장음표시 사용
601쪽
AEquum alitem est ut patrocinio ejus quis s Vratur , ob quem pluri inas incurrit offensas.ls. Von rogant talias eos de mundo, de coetii hominum mortalium ι sed ne serυes eos ama-ιo, Δώς πενιες, a diabolo peccati auctorer id est, ne diabolo per amictiones agente, in peccatum labantur, de a me desciscant. De dia-lbola hie agi suadet articulus M , quo quis
eximih malus denotatur. ιε. De mundo n- μnν , sicut θ' ego non sum da mundo. hoe repetit Christus quod dixerat supra i . sed alia de eausar ibi ta quam causam odii r hie ut rationem novum quid impetrandi . i7. Sanctima res , perfice in sanctitate vitam eorum redde in dies puriorem ι confirma in verita3e , in cognitione
rerum quae ad salutem scitu necessariae sunt, in temtudine sermonis di dogmatum . Sermo stitis visitas est . ille te mihi mandatus , quem de eao ipsis dedi . ita prosequere tuis nedictionibus ipsam doctrinam Evangeliis uod promulgaturi lant . Alii per veritatem intelligunt constantiam Dei in servandis promissis , ut Christus roget Patrem auxilium quo promiserat iste ut ad uvaret Apost
. as . Sistit in me misisti in muniam, Heto misi eos in mundis . causam reddit eur praecaeteris au illo divino . egerent . nempe quia durum munus scepturi essent, legatione pro
Christo iungentes. I s. Et ero eis Iancti a ma sum, offero me in sacri licium victima ipse te sacerdos , ut sint ipsi Θctseati in v
ritare. ut consequantur sanctificationem veram
merito di esticaeia sacrificii mei . Sacrificia veteris testamenti Osserebantur ad eorum sanctificationem peto quibus osse rebantur. Christus vero qui nullum haberet peccatum quod expiatione indigeret , pro aliis se sanctificat.
aO. Hon pro .eis autem roga tamiam, fedo pro eis , qui credisuri sunt per varbum eornmia me ι. per doctrinam quam praedicabunt. 21.ma omnes.qui in me credent , Omnes christi ni . minns sint, ficuo ris Patre in No O ego in se, ist in ipsi in nabis .num μι. ut quantum fieti potest imitentur, quae inter nos est, unio-Bem. res credas ninndus quia tis mamisissi. ut
eaeteti illorum exemplo aliciantur ad Mem,l admirantes summam illam constatrita .ra in proissessione dogmatis , di mutuam dilectione in . 22. Er ego et itatem quam dedisti mibi , d.dseis . ista claritas enituit in miraculis quae p. trarunt Apostoli in nomine Clitisti , sive in potestate quam eis contulit Christus, Meeptam
a I'atre, quatenus homo erat a Ma sint aenum ,& inter se & nobiscum , ad exemplum n strum, sient nos a riuus sumus . a I. Ego in eis operans Per eos, tu in me . ita trimum connexi per illum meum in eos institvum, te cum conlun uritur , ne sine coitis arnoti ira .num s persectE sint unum iniet se di notasia m. cognostat maendus qMia r. me misisti,
stabilem illam observans unionem discipulo rum meorum cum Deo 1 O dilaxisti εοι ἰ &intelligat mundus ex eorum pietate tibi caros esse , sieών edi me dilexigi. argumentum fuit efficax Iesum vere missum a Deo, pieta Apostoloεum. aQ Pater, quos dedistἰ mihi , voti, cupio , us ubi sum ego, O illi sina meeum ι in gloria . Jam de praemiis eorum agit Christus , cum pri iis orauet Patrem iit servaret illos ,
malo. ut videanν cIaνitatem, gloriam meam.
quam dedissi, eoastitii isti , mihi: quia Glex ἐκ ante consti tionem misnia. haec conveniuna
Christo quatenus homo est , a Deo elactus ante saecula . Deus diligit electos suos . haec etiam intelligi possunt de Christo , quatenu BVerbum est Dei , quo ut vidimus Deus iroblectabat ante creationem mundi . his excitat animos discipulorum , in opprobriis eri cis , cui modo affigendus erat , non deter
a s. Patre j iae , -n a te non eognovit βmundus ostendit factis suis te sibi ignotum esse. Ego antem ra eognavi, ut factis meis didictis comprobavi. O Meognoverunt, quia mma misissi. hane fidem ostenderunt sactis , Mideo praemiis digni sunt , quia dum mundus
te desereret, ipsi te secuti sunt. 26. Eo notum feci eis nomen tuum, notrum faciam per Spi
ritum sinctum qui docebit eos , ut d io , qua d ιexim - , in ipsis sis. dum enim cognscitur Deus, plus amatur. O ego in ipsis istibi enim dilectionis vinculo colligat ι milia erunt conjunctiores
602쪽
Exit Dominus trans torrentem cedron, ct in 'essus in hortum Gethsemani μ' ter Patrem precatur, Moeror eius oe Ustvia - ,
I I FT Ee eum dixisset Iesus t egressiis est cum discipulis suis transiri torrentem Cedron, L U C Α S , Cap. aa. γ.39 6. ia Et egressus ibat secundum consuetudinem in montem olivarum
3 36 Tunc venit Iesus cum illis in villam Gethsemani,
s ' a Sciebat autem & Iudas, qui tradebat eum, locum; quia frequenter Iesus convenerat illuc cum diicipulIs suis. i. T
suis: Sedete hic, donec Mi. v dam illuc, de MM. orem. L Or te, ne intretis in tentationem. I M. Et assumit Petrum, &Jacobum, & Ioannem secum:& coepit pavere , & toedere, M. conuiuari, & moestus esse.
