Commentarius in harmoniam, sive concordiam quatuor evangelistarum; et apparatus chronologicus, ac geographicus, cum præfatione, in qua demonstratur veritas Evangelii. Auctore Bernardo Lamy oratorii Domini Jesu presbytero 1

발행: 1735년

분량: 783페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

441쪽

lorum ill Et eum imposuis set eis manus, abiit inde et to Et ecce unus ac cedem ν

boni faciam ut habeavitam aeternam

HARMONI Λ. MAHREUS. 4 ML Sinite parvulos, & n D lite eos prohibere ad me veni, , -. L talium est enim regnum Ast. L Dei Au. coelorum. F Mc. Amen dico vobis: Quis

quis non receperit regnum Dei elut parvulus, . . L non intrabit in illud. 6 na. Et complexans eos, de imponens manus super illos , benedicebat eos.

7 31t. Et cum imposuisset eis nianus, abiit inde. 8 -.Et cum egressus et in iam , procurrens quidam LPrinceps Me. genuflexo ante eum, rogabat eum, L dicens ro MM. L Magister bone , 'MM. quid Ain boni MM. f, clam , Mn ut habeam vitam

aeternam pio Me. Iesus autem dixit ei: i et avi dicit ei:

Me. L Quid me dicis bonum PII in. Quid me interrogas de bono Unus est bonus, mus . . L Nemo bonus, nisi Mc. 'nus 31c. L Deus. Mi.Si autem vis ad vitam ingredi,serva mandata. 1 2 Dicit illi: Quae Z Iesus a

tem dixit:

13 L Mandata nosti: t Non

occides: Non moechaberis: Non furtum facies: Mn L Non fabsum testimonium dices: Ast. Nesraudem seceris. I 'MM. L Honora patrem

diliges proximum tuum sicut

te ipsum .is Dicit illi adolescens: Me.

Haec omnia observavi MM. L a juventute mea, Mi quid adhuc

mihi deest 16 L mo audito, Iesus M

intuitus in eum , dilexit eum νεe dixit ei: L Λdhuc m. L unum ti Au illi Iesa δε

tibi deest.

MARCUS. I. UC A vsh, i a parvuIos , Si Sinite P eos .e. Sin pum1s venire nolue eos prohibere vire ad me , di ne ad me,&nolite vel ad me venirer talium pr ohibueritis eos, re eos: talium est est enim regnum coe. talium enim est re- nim regnum Del. gnum mi. 1s Arin dici, - Amen dico v his r uulsi vas non bis: Quicumque non receperit regnum acceperit regnum Dei yelut par tuus , pnnoMntrabit in illud. intrabit in illud rs Et complexans eos,& imidinem ma nus super illos,ben dicebat eos. ' Et sun egressu esset in viam , Prom

currens qitidam geliit flexo ante eum, rogabat eum r

iaciam ut vitam ae.

teruaui percipiam et g Et interrogavi eum quidam princeps dieres τMHister ne, quia

faciens vitam aeter

possidebo eis Iesus autem S xit ex Ouid medicia bonum id me interrogas de bono Uuin ast bonus, Detu . Si autem vis ad vita

ingredi, serra ma1I data .

eles: Non adultera bis: Non faeie sia tum s Non filium te. stimoni iura diaes et is Honora patrem tuum ν 3e matrem tuam, didit s proximum tuum sieut te ipsum. asDuit illis adolaccens v omnia haeeustodivi a iuventu in te mea, Quid adhue

-us: Quid me dicis

Donu Nemo bonus iunus Deli is

nisi Nemo bomis , nisi

solus Deus .rs nostir Ne adulteres: Ne o eidas pNe si Isum testim nium dixeris, Ne fraudem feeeris. Honora patrem tusis di matrem . dici Mandata nosti : fgxMLIo .a . Non occides et Noli Deaens. 7. moechaberis e Non furtum iacies: Non filiam testimo imaices I

Honora patrem tusi ν ' Lev. s. t . R ninum . M- 3. s. D At ille respo dens, ait illi: Hadie mina observavi a

-- tibi deest.

442쪽

3 4 COMMENTARIUS IN HARM ONIAM.

r7 M. Si vis perfectus esse .

MM. vade , L omnia Ast. Lquaecumque habes , vende , . L& da pauperibus, & h hebis thesaurinn in eoela : &veni, sequere me. I 8 m. Cum audisset autem adolescens, Me. contritatus in verbo , abiit moerens ; MM. erat enim habens milias possessiones sis L Dives erat valdE.ao Videns autem Iesus illum tristem laetum. 2I m. Et circumspiciens,ait

distipulis suis: '

bent , in regnum Dei L intrabunt laa , 'Amen dico vobis, tquia dives dissicile intrabit in

23 Me. Distipuli autem o,stu scebant hi verbis ejus. At Iesus rursus rela deus. , illis: MLEt iterum dico vobis e

Me. Filioli , quam disseila est

confidentes in pecuniis , in re-

um Dei introire las E Facilius est Lenis

MM. E camelum per forame ac transire, quam divitem imgrare in regnunt, . c. L mi Mn

ais Auditis autem his , discipuli mirabantur vaME, esce tes Ati. ad semetipsos: 27 MG L Et quis potest sa,vus fieriqa8 Mα Et intuens illas I ks, diu. dixit illis r - pud homines in. hoc MM.1 ossibile est , M. sed nota apud Deum.

coelorum

Disci Ixameus obstupescebant in verbis eius. At Iesu. Marsus respond axit ulla tis Et iterita, diem vobis :Filiolr , quam dimiscue est, considentes in pecuniis in se introire Fata, inest camelum M Facilitis in ca- a pacatus est initio per Rraaten aeua metum Per saramen camelum par ἀ- transire, quam divi. acus transire, quam menaeustem intrata in regiis divitem intrare in otia nudivitem intra rasiuun Dra τε in remum Dei Getarum is xyAuditis autem his,. δε γε magi iam, as Rediaerunt quae viscipis mirabamus rabantur , audiebant L valde, dicentes; dicentes ad semesin, I

pud homines hoc inpossibilo in ir Es intuens vico esus, altropes homines imis misibile est, ita nomapudinum.

