장음표시 사용
311쪽
ab hae generatiνne . Sicut sanguis veterit m pro-llectionem volgai, interpretis sensus est . eaepe.epheatum , ita sanguis meus quem effundet , mini interrogando premere, vindictae studio u requiretur ab ista generatione, di merito 3 di- gere, quod verbum idem inte rebant etviri Iudaei ad Pilatum t ejus pres reddit os Scilicet quania μνων poenas autem dicto acerbiores dede- doquidem libertatem Christi seire non 'potu runt deleta ut be , everis Templo , dissipara runt, praesertim qua in carpendis ipsorum vitiiς utebatur, coeperunt os iesi obturare, sive ut sy- ω Io. Is, quia ullstis euυεm rus dicit, sermones ejus impedire. Sed Graecum Atintia. Moserat apud Hebraeos eum cui po. verbum significare potest,phaticeos& Seribas ab testatem dabant legem ec Prophetas interpretan- ore ejus loquelam de multis rebus elicere suis sed . elave data, quasi in possessionem munerist conat s id est ad loquendum prolicere, de pt mittere. Insigne doctoratus ita erat Clavis cum vocare eum ι quo ex aliqua ut sperabant mi-Pugillatibus. Ita de R. Samuele dicunt: Post niis cauta responsione possent ei Meuiationem
mimem ejus posuerunt Clavem dc Pugillares struere. Verbum vox est de se hala ejus in loculo ejus, eoqubd non meruerat ha- sumpta . quae hancce signincationem habet shere filium, eui scilicet relinqueret doctoratus quod sequens versiculus confirmati s . Insitam. insignia. Clavis dieitur Rabbinis Undra 1 ver- terat, O quaerentis aziuia capro, a vi, veribo nra aperire.Dicunt saepe Rabbini, talis, vel nari, vel aucupari de ora ejus, talis aper. ιν, nempe expotuit textum strἰpturae. quod in malam partem verti posset , si ouid Exprobratio ergo ea est Domini: vos Legi*Greomra Deum, legem, aut latem protulisseriti tulistis sive δι stulistis, ζωαι, id ei aereptis videretur. Ea mens est malorum; unde Sirach, sit, et avem scientiae ad aperiendas sacras scri- sive Ecclesiasticus, cap. . l . monet r-ωn-pturas, tamen sino' in resi3, u signa tetris tνa faelem fles eantumeliosi, ne sed at in potum Messiae dignosceretis; er res qui intransdiator ori tuo. Adversus hos insidiatores, aliis banr, id est paratos introire, probuistis, av Leupes sellabarum tutabatur magnus Augustiis cantes eos a sermonibus meis, quibus e e siti. iiiis hisce verbisCone, in psalm. s. In Deo tau- plura me Christum probo. Sunt qui illud εαια daba festu ori meos . s id uid b-.m dixi , mr interpretantur so ipui λιι. q i Mid υεrmin dixi, quidquid. f sy. c. autem hae ad illos Leerat, quibus xi quod dἰerea non de n . bomo Lxι, sed Iub'o rte irreruntur, coeper 'ne PharIDιtra eri seribebat B. Ambrosius Sabino , Iib.3. ῖρινε. I.egit vulgatus interpres δεινῶι ωχειν in epist. 3. Si verba atieubi mo υenι 3 mn praju- quibusdam eodicibus est δεινοῦe ἔχειν. Si e legit Sy-sdieana si i t Graiam sermonem dubium mens non ras interpres; unde reddidit et coeperunt Scri-idubia sium, e , O defendi3 a ianis.
confirmat suos discipulos Dominus adversus omnem hominum metum . His adimit sollieitudinem nimiam de corporis alimentis,
. - . L U C Λ s Cap. I 2. s . I-3I. x λ Ultis autem turbis circumstantibus , ita ut se invicem concule, tent, coepit dicere ad discipulos suos: ' Attondite a sermento Pha' iciis. ν άλ. tisaeorum, quod est hypocrisis. a Nihil autem opertum est , quod non reveletur et neque absconditum ,
t 3 Quoniam quae in tenebris dixistis , in lumine. dicentur et Od quod in aurem locuti estis in cubiculis, praedicabitur in tectis. , ' 6 Dico autem vobis amicis meis : Ne terreamini ab his qui occiauim corpus, & post haec non habent amplius quid faciant. I Ostendam autem vobis quem timeatis: timete eum, qui postqua D si Disit jgoo by Corale
312쪽
derit, habet potestatem mittere in gehennam: ita dico vobis, hune timere 6 Nonne quinque passeres umeunt dipondio , & unus ex illis non est in
r Ud & eapilli capitis vestri omnes numerati sunt. Nolite ergo timere et multis passeribus pluris estis vos. 8 Dico autem vobis: Omnis quicumque confessiis fuerit me coram hominibus, & Filius hominis confitebitur illum coram Λngelis Dei ς .i autem negaverit me coram hominibus , negabitur coram Anm
to Et omnis qui dicit verbum in Filium hominis, remittetur illi: et avitem, qui in Spiritum sanctum blasphemaverit, non remittetur. iii Cum autem inducent vos in synagogas, & ad magistratus &potest,tes, nolite solliciti esse qiraliter, aut quid respondeatis, aut quid dicatis.11 Spiritus enim sanctus docebit vos in ipsa hora , quid oporteat vos
i a xt autem ei quidam de turba et Magister , die fratri meo ut dividan
mecum haereditatem . . . '. 14 At ille dixit illi: Homo, quis me constituit judicem. aut divisorem