8 Tunc MM. ait illis: Tristis est anima mea usque ad mortem: sustinete hie, & vigilate
s Et progressus pusillum, L avulsus est ab eis quantum jactus est lapidis; &positis genibus orabat,
t dixit distivesti Et ait discipulis suis: dixit illisi . ita : dete nie , Sedete hic , donec . .
onec vadam ὲlluc H . . . 't orem . orem. Orate , ne intretis i
38 Tune aὲt ὲlust s. Et ait illisi Tri. Tristis est anima mea stis est anima mea ui uvisue ad morsem e viue ad mortem: sit. sustinete hie, vi- stinere hic, dc vig- gilate mecum. late. to Et progressus Piris Is Et edm processi filium, . R P uiui m)ν i Ei ipse avulsus essab eisquamum iactus est lapidis, Et posit genibus orabat.
' Io qa dieens: Pater, si vis, transset.calicem istum a me ; vem x. uen non min yoluntas, sed tua fiat. λ
603쪽
rr Apparuit autem illi Α, gelus de coelo consertans eum:& a M. procidit Me. super terra, ML in faciem suam orans, x a Et L factus est in agonia prolixius M. L orabat.13 Me. Et dixit: Abba Pater, Mi. si possibile est, transeat a me calix iste I4 M. Omnia tibi possibilia sulli, transfer calicem hune a me a ' sed non quod ego v io, sed quod tu. is L Et factus est sudor ejus,
sicut guttae sanguinis decurremtis in terram. 16 Et cum surrexisset ab oratione, &vet et ad discipulos suos, ML L invenit eos indor Gentes L prae tristitia.
ut si fiet p et tram Et factus in amnis iretati eo hora. Prolistus euabat. rata me calix iste: omnia illia possit,ita lunt,tra sar calicem Uerumtamen nodi sta quod ετ
18 Me. Et ait Petror Simon, do mis e in sic Mu non potuistis una hora vigilare Mia mecum Et . Odi s. λω ' Vigilate , & oratdi , uenon intretis in tentationem: spiritus quidem promptus est , caro Mia a tem . infirma xoMe. Et iterum abi Soravit, euim dem sermonem dicens e ML Pater mi, si non potest hie calix transire a me nisi. bibam illum, fiat voluntas tua. . ar Et venit iterum, & MM. inv nit eos dorinientes: erant enim oculi eorum gravati e Me ignora i quid resentarent ei. aa Mi. Et relseis illis, iteriam abiit,
de oravit tertio, eumdem sermonem dice.s t
604쪽
Livga V. CAP. XXVI. Christi in horto.
am Me. SuIMcit, ven It nora , ecce MAI ct Filius hominis tradetur Filius hominis tradetur i