443쪽

LiGER IV.CAP. XXVIII. meri ad Iesem. Periculosa opes. 39s

αρ L Ait illis et Quae impos.sibilia sunt apud homines, πιsibilia simi apud Deum; Ast. olimia enim pinbilia sunt apud

Deum

3o Mi. Tunc respondens P, trus dirat et o MM. L t Ecce reliquiarus MM. L omnia, di secuti sumus te e Mergo erit nobis p

sa Iem autem dixit illisi

Amen dico vobis, quod vos , qui secuti estis me , in regeneratione cum sederit Filius h minis in sede ma)estatis suae, edebitis & vos super sedesd ecim, judicantes duod

cim tribus Israel. 3a Nemo est,MMqui r liquerit domum. M. aut Mu

statres,aut sorores, aut patrem, aut matrem , ML L aut uxorem, MM. Lamiae filio MM. aut agros, ML Propter nomen meum, Propter me, & propter Evare lium, DPropter regnum Dei.

33 Qui non accipiat centies tantum nunc in tempore hoc, domos, Sc fratres, &λ- rores , de matres, de filios . At agros, cum Misecutionibus ;& in saeculo futuro m L vitam

aeternam.

apud Deum a item rimis possibilis sunt Tune . . dem Petriis, dixit ei: Eme nos reliquimus ouinia , & secuti sumus te et in ergo erit -bis evmnia enim possibilia sunt apud De tin

Q Ait illis r pciuibilia su- ω pud homines fossibilia sunt apud

eum.

xiii Iesus alitem di- Amen dimvobis, Quos vos, quiseeutielus me, in rem Mneratione elim seia derit Fil iis hinninis in sede maiestatis suae, sedebitu&ν super sedes duod cim , iudicantes duo decim tribus Israἀxs Et omnis,qui e liquerit domum, vel

fratres, aut sorores, aut patrem , aut m trem , aut uxorem , aut fiat is, aut agros, Propter uomen me

xl Fe ecepit ei P tringicere: Ecce nos. ii sin, omnia, ac seciati sumus te. H Respondetis Imsus, aite Au eu duo vobis. x Ait autem P triis Ecce tros duis sim omnia, di secuti su

mus te.

querit timum , aut fratres, aut sorores, alit Patrem 1 aut matrem , aut lilios , aut agros, centi in accipiet, Se vitam aeternam

possidebis vPropter ne, pr.-pter Evanuitum, o Qui non accipiat centies tantum n me n tempore hoc, d mos , α fratres, &sorores. ει matres , di filios, ct agros , cumpersecutioilibus;& in seeuto suturo vitam aeterum.

Pr ter regnum Des, io Et non recipiae

multo plura in Me

3s '3o Mn 3r m. Multi autem erunt pruni Vissimi, ti novissimi primi.

a ' ει U M C Aiati sunt ei parvntis . . . A L o' infantes a parentibus ,

Malae ad vis, quasi tes minus digna ellit Chii sto . ealiam .st enim , horum & similium pii

rorum ut aetate , ita & moribus regnis m Me. L DA Mi. eaurum. nempe Christianismo, di

possidendo coelo soli idonei sunt , qui a fastu

alieni sunt , ambitione vacui , obedientes αdociles ut parvuli. Ideo adjungit Donimus .s 'as. Me. Amen dico vobis: quis uir non ν ceperis regnum Dei vetat parvulus, cupas aniamum non invaserunt superbia, ambitio, avaritia, quibus vitiis Iaborabant Pharisaei , Me. L non ιntrahit in iliad . ergo non repellebat Dominus parvulos, sed i6 Me. --xus eos , imponora mansia stipis tuos bono dicebaι rea, Mi. er eώm Imposuisset ras manur squod

444쪽

COMMENTARIU

quod requirebant qui tuos offerebam, absis in. de , iter parons versus Hierosolymam. ς i Me. Et e m ingressiss esset in Naam,

LBrsan , ubi pueri illi oblati, aliquantisperbstiterat, ut ei bo se resisteret )proca rema q-dam i su plendum adatiscens , qu nomen oeeutrit in nonnullis Maleaei eodicibus Graeeis , te suspicaret hic omissum , quod inlia legitur L princeps, vi prim ius,

uuasi dicat, tu qui Messas es, nisi enim pro

tali agnovisset , aut saltem pro magnis prophe ra non ante eum genua curvastet ὶ doce quia mihi st faciendum, ut particeps sim illi viistae aeternae, quam didicimus sub regno Messiae fideles Judaeos consecuturos esse . Nonnullis plaeet & hune principem accestisse ad Gristum , ut euri tentaret , fingendo velle se aci scribi numero discipulorum. xi ig. Me. JUna autem dixἰt H t Me. LOuid ma diela bonum i ia ' i 'einterratas de bona λ in exemplaribus Graecis Itodiernis eadem sunt Matthaei , ae Marci Lucae verba , τt με ἀγα35. q.id ma dimbonis m. ut vulgatus interpies reddit apud Matiscum, & Lucam. Beza testatur in duobus ustustis exemplatibus, & in suo vetiistissimo endice , tis apud Matthaeum .e με ἐρ-ae ἀω - ἀγαθοῦ , quid me intoruas da bono i ge τυ, ἐαba M . unua est boniss. sed vulgata addit D s 3 . quidquid sit , liquet ex Marco , dc Luca in errogare de bono , idem esse ac bonum apis pellare . ς ι- , saeph ponitur pro dico, alloquor . Quae iuxta tres Evangelistas subdit