Dixitque ad illos r Uidete, & cavete ab omni avaritia et quia non in abundantia cinusquam vita ejus est, ex his quae possidet. 'i6 Dixit autem similitudinem ad illos, dicens: t Hominis cujusdam dicvitis uberes fructus ager attulit: i i et Et eo itabat intra se dicens: Quid faciam, quia non habeo quo com gregem stinus meos ' , . 18 Et dixit: Hoc saciam: Destruam horrea mea , & majora laciam: de illuc congregabo omnia quae nata sunt mihi, & bona mea, Io Et dicam animae meae: Λnima, habes multa bona posita in annos plurimos: requiesce, comede, bibe, epulare. Io Dixis autem illi Deus F Stulte, hac nocte animam tuam repetent a te aquae autem parasti, cuJus erunt par sic est qui sibi thesaurizat, & non est in Deum dives. et a Dixitque ad discipulos suos. Ideo dico vobis ; Nolite sollieiti esse animae vestrae quid manducetis, neque corpori quid induamini. a 3 Anima plus est quam esca, dc corpuF plus quam vectimentum. ,α4 Considerate corvos, quia non seminant, neque metunt; quibus non est cellarium neque horreum; & Deus Pascit illos et quanto magis vos pluris estis illis p , .as Quis autem vestrum cogitando potest ad)rcera ad staturam suam e
Si ergo neque quod minimum est potestis, quid de caeteris solliciti estis a et Considerate lilia quomodo crescunt: non laborant, neque nent: dico autem vobis, nec Salomon in omni gloria sua vestiebatur sicut unum ex istis. 28 Si autem stentim, quod hodie est in agro, & cetas in clibanum mittitur, Deus sic vestita quanto magis vos pusillae fidei a' Et vos nolite quaerere quid manducetis, aut quid bibatis: & n iure in sublime tollir I
go Haec enim omnia gentes mundi quae T. Patre autem vester scit quin viam his indigetis.
313쪽
gi Verumtamen quaerite primum regnum Dei, & justitiam cus: di haec.
REs inae videntur connexae cum iis , quae praecedunt , saltem nulla ratio cogit eas divellere 3 quapropter eum in eodice sint eon.
iunctae, prout se subsequuntur , ita dc subjun Imus. siquidb dieit Evangelista hune λ D mino habimin sermonem post objurgatos Ph
millium turba. Forsan abierant Pharisaei , ulsi viderunt omnem criminandi materiem sibi H. pi . opis Iesus disere ad disei'us μοι r A vendite a fermento Pharisaeo=-m , quod est πιν p.reisis . vieini 1 vitanis latent mutuare feris
mentum i an Iudaeo lireret uti Samaritanorum c ethnicorum sermento, quaerunt Taln udici. Attritiare antem a fremisto incniua , quod
alibi dieitur ea. r. . sis εnto , est is endi formnia proverbialli , qua signifieatuet nihil
commercis habendum eum aliquo, in iis maxime ubi contagio timenda est, etenim ut comis
mixtione sermenti massa satinae amessit , ita volloquia mala bonos mores eorrumpunt a s lmuntur enim vilia , eonvertantibus . Mone lita- suos distipulos, ut Pharisaeos fugiant , ne insciant ut lue eorum, quae est hIpocrisis , quorum scilicet mores sunt personara . Magna erat opinio sanctitatis eorum , quae eum se russue ab Evagelio avocaret ι larva illa sancti. eatis hisce hypocritis detrahenda erat.
iamr. Intelligi potest a Pervet si mores Phari-seorum non semper latebunt . Magis autem haec eohaerent cum sequentibus si sis accipia. unus, quas Dominus cicat r Etiamsi conen uir enebras offundere Evangelio, ne appareat, ea mentoto in mundo praedicabitur eius doctrina. sciliret Evangelium, quod nunc opertum est , revelabitur , de quod nunc arte Pharisaeorum qui omnes a me abdueunt , ignoratur , alia mando scietur . 3. Vuoniam quae 3n tenebrardixistis, clam ι metu Psarisaeorum, in I.minem νων. Id est palam , aperih : o quod inorem uisti estis In eubientis'. secreto , ne musti testirent , praedicabitur in oectia , ut
Ergo sermo Domini, quem habuit ex Eva Plista, eum advertisset libi insidiantes Pharisaeos, eb tendit ut discipuli ejus ab Evangelii
praedicatione non deterreremur . 4. Dieo amissem vobia amIeis mota, dum Pharisaeos mihi i Miantes videtis: Ne rameamini ab his Dioe cidune esνραι ι qui jus habent.in eorpus 3 quo iure non caruisse Pliarisaeos colligere possumus
ex hoc loco ι cr ris hae non sabens amplin/quid Deia,. quid enim mas pati potest mo
tuus in hostes unde de christiano olim dicebatur: occissi ροι- , vinei non poes. Nec motritem thum imbutus certa fide resurrectionis . Spes resurrectimis famiaxm -- iιajebat
Ternillimus.' Ignavum dueebant martyres vi-.tae redit tae parcere a inde .ruendi tu martyrium naeos illis prona. s. s.fendam autem Noribis queris si--tis, quem vect debeatis timere . Timetet om qui postqisam occideris corpus, h. bes parestatom sit perstitem animum mistere inge mamictu citandum ι Da s .ia, certa dies vobis , hune εimete. 6 Itonoe 'In qna passeres venam ὀψο-d , minutis assibus. Passet vilis avicula est, attamen aenua ex illis .an ast in ablἰυiona coram Deo , quanth magis vbscurae moestis. 7.