Filius hominis tradetur in manus
23 Surgite, eamus: ecceΘΗ. qui me tradet, Prope est.
tibi eaenaverat, vel Hierosolymis, vel ex loco extra urbem, ubi substiterat, colloquens cum discipulis. Egressus, inquam, est smina eor-- νε- cedron, qui vallem inter urbem fit mo rem oliveti interjacentem praeterfluit. a IsrEa-t rans hune tomntem , .bat sera.nd meo .cludinem in montem olivarum ι quo sole 'hit sese recipere, de ibi noctem transigere. εὐι sunt aurem ultim dyeipuu , comitati sunt euntem quod Evangelista notat, ut postea omnes dicat dispersos, eum in Dominum manus injecerunt Iudaei, sicut praedixerat ipse Dominus. 3 ' os. μι. Taene venis Iesisa -m illis , iter saetendo in villam Get Uemani. έι γ is, in is cum, in praedium, cui nomen Gra*emani. bctant interpretes in assignando huiusce voeis etymo ι alii nane derivant a di diu era id est, auas inarum t alii a 'a quod sonat νενcωιαr ει ι 3 ut Gethsemani fuerit a us is cularium oleaceorum ad basim montis oliveti, oleis seracis. I Ubi araa binina in qωres inresivir ipse, in GDituli ei. s. ut solebat orationis cauti. s
cram discisnus. .idei reo proditor ille Uromiserat sacerdotibus se illis traditurum Jesum sune tumultum , quem poterat deprehendere solum cum discipulis 4nter noliis tenebras. ε Mi. M vixit dis prulis sata a Sedete Me, id est
manete hieo donee Mia vadam illiae, som. Graiaonis causa etiam a discipulis suis seced
datis victi. 7 33 Me. Ea a αἰν Pet in OIambrem . Joann.m feenm , tres tesses sit uinios rationis de doloris. imur de in stetit quod Angelus illi exhibuit . Eosdem elegerat testes star transfigurationis ι ut sicut de divum e Ius natura , paliter de de humana test
monium reddere possent , tune enim Iesus severe fuisse hominem deninnstravit . doloris di tristitiae sensu. edi eavir porea , id est , hoserere A uos stiebat sibi subeundos .cruciatus. σradere M . eontristari , m 3ἀι esse. nem mimittebat ut tune temporis natura humanatiuitis in hac occasione affectibus somno zzz tur, certum Ergumentum tali natura esse eὶ eumdatum. utrumqtie autem astruendum erat, dc Deum, de hominem ver esse. v. ---.ν, quoa
Latiniis interpres reddit massisa ossa, significat - maerore peia animo concidere. Has autem ortibiles poenas sustinebat Dominus, quM la ret iram Dei in nos accensam, quorum P e. ta in ipso filio suo Pater ulciscebatur. exhorruit itaque Christus non mortem per se, sed iram Dei in pereatum, cujuspondus illi nostra eaula sustinendum erat. a ' 31 -.T.ne Hearu i Tristis Hauisa mea ω'Me ad mortem, ut David Christi plerumque typum gerens, aiebat pal. ii .erem dederant me dolores moviis, id est, gravissimi. sc de Sam. plane licὸt sortillimo dicitur Jud. cap. I 6. v. I ofecit anima allas, ad αννιem ms3M ussata est. ermo Dominus signifieabat dolere se dolore gravistimo. sustinore hie , νι ἀναπι ἶδε , mane ehie. est' ustilata Me. meerum ut sita solatio. 9 '3s Mi. Eaprago a pUMm, L avnisus εμ εο eis quan Μm Iastix est lapiata, ut liberius Patr-vraret psigenitas inabat, supplicum m re , cum clamore valido ει laerymis, ut seriptor epistolae ad Hebraeos dieit ean s. se. 7. Ita ab Apostolis, lichi a. eis avussus jactu lapidis, a
diti potuit. io a. meens 1 Parre, si vir, yran fer litam paem a me, istam meam sortem , id genus mortis durissimae. Plerumque sorte agri diis videbantur. sors mittebatur in urnam, in castrem unde ealix interdum ponitur pro sorte quae exibat ex inlice, seu portione quae confingebat. Οα-bat Christus ut verus homo, infirmitatem ea nis demonstrare volens in eatne sua , ut ait Ter tuuianus. ideo hominum more animum a m sideratione decreti divini paululsem avertit, si nens naturam humanam, partes suas agere, veruuti non fuisset conjuncta eum divinitate , nee de divino dureto quicquam stivisset. πινοπωτα-en non mea voluntar sid tua fiam histe ve bis docebat nos sua conditione liceat demeeare mortem 5e gravissimos dolores.
ai I. Appa ἐν aatem illi AAmna de earuo arearia enm, addens animum. icut subjeei se potestati hominiim , quibus et i aiux est, ita di permisit se dolori, ut iisdem commovete animus ejus affectibus, qui quisquis vir pius in ita o perinclo soliseet. His autem se probabat hominem adversas suuros de veritate eamu
605쪽
suae errore . quasi autem destitutus divinitatis in se habitantis virtute, humanaeque naturae r
lictus , ac proinde modico tempore Angelis minor factus, opus habuit Angelorum solatio; quod in aliis etiam tentationibus Christi observare est . MM. O procidit Me. μρεν terram Mi.in faelem fisam oran s qua proliratione ostendebat animum dolore amilium. Erra. ' L factias in agon Ia , ἐνάγ- a, in certamine , dum sortius peteretur dolore , prolixiis , . in. tensius Me. L orabar. apud Hesychium nomen ἀ-έα, potillimum denotat laborem viri periculose decertantis in palaestra. r 3 36 Me. Et dixit , Abba pater a ut habet Matthaeus. Pater mi , ML si possibile est, transeat a me easiae isse. mors mitior contigat mihi. libera me ab hoc acerbissimo mortis genere. videntur Hebraei Graeco utentes sermone retinuisse hane vocem Syriacam Abba, quia naturaliter pueri eo sono patres salutant ι puerili ergo illa compellatione Patrem commovere volebat Iesus. Judaei an Talmude ad titulum Berae νον, cap. I t. Observant nee servos, nec ancillas potuisse usurpare vocem Abba.
