장음표시 사용
701쪽
cic COMMENTA RI Us 1N HARMONIAM . . Manὶ autem iacto, stetit Iesus in littore: non tamen cognoverunt di scipuli quia Iesus est. s Dixit ergo ei Iesus: Pueri numquid pulmentarium habetis e Responde.
ε Dieit eis: Mittite in dexteram navigii rete: & invenietis. Miserunt edigo, & jam non valebant illud trahere prae multitudine piscium. V Dixit ergo discipulus ille, quem diligebat Iesus, Petror Dominus est. Simon Petrus cum audisset quia Dominus est, tunica succinxit se erat enim nudus & misit se in mare. 8 Alii autem discipuli navigio venerunt, non enim Ioni erant a terra, sed quasi cubitis ducentis trahentes rete piscium. ς Ut ergo descenderunt in terram, videiant poenas positas, &piscems perpositum, & panem. 1o Dicit eis Iesus: Asserte de piscibus, quos prendidistis nune.
11 Ascendit Simon Petrus , & traxit rete in terram, plenum magnis piscibus centum quinquaFinta tribus. Et clim tanti essent, non est sci stum rete. 12 Dicit eis Iesus: Venite, prandete. Et nemo audebat discumbentium interrogare eum: Tu quises scientes quia Dominus est.
13 Et venit Iesus, di accipit panem, &dateis. & piscem similiter. 14 Hoc jam tertio manifestatus est Iesus discipulis suis, cum resurrexisset a mortuis. ' V is Cum ergo prandissent, ' dicit Simoni Petro Iesus: Simon Ioannis, diligis plus his p Dicit ei: Etiam Domine, tu scis quia amo te. Dicit ei:
t 6 Dicit ei iterum: Simon Ioannis, diligis me Ait illi: Etiam Domine, tu scis quia amo te. Dicit ei: Pasce agnos meos. 1 Dicit ei tertio: Simon Ioannis, amas me λ Contristatus est Petrus, quia, dixit ei tertio, Amas me & dixit ei: Domine tu omnia nosti: tu scis quia
amo te. Dixit ei: Pasce oves meas. 18 t Amen, amen dico tibi: cum esses junior, cingebas te, & ambul has ubi volebas: cum autem senueris, extendes manus tuas, & alius te ci get, be ducet quo tu non vis.
ry Hoc autem dixit, significans qua morte clarificaturus esset Deum. FEt cum hoc dixisset, dixit ei: t Sequere me. 1 . sto Conversus Petrus vidit illum discipulum, quem diligebat Iesus, s quentem, qui & recubuit in coena super pectus eJus, & dixit: Domine, quis est qui tradet te at Hunc ergo cum vidisset Petrus , dixit Iesu e Domine , hic autem
a 1 Dicit ei Iesus: Sic eum volo manere donec veniam, quid ad te tu
13 Exiit ergo sermo iste inter fratres, quia discipulus ille non moritur. Et non dixit ei Iesus: Non moritur; sed, Sic eum volo manere donec veniam, quid ad te
24 Hic est discipulus ille, qui testimonium perhibet de his, & seri sic
haec: re scimus, qina. verum eli testimonium eius.
702쪽
Li3ER V.CAP. XLIV. Apparitis ad mare.
in alii ex dise0Mia ejus duo . riusti, quaereretur vi illi duo fuerim. uni versebantur in eodemospitio. s. Disis Γι Simm Hrνωa r 'da pisemri, id est, volo ire piseatum. Diatint ei: Veniale Miπι volii mus& nos ire . Apost ii ad pristinam ariem revertuntur , ut sibi manibus victum pararem, ne cuiquain fraves essent saut in otio aegento, libeto litate aliorum aleren
non eum protiniis agnoverunt . s. Dixist ergo eis Iesua ι Pueri , alloquitur eos ut servulos de operatios, numquid pisImentariam haberia pid est, obsonium, sive a'iquid quod
ei bi loco esse possit , sie ri φαγειν --δ - , ad eibandum opportuniim . - σφάγι is significat quicquid eum pane corii editur . Respondertinteia 2 mx. eostit eos fateti inopiam si in , ut
attentiores faciat ad miraeulum. o. Dieis eis: M taiae in dixteram navigiIr νε, inveniaria quantum satis. misernnt edig. , iam non valebant illud trahoopra mn
ritudine piscium. praesagium maximae capturae hominum per Apostolos faciendae. Haee , i quam , multitudo piscium erat imago multu tudinis hominum, quae ex omnibus totius o bis linguis ae regionibus adaungenda erat Eeis etesiae . ex novitate autem rei Ioannes factus attentior at novit Iesum. 7. Dixis rega dis patar tuo, quem diligabas Jesus, Petνor Dominis a est i nimirum miraculo admonitus est. Simon Pιινareum audisset quia
Dominus est , runiea Deeinxis se erat enim ην ui misit f. in mare, prae amore de deis siderio praesentiae Domini motas navigii non sustinens. Multum laborant interpretes in assignanda specie vestis , qua praeeinxit se , trus. videtur quod Hebraeis nudus dictus sit, ut superiori veste reiecta, interula solumi
uebatur. se Saul a Reg. eap. rv. a dieitur nudus prophetasse r lib. a. cap. 6. v. ac. David nudus saltasse a Isai. eap. a . a. ambulasse nudus . Ita Petrus veste tantum superiori exutus erae r honoris autem eausa totum eorpus induit veste, sed illam eonstrinxit, ne impediretur natando . 1. Aia aurem diseipuli navigia venistin ν non enam lora. erant a terra , sed quasi e illa dueentas ) trahentes rete
py iam piseibus plenum . Petieuloso compendio religiosem Petrus maturavit obsequium serum aeminans , si eum exteris navigio Perveniret . rem illam referte mores Petri de Ioannis observat B. Chrysostomus . Ille , inquit, serventior , hie altior erat s ille vehemeniiqr, hie perspieatior ι ideo Ioannes prior
agnovit Iesum, Petrus prior ad eum pervenit. s. in eua descend ruαι in perram, viderunx
rnuar positas, αν' iri struem ea bonum, piscem superpositum . ealbo natium ignem Christus eum pisce & pane ereaverat. io. Disit ei Iesias r Afrae de piscabur , quoatren idissis nune ι quibus non indigebat , Mquidem ei bus suppetebat. gr. Aseendit Sisin. Petrus, O traxis rete in terram, plenum magnis piscibus