eris tristis. neque turbuiantur , donee ponar in terra jacetum. Quae inter judierum, de judicium erant media , scriptotis errore subIata sunt , inquit Hieronymus . Quidam vero sentire malunt certo constio a Matthaeo omissa suisse quae
desunt. ta ar. Et in nomiae ejus genter sperabisne. In sonte iis Marina nus . Vel ad legem eius gentes expectabunr, scilicet ad gentes etiam attinebit regnum Christi , Evangelium ejus: in nomina ejus 3 id est, in eo spem suam collocabunt. Hocce vallainium ipse Paraphrastes Chaldaeus de Messia interpretatus est, ita ut eum illud Iese accommodavit Matthaeus , vindicaverit illi , quod Messiae proprium Iudaer vult credebant,
mmios obrintur turba. Damoniam Micit. Arguit ineptia Pharisaeos.
I D T veniunt ad domum, Jc convenit iterum turba , ita ur no Possent neque panem manducare is
284쪽
COMMENTARI Us IN HARMONIAM.a ar. Et cum ait distent sui, exierunt tenere eum; dicebant enim : Qui niam in furorem versus est.
MATTHAEUS, ODI 2. 22-37. 3. 3 22 Tunc oblatus est ei daemonium habens, caecus, & mutus; ει curavit eum ita ut loqueretur, & videret. 4 23 Et stupebant omnes turbae, & dicebant : N quid
s Pharisaei autem audientes, 3Ic. & Scribae, qui ab Hieroso-bmis descenderant, dicebant: 6 ML Hic non e)icit daemonia, nisi in Beelete bub princi
L Beelzebub IIc. L principe daemoniorum ejicit daemonia. L Eta' ii tentantes, signum de coelo quaerebant ab eo. 8 ML Iesus autem sciens cingitationes eorum, Mc. convoca.
illis ἔς Mi. Omne regnum divisum contra se, desolinitur: & --nis civitas , vel domus divisa contra se non stabit ; Me. qu modo potest Satanas Satanam coicere pio ML Et si Satanas Satanam ejicit, adversus se divisus est. 1I L Si autem & Satanas ita se ipsum divisus est e quom do stabit regnum ejus e
MATTHAEUs. MARCUS -- Pliarisaei autem
audienteI , solbae qui ab Ierosolynais delacn dixerunt: derant, dicebaut . Hic noti eiicit d ωma uua in Bee ebub principe daanoui Tum a quoniam Becstebiibhabet, di quia iapti licipe daemoni rum eiicit daemonia. Iesus aute scieru
dixit eis: in parabolis dicebat illis: omne re rium divi stim ciam a se, desolabitur: & omnis cruvitas , vel domus ab vi a contra se non inin modo potest Sa
ratias balatiani ejicere 1s Et si Sarranax S tanain eluit, adve siri te divisus est e. 1s Qiiii iam aut aevex e s dixerunz: In Beel ebub princiispe daemoniorum ejicit daeincinia. ic Et alii tentantes, figuum de coelo quatis rebant ab co . ετ Ipse autem ut vi dὶ: cogi: ationes eo. rum s
11 14 Ee si regnum in se dividatur, non potest regnum illud stare . ia is Et si domus super semetipsam dispertiatur, non potest domus illis 26 Et si Satanas consurrexerit in semetipsum, dispertitus est, & nota poterit stare, sed finem habet. HARMONIA. Is As Quomodo ergost itregnum ejus λ L quia dicitis, in Beelzebub me e)icere di
285쪽
Is Si autem ego in Beelz'bub ejicio daemonia, Ast. LQKVestri in quo ejiciunt λ Ideo ipsi judices vestri erunt. r7 L Pori si in digito Detati. in spiritu Dei ejicio daem Nes, L profecto L pervenit
in vos regnum Dei. I 8. Mi. Aut quomodo potest
Quisquam intrare in domum sortis , & vasa ejus diripere , nisi prius alligaverit sortem .