ealicem hune ἁ me a sed non θοὰ ego valo, sed quod tu. dum iteraret has preces, potuit adire discipulos suos . ut toties eos adierit, quoties eadem supplicia verba iteravit.
is ' 44. I. Et De Ius est sudor eius sient gutta
fanguinis di et rrentia in terram.. non dicitur sudor san inis , sed sudor sicut , id est
gruma sanguinis ι verus itaque erat ludor, non tenuis tamen , sed crassiis , quales esse sole iit grumi sanguinis , id est sanguis concretur . Sanctus Hieronymus , lib. 2. contra Pelagianos refert, multos orthodoxos lianc historiam de
Christi sudore sans uineo, Ee Angeli ad ipsum
adventu planὲ sultulisse i quia scilicet Ariani abutebantur lim loco ad detrahendam Chii stodivinitatem ι veluti fieti non pollet, ut in i, numam Christi naturam , qnae divinitati peti
raliter unita est , tam ingens trillitia caderei
Alii ob pati iculam ω e. Φ, sient, opinantur hac dicta sutile tantulit proverbialiter ι sicliti qui amare stem , sanguinem flere, & qui valde laborant , sudare sanguinem dicuntur ι sed illa
particla , non semper veritatem negat imis persaepe confirmat, ut alibi vidimus. Sudorem sanguinem, sive cruentum excrementum in quibusdam morbis sit per v ni re narrant meis
dico tum pueri. ergo ut sudor ordinarius & aqueus mannum laborem subsequitur , ita ob
gravisti inani luctam Christus perfusus est langui neo , quia sanguis invenis se incaluit, ut eruis Perit omnibus viis per quas sudor effluit vulgoaqueus, nemo enim unquam laboravit subpationere, quod Chri stus subierat , factus peccatum,sve hostia illa pro Eeccato , quae onerabatur t tiux generis humani. pcccatis.16 ' 4s. ει eum surrexi ιν ab σνatline , vanisset ad discipulos μοι , arti L Hυ nit eos
dormIenus L pra rristitia, quae cor contrahit, ae proinde prohibet ne vitales spiritus in senis suum meatus eiaculentur. νγ G. Et ait tuis: Quid dormitis in tanto constituti peliculo' Sum
ati' is ' 'e. Et ait Petror Simon dormis p Miasia, id est, itane, non potuistis una hisa vir lara Mi. metum p mihi futuri solatio. 10 4r Mi. 38 Me. Hgilate, non iam mea sed vestra causa,
O orate ne nou intretis in teneatῖνnem , id est,
ne succumbatis , tentationi. Disima quidem promptus est , earo Ast. autem infirma. ibi petipiti tum volunt designari tentatoren , ut senissus sit: tentator animosus est M potens 1 li mo autem qui saepius caro dieitur. imbre illis ssed in μα-, indieat spiritum, sive aninium promptum, agilem, e parnium subeundis perieulis; sed cui vires eorporis non pares sunt. se paratum ad omnia pollicitus erat Petrus, nondum expertus imbecillitatem earnis suae, quae
plerumque spiritui non obsequitur. Ergo, i quit Christus , animum quidem alacrem prae vobis tulistis, sed metuenda semper est carnis
infirmitas. ao ' 3s Me. Ea itreiam ab ens erravis , eun εἰ dem sermonem diems. 4 a. Me. Pater mi, si non
potest hie eati x transire nisi liba, tuum , siae
viaruntas tua. v es sunt non serentis tantum
quod vitari nequeat , sed toto animo aequie scentis, at s. Et venit iteram , invenie
υati somno , clim ob tristitiam , tum quia plurima nox erat , Me. O ignorabane quid re ρο iderent et , quomodo se evc ii rent. 22 Mi. Ea relictis illis iterum ab is oraa vie eerti. , eumdem sermonem dicens , dictas preces iterans. as I Me. Et verile eerti. ZIt. ad dise utis βιοι, in dieit illii: dormite jam, requiescise. per me iam vobii licet deiic ps dormire, & re quiescere qtiant via lubet r ironia est. a ' Me.