Sed κω eapuli, etiam capillieisitis trestia, pars
vilior corporis, omneι numerari sus, ut unus sine Dei voluntate cadere non possit. Nolite e go rimera I mutiis passeribκι pluris vos estis, pretiosiores de cariores Deo estis.
fises fueris ana oram iaminum , audacter se profites itur meum discipulum, O Filius bominis consitabis ιν iliam , id est . ego ipse confit bor eum reram anguis mi , in iudicio univem sali, cibin angeli bonos de malos ad iudicium
meum adduςent. Haec alia occasione dicta iterum potuere a Domino inculcari , cum con firmandi essent discipuli adversiis terrores ,
quos Pharitat inelitiebant. s. MN autem no saverit me eoram hominibas metu hominum ,
netaώδεων essem ansalia Dei. Ad hos dicam aneicio vos a nec partem regni coelestis hab butu eum amicis meis . Clemens Alexandri. ous eleganter exhibet mundum tanquam sta dium , ut quo decertatur. Ago theta insuit.
est omnipotens Deus: bravia, seu praemia distribuit unigenitus Dei Filius: spectato es a tem sunt angeli. Ex omnia qMI AM v.νbu , id est qui piam in Alliam hominis, in me , remittetur eἰ stpeccatum enim illud humanum est e re aatem qui in Spiritnm sanctum bla emiserit, tribuens opera mea quae sunt Spititus sancti, diabolo , non
remittetur, argumentum enim est invictae pet-tinaeiae ι dc obstinatae inalitiae. Hi soli quorum
i s omni pravo assectu erat corrupta. qui o
sistebant conscientiae luae test; monio , poteraat dicere, quod Iesus eum daemonibus staret.
1 . c., m autem induceat vas , Liam adducent
vos propter consessionem mei nominis Dion grias, in conventus ludaeo tum. ad magistraa aes, ἡγεμινα, praesicies, potestates, re4esdcalios pcos quos est potestas, nulla sollicitι Usa
314쪽
νείρ,--ii, , a--dititiis, momodo propugnaturi sitis doctrinam, quam profiteminε. ra. Stirlina enim fanaMa doeiait vas in ipsa hora , quid oporteat vos dicere . t via autem ei quidam δε ιπνbat eum M. bens vel pro Legisperito, vel pro summo arbuero, quippe qui Messiam crederet, Gefatri meo, ot dἰυIdas niseum haereditarem fi ne plus justa νarte detineat, &ut divisionem admittat aequis conditionibus . t M. disit pi,mmo compellat ignotum pro more linguatu's a --stituit iudicem litium vestratum de rebus te renis, an ν divisorem supενυο ιδ petnam Christi non erat de hoe mundo, penes quidetis eum erat late potestas, sed uti nolebat. Non erat aratusti ossicio alienum homines monere ossieti sui de dividenda haereditate , quod ille petii verat; sed
advertebat Dominus mentero ejus, di id unum qi aetere , ut terrena haereditare denegata posset rotiti, haud sollieitus de vitae coelestis bonis . ' is. Dixitque cd illor, ad discipulos suos e Fridete, eavete ab umni avaritia , ab immodica cupiditate aequirendi r qnia non in abundantiacis tu quam vita ejωι est. Sic sontem aliqui exptumiint: videte. Fc cavete ab avaritias quia non
in abundando cuiquam vita sibi est e facultatibus sitis. Uet quῖa non abundantia eorum quae quis possidet, si vita ejus r id est ex eo quod abu det divitiis , vita ejus non longior est. Veritatem illam confirmat Dom nus sequenti similitudine. r G Dixis autem similitudinem ad illis diaeem : Hominis eis,sdam diυitis uberes sena
ager atiniit, multos proventus protulit s. 7.
cogitabat anxius intra se , dicem. : Quid faeiam ἰ crescentem sequitur cura peeuniam , qnia non habeo qua congregem fruans meas , qu rum tanta abundantia est. 11. Et dyxit di Haefariam: Destraeam horrea mea , inabra s eiam , ut sufficere possint i illae eonoeg bo omnia , quae nasa sent mihi, proventus, πηδs μέμα α μοῦ , fructus terrae meae , er baria ea , dc caetera quae jam eollegeram, I E.
dieam animae mea , tu neque mihi ipse playdens di eam et Anima , tu hab/s multa bona in anno/ Ilurimον, alloquitur seipsum , jam νε-
bonis , epulare. zo. Dixis autem iu7 Dens ver per morbum,
vel per consciem iam . Sis lis, qui eo dis in divitiis, quas tam inani labore eollegisti, bae
nacta qua haec animo tuo erilias , animam Mam repetunt . te ministri mei, vel 1 te reis petit ut anima tua, id est, vita tua: quae amrem paνUI, enjny eruns λ eui cedent ρ Non tibi ceti,, qu, ista moriturus non ause te s.