di tune domum illius diripietὰ
minui quomodo-test quisquam intrare in domum sortis, &vasa eius diripere., nisi mitis alii verit sertem p Et tu do mum illius diripiet. Nemo peten . si sortis inmihi in domum diripere in . nisi prius sortem tilia Ret , & tunc domum in dirimet 49 Sa autem 'o meelxebii, ei leto d-monia.: filii vestri in qu elicium ideo ipsi .udicessestri erunt.
et o 2I Cum sortis armatus custodit atrium suum, in pace sinit ea quae
nidet. ro az Si autem sortior eo seperveniem vicera eum ..universa arma
ejus auferet, in quibus consi cibat, & spolia ejus distribuet.
ax ML LQtii non est mecum, contra me est ;'&qui non L co, rigit mecum. dispergit. - et x ML Ideo dico vobis: t - ne peccatum & blasphemia r mittetur hominibus . spiritus autem blasphemia non remi
cum contra me est et et qui non conpregat mecum, spargit 3t Ideo dieci vobis tomne Peccatum blasuhemia remitte tur nominibus. spit tmautern bla laeuitauoia tinnit curisti Amen Eleo ut bis, quoniam omnia .climittenturvilitari minum Peccata , de
blasphemia quibus Blasphema tuis Qui non est me
et 3 Et quicumque dixerit veris hum contra Filium hominis , remittetur ei r qui autem di- xerit contra Spiritum sanqum,
non remittetur ei, neque in hoc saeculo. neque in futuro.
31Et quieumque M. O . xerit verbum contra e Filium h-iuis . re mittetur ei: qui au- 19 Qiii autem Naxtem dixerit contra Pheriraverit in p . .
Νniritum sanctum, vim sanctum. . . . non remittetur ei e . .neque in hoc laculo. me ite in sutur .
24 Non habebit remissionem in aeternum , sed reus eris ditem de ita. as 3o intoniam dicebant: Spiritum immundum habet. M A T Τ Η AE U S. ' -
αε 33 Aut latite actorem bonam,&lanctum eius bonam; aut facile it . borem nullam, & fiuctum ejus malum: fiquidem ex fructu arbor agnotatur z7 ' 34 Progenies viperarum, quomodo potestis bona loum, cum ui mali λ ex abundantia enim cordis os loquitur. .
286쪽
- Σ38 COMMENTARIUS IN HARMONi A M.
18 as Bonus homo de bono thesauro profert bona & nulus homo de malo thesauro profert mala. ας as Dico autem vobis , quoniam omne verbum otiosum , quod locuti fuerint homines , reddent rationem de eo in die judicii.3o 37 Ex verbis enim tuis Iustificaberis, &ex verbis tuis conde uberis ,1 ao. Me. Π T veniunt ad domism , id est Lia ad hospitium solitum. Si tune in GaIllaea degeret Dominus , intelligendum domicilium quod in urbe Caprarnaum conduxerat . Et convenit iterum turba , ita Me non
possent ipse & discipuli ejus neque panem manis
ducare. Non poterant cibum capere turba u
dique obstanteisa ai. Ea eiam fui , cognati de
amici, exierunt tenere eum e advenerunt ut adi
prehenderent eum auxilii causa, ut a turba eriperent. Ea signifieatio esse potest verbi aesis . . sic elim Cluilius apprehendit manum naellae, mortuae excitaturus eam, dicitur quia δε--ος ω Non igitur ut vincirent eum, quod innuere videtus vulgatus interpres Peout Graecum codicem expressit , non benε , ut puto. Diaebcnt enim s. id est , rumor exie-x-t 2 iam iis furarem versus est . Verba
Graeca reddi possunt e quaniam dolia quinus pag.s est. eam significationem enim tribuere possumus verbo , significat quidem deiici de statu mentis , sed di sonat idem quod deficere, eorrumpi, ditiei de Dost