S.eir, ἀπίχει, idem sonat quod I atinis halet, sive peractum .st , άπυ- laeph dicitur de eo qui nactus est quod ipsi debetur , nee habet quod plus postulet. Ita Christu hoe loeo eo ,- versationem suam eum discipuli et finituriis, dicit impersonaliter ἀπέχει , id est res nostra finem suum nacta est quidquid eonversationi nostrae debetur, datum est. Vos porro dormite,& quiescite. ego abeo , & tradori venist enim hora ut non indigeam ulteriori ministerio v
eatoris ma ego mox tradat flagitiosis militibus, Genii libus, qui potissimum peccatores diceba
tur. as' 6. Asr. 42 Me. Surgite eamus obviam
606쪽
. Iudas Dominum oscula prodit. Ipse DominFs se tradit Iudaeis, ct aurem restituit Malcho , quam ei absciderat Teims . . .
eo loquente, in. Iseariotes , ivius de i da Secce Iudas in. Iscariotes Mu duodecim duodecim. qu L uniis de duodecim. . . '
α I t Com accepisset cohor- - . . tem, & a Pontificidus, &Ph risaeis ministros , venit illuc. . & eum eo turba multa, Audiis' di sudibus,
eum gladiis & ML sustibus, I litaui cum laternis & facibus & aD
ergo qui balair Iu- . das, imus a. c de dum pis t c deci, .... hortem , N a Pontificibus de . Pliarisaeis ministros, veni: illue , .
cerdotum , Ast. & Scribis 3131. tibia populii uioribus, .
memcumque osculatus suero, tab:
ipse est; tenete eum , c. cc ten eum, nere eum, di duci educite cautE . . .
6 31t. Et confestim accedςns ad Iesum, L ut oscularetur eum, 'in ' ut o urethe eum
Λmice, ad quid venisti e . venisti λ 8 L Iuda, osculo Filium hin . : -, minis tradis p ..
LUCAS. 3 Et eum venisset , anteeedebat eos; eappropinquavit jesa. 43 Iesidis autem diaxit illi: Iuda, ostaeo Filium ruminis vadis . .
ς n Iesus itaque scienς omnia, quae vetitura erant super eum, processit ,& dixit eis: Quem quaeritis Io ' s Responderunt ei: Iesum Nazarenum. Pieit eis Iesus: Ego sum. Stabat autem & Iudas, qui tradebat, eum, cum ipsis. - - II ' 6 Ut ergo dixit en: Ego sum: abierunt retrorsum, & ceciderunt in
Ia ' T Iterum ergo interrogavit eos: incin quarthisi mi autem diης
607쪽
3 1 COMMENTAR 1 Us IN HARMONIAM . 13 8 Respondit Iesus: Dixi vobis, quia ego sum : si ergo me qliae ritis, sinite hos abire. VI V Ut impleretur sermo, quem dixit : t Qxua quos dedisti mihi non perdidi ex eis quemquam. HARMONIA.
ntis inlecet tintin eum dc tenuerulit tu. ρ videntes avisum hi, qui emca issum erant, quoa suturum erat , diceruin
gladio is ML Tunc accesserunt, Tune accesserat,
sum , AIM. & tenuerunt eu . tenuerunt eum.
I 6 L. Videntes autem hi, qui circa ipsum erant, quod laturum erat, dix runt ei: Domine, si pedicutimus in gladio 17 I Simon ergo Petrus,
A t. unus ex his, qui erant si Et rectumis V Unus a nem cum jesu, extendens ma- ΤΣCniibu, num , exemit gladium dem nianum di gladiit,
HI 8 Et percutiens servum re percutiens ser- percussit se um m Et pereussit mrcussit pono
scidit aurieulam ejus dera auric teram . Erat autem n
men servo Malchus.10 L Respondens autem Iesus, ait: Sinite usque huc. Et cum tetigisset auruculam ejus, sanavit eum.
ro Simon ero Petrus , ha res gladium eduxis
o I Dixit ergo Iesus sa Tunc ali gli, Petro : Mitte gladiu tuum iti tui ''
. Vaginam, Mi. 'Oinnes in locum suum.
dium , gladio peribunt ; da i , si ii P Icalicem,quem dedit mihi ' 'Pater, non bibam illum
st Respon.'ens autem Iz lis, ait: Sinite usui e huc. Et cuui tetigisset auriculam clusala via eum. εν Dixis ergo Dius t et ro: Miω te gladitam tuu in vaginam, calicem , quem dedit mihi Pa. ter, lion bibam
H AE U S. dii 13 An putas, quia non possum rogare Patrem meum, de extii biemihi modo plusquam duodecim legiones Angelorum t: ergo implebuntur scripturae, quia sic oportet fieri
di, In illa hinen Aiv di I sis an ill/ hora diait 48 Et respondeus sx Dixit autem I, 2 a In IIid nora GJUL ictu, turbi e Iesus, ad taὶ,r sus ad eos, qui ven L ad eos, qui enerant ad te, - . . . , . ran ad se, Principes
gritratus Templi, & leniores: leuiores, ali adla. Qiuasi MAL Lad latronem existis Tanquam ad latronε Tamariam αι latronε
608쪽
Ligist V. CAp. XXVIII. proditio. Auris absim. 1 3
cum fuerim in Tenapio , non extendistis manus in me paue Sed haec est hora vestra,
& potestas tenebrarum. Mi. Hoc autem totum se ctum est, ut adimplerentur scripturie prophetarum.
relinquentes eum omnes singerunt.