Dominus: Unus est bonisa , Deus . Me. Lmo bona , nisi Mi. isnus M L Dens . I aec , inquam . demonstrant dicere bonism . &νogare de bono , non habere diversum signifi. c/tum . cum autem constet de homines in seria Diuris saepius vocari bonos , quaeritur , unde

illud Christi ad virum principem, quid medi. rat bonum p videtur Dominus hae quaestione docere modestiam hune principem , ne amplius, gauderet vanis titulis , more Pharisaeorum , qui ambiebant appellari RMi r quasi dicat , uni Deo honor 6c gloria debetur . Ad altiora sensim eum addueeba , inquit B. Chrysostomus,

in hune loeum Matthaei, ae ab adisiationis vitio liberare volebat, ua simu ι-a terrenis a duceret , Deo amoret , suaderetque furnrasolummodo bona ej. quaerenda , Mique solum

Denm vere bonnm , ν dicem ae fontem bo-mornm omnium esse eo nasceret , O gloriam referrer . Non autem se bonum negat Chiis iis ι & ideo math ex verbis ejus dedueeretur non esse Deum . imo clim Deus honus sit ,

quia origo boni est 3 quippe opifex omnium , Christus Verbum ejus , per quem omnia se

cta sint, pariter boni auctores ,& Ideo bnnus. Mi. Si autem , inquit Dominus ad hune prinis eipem , vis ad visam ingredi , μυa mansata Dei . t 3 is. Dieis illi quae λ quia a novo doctore nova be ignota mandata proponi putatae . Jesus autem rixis z I 'ao L Mandata nosti, illa nota ι 2 an oceides, non machaeris, nono tum faeies t Mi. L non falsum esImonium diaees a Me. ne fraudem se Nisi i s is M M. L

qvid ad ne mihi do β . ad insistendum iter viatae aeternae sie aecipi pol sunt verba hii ius ad lescentis , ut ditat, da quod servaverim hare: omnia , an aliud aliquid mihi deeste i ar.

L--dito , Ieser Me. intuitus in eum sdilexit eum , ἐγέ-σεν αὐτὸν . Origenes , inquit Casau nus , cum non sat is concoqueret, cur

diceretur Christuc eum dilexisse, quem narrant Evangelistae, auditis ipsius .erbis tristem abilia se , videtur , maluisse accipere pro os istari, quam pro dilueres ut signum approb tionis Christus dederat juveni, qui legis praee eta se servasse dixerat. Vox αγατοῦν, si rapta esta Lxx. interpretibus pro πιπι eis blandirino verbis eo poliare, o laudare, ut observat Lud uieus d. Dieis . dicti enim interpretes verbum Hebraeum rari patha , id est sermone blando, venusto, di elegauit allicere , ita interpretantur in psalmo 7 . s. 36. ἀμπ-- αὐτῶν gris aeta vi ψ δ. Et dilexerunt eum in ore με, id est laudaverunt in ore suo. Ergo Christns auis dita juvenis iactantia , qui se universam legem observasse ploriabatur , noluit eum aperth. mendacii redarguere, severisque verbis objuringare , sed a ἀπ-- αἰών , adblandisus est A . laudavit eum ae studium quod legi impendetarat, amicisque super hac re verbis compellavit. sed his verbis videtur subesse ironia ι se, enim eum eo adolescente postea agit Dominus ut retegat ulcus ejus, nimirbin avaritiam o quam potius culpandus erat, quin ob eaete ralaudandus. Ea dixit ei. L adhue Me. L unum tibi d.s , quod non seeisti . is ut. Si υἰs perfectus esse . consilium dat, non praecNtum qui non dicit, esto perfectus, sed si vis esse perfectus, inquit Paulinus , ep. a. ad Sever. Vades L omnia Me. L quaeumque habes, vende, L Oda pauperibui , O hab/bia 3besais r. m in caelo ἀIntrospiciebat animum iuvenis pecuniae deditum, quo, ut pleriqtie ex principibus, revocabatur a regno coelorum . Absice sarcinas divitiarum , O veni, hoe impedimento reiecto , e sequere me , quod aliter non potes . Textus Graecus Marei aὁdit tollens eνneem tuam , quod sorsan aliunde hue irrepsit . Mais

nus est ille qui in diυItiis pauper est , olimi cribetat Seneca, ep. 1ο. sed securior qui ea res div

445쪽

LIA ERIV. CAP. XXVIII. Pueri a Iesum. Pericuisse ejes.