x. naturali, ut videre est in lexicis . Cui in furorem versu crederet ut Dominus , de ideo vinciendus, nulla apparet causa. Ex eo autem quod non potuisset panem gustare obrutus turis hal de haec fierent media aestate, ut liquet exanth dictis , apertum est ei animum deficere potuisses homo enim erat obnoxius deliquio 3 aa- M. Tune obnius es ei daemoniam Oabens , eaeeus , o mutus, naturae vitio, aut morbo, laess organis daemonis malevolentia . Ex curaυit eum , ita ne qui mutus fuerat &saeeus , loqueretur , O Udarat s as. Et simpebant omnea --α , ἐξωαρι- , sic admir bantur ut vix essent apud se- Id etiam signifi- re verbum in , vidimus . Ee di. gebant a P umquid hie es filiui DaυId e Messas promissus Davidi, de ex ejus stirpe oriturus. Vox illa numquid dubitationem saepius , sed culandoque amrinationem notat, s.' -- Pharisae an rem audiantes , 22. Me se Seribae qui ab Hier ob mis descenderant , tibique Pharisaei de Se ibae laqueos Domino parantes , dueebant 2 5 -- Hic mn uicit - . mones, nisi in mel bub principe daemoniorum , ope daemonis inter daemonia potemissim . Me. -a- mal ub habeto Beelzebub in eo est
monia. Non nisi auxilio hujus principis expeti tdaemones. 7 'IG. L Et alii tantantas, explorantes ad vere esset Christus , signum de caelo ruaerebant ab eo, signum aliquod evidentius , quo constaret eum , non cum daemonibus, sed eum Deo habere commercium . 8 as. Mi. Jestis autem selent eUisationes eoνum 3 5c verba quae popuIo infusi irrabant, μmentem qua id sacerent , Me. eonυocatis eis in parabolis , in proverbiis de comparationiis bus, Geobat Elii. Iudaei chaece loqlientes nomen bendi maschat , quod idem Hebraeis sciisn-t , quod Latinis proverbium , saepius interpretantur αυλι- , unde factum Latinum n men parabola , quo nomine de significantu e comparationes, quibus sermo illustratur, Pr verbium ergo allegans dicebat eis , aisomodo potest Sasanassaranam ejkere λ Quasi dicat: ut vulgari sertur adagio, satanas non satanam es-icit . Ineptae erant hae Phari fieorum et iminationes, tum rationi , tum conscientiae suae dictamini adversantes . o isti. Omne ranum
divisis is contra se , in vatias factiones seisium .ristabitur et edi amnis civitas , via domus diis visa contra se , non stabis . Etenim quae domus tam stabilis , utor verbis Ciceronis, quae tam firma civitas et , quae non odiis, atquα dissidiis funditus possit everti . Abierat in proverbium apud Hebraeos ἔν OmnIs damna in quas dissentia, pando is doΤνωισur. Taim. Derecti Eretae, ea p. s. ro a I. Mi. Ee si Satanas Satanam ejisit, aduersur se divibus est dira ετ L Si a rem O Satanas in seipsum divisui est, quomodo stabis regnum ejus p ia ' 24. Me. Ea si rignum in se dividatur, non potess regum
illud stare. is s. o si domus super Iemeι- ipsam dispertiatur . non potest domus illae sta-νe. i 26. Et β Satanas eo nννexerte in se--iipsum , dispertitur est , m non poteris I are , sed sinem habet . a s Me. Quo motio ergω stabis regnism ejus Videret ipse daei non suum regnum brevi discordia dilapsurum e non ergo adversus sinim regnum ipse staret , L quia de tamen Δcitia in Beeleto b me di νe dilram nia , quod rationi adversatur vestra igituleriminario inepta est
Addit argumentum efficassimum Christus i s. non potest ejici daemonium, nisi davitoniorum ope , ergo dc ipsi filii vestri qui daemones ejiciunt, commercium cum daenionibus habentiis
Etenim ex Josepho constat hisce temporibus se
bus in terris minurus versabatur, plerosvi
287쪽
L13 Est III. CAP. XIV. Damon mnem non eluit. 2.39
2xos daemonas ejecisse. Sie loquitur Josephus in Antiquitatibiis, lib. g. cap. a. ub; aoit dedalomone . IncantMIones enim, ε δας, comis
baa ebeas daemonia , nec aliter elici possint , dur. L filii Osri, vestrates, populares, In quo eriunt ρ Aliqui volunt Christum intelligere
uos discipulos, qui ad eum reversi erant, quos edita a se miracula nariantes turba audierat. Vertim constat ex Actis, cap. t s. p. a 3. fuisse