Quotidie apud I vos 49 Quotidie eram rictim quotidie vo- sedebam docens in Uud vos in Templo biscuin suerim in Templo, di non me docens , di non me Templo, non extemtenuinu. tenuistis. distis nianus in me: ss 1loe autem tum sectum est , ut adimplerentur seclia impleantur prurae prophetarum. 4mpturae. Tunc aiscipuli Om. a G. rines, relicto eo . Tune distipuli erunt. cIus relu quεtes eum
sed hee est hora veis stra. de potestas te
28 st Adolescens autem quidam sequebatur euiri, amictus sindone super
nudo, & tenuerunt eum. .etosa At ille, rejecta sindone, nudus profugit ab eis.
prope esse proditorem suilin. Mi. Ecce Iudas Me. Ueariores ae unus de duodecim. Σ 3 J cum a cepi et eo 1ert M , παν σπερον , er a pontifenbui in Pharisaia , nempe a prin aips Iudicibus syned tu ministror, venit iune, er eum eo tumba multa eum stadiis fustibus , quae te R iuanis militibus adiunxerat. I eum lara rnis , O facibus, armis i quod ostendit quanto ard re Christum quaesierint, & metuerint , ne elaberetur , qui plena luna tamen E: saces di l
ternas amiterintia ut omnes latebras perrept
tent. 3 Mι. Mis a primipibus sacerdotum , Me. scribis, o senioribus M. popnii: nempe a Syncerio Magno, quod , ut saepius vidimus, constabat sacerdotum principibus & seribis, id est , viris literatis , quales erant plerique ex Pharisaeis. multi etiam de populo aetate & sapientia conspisui numero senatorum adscripti erant . Itaque Synedrii decreto prehens ne. hat ; sed , ut vide tur , pnnuente R. ad uvante praeside Romano , qui dederat plerosque -- lites ex illa cohorte, qtiae ut icribit Ioseptilis. lib. cap. 8. de bello conveniente multituis dine ad diem festum' mymorum in Hiero*lymam , stabat super porticum Tesipii , ne quid novi moliretuc multitudo Segbat , in. qest, idem scriptor lib. 6. cap. 6. semper in
ipsa aree Antonia, ηι γ μα, cohors Romanorum i l dispes, ii milites per porticum cum armis, die-hrei festis, populum fi ne quid mυaretur, obser et abat. in Actis, cap. fit. e. Ir. Clit' ortus esset tumultus , acciittit Tribunus cohortis
einet ut , soluen illud χι acrae , mr nificat virum qui mille militibus praeest. sei Ach*is xontinebat mille milite , sed ut di i , non omnes cohortis milites, sed plerique Iesum prehendiderunt. Videntur Iudaei post co situm initum quomodo Iesum tenerent & oc ciderent, Pilato eraeside petiisse milites. ue
eum tanquam seditionis auctorem eum dilatispulis & sectatoribus omnibus apprehenderent ιnee populus ministris eorum, quos adjuvarent milites eripere eum posset , ut notat Augusti-ntis, Tract. in Ioan . t ia. .hert, inquit, non Iudaeormn, sed milittim fuit . praeside. Iιarue 3-
telligitur aceepta tanquam ad tenendum reis m. servato ordine legitima potestatis , ut nullus te. nentibus auderet resistere. - . Me. Dederat autem traditor eius si ni meis, qui de facie Iesum non novetant, dicem, quemcumque osculat ni fuero , ipse est Iesus I r nete eum, Me. O durite eant , ἀσφαλλ, tutb.s s. Et eiciae vexi set in hortum , L antee debat εσε , sciebat enim locum. 6 o. ΛIr. Geonfestim aceedens ad Jesum , L ur oscillaretur
eum Mi. dixis t Ain Rabbi χαῖρε, gaude , pax tibi magistet, O Ueulatus es eum, hoe signo demonstrans quis esset prehendendus. 7 so. Mi. DixItque sui/Iesus: Amice , ad quid urniastis quo animo me osculatum venis p Amicum . voeat. ironia est, vel potius ingratitudinis objectio , quod ex amico factus sit proditor. acteri in se acyleum continet illud amισι nomen ι qua s dicat, quem etiamnum diligis, aut cui te amia cum fingis . hunc vis prodere. 3 ' 48.LJnda,
Uiul. Mium hominis, id est , me tradis , subpaeis signo proditionem oceultas e Testabatur Iesus se divina eognitione praeditum , unde p terat Iudas agnoscere hinc quem proderet, essavete filium Dei. . , ' u I IUM ii os se res omnia quae ventis νασσην Dper e ιm, processis, O dixis eis: sinam
609쪽
quaritis λ Non ignorantia mali illoriim cons-lii 4nterrogabat, qui sciret omnia quae ventura essent. io s. Responderunt eι : sesum I a- forsan non adverterant Jndam Olculantem eum , quia obviam Iudae processerat,
ec . ipse Iudas antecedebat milites , ut prior occurrerit Domino, clim illi nondum advenit. sent. dicit eis . Ego ipsa sum Iesus : β bas autem O Judas , qui tradebat eum, eno inla. haec in Evangelio suo addit Ioannes , quia de osculo Judae non fuerat locutus . Redundant autem ibi , quia ex ante dictis satis
liquet non abfuille proditorem. I I 6. t ergo dixit eis: ego sumi abierunt retrorsnm, O c eidernnt in terram, perculsi voce ejus & maje.