φη EIA . Iia securus , imo aliquibus necessa- , δium est prorsus mundo abstinere. Misiti μιαι na qui popην religissem vitam etiam in. 9- lari haLin dxe. νε ι O turique funν qui nisi

omnia religiserint, falυara Vud Deum nullare-nirapo nr, insuit Gregorius magnus scribens ad Mauritium imperatorem. Is ' aa Ma. cum audisso autem adstisiens Me. ranos asus ιn verba , in eo quod dixerat Christus, abiit maerens . nou secutus est eum ob impedimentum divitiarum . erat enim habena mutias dissones r a as. Dives eras valda . oc divitiarum amore tenebatur . Nonos enim in ea renda di viras, nisi eiam est In hobenda eupiditas, ait Augustinus . ai a . PLdens autem Ioses illum frissem factum. aa 'as. Me. O cire.m pietem ut hoc gestu indicaret sententiam magni ponderis a se pronuntianis dam , ut Omnes faceret attentos, ais dis His suis r Me. L .am di in qui te nias habens, in rognum Me. Dei L inarabnnι . scilicet cum nolunt eas abiiceres quod faciendum , cum impedimento sunt nobis. as 'as M. Amen dici visis, quia diυes di ite antrabit in regnis mea. ι-um. habete divitias criminis non est , sed modus in habendo retinendus est . Er o, inquit Hialarius magnus , nocenter magis habeo, lisam illud ipsum haberi, sir erimen. sed perimusa caera

es velle Gresere ; er grave onus innocentias bis, inerementis optim secupata. Non dicit D minus nuIIum divitem intraturum in regnum

coelorums sed ita loquitur, ut ex verbis ipsius inistelligi posset fiat utorum raritas ex dissicultate. a a4 Me. Discipuli aistam obseveseabant in verbis ejus . illa enim de aspernandis tantonstidio divitiis nova erant . As Jeμι rursurri p-dens, ait illis i as 'as Mi. Et iterum diea vobis : Me. Filioli, quam di A. est e. dentes in Δυissis, eos qui spem ac fiduciam in divitiis ponunt, in regnism Dei Introire I a6

Mi. as. Me. L Fatalina est Me. enim L eam ιnm per fora men aena transire , quam divitem int-rst in ret .m Me. L Dei, quod est avi. ea. um . Nee enim , aiebat Lactantius,litas. cap. 1, p.rest , qui se apparaιu regio eiνeumdedaria, ans divitiis oneraυοῖν, angustias tuas, viae eoelastis angustias intelligit, vel ingredi, vel meo. nomen autem significat de canislum animal , de funem nausicum , sive ν.dentem 3 ut de vitroque interpretari possimus hoc Hoverbium. quo ugnificatur re mulium dissicilis. Inter proverbia Talmudica, nempe tris a Iudaeis duo repe- aiuntur ex quibus liquet , vel de rudente , vel det camelo animali aceipi posse hune Iocum . Gravis esi exitus anima ex corpore , inquiunt τώ nudi c. , - νιodontis peU foramen ans βωm . Paritet dicaat, non est Elephas qui imsνα per foramen aeiss . de eamelo boma voia

Iunt petiti accipienda esse Domini verba, quia

sive rude apud Julia, non

dicitur κάμ. .e , sed κάυιλ e , per tota. 2 'as. Aisditis autem his, ex quibus colla gebant vix aliquem polis esse salvum , elim omnes divitiarum studio tenerentur, diseipuli mirabantur valde , dieentea Me. ad semetipsa ret8 ' as L Me. Ee qnis pors sal υus sieri λas ' 27. Me. Et intuens illos Iesus, Mi. diaxia illiar apud bominει M. ne imposile est , sed non alud Deum. quasi dicat di non est hamanae opis tam tenacia vincula divitiatum abrumpere. so ' a . L Ait illis a qua impossibialia suns s. d homines , piabilia suur apud Deum , Mc. omnia enim to tua suns apud Deum . homines per se divitiis renuntiare non possunt , sed Dei beneficio possunt a potest Deus divitibus aliam dare mentem, ut opidinnon fidant, de illas distribuant.

3I 'a . est. Taene respondens Petrus , dixisei et L Eece nos M. reliqisimus L omnia , o se ri β.-s te et Mi. id ema erit nobis Anempe mercedis, aut praemii. 32 ag. Iesus a intem dixit illis e Aman Leo vobis , quod vos qui secuti estis me iam regeneratione, in renovata vita, in suturo saeculo, ekm sederis filius bo- minis in seda maiestaris sua, cum ego regna bo , sta iiis O υσι super sedes duossielm, ji dicantes duodecim tribas Israeti non stabitis ut caeteri, qui judicandi erunt, sed mihi assidebilis, ut regibus consiliarii. proximum mihi Regi honorem occupabitis. Sumpta est translatio a veteri statu regni Israeliticῖ, in quo tribuum pri cipe s proximE ad regiam maiestatem accedebat, di in publicis Metibus juxta Regis solium sed bant in sellia cuti libiis, quae hie in eodice Graeco, ut in Apocalypsi, ΘμνM, Throni vocantus ε3M Me. Nemo est qαι veliquerit domu - , Me. aut fratres, cur sorores, aut patrem , a matrem, Mi. L aua uxorem, L aut silior, ane gros, propteν nomen meum, id est Me. propter me e, propter Eυangelium, ut huic pareat. L. protrer regnum Dei. 3 so Me. Misi non a

eψιαν centias tantum nune in tempore hoc ,

domos, edi fratres, o forores , o morer , filior, o agνω. mphe runt qui charitate Chliastiana iacturam istarum rerum facith suppleantabc vice domus, aut praedii an ius a vodis relict centum aliorum domus de prauia erum vobis aperta. cum persectipionibus. non promittit per- seciniones Domi sus, sed sole dicit ut in meia diis etiam persecutionibus renturio sint felicio-les , quam unquam antea ν quoniam multi verorum amicorum ossicia praestantes , v biseum necessaria communieabunt. O in Deis.lo futuro Me.L visam aeternam. possidebitis.

e est eouditio Christianorum , ut qui infelices sint plerotumue iudicio , Nipsa etiam in hac vita beati sint ι fruuntur en nuineredibili animi gaudio , pace , spiritualidi bonis;quae abanct compediunt bona 1 se testa , Inde Pauliaus abbat stylo venustissimo epi N. t

446쪽

3I8 COMMENTARIUS IN HARMONIAM.