inter Iudaeos exorcistas, quotcumque intelligat Christus, se urgebat: non putatis in eo adjuvari ope daemonum , ideo ipsi iudiera m stri ινunt: damnabunt vos suo exemplo , qui contenditis me non nisi in Beelzebub ejicere daemonia. Sic autem Dominus sub jugum misit daemonia, ut illa Christianorum i inperium pati cogerentur . Edatur , inquit Tertullianus id δ pologetico, hie aliquis sub tribMnatibus vestrἰs, nem damone agi conflet. . Jussus a sis ιbra Ariastiano loqui spiritus illa , tam se daemonem eonfa biiur de viso , quam alibi Deum d. false .i aci L Pιννό si in digito Diari id est, potestate in , vel potius ut Matthaeus habet , in ' νitn Dei elicio daemonia, L profectὀ isti. L pese
venit In vos regnum Dei. Argumentum est advenisse tempus Melliae praedictum a prophetis, quo tempore daemon princeps mundi hujus ejiceretur foras. Novo iterum argumento pugnat Dominus, Se
comparatione utitur. ig as. Mi. Aut gnomoda
potest quisquam intrara in iamΜm forιis, alicurus viri robusti , vasa eius diripere, instrumenta, res ejus, suppellectilem, nisi prius allia gaveris hune fortem, bc vicerit eum , o' tune domum illius diripiet, diripere poterit λEandem comparationem positam a Domino refert Lucas verbis non multum diversis. is 'ai. L cism sertia armatur eustodit atrium D m, αὐλέν, palatium, vel regiam , in pace, in tuto sunt ea qωa 'ossidet , tranquille ae Math suis bonis perfruitur . scilicet clum ille sortior est, nemo eum de tu ibare poterit re gno suo. ao ar. Si autim fortior eo supreve
niens vieerit eum, uniis a arma eius auferet,
omnia instrumenta, in quibus eo debo , O spolia eius distribu/r. His verbis satis lucule ter indicat Dominus se quolibet principe daemoniorum potentiorem esse r quippe qui possit huie regnum eripere, nempe excutere ju Rum quo premeret homines. Qui summiim rebus alterius dispendium adfert , ostendit se non colludere eum eo, sed hostem esse eius, patiter de victorem. a I ' se. m. as. L .ἰ non es mesum nrra me .st , O qui non eolligis meeum , dispergis.
Proverbivii , ut videtur Iudaicum, in uiranseqtie partem usurpatum. Nam de dici solebat, quἰ non est eontra vos, pro vobis est . Favet vobis censendus est, qui vobis non adversatur. Sensus autem Domini ibi est i satanaieujus virtute dicitis me ejicere daemonia , non sollim mecum non est, aut mihi amicus non est, sed etiam contra me est, di maximὸ mihi adversarius, dispergit oves Israel, quas ego
eongregaturus venior av at a Deo, ego vero peccatores ad Deum revoco. a1 st. Me. Ideo dico vobis; ex iis quae probavi, concludo, vos perverse aetere contra di ctamen conscientiae vestrae, tii bitentes daemoni quod proprium Spiritus sancti est , cujus
ope me daemonia expellere ipsi non ignoratis. Vos, inquam , admoneo quoὁ : omne preeatum, blasphεmia remittetur hominans, omne pratavum facinus, eonvitium quodv s, sive malediis tum stirlina autem blaspemia non ν-itretnro Convicium neniph illud quo tribuitur daeiraoni, quod opus est spiritus, dum scilicet dicit ut lixe a Jaemone fieri, quae praestat Spiritus
sanctus. 23' 32. Et quietimque dixerit verbnmeontra filium hominis, se Christus saepius loquitur se indicans qui contra me oblocutus
fuerit a dicens me voracem , potatorem vini , amicum peccatorum, remittetur ei, ut peecatum humanum et qui autem dἰxeris eo niνa spiria tnm sanctum, miracula mea vindicaverit daemoni, non remarietur ea , difficillimδ . aegre , vix temittetur, nam preeatum illud ostendit malam mentem dc malitia obfirmatam, quae nunquam resipiscet; quae enim miraculis meis vinisci deberet, his obfirmatur. Addit Dominus, quo spem remissionis adimat, nεque in hae Dinenti, neque In futuro. 24 IV. Me. Hon habeis bie rimissonem la aeternum, sed reus eris aeterni delicti. as Io. Oniem dicebant e Diνisum immundum habet.