ai. Sio est qui sibi abes 'rietat, convenit haec similitudo in eum , qui divitiis colli, is incumbit, er non est in Deum mes , de non laborat, ut apud Deum sibi in eoelis thesau-aum habeat tepositum. Adversus nimiam di
vitiarum cupidinem iuilis est assidua mortἰs cogitatio ι me lὸ enim contemnit omnia qui se
aa. Dixitque ad discψωω suos r Ueo diea -- H, a Nolita seu isi esse an una vestrae , notas itim de divitiarum abundantia , sed etiam deesta Ac alimentis, quid manducetis, ut anὶma vivat, sive ut vitam alatis: neqωε eavarῖ . quia
indxamini. II. Animis plus est quam dea, Oeorpus plus M am vestimen is . Deus est qui vii viri dc corpus nobis dedit, quae plurissent, deditque nodis nilui sollicitis, mari neque existentibus, quidni igitur dare possit , de velle
bona, quae ad utrumque tuendum sunt neces.saria s quae sequutitur ostendunt hunc esse sensum verborum Domini. a is considerasa corvos, volucres omnes, quia nori semiaant, neqne me in1- , nullius. fundi domini sunt , quibus non celiariism , cella penatia , ne 'o b renm ; ortaineta Deus pascia uias, victit in eis suisicit... anta magis vos pluris estis illis, de ideo p tior eura de vobis Deois Corvos Deo esse curae saera scripuita testatur , ps l 5. δὲ . s. Plerique putant corvos positos pro quacumque avi. Vertim Hebraei scriytores observant corin vos, cum pullos excludunt , albos prodire, quales elim. vident parentes, fugam capessiint silli autem ora operaunt. dc Deus benedictus de excelsus muscas iis mittit , quae in ora ingredientes sunt ipsis pro cibo, donec nigrescant s& tum demum parentes redeuntes alunt eos
ideo ire illis avibus pol illiniture cernit ut De
providentia iaas. Quis autem vestrum eNisando potest acia licere adstinis msisam eisbis iam Mnu λ in sonte λικμμ , quae vox aetatem dc granditarem signia fieat. Sensus ergo est, quis p test uno cubito
facere aetatem Iongi Oxem, ut diutita vivat, vetgi auditatem suanu artiorem , ut grandior sit .a Si ergo ne Me quas mιnimnis est pM67is,
id de eat νῖν sitaetii estis e de vitae de eorporis eonservatione, de qua sermo est minus est enim stam rae aliquit adiicere , mi M viatam conservare --ulud non est in vestra po
istis. Haec nullis Migent glossematibus: limialis Domini sermo oceuttia apud blatthaeum,ib, ex positus est. 21. Si amem fanum, quod
hodie est in agro , si lilia , heiba quae hodie
florescit in agro , O eras in elibanum mittia inr, ut accendat ut , Deus sic vestit e quantomasis vas pusillae fides, vos qui nimium anxii
estis de esca de vestituentis.
as. E. vos ergo nolite quaerere eum anxietate
qnid manducet ιι, aut quid bdatis, qliasi inutues libri curam non gereret; nolita in subi
315쪽
insui exhalationimi in sublimi pendentiumilito rapit, aiebat Seneca. Io. Hae enim . hue de illue distrahis quod perinde est , ac sinia gentes mundῖ , mundo addictae quam ae uix ex vento , aut aere pastum quaereret cum sollicitudine. Patis aistem -'ν , Deus μια ιυγγα , si nificat animum habere anci-lquem agnoscitis pro vestro patre , heia su fient, de sollicita . dubitatione si eniam Iniam his in eum 'ergo nes euis uo res eva sura,sit et scut quae in sublimis as de cogitationes vestras reiicite. ispensa sunt, facili momento huc illuc impel-irnmtamen doco rerum terrenarum tuarite prialuntur. Unde amiquo more. dicebatur l. quil lim ante omnia regnaem Dei, in iustitiam ..xpectat, pendet animi. Horatius canebat, nes set, studere doctrinae Evangelieae , Ac vitam trepido in Qum poscensia κω ριοι ea . Tur lex illa componite : hae omnia de quib- quidam aut nostriis Atat α lavolvi Belsolliciti estis, , α ι a νιων, vobis , abundanter nune in sublime allevatos, nunc in infima al- vobis stappetent. . - . I A l l . . D ,- -
- Boisinus pergit rerum terrenarin 'sollitieudinem disci lis adimere. simul docet eos semper esse vigilandum.
Iri vobis regnum. ' - . . : 'Lῖ
IOS qui non veterascunt, thesaurum non deficientem in coelis quo fit α ε' non appropiat, neque tinea corrumpit. ,
3s ' Sint lumbi vestri praecincti, & lucernae ardentes in inanibus vestris; --36 Et vos similes hominibus expectantibus dominum sinim quando reve latur a nuptiis: ut cum venerit, re pulsaveriti confestim aperiant ei.
vobis, quod mari inget se, & faciet illos discumbere , di transiem miluitrabit illis.