state . Qui solo suo halitu difflabat inimicos, poterat, si volitisset . manibus eorum se su ripere . Ego sum, induit, simulque impios dejicit. quid autem judicaturus faciet , qui judicandus hoc fecit utor verbis magni Aususti. ni r quid regnaturus poterit , qui moriturus
quem quaeritis i illi autem , cum isto miraculo moniti necdum resipiscerent, dixerunt et Jesum
Is s. Responssit Iesus t dixi mobis , quia ego sum lesus Naetarenus. si ergo me quaeritia, sinite hos abire liberos di intactos. I ' s. in impleretur sermo quem dixit e ita ut contingit quod praedixerat, alloquens Patrem suum, quia nos dedasi mihi, non perdidi ex eis quem tuam , non sive perire. Voluit Christus singulari quadam cura prasea re nE duodenario testium suo-xum numero praeter unum impurissimum qui Lquam stibduceretur . Pluribus placet hie Clui. stum loqui potius de animae quam de corporis perditione ι quasi noluisset eos comprehen.
di, ne supra vires tentarentur .is ' Mi Tune aee erunt, O manus injeee-νunt in Iesum, O tenuerunt eum, ne elaberetur. Io p. L mdentes autem hi , qni circa ipsim eranν, quod futuram erat ut caperetur , di traderet ut manibus inimico tirm suorum , aι
xe=u, it et , Domine , si percurim Μι in gladio pid eli, percutiemusne λ i I Simon ergo Petrus, stit. nn res ex eis qui erant cum Jesu , iit, eli unus ex: diicipulis. Iesu , non expecta
to responso , an liceret percutere , extendens manum , exemit, eduxit .vagina gladium suum eodem mentis lardore quo caetera , vinquit Hieronymus. 18 Et percutiens ferυum principis sae/rdotum , saceldotes enim militibus
Romanis adiunxerant servoI suos, J abscidit
auriculam eius flexteram.etrae antem nomen sermo Malchus. hunc nominat ut tem certam es
Is ' LRespondens autem JGur, aἰta S nιυ, satis est, usque hue pro thuc iisque. Hic consistite , nee pergite laedere b diicipuli mei r Permittite , ut huc usque in me saeviant inina ici. vel haec potius ad milites dicta putanda sunt. sinite liticusque , di abstinete vim a discipulis meis, dum ego illum, qui laesus est, lanavero. Ei eum tetigisset aurisu tam eius , sana υit eum. tum ne calumnia ipsi strueretur , quas sed iatiosus esset , tum ut ostenderet, se non inviis
tum capi , & majestate sua hostps opprimere potuisse , cujus in illa infirmitate , qua eum
esse eredebant , potentia tanta esset. ao II. I Dixit ergo Iesus Petro , mitte gladium tuum im vaginam, sa. Mi. Omnes enim qui aeee e Mns
gladium , stadio peribunt. haee Petro dicens , praeeipiebat christianis ne praeriperent Deo utintionem. Cui praecepto paruerunt erimi christiani, quando ob causam religionis injuriam perritulere . Ita autem expendens D. Ambrosius inducit Petrum sic loquentem e o Domine, cur
me emere jubes gladium , di serire me prohibes pcut haberi pr ipis , quem,vetas promi r nisi soti h ut sit parata defensio , non ultio nece Liaria, ut videaris potuisse vindicati, sed noluis- ser I calicem quem dedis mihἰ , non bibam illum p vin' tu prohibere quominus impleam quod Patri placet 8 21 ' s s. Att. An putas, Inia
mihi angelos auxilio , exhibebit mihi modo plusquam duodeeim ι eisnes angeloriιm p id est, lassicientes e ias quibus possem vincere Omnes adversario, si hie de tali victoria ageretur. L co duodecim Apostolorum pluiquam duodecim legi ollas angelorum praestaret. Sex millia mili
tum erant in una legione; aliquando plura, aliquando etiam pauciora. 22 s . Quomodo ergo Stibuntur scripturae, ex quarum vaticinio dil-cere debueratis, quia sie Oportet φνλ: oportet pati Cluilium manibus impiorum; quibus eo g.