Ut intelligatur quἰd si illud , neque in Mesaeeuis, neque In μιuνο θα advertendum est, Judaeos rerib eredidisse Ioeum esse medium, in quo mortui poenas darent, donee eis in isto saeculo. quod respectu. traesentis suturum appellabant , peeeata remitterentur 3 sperabant enim nullum Israelitam in aeternum scire miserum. OmnIt Israelita, inquiunt , habet par-t.m in futuro faeeulo. Tract. fanhed. cap. II. Ilaee nullus Iudaicae antiquitatis peritus negaverit , nempe medium locum inter aeternas miserias, & aeternam felicitatem creditum a
Iudaeis , in quo sui nee persecth justi sunt,
nee persecte mali, sed qui dubii sunt, poenas dant, & purgant crimina sua , sciliret eredita derunt id quω purgat otium dicimus . Non diffitent ut viri docti inter heterodoxos hanc Iudaeorum doctrinam intuitum fuisse hoe in loco Dominum . Ex quo ergo Ca lici
288쪽
i ci COMMENTARI Us i N HARMONIAM.
in re ducunt armumentum pro purgator;o. Dἰ-cam iterum per futurum saeculum Mansiam hAbo, intelligunt Iudaei, saeculum mismarum; hoc est, quod mox incipit post motrem, ut Elias interpretatur illas voces in suo Lexico , ubi notat dc futtirum saeculum listi dies Messiae, aut tempus quod erit postravitectionem mortuorum. 25 33. Mi. faciis aνbinem , iam , se fructam ejus bonis atis facito arborem ma-Iam, 'Mctum sim malum e siquidem exsemctis arbor eosnoscιιιιν. voe est, satuite, cum de me inquimini , arborem quae facit stucius bonos, esse bonam 3 aut ostendite, malam aris rem posse bonos fructus facere. Hae altera comparatione , sive proverbiali lo uendi consuetudine iterum consutabat Phati os , quos increpat verbis duris. a I . Progantea viperarum , Pomodo po
restis bona ti,tui, etim sitia malis p quasi durate vos vero Pharisaei non potestis, qui sitis lmali, bonos fructus sacere r sive ex corde macto bona verba proserte , ex abundantia enim credra os Divitur, ex eo quδl redundat in eo de . nempe ex cogitationidus. Sieut ventrie, lus quod in se abundat, evomit, ita di eorisas I s. Bonus homo .le bono thesaaro , ex penu di apotheca bonarum rerum proseri , edueit bonat Et malus horna de mata thecuro profret mala.
Argumento autem a m ori ad majus d monstrat quantis digni sint suppliciis. as 36.
sum , inuti Ie , vanum 3 a sertiori blasphe. mum, Listi Derint homines, reddenr de eo ratIonem in die judissi, ob hoe judieandi
sistent ut ante ei ibunal Dei. I 27. Ex in bis enim tura , non minus , quὶm ex operibus sestimab.Hι, id est justus decla tabe.
tis , si bona suerint , ct ex verbis tuis ediniad.mnaberis, dignus poenis iudicaberis , si illa
Von aliud signum dandum Iudaeis, quam signum Ionae. I undus spiritur mum ὸ qua eiectas, repetens. Beati qui audiunt νerbum Dei.
de Scribis, &Phari- dicentes: Magister, ' volumus
a L Turbis autem concurrentibus, coepit dicere : Generatio haec , gene
3 m. Generatio mala & adultera Mn L signum quaerit, & signum non dabitur et , nisi signum Ionae prophetae.