Venerit, beati sunt servi illi.
niret, vigilaret utique, & non sineret perfodi domum suam.
dens, quem constituit Dominus supra tamiliam suam, ut cet illis in tempore tritici mensuram ii qi Beatus ille servus, quem cum venerit dominus, invenerit ita facientem. - Vere dico vobis, quoniam supra omnia quae possidet, constituet illum.. 4s Quod si dixerit servus ille in corde suo: Moram facit dominus meus ve-mre: &cceperit percutere seryos&ancillas, &edere, A bibere, & inebriari ro Ueniet dominus servi illius, in die oua non sperat, &hora qua nescit, ÷t eum, partemque e)us cum inficietibus ponet. qT ille autem servus, qui cognovit voluntatem domini sui, & non praepa-.ravit, & non fecit secundum voluntatem ejus, vapulabit multis et . ι
316쪽
, cs COMMENTARIUS IN HARMONIAM. Qui autem non cognovit, Ecfecit digna plagis, vapulabit paucis. Omniaurem cui multum datum est, multum quaeretur ab eo ς &cui commendaVeiarunt multum, plus petent /b ς0' - .a , in ia I ao Istrem veni mittere in terram, & quid volo nisi ut accendatur pso Baptismo autem habeo baptizari: M quomodo coarctor usque dum
Putatis quia pacem veni dare in terram Z Non, dico vobis , sed seps , , ' ne enim ex hoc quinque in domo una divisi, tres Hi duos, Ze duo
in tres dividentur: . . . e. . ' 'I e . . '
et Pater in filium, & filius in patrem suum; mater in liliam, & filia in matrem: socrus in nurum suam, & nurus in lam urn suam. Dicebat autem & ad turbas: Cum videritis nubem Orientem ab oee se, statim dicitis: Nimbus Venit: .&ita fix . hee Et cum austrum flantem, dicitis: inita aestus erit: & hi. ue6 Humeritae, faciem, in & terrae nostis probare: hoc autem tempus quomodo non probatis ἰ . oti id autem dc a vobis i pus non Iudicatis quod iustum eli 48 tam autem vadis cum adversario tuo ad principem, in via da operam liberari ab illo, ne sorte trahat te ad judicem, & judex tradat te ex ciori, & exactor mittat te in carcerem. sς Dico tibi, non exies inde, donec etiam novissimum minutum reddas.
OUκ in eodem apite I ucae sequuntur,J,υ - , tia ea eorrumpis. Qui thesaurus inlato huic loco ι ea uola ratione , qubd non possit furto subripi , neque eonsimi a
O cον ves m eris. Huc enim quisquis suis assecti inis tendit, ubi suam selicitatem coli eavit'; omnia enim sunt beatitudinis causas ita qui se beatum eredit possessione rerum fluxarum , non potest amare coelestes de
sine causa non credam dissocianda eue , quae conjuncta sunt in Evangelistis . Non solum
autem loco, sed de rebus proxima sunt ι te git enim Dominii adimere nimiam sollicitudinem divitiarum , quarum contemptum, di fugam suadet. Ia. tire timere pusillus grex, ne vobis vitae necessaria desint pauperi s di despectis, quia ramplaeme Utainis, libuit, visum est patri vostra dare visis retratim coele-su, aeternum i quantb magis ergo dabit aevi huius brevis viatieum. Dominus appellat suo: pusillum prestem, qua appellatione Olim nunc Haeretici pugnant adversu ' holicos, qui ubique terrarum veperiuntur ι . sed pugna illa non eis cedit . Frultra enim, ut monet B. Augi s iniis, se paucitate commendat 3 tunc enim quando alloquebatur Dominus discipulos, nascinitur Eeclesa ; nondum in hanc un Versitatem exereverat, qua dignoscitur inhaereticorum caelibus, qui certis in Iocis latent, non apparent ubique. II. Vendite qua possidetἰs , η m. tantum abest ut sollieiti sitis de divisit, zonsserendis, quin imb, vendite quae possid tis . Scilicet hoe animo estote, ut si res postu- Iet; omnia vendatis, ut Christum retineatis. Hia vobis faeetitis quἰ non veterascunt ι equibus ergo pecunia perdi nequit, thesaurum non desita tem in eoelis, evius opes utiles sint regno coelesti comparando , fur non V-
iis, de parati ad capetienda mandata Domini . orientalibus & dominis de servis e tant.blongae vestes , quae itineris facilitati , nisi
cingeremur, obstabant. Et inereme aria
dentes, pnt accensae in manibira vestris. Haee pertinent ad similitudinem sequentem . Nam qui Dominum expectant, ad ministerium alis te cincti sunt , di si nox est . lumina habent parata , ne quid in mora sit , cum Dominus advenerit. Illud autem is manibus vestγἱ mulisti quidem codices I atini legunt , sed εe abest a multis , di antiquissimis . Graeci libri eonstanter rejiciunt. Syrorum exemplaria non legunt. Patrum vetusti ismi non agnoseunt. Ita lim admonet Dominus, ut lucernae ardeant, sive accensae sint, ut quos exeitat, parati sint Domino excipiendo. 36. Et vos similes hominibus exspectantibus Dominum suum, quando revertatur a nuptiis a convivio nuptiali , quod solebat nocte celebrati a ut elim veneris, O pulsa υerit, Gn- festim aperiant et . Nulla res magis ingeriet
317쪽
Tam civ m Incerta hora mortis, qua sistendi met eum , , ut vera it Tert
sumus coram Domino, apta igitur Propolito 1 Ia similitudo , qua Dominus utitur.37. Maii servi tui, quos eum venerit Donvii γ Μι, inveneris vigilantes , paratos ad illum excipiendum . Amen dico vobis, quodpr cιuerhe, suis ipse let vis ministratu tus, Ofaciet διειρομcΜmbere, o transii 'ri, circumcursitando , dum ipsi i vel , adveniens, παρι ων , praeter expe-dationem ri verbum illud ea significatione sumis νω apud Demo: thenem, mimprabit uli1. Tamiae ch titatis et, servos sideses nullum hamyrium exemplum habemus r solus tittimus Domi. nus tanto honore afficit servos suos. 33. Ersiuturis M 6--α -aia nocturna, intem stanocte , si in tota vigilia υ-νιν, post me.