1s ' so MM 3 3 MM Mnυι aute- erunν priami , mi nane sunt nomismi hominiam opuli ne, o n vismi enant, qu, nune primi sunt, quales Scribae di Pharisaei. Generale dictum est , ouo , ut collisitur ex parabola sequenti, Christiis futurum indicat, ut Genisses praeponendi sint Iudais , foederis secum miti antiquitates semidientibus ι di hi, qui obptioris vitae pecc-ta inter Iudaeos erant conpemptisIdini, paritellνraese tendi sint caeteris peruisentiae remedium

contemnentibus .

CAPUT XXIX.

21 iras parabola operariorum emonstrat posse sine in viris , mr H iniemuneribus plurimis donare, cateris quod suum est rependens . MATTHAEUS, Capam Iis, i l Q Imile est regnum coelorum honum patrifamilias , qui exiit primoeo manE conducere operariox in vineam suam a Conventione autem, fita cum operariis ex denario diurno, misit eos. in vineam suam.

Et egressiis circa horam tertiam vidi v alios, stantes in foro otiosos. 4 Et dixit illis r Ite de vos in vineam meam, & quod justum fiaerit,d ho vobis. 3 Illi autem abieruntia ne n autem exiit circae sextam di nonam horam: M secit similiter. 6 Circa undecimam vero exiit. δε iuverun auos stanees, & dixit illis rQuid hie statis tota die otiosi Dicunt ei: Quia nemomos eo titat. Dicit illis: Ite & vos in vineam meam. 8 Cum sero autem factumesset, dicit dominus vineae mcurato isio iVoca operarios, & redde illis mercedem , incipiens a novissimis osque ad primo&ς Cum venissent ergo qui circa undecimam horam Fenerant, acceperunt fingulos denarios. Io Venientes autem & primi, arbitrati sunt od Plus essendaceepturi acceperunt autem ipsi singulos denarios. II Et accipientes murmurabanv adversus patremfamisias ova Dicentes r in novissimi una hora secerunt , 8e pares illos nobis seeLsti, qui portavimus pondus diei, & aestus. I 3 At ille respondens uni eorum, dixit : Amice , non Mio tibi inj- .rum: nonne ex denario convenisti mecum pIA Tolle quod tuum est, M vadet volo autem de hiae novissimo damficut de tibi.

Is Aut non licet mihi quod volo, facere 3 an ocul ut tuus nequam est,

pila ego bonus sump

447쪽

m etiam novissimi primi, di primi novissimi e multi enim sunt v xii , pauci vero electi. q

his. s. uti autem abierun . Itoum antem exiis eIrea sextaem, id estgidiem, nonam horam , qtiae nobis est tertia pomeridiana r edificissimi ιιεν, misit in vineam quos in solo invenit otiosus. I cIνea n mmos vero exiis , serb admodum, cum sol ad occasum vergit . O Mυenit in soro alios operarios stantes, paratos ad Nus. Graecus codex addit aenila, otiosos. Et iarit iti

batis ita stare. Increpantis est, ut Act. cap. I. e. i l. operarii illi exnibent Centes idololatras, quae sero ad ecclesiam voratae sunt. 7. merent

ei r nemo nos rondis xit . Ne quis ex eo

deducat gentes esse sine peccato , ad erie dum in hae di quacumque alia smilitudine , quaedam esse dissimilia ad ornatum, non se lim parabolae spectantia . talia sunt , quodi operarii e ctent vocantem . Dicit inis, operariis paterfamilias ρ IM O vos in vineam meam . Meta dieit in omnibus suis codieibus, excepto vetustissimo, leoi pati iet hi eae septa, quod justism Derio dabo visis . s. Cum fer. aiatem factnm esset, Hrat m-mus vineae ro ratori faeo , caeconomo , praesecto domus: mea verarios, ct νedde tuis meris cedem , quam apud se morari usque mane n ivit, juxta Levit. cap. t s. s. numera , inquit paterfamilias , mercedem his operariis ,

venerunt, εc pergens Qq- ad primor. s. cu- venimur ergo quἐ ultimi eivea isnd cimam horam venerami, aeee renni fiun 1 d narios , sis , singuli denarium . Hoc loco ἀνὰ stoniscat aequalem distributionem , quom ido usu tur a in ieis in medicameniatorum eompotitionibus . Tacitus dieii dena.