4 L Nam sicut fuit Ionas signum Ninivitis di ita erit & Filius hominis
generationi isti. s. t. a. s Mi. t Sicut enim fuit Ionas in ventre Ceti tribus diebus, & tribus noctibus: sic erit Filius hominis in co de terrae tribus diebus, & tribus no
6 ML L Viri Ninivitae surgent in ju
M ATTI . Cis. 1.38 Tunc retponderimeri quidam de Seribis. &Pharisis, dicentes: Maguler , volumus a te signuna videre . Qui respondens vit mlis ILUCAS, Cap. .st. 2PII. αGeneratici mala & aduItera signum quaerit, ct signum non dabit tir ei, nisi signum otin proPhetae. 4o Sicut enim suit Ionas in ventre erit tribus diebus,& tribus noctibiis: sie erit Filius hominis in corde terrae tribus diebus ει tribus noctibus . t Viri Ninivitie surgentio iudicio cum generatione ista, di consuanabunt
eam :quia paenitentiam egerunt
in praedintione Ionae , dc ecce plusquam Iouas hie .as Turbis autem concuparentibus , cc it dicere rGeneratio haec , generatioticquam est:
signim quaerit, de signum non dabitur et , nisi signum Ionae prophetae. 'o Nam sicut suit Ionas signum Ninivitis: Ita erit Filius homitiis gener tioni isti. iasra. , Viri Ninivita surgentiis iudicio eum generatione hac, S: condemnabitat illam: quia poenitentiam eger ture ad praedicationem Ionα,
289쪽
' Regina Austri surget in judieio
cum ψ.seneratione ista, Mn L & comdemnabit As. eam; Ast. L quia venit a finibus terrae audire sapientiam Sal monis: &ecce plusquam Salomon hic. 8 ML Cum autem immundus spiritus exierit ab homine, ambulat per loca ariti, Mn L quaerens requiem , &non invenit. 9 m. Tunc dicit: Mn L Revertar in
domum meam unde exivi. Io L Et cum venerit, invenit eam Mi. vacantem , ML L scopis mund tam , & ornatam.
II Tune vadit, & assumit frutem alios spiritus secum, nequiores se, &Mi. intrantes M. L habitant ibi. t Et fiunt novissis hominis illius pejora Prioribus; ML sic erit & generationinuic pessime. c
in iudicio cium generati ne in . & condem bit mr quia venit a finibus terrae audire sapientiam Salomonis i de ecce plusequis salo in hic. 43 Cum autem immuna dus spiritus exierit ab ho- me , ambulat per loea arida, quaerens requiem ,& non iuveni L .
in iudicis eum viris Eenm Irationis hujus . &eondem nabit illos; quia venit 1 mnibus terme audire sapientiam Salomonis r de ecce plusquam Salomon hic. 1, Uiri Maav. m. - Clim immundus spis. tus exieris de homine, aminbulae per lora inaquos qvierem requiem, de non inveniens . 4 Tuiae dieit: Revertar diuiti Revertar Indomum
hi domum meam uitae meam unde exivὲ .exivi. . Et veniens Iuvenit eam v Et cum venerit, lnveineantem , scopis mundatam, niet eam scopis mundatam, et oriratam. Ex ornatam.
y Tune vadit , 3e assu. Tunc Vadit, fle amisia mit septem alios spiritus mi septem alios spiri: secum , nequiores se , de secum, nequiores se & in. intrantes habitant ibi: & Srelli habitant ibi . Et fiunt . cfiunt novitaima hominis ilia novit ima hominis illiu 'tim peiora prioribus ; sie Pei a prioribus. merit de generationi huie
et a ' a 7 Factum est autem, cum haec diceret: t. Eriollens vocem quae- N-αdam mulier de turba, dixit illi: Beatus venter, qui te portavit, & ube- - ra quae suxisti.