tera similitudine niam si seiro paιerfamilias, qua hora fur m niser, vigila rei utiqueis O non .sineor p d domum stiam , suribus , qui ut donum inrit rene, Perfodiunt parietes noctu. Similiter o.
ratis, filius hominia vemer : ego ipse veniam
suram, ut admetiatur cuique in singulos me fὰ certam mensuram, σιτ μι--, iuxta Glo
F numero servorum suorum fidelium , partem que eius evns infideli a ponet', adnumerabit servis malis. 7. tila autem fer a qωἰ eunουιν volunta, stem Domini sis , O non se pisatis quae ossicii sui erant, o non ferit voluntatem dux, vapum labia multis. Me Christus dieit ut intelligan Apostoli, quibus voluntatem suam notam se-eerat, magis plectendos esse', si illam non impleant. 48. smi aurem non ognovis, O se. Hi digna plagis, peccavit, sed ignorans, ide4- Mἀἰr paucis. In .genere prunuptiat Din. minus . quoque exigi pro ratione accepti. Omniautem cisi multum datum est , multum quaere t μου ab .eo : 6 eui commendaverunν mulsum, pius perent ab eo. Amri noctis, O ita invenerit, beati μον servili . . .
illi, quos non deprehenderIt ossini us imparaς -- unem vimιttere et terram, ut Omniatos Notum, antiquos tempus noctia in quatuohssem eane et o chsitatis . O qti id voti Q ut a litos distribuere. cendatu νδ Quoniam videbatur Dominus spem
esse vigilandum Ch Istus prodire, a Psicio pacis , gaudii , . v vuln
itudine' t s. me auram seirata, qu Ite interpretarentnr distipuli, ex arathsbbsta' praesentia, aenuntiat quam velit elle eorum cin
ditionem in terra, ubi perpetuis bellis exagirini esse*ς. enim mem venit accendero, est bellorum aestus, ut aequentia denotant ι qui unis iuxta lectionem hodiernam eodicis Graec
ipse toleraturus esset ae rumnas.'
318쪽
, o COMMENTARI Us 1N HARMON 1 A M.
ex signis qui Mam potestis ivdlaate. Me - - tempM-no. Obaria e 'ventum Messiae, qui oerta habet signa herophetis pra
nuntiata, quomodo non agnoscitis, exploratis.1 . Maida.ν- in ama sciua operam iudicis κονι iudieatra sisad justaens . e Non opus est a coelo & a terra peti argumenta , neque etiam antiqua vaticinia repetere. eκ his quae subiacent oeulis vestris iudicare . 8t faelia advertetis me esse Christum Dei. In linguis a remorientalibus vora m Sc 'stum eadem noti ae continentur , di passim confunduntur ι ibi ergo nutum is inum. 31. cnm auram vassia ciam adversario tuo
iacem , in vιa copream libereari at tuo , transige ne freta trahat re ad indise- , eaus tua cadas , dc judex strahat re exactini ,
exactor mitras se in eam. r. Praemonet D minus, ut dum tempus est, controversam qua adversus eum iniqua conditione contendebant, Iudaei componantia sy. mco tim , nsis exies Inde , donec etiam nomismum mimotum reddas
Usurpae quidem eandem similitudinem Matisthaeus, sed uε fieri solet, sensis planε nore e dem x agit enim de mutuis hominum ensis ιin eo autem loco 'uem tractamus, sermo est de lite quam Judae Domino intendebant.
BOmisua In die festo qui ct sabbatim πώ - ἰ Dict-s at Hieroselymis . . iuxta oscinam probaticam ia
a in amem Hiero Imita probaticae piscisa, quae cognominatur HebraiacE Bethnaida, quinque porticus habensia 3 In his jacebat multitudo magna languentium, caecomu, clausiorum, aridorum. expectantium Nuae motum e . - 4 Angelus autem Domini: descendebat secundum tempus in piscinam . mmovebatur aqua is Et qui prior descendisset in piscinam. post motionem Mouae Mus fimat L duacumque detinebatur infimitat: - .
' 'Hutie eum viditae Iesiis nomem. α eognovisset quiae jami multum rempus haberet, dicit ei: vis sanus fieri E . et Res adit ei languidus: Domne , hommon non ha- - uv-tu hata laetit aqua . mittat me in piscinam dum venio ramo ego , in ' an 8 Dicit ei Iesus e Surge. tollet grabatum tuumω & ambaea V Et statim sanus factus est homo ille: ω sustuli: grabatum suum, &-
o Ia lator overunt ergo eum: cuis est illσ homo, quo duaz tib ῆ. Tosele grabatum tuum, & ambula λ . - .