. Inm fuisse stipendium diurnum militis unius. venatius pondere Parisino ponderabat 76. granis . elim ergo quarta pars nostri utati amgeneia ponderet 2 a gianis , denarii valoemmior erat dimidia Parte quartae partis hujus

scutati. Nam 76. adiuuti eideo numero Z64saeit i sa. ita circiter derem nostros asses v lebat ille denarius . to. Henianter a aetem ρο mi arbkrati fune, quὸd plus omne are iuri .uia primi venerant. - emisti ne autem est An istis denarim. singuli non acceperunt in

adversων stat remfamilias , ra. Gemees : in novi mi isna hora feeerune , nempe opus . velut aliis placet . ibi mis... , fasere , idem lanat ae terere ι Graece enim Ec Latinὸ optiam dici ut facere tempus . sie in Αα cap. s. 33. facto atiram ibi asi no tempore , id est eommota si ibi aliquo tempore 4 dc lac. cap. . e. ι 3. faciemres ibi qaeidem an nn m. Una autem hora in hocce loco sumenda pro duod cima parte diei a totam enim diem, sive tempus

quo sos lucet. in duodecim horas, ut alibi di cium est, pati iebantur Iudaei. pares illo bis fecisti, qui portaυμαι pondns diei , id est laborem diuinum integrum, o aestas , id est servoles solis.

re non faeis ribi Miuriam, de qua queri possis. nonne ex denarie eonvenisti me. tim λ ερ Tomergo. accipe inad tuum est . quod tibi debetur, O vade, abi. nihil tibi amplius mecum negotii , FLIs a tem, nihil tua telest si velimedi hula noυ -s . re , fietit o tibi , parem mercedem. x s. An non liere mihἰ , non mihi Det te est liberum quod volo , Deare t an om lais extis πιν-- est , id est invidus , et nia ego bon ιν μm Quasi mihi lictae minus benig agere, quia invidus ea . commimi phrasilogia

Dud budaeos siquis liberalἰs , aut benes Osuant . dieitur vir ωni oculi ; si avarus. Ut malevolus vir mali oeuli. vἰde inuti eap. 13. st. s. Prover, cap. 23. 2. s. de eap. 22. p. s. de cap. 28. e. araas Sie renne navismi primi , o primi Minuissimi. haec parabola ostendit sine iniustitia Dei

primiss su tutos e qui erant novissimi .mAIιῖ enimis ni vocatἰ, nempe Iudaei omnes voeati suus ad me excipiendum ut se adiungerent coetui pi tum, quemcollectulus sum, panei vis. ex illis .iacti in hunc coetum , id est in Ecclesiam , qtiam consMegaturus sum: in numerum eorum, qui eaeislo digni erunt , Subindicat his verbis advocaa das in Eeclesiam Gentes, ut participes forent praemiorum quae collaturus erat, quod male habuit

Judaeos, ut patuit exitu . AEgr. serebant Iudaei etiam ficti Christiani sibi Gentes pares seri in aecipiendis Christianis ἰ donis. Tum de his resebis reumabae Dominus ludaeos ab hocte falso praeiudicio , nullum Iudaeum non habinariam partem in regno Dei. Raemadmodum auterit inter Iudaeos omnes quidam vocati, sed pauci electi,

448쪽

electi, ita&-Ecclesia noninmnes electi sunt .l palea delitescit . pauci perseverant . ideo non In illa si umentum nondum exeussum est e inlcensendi electi , Deo ad gloriam.

Iesus declarat q uae passurus esset Hierosolymis , quo ascendebat . Obiurgat' filios Zebedaei qui ambiunt maiorer fieri inter Apostolor.

HARMONIA .

r Me. U Rant autem in via ascendentes Hieros lymam : & praecedebat illos Iesus &stupebant; de sequentes

timebant.1 Et assumens iterum duo. assumpsit decim ML discipulos secreto , duo laeim discipulos . coepit illis dicere, quae es- sent ei ventura. a Mit. L Et ait illis: m. Quia &iit illis 31M. L ecce ascendimus Hierino' 18 Eece asemidimus lymam, L & consummabuntur Hierosolymam,

Omnia , quae scripta sunt per prophetas de Filios hominis. 4 Tradetur enim MM. Filius

hominis principibus laceruo eerdotum , & seri.

bu S. . Et damnabunt MM. eum & eondemnabunt mortes

tibus uti ad illudendum, Ocnν , εe flagellan- gellandum, & crucifigendum . dum, & crucifigen-

L Et illudetur, & flagellabitur,

& conspuetur.

Et postquam flagellavdi

rint, Occident eum . 8 3 M. L Et tertia die resur- δt tertia die resurget.

Erant autem in via ascendentes in rosolymam e & Prae redebat illos Iesus,&stupebant: & sequen. tes timebant. Et assiimens iteram duodecim, evit illis dieerequae essent ei ventura. Quia ecte ascendimus Hierosolymam, Filius hominis trade tur Principibus lac dotum , & Seribis, et senioribus,& damnabunt eum

morte s

de tradent eum Gen. tibus: Et illudent et , di eonspuent eum,&flagellabunt eum int cient eum: εt tertia die resiirget. 3r . . Assumpsit a tem Jesus duodecim ,&alt illis rEem ascendimusHi rosolymam, ct consummabuntur omnia , quae scripta sunt per prophetas de Filio hominis. si Tradetur eui Gentibus& illudetur,& flagetilabitur, & conspue.

Et postquam flagellaverim, occidenteum

dc tertia die resurget.

4. In

. 9 34 Et ipsi nihil horum intellexerunt, & erat verbum istud absconditum ab eis, Se non intelligebant quae dicebantur.3s Factum es σc. infra, cap. sequenti. MATTHAEUS.

ro eto Tut C t accessit ad eum mater filiorum Zebedaei eum filiis suis . adorans, & petcns aliquid abeo. xi et I Qui

449쪽

Lirea IV. CAP.XXX. Filiorum Zebedaei ambitio. 4or. xi 1 et Qui dixit ei: Quid vis Ait illi: Die ut sedeant hi duo filii mei,

unus ad dexteram tuam & unus ad sinistram in regno tuo.