D; 28 At ille dixit: Quin imb beati, qui audiunt verbum Dei , &custodiunt illud.
ren tuens, turbae quae frequens aderat, evis diarer et Generatis hae Pharisaeorum , & Scrib rum ι isti Pharisaei, isti Scribae , gesserario re quam mali de perversi sunt. ι ' is. Mi. G meratis mala, ct a tirea, a majoribus suis d gener . & eultu Dei deficiensi adulterina , de sappositi ita soboles, quae falso parentem --ctat Abrahamum. Eodem sensu quo apud Danielem, cap. a 3. 9.s6. dicitur semen cara an, o non Iuda. Generatio , inquam , ista fina πεκκ- νιν, sibi exhibeti pro suo arbitratu, non eo tenta hactenus exhibitis. Ea signtim non dab νμν ei , nisi signum Jona P heta. Ostentu non illi dabitur ex eoelo , ut sistidiose postulat, vi contra ex ipsis tenis. Pariteula ivsi instr Lamyν, T. I. pluris seph non exceptiva, sed ad vel sativa est, ut sensus sit non dabit ut signum de caelo, sed signum Jonae ι hoc est, s num non tantum de terra , sed de sub terra , sensum quo id dicat, Dominus ipse aperit.
Uiis: sive ostentum, quo agnoverunt Deum
jam ad eos plectendos patarum, nisi resipiscerent a Ita erit filius hominisi id est , ipse ego ero signum generationI GL 3 o. Mi. Ham sicut fuis Ionas in ventra ceti, nimirum alicujus piscis magni, pura Lamiae, vel Carchariae, ut obsetvat Bochattus in suo Hieroetoico ι etenta piscis qui nobis vernacule dicitur Baiaim, a gustiores habet sauces, ut hominem vivum de iglutire possit. Sicut, inquam , fuit Ionas ita ventre piscis magni tribus diebus , , ipibus noctibas , quibus transactis evomitus est vi σua in terram, & probatum est hoc miraculo eum esse prophetam a Deo missum , sic inris 'ius misit. id est, sic ego ipse ero in Ostrdenrra , in
290쪽
, n media terra , intra terram sepultus tribus dι ιαι, triόus noctibus . Ex qtio signo, quorum mens non tava fuerit, intelligent me verεὶ Deo missum. Dominus parte sextae seriae, t to sabbato, & parte primae feriae jacuit in sepulchro , ita duabus tantum noctibus, & die eompleto . Quomodo ergo tribus diebus, de tribus noctibus p Difficultas illa gravis ita visa est Langio & aliis, ut statuerint quia aliter solvi posse non crederent, Jesum non feria sexta sed quinta passum esse, quod prorsus scripturae r pugnat. PasIus enim Dominus hora nona quae tertia nostra est , quae erat hora parasi a latabati, setia autem sexta dicebatur dies parasce-Praeterea liqueridiem , qui diem emortualem Domini subsequutus est, suisse sabbatum, quo ut dicit Lucas mulieres siluerunt,id est quieverunt; transacto autem emerunt aromata.
Proposita dissicultas facile solvi potest si advertatur Hebraeos appellatione diei ae noctis naturalem diem declarare : mane ovespere dies ranus. Graeci νυχε με ιν dicunt 3 ita Paulus a. Corinth. eap.r i. s. a s. dicit se suisse , in profundo maris, die ae nocte. De Anna dicitur I uc. cap. a. p. 37. qiiod obseerationibus dijejuniis serviret tu Templo nocte & die i id est, singulis diebus p ergo ut significaret Dominus se titurum in sepulchro re. αἰ νυχθ0 mit, dixit se futurum itibus diebus de tribus noctibub euisensui implendo sussicit eum sepultum fuisse per tempus illud , cujus partes ad tria ναθουμερο rreri inerent. Ubi enim lex Moysis dierum numerum exprimit, ut in Circumeisione, receptum apud interpretes etiam semihoram unius ναυ-