13 Is autem qui sanus fiserat essectus, nesciebaz vis esset. Iesus erum drclinarie a tialia coestituta in loco Distrigod by Gorali
319쪽
i postea invenit eum Iesus in templo, ac dixit illi: Ecce sanus factus estiam noli peccare, no deterius tibi aliquid contingat. is Abiit ille homo, di nuntiavit Iudaeis, quia Iesus esset, cui laete
eum sanum. i 6 Propterea persequebantur Iudai Iesiam, quia haec faciebat in sabbato c
i o Ο s T hae rear dias festara Iudorum, II O ascendii l. ωι --μIrmam. Festum illum diem non suisse Pascha evicimus in
chronologicis . Unus videtur suisse ex obseu.xiori si quem ideo non nonii vetit Evanis mi ista . Puto suisse sestum sortium minus, quod agebatur decima quinta die mensis Adar, quae dies anno PErae Claris . 32. sabbatum fuit. Ut id credam adducor non spernendis argumentis. i. Festus ille dies in quo Dominus languidum sinavit, quisquis fuerit, incidebat in labbatum; a Paschate autem primo ad seiscundum, toto illo tempore nullum aliud in satabatum inridebat, quam festum Sortium minus; dictum Iudaeis puνim, quod nominare non satagebat Ioannes, quia minus solenne, de illud explicare Christianis non intererat . a. In se mone quem Dominus habuit ipsa die, qua s navit iansuidum locutus eli deIoanne prscursore
suo, ut de viro iam mortuo ι Ille erat luerena .redens o luems e c. ei rea autem illud tempus, nempe paulo ante diem decimam quintam Adar praecursorem occisum esse se comprobamus. Haec quae narrat Ioannes Evangelista circa s natum languidum de quo sermo est, non multo tempore Pascha praecesserunt; his otiae enim languidi ille subtexit capite sequenti r. Post hae abiis Iesus evans mara Galilaea r erat a Din proximis m Pascha, his autem diebus ex e
dem Evangelista Dominus quinque millia hominum pavit quinque panibus, quod mirae lum tres primi Evangelistae subiiciunt opini ni illi quam Herodes habuit, Joannem quem Occiderat surrexisse a mortuis, & vivere in I
Ωι tiincque mortem Joannis enarrant, ut Uerisimillimum sit non ante multos dies occisum Joannem ab Herode.
Quisquis sit ille festus dies, huἰe intersuit
Dominus , neque enim Hierosolymam ascendebat ad solos dies agendos, in quibus omnes Iruraelitae tenebantur apparere in Templo. Ex I anne Evangelista. anno sequenti in encaeniis
Hierosolumam venit. Quisquis, inquam, siaerit dies festus ille, rem ipsam expenaamus quae in ipso fieti contigit. a. Es autem Hyerosobmla prebarica piscina,
quae cognominatur rebraice B.ibsaida, potens habens . Graecus eodex non consentit Cum Latino vulgato. ro A is vre δε συις Me -ροβατικοῦ κελομμυνι, quod se verte
dum: est autem Hierosolymis apud probatueam piscina . Praeterea Graeeus eodex habet Bubesia, vulgat Bribsaida, comsentiunt viti. petῖti Icripturam illam propter horum nominum assinitatem 1 libratiis , &aliis Hebraeae linguae imperitis depravatam ense, etsi legatur apud Tertullianum , 6c iaTheophilacio Romanae editionis . Constat enim regionem sitisse in urbe sancta, quae a Iosepho appellatur Beherba F ubi erat forum pecuarium , sive forum ovium et unde nomen suum acceperat haec regio derivatum, ut puto, ab Hebraeo 'xn-ri a Sub avn, id est, domus, sive locus ovis . Graecis autem ovis ducitur me sex, unde vox 'βασαἐ facta est ut probariea Evangelistae sit macellum ovium , i vieina piscina dicebatur probatita I aut pilaina illa cuius aquam quandoquE Angelus movebat. erat in probatica nempe in maeelialo ovium, vel juxta illud niscellum Erat in hae regione porta ovis , quae in codice Hebraeo, lib. 2. Esdrae cap. 3. I. appellatur
mini sinaar havn , id est porta gregis ,
sive ovis, εe in Graeca versione , - λη me ασικἐ , quam Eliasib saeetaos magnus exstruxisse diiscitur. Quapropter quidam interpretes voIunt Piscinam de qua sermo, ideis Probatieam apis pellatam, quia esset ad Portam Probat iram.
noc est ad portam gregis, vel si lectio Gla ea probatur , piscinam illam quae erat in probatica , Lisse paxta portam gregis. Vertim non tam portam, qu1m certam regionem denota ri hae voce os .ine , siadet quod dicit Evangelista, Proba eam appellatam fuisse Baiathsaida , Grace ; illa enim vox interie sono non multum differt a . quo nomine, ut dixtimis Iosephus appelliat regionem, ubi omnium consensu, sta est itala piscina. Attamen alii ab alia origine deriis vatum putant nomen mΘισδα , nimi tum a R nn ri a Bet Asseda, aut Bethesida, quod sonat domus miseri ordia, ob collata aegris in
hae pistina nefieia. Alii derivant ami Uda, id est, domus a senis, non a sun dendo victimarum sanguine, neque enim ibi ι sed apud altare mactabantur hostiae , sed ab aquae ductu, cuius sorsan author Ezechiasilui dicitur introduxisse aquas in civitatem 4.