MARCUS. xa ' as Et accesserunt ad eum Iacobus . & Ioannes filii Zebedata, dicem

tes: Magister. volumus, ut quodcumque petierimus, iacias nobis. et ' 36 At ille dixit eis: Quid vultis ut faciam vobis PI 4 , Et dixerunt: Da nobis ut unus ad dexteram tuam, & alius ad Gnistiam tuam sedeamus in gloria tua.

dixit: MM Nescitis quid petatis: Pintestis bibere calicem , quem ego MLhibiturus sum. Ide. aut baptismo, quo ego baptizor, bapti rari Pi 6 At illi dixerunte Mueir Possu

IT Mi. Ait illis: MILCalicem quidem Mn meum Ru. quem ego brio , . bibetis: Mea & baptismo , quo cllo bapti Eor, bapti abimini:

IS MM. Sed re autem ad dexteram

meam, vel snistram, non est meum dare vobis . sed quibus paratum estasti a Patre meo. δε M. Et audientes decem , m

indi Fati sunt de duobus fratribus Me. Iac o & Ioanne.

zo ML Iesus autem vocavit eos ad se, di ait : Scitis quia principes gentium dominantur eorum ; & qui marores sunt, potestatem exercent in eos. 2I Non ita erit inter vos: sed quicumque voluerit inter vos mMor fieri , sit Aras. vester minister. a a Me. Et quicumque voluerit in vinias primus esse, erit omnium servus. 23 4 Nam de 31M. Filius hominis non Venit Me. ut ministraretur ei, sed ut ministraret, & daret MM. animam sitam, redemptionem pro multis.

I Me.'R A N T autem in via afrendentes

Γν κονιμθα-- pergebant iter, minsecti urbe Capharnaum. ιain attigerant suciae sines, di , ut patet ex capite sequenti, proximi erant urbi Iericho. praeeduae illas Jιμι ste- celerans gressus, edi fluebant illius discipuli , sequentes timebant. eteni in festo Eucae.

Le , Tam. LMATTHα s. MARCUS.ax Respondetis au R. 38 Iesus autem in eis lus . dixti r Nescitis quia Nestitis quid vetatis r -- petatis: potestis bibere ca- testis bibere ealicem, quemlieem quem ego bibiturus ego bibo,aut baptismo, quaὸ ego bapti Lor, bapti ei D eum est Possumus. 3yAt mi inxerunt ei: possunnis. Iesus autem ait eis et 13 Ait illis: Calicem qui- Cal em quidem, vitem emdem meum bibo, bibetis, ac baptisimuquo ego baptiaeor, bapti

sidere autem ad dexteram V sedere autem ad dem meam , vel filiistram , non teram meam. vel ad sisFest meum dare vobis, sed stram, nonest meum dare quibus paratum est a Patre vobis , sed quibos paratum ineo. Et audaentes decem . 4r Et audientes decem , adimati sunt de duobus e eperuiit indistiari de Ia- fratribM . cobo, di Ioanne.' Iesas mitem me in eos 4r Iesus autem Vocans eos, ad se, et ait r Scitis qnia ait illis: Scuis quia hi, qui prine pes gentium do t- videratur principari geminamur eorum ῶ dc qui ma- bus, miliai iliret M dc primiores sunt , potest tem cipes eorum potestatem exercent in eos. bent ipsorum . 16 Non ita erit inter vos i Non ita est amem in sed quicumque utituerit im vobis, sed quicumque V ter vos maior fieri, sit ve- luerit fieri maior, erit vener minister. ster minister. U Et qua Uliaerit inter Et quinamque volite vos primus erie, ern vester tu in vobis primus esse νkous . omnium servos. 18 Siem Hlim hominis 41 Nam &Vilius hominis non venit ministrari , sed non venit in nurustraret ut ministrare,&dare animatu ei, sed tit aianistraret, o suam redemptionem Pro daret animam suam redem.

ι itis. s Prionem pro innitis. niorum nuper ante asi'uot menses quaerebant eum ad ne irri ita ut mirum videretur Apost

lis, quod auderet ire Hierosolymams N Iinose

450쪽

illis dicere , qua ει eveniti . id est ite- st Ia Mc. Et accedunt ad eum Deo buic tum declaravit eis , quae intra breve tempus. dicentrat Magistere, voluispassurus esset Hierosolymis . 3' Mi. si L Eri μι, id est expetimus, ut quodctimque ρὲιieria ala illis i Me. Muia i 1 MM. L ecce ascend/- πιμε, factas nob/β, exorari te sinas gratiam quam mus inerosolymam , L eonsummabuntur , per- petemus. I 36. At ilia dixit ei, a quid misi. fieientur omnia , qua scripta sunt per prV, i i με faciam vobis f quae est ista gratiat i . . iai de Filio hominιs , de me . Veteres typi ,r 7. Eν dixerunν δ Da nobis ne aenus ad Gxis qui mortem meam repraesentabant , di vaticultera m ruam , er alius ad sinistram tu ais se nia prophetarum, quibus circumstantiae Pallio Ideamuδ in gloria rua, culus specimen videtant num mearum descriptae sunt , modo imple- in morie, existimabant enim, ut modo vid huntur e neque euim ignorans quae mihi ven-lbimus apud Lucam , quod confestim remium tura sunt, Hierosolynaam ascencio. Dei manifestaretur. φ sa. Tradetuν enim Filias hinninIι ι ego is 'aa. Respondens istem Ies.s , disis aenim tradar princi hibui sacerdotum , o serias esci i quid petaris 3 neque enim quale sit bis, Me. senioribus, di ab uno ex discipu-imeum repitum, aut quae oonditio amisorum inlis , quod tune temporis reticuli. s' Es dam-lhoc mundo cognoscitis. Paesis bibera ealicem, nabisne enm morae, in Synedrio suo Judicabuntiquem ego M. bibiturias sum ambitis mihi diis eum reum mortis ι sed non ipsi suis manibusignitate di auctoritate proximos fieri, participes metti dabunt ; nam 6 is MM. er tradent eiusdem sortis, an potestis bibere ealicem meia eis in L Gentibus, Romanis, Pilato procurat tum, sive eamdem sortem habere , nempe multi eorum, Mi.ad illudendum ei ut salso regi ,Ita pati Notum quod calix in scripturis den o flagellandum , O crucifigendμm . L Er il-itat portionem ι vel quia olim in calicibus ubi Ιω detων , tanquam stulto , qui se gesserit pro partitio fiebat , sortes ponebantur a vel quod lege, flagellabιιών , ut servus, ut sediti ibi bentes in eodem eatice similiter, vel amatitu- sus, o eonspuetur facies ejus. 7 33. Et post-Idinem, vel jueundum saporem ejusdem potus

quam flagellawrint, oecident eum. satagent utldegustabant, frequens est in seriptura mentio moriatur, unde Ee latus eius percutient. calicis in hac significatione, ut psal. 4. R. o. cain Continuo adjunxit: 8's . MM.LEs tertiaIlix in manu Domini vini meri H nux mixto ...dia risuetis . Ut ista praedictio passionum mea- bibent omnes peceatorer terra . Sie Deus dicitrum non vos terreat, statim poli hanc pugnamlJeremiae, cap. et s. p.rs. Sume ealitem vini fuissequetur victoria. vertim quamquam liquidblroinis huius ise manu mea a e ' prUInabἰι dadice tet Christus quod res erat , obscurus fuitlillo cknctis Gentibus, ad quas eνο te miracm sermo ille Apostolis. ς' ιι L Et ipsi nihil h loci Me. ast baptisma quo ego bapti' ar, pr -m intellexerunt , est' erat verbum illiad abyixime baptizandus sum , bapti υνῶ λ - verbaranditum ab eis, tes ista elat eis abscondita siquae Marcus habet , etiam in Graeco codice in non intelligebant qua dicebantur. nempe IMatthaei nune leguntur . Afflictiones autem iapertum illum sermonem habebant pro aliquolsaetis scripturis taph eomparamur gurgitibus obscuro problemate , obvium sensum repu-iaquarum, quibus veluti submerguntur quic diantes , de suspicantes rem absconditam ver- lamitatibus vexantur. a rba res erat Iudaeorum bis eius subesse, cuius intelligentiam suo tem- baptismus ι in purificationibus enim suis totopore daret illis Dominus . . corpore immerὀebantur in aquis. Quin etiam eo tempore quidam ex Apostolis 6 I9 t ιlli dixe nι es, Possumus bibere sperabant Iesum regnaturum cum ploria , ut tui in calicem , parati Et recum baptiLati, eam. colligimus ex petitione matris Ioannis& Iac Idem sortem habituri tecum. terile νδ 3e ambi bi. io ae . Me. Tune audita sorsan resurrecti iti Oses ut honorem petiverant, ita etiam responis nis&novi regni mentione, areest mater silio- dent, non satis percipientes quantum erat quodvum Zebedaei eum filiis suiι, Jacobo de Joan- pollicebantur. t 7 ' as. Mi. Αἰt illis: Muciisne, quos non nominat Matthaeus parcens pudo- ιicem quidem Mi. meum , Me. quem ego bibo, ri eorum, quia ibi taxatur eorum ambitio, ad Ibibeti 1 : Mc. baptismo , quσ ego bapti or , ranter petens, adorando petens, aliquid ab eo,lιαδ ivbimini, graves persecutiones perseretis squod non patefaceret, nili spe illi facta gratiae .lita eadem vestra sors erit , ae me isti ai. Qui Dominus dixit ei r id et- sedere aritem ad dextινam meam, vel sinistram. go vis p Ais illi mater , Die , jube, decernetnon est meum dare vobis a illud υο is abest ist sedeana hi duo filii in I, .nisi ad dexteramlSyro, 6c a eodicibus Graeeis ὶ sed quibus para- tuam θ' unus ad sinistram in reano tuo e utitum est Mi.a Patre meo e hoe non datur nisi qui- dignitate N auctoritate tibi proximi snt. dexte- bus paratum est. non possum dare vobis , nisitae regis assidere est principem locum obtinete .sparatum si vobis, destinatum 1 Patre. Cum Marcus scribit ipsos filios Zebedaei hane grais autem J. C. D. N. constitutus sit omnium Iuliam togavisse s sed hoc ab eis factum dicere dex, penes quem scilicet sit praemia dare , vel

Potuit , pro illis mater secerat . Quidquid irrogate poetas' dissicile illud est , quod hic

vide

SEARCH

MENU NAVIGATION