permittendus. ias' ss. In illa hora ditis Iesus L ad eos qui venerant ad se Irincipes Deerdotum edi magiF-tur, σωτηγοῦς, id est, praesectos militiae aempli ,-seniores, quorum nomine milites deministri venerant ad apprehendendum eum , in persona militum compellabat lesus sacerdotes
a Qtibus illi mitti suetam, sed etiam fieri potest iu quidam viri primatii, permixti si ierint
militibus & ministris. Tune ergo a Petro conr. vhrtens Iesus sermonem ad saceidotes, sive a a illorum ministros dixit, quasi ad latronem ex/stis eum gladiis O Mi. L fustibtis comprehendere me. quid istis armis, ista vi opus erat δ non ut latio latitavi in latibulis , aut armorum praesidio iisus sit m 8 2 ues L Um quM a eaὰθ' , id est , interdiu vobiscum fue armin Templo, M. f. dscens, L non extendistis monum in me φ si vere reus , cur poenas repet re non alis ellis p as. Sed haees hora vestra, O potestas tenebrarum. advenit tempus quo vobis , & , per vos tinebrarum principi potesta in me conceditur, trit in vaticinia ,: quae potestas halteriis vobis
610쪽
1 rara fuerat I alioquin interdiu palam inter vos arentem comprenendissetis sine armis, sine ullo strepitu . ostendebat Christus hane sui in manus impiorum traditionem , non ipsorum, industriae, aut viribus adscribendam, nee ignorantiae , nec imbecillitati tae, sed divinae providentiae de voluntariae subiectioni. aa sε autem totumfactnm est, Μι liadimplerentur scriptura pro imarum , ex qua-xum vaticinio, ut dictum eu, oportebat Christum pati. 27' so Me. Tainc discipiat uua reli quentes eum νmnes segernn , timore perculsi. as ' st Adotis 3 aiatem quidam sequebatur eum de Apostolorum grege , ut quidam autumant i alii sentiunt aliquem suisse E proxima villa , quem strepitus militum excitaverat, hiecto, qui amictus sindone Dire nudo, scilic teorpore; sive non alia veste indutus quain eu-biicitia , turbam militum sequebatur , ut tuu nes sunt curiosi. sindon erat linea. nocturnas autem vestes suisse lineas indicant illa Dionysii Alexandrini Episcopi apud Eusebium Hii . eccles lib. o. cap. 4o. Equidem scit Dor, Μνννει. existim- iatrones esse ad praedam rapi
nis Ma ream in threa 'vse, γυπιιι - - λωψ με- rali Mam Ysem , qn 'Ve ero, illis porrexerran . vides ut se dirae nudum ialinea veste, non quasi prorsus nudus, sed quia prope nudus. Et tenuerisnt eum adolescentem ; qui quasi nudus erat, sol uni indutus sindone, id es tuisntea linea, n' vana qua Dchemise, nempe prehenderunt eum militest vel ut hodiernus e dex habet .s νιαε ει , iuvenes militeε appellantur a Graecis mast M. as sa - uti rej cta sindone, oua tenebaturi laxa enim est lunea tunica nisares profugis ab eis. statim dilapsi erant omnes Apostoli ι hune veto adolestentem , quem discipulum Iesu eredebant mili tes . ideo voluerant prehendere . quod ab Evangelista observatum credo , ut constaret omnes discipulos aufugisse; & neminem eum Iesu captum . . Quis vero fuerit hie juvenis . quaerere vanum est ι nee enim illud stiri potest. su icantur quidam fuisse Ioannem Chii sto dilectum . sed quare id temporis suisset
Joannes nudus, aut prope nudus
Iesus adducitur vinctus ad Annam, a quo ad Caipham mittitur. icitur contumeliis. IOANNES, Cap. 18. 'st. I 2 24. SI ' is 'ohors ergo& tribunus, & ministri Iudaeorum comprehende- runt Iesum & ligaverunt eum: a ia Et adduxerunt eum ad Annam primum; erat enim socer Caiphae, qui erat Ponti sex anni illius . '3 I4 Erat autem Caiphas qui consilium dederat Iudaeis: Quia expedit unum hominem mori pro populo.
rum,quxerunt Ealpham miti ad Caipham suminum fa-- duxerunt ad do
omnes sacerdotes , & . re convenerunt 2 1M. Scribae. & sonit, esee βςxib , di sento . omnes sacerdo-
ra G. MD-s cc Iemores res eoii veneram. dc Scribas m. convenerant . di seniores,3 Petrus autem sedum Petrus autem M Pere us autem Veris se hara . A ---a . sequeba ur eum a longi seratus e batur a luma longe, alono est cuia, Lua .
utem ille erat notus pon u tifici: & introivit cum Iesu in au lum
rs sequebatur .aute Iesum. Simis i Petrus, & alius discipulis L Dissis Pul is aut 3 ive