Piscina probatica, aut piscina ad probatieam , quaecumque sit etymologia nominis ejus, qui
que porticus habebat. porticus autem sunt e tructiones fornicatae, ubi ambularent homines de morarentur, quae fuerit liarum porticirum
dispositio divinare non possumus 3 an piscina d. la quinque habuerit angulos, dc quinque late
320쪽
.a; & iuxta quaecluet latera una porticus fueris an quadrangulatis cuin elset piscina, iuxta illam i non habeo, sic respondet aegrotus ignotans quid laetit porticus quintuplex. Porticus duplicatae, lagere vellet Dominus I ouati dicit; vellem quia triplicatae dicebantur pro numero ambulari 'dem sanus fieri, di ob nanc eausam tot annis in ruino quae distin puebant colupanae . his porticibus consenesco ι sed neminem habeo ,
s. In hsa farebae miali laudo mina Linguen-iadeo pauci sent misericordes , ut eum eurbatarium , ea eorum , elaudorum , aridorum, id est,ifueris aqua, salutari momento, ocius mirae me paralyikorum, quibus: pars aliqua corporis in pistanam dum venio enim ego, abus agilior, exaruisset inutilis ad usum facta, expectantium,aut adsutus ante me desonssit priori ita petetua tuae Motum, quo m tu indicabatur aquis piscia pit beneficium quo ego privol. nae inditam fuisse virtutem ad sanandum . s. Dicit ei I0Ms: Surg/, jam enim es sanais . Angelus autem Domini iastendebas seeundumitus mea praesentia, nec eat pectandus tibi Anteia rimpus. Certo tempore, vel interdum praeter lus, eouegrabatum tuum, O ambula, certum expectatum, ut videtur ι alioquin non iacuita signum te morbo tuo persecth esse sanatum .sent in his porticibus, nisi eum instaret illudio. Es statim fanus fareus es bomo ἰllo, verbo
tempus, movebatnr aqua, ἐσμ σε Mi υών, Domini confesti ira sanatus est, edi sustulis gra- turbabar aquans angelus: & hoc motu intel-lbatum Dum, O ambulatat. Iigebatur angeli praesentia i O qui prior d sc-- Erat autem sabbatum in die illo, quo langitiis disset in piscinam post motionem aqua iactamidum Iesus sanavit. Cum Evangelista nullo mo- praesente angelo , sanus flabat . quacumqued-Ido indieet alio quam festo die sanasse langui- sinebatur insirmitate. Tantae rei nulla est me Idum, verisimile est sestum illuni diem in labiatio in veteri Testamento, nee, quod mirum, batum incidisse ι dcideb in Sortium festum nit- apud Hebraeos qui tamen omnes Hierosolymae nus , ut diximus. laudes nil ni ita tim prosequuntur. HuIus silentii io. Dieabant ergo Iudaei illi hominἰ quἰ δε-
haec forsan causa fuit, quod medicatrix aqua-inatus fueras: fabbatum est, non lieer tibi tollererum virtus Messae advenientis indicium lime-lgrabatum tuum . Contra canones Iudaeorii in
retur. Non dubito quin typus suerit , quoierat res vel minutissimi pondetis extia casum . Rospondit ei languidus: Damiae, iamἰnen, .n habeo. Sic respondet aegrotus ignorans quid tempore institutus nescio , credo paucis ante necessitatisὶ portare sabbato a loco in locum, hium natum annis, cujus temporis acta nonlpraeserita E loco privato in publicum . Lecabemus, nisi pauca in Iosepho. Ηoe autemdaetiam id vetabat: ristite portare pondera In diasypo admonebantur Judaei paratos esse debe-lsabbasi, dicit Ieremias, cap. M. ir. R re ad illud momentum, quo adventante Mesit pondit eis: qui me fanumserit, ut divina vi fa contendere qliisque deberet, ut prior esset tute me sanavit, ille mi is divina pariter, treis .n requirendis eius beneficiis . Quidam salsoldo, auctoritate , dixἰt i Tolle grabatum tuum, conati,ιniscuntur in hane piscinam sanguinem ambula. An non liceat hujus mandata sa-
victimarum Templi defluxisse ι etenim desere-icessere , qui tali virtute se uinati dominum Batur in torrentem Cedron, ut in libris desostendit. 'Templo declaramiis . Ergo piscina de quas a a. Interrogaverunt ergo eum: βαῖε est ille nune isermo , erat aquarum congeries vel ε homo, qui dixi ibῖ. εolle grabatum itium, Oeoelo, vel ex aliquo sonte, destinata, ut aliatambuta runt non quod mirentur, sed quod qui volunt, potandis, de lavandis pecoribus,icat munientur. Suspicor non ignotum prorsus quae in proximo macello vaenibant; ob virtu-lsuisse miraculi aut horem ; sed non attenti erant tem autem extraordinat am aquarum suarumlad beneficium collatum ab eo quem oderant, ista piscina porticibus fuerat exornata. etenim in opere ejiis ea tantum intuebantur , ex s. Erat autem qu Idam homo ibi I xta hane quibus arriperent criminationis materiem: piscin . ii triginta in octo annos habens in infimiquod malevolorum est. mita na, infirmus, sive agens in morbo a 1 I. δε αμtem, qui sanus fuerat esse crus, n triginta, de octo annis. 6. Hune aurem eumliciebat qui/esset. Iesus enim declinaυ rat . turba via si r Iesus iacentem, deeumbentem , quodico. τι inra in Leo. Subduxerat se non tam turin se i lia e re nequiret, eos noυῖ et quia iamlbam declinans quam invidiam Itidaeoru in. multum tempus haberet, moibi sorsan dc aeta- I . Postea invenit hum Ieses In Templa, iis ι ut duo haee miraculum illustre redde-lgiatias Deo reddentem in loco sacro , ut rent , quod diutino laborasset morbo , dc mos erat. Sic claudus, Actuum cap. I. V. g.