να- , diem ficere r quia dies legalia , alunt , men eouentatur de tempora ad tempus . Iudaei dicuntur sesu nasse tribus diebus , di tribus noctibus in lib. Esther, eap. 4. . I s. qui duabus tantum noctibus, de uno pleno die jejunarint ;arum Esther die tertio regem adiit. Iesus autem in Judaeorum mentem revocabat antiquum ty pum a Ionas enim projectus in mare, ut sedaxetur tempestas, typus erat Christis cujus unum caput daretur pro multis. 6 4r ati. 32. L Hri 'nimic surgent in iudicio eum generatione Me. Issa st Mi. L O condemnabunt Mi. eam y Me. L quia panit Gam egerunt Mi. in praedieatione Mi. L Ionae,
, eece plusquam Ionas hier hue in loco. Rui ego qui vos alloquor, Christus sum Filius
is de tamen generatio ista non convertitur , sed nee viso resurrectionis miraculo convertetur , clam Gentes ad praedicationem Ionae ad meliorem sitirem se se receperint. J Ieium divinum sub sol ma judicii humani deseribitur , in quo sedent iudices, stant testes, acculatoresti rei. a. Mn Ir. L Regina Austri, - - , id est meridiei, nimirum .Ethiopiae 3 cuius caput
Meroe, iuxta alios Saba in Arabia, iurges in
judirio eiam Mi. generatione Ga , aft. L secondemnabis eam , Mi. L quia Denis a sinibu ι terrae, ex regione lonpinquas AEthiopia enim rei totissima . Qui vero sentiunt reginam illam Austri advenisse ex Sabaeis, observant sabaeos Arabiae adeoque terrarum extima, occupare ad oeeanum. Unde est 'uod Pomperis Syria peris domita tam impense optabat per Arabiam ad mare Erytraeum penetrare , ut victor perveniret ad Oceanum, quo undique terra cingitur. Ultra autem Meroe caput AEthiopiae sunt ampli Lsimae regiones , ut illa urbs non habeti possie pro finibus terrae I audire sapientiam Satim ms, ad proponendum quaestiones dissiciles . M
Christus, uti coeperat, in parabolἰs, hoe est in proverbialibus loquendi formulis, comparationibus, Ec similit idinibus eo ellans Phariissaeos , addit similitii dinem eleganter depictam , qua ut mihi videtur alii enim aliter interpretantur hunc locum) designat , quae sutura sit
conditio Iudaeorum pertinacium. I s. Mi. ciam autem immundus spiritus exierit ab hamine , ambulas per loea arida inculta , deserta , qui prius hospitabatur in homine, quaerens requie in ἀνάπαυσο, habitandi locum, quo quiescat , non invenit exclusus domo tua. s. Tune dieit: iterum vires tentabo
ctiis eniυi. hoe contigit , quando Christus interris praesens expellebat daemonem ,& ille proosiis, s Iudaei volitissent, eiectus esset. Agnosice , lector , superbiam daemonis, non dicit se pulsum domo, sed exiυι. io 2s. L Et rumvenerit , invenit eam est. vaeanιem , . nempe cum me abeunte revertetur daemonium ad lacessendum Iudaeos, inveniet eqs vacuos me Praμsidici, non adero qui iterum expellam eum . Inis veniet domum suam . Mr. L ornatam , seopismiandatam , ne me inveniet Judaeos ad eum e
cipiendum dispotitos, & tales, quales sibi praeparatos esse homines desiderat, pronos vitiis , & in malitia perseverantes. Translatio sumpta est a domo, quae ut sit praeparata hospiti venie
ti, verritur, & ornatur. 11 s M. L a6LTiane invitatus praeparatione, & ama n itale domus vadit, non imm tus inanet, sed quae tit, crassumis septem alios, id est, innumeros spiritus secum , nequiores se nocentiores, O Mi. ωιν-ιes vi facta, αι. Lbabisant ibi, in domo, unde expillsi fuerant. Et si 1 novissima illius hominis pejora prioribus. Conditio ejus postremo pejor est. AIt. Sis eris generationi hMicipasma . Judaei post Christi
mortem durior idaunonum jugo premuntur. xa 27. Factom est autem , eiam haec dic Vis divinam praeserentia sapientialia , enodens cvoeam quaedam mulier do turba, admirans sapientiam, di potentiam Christi, vitis aut bla phemantibu ut tacentibus, dixit: Beatus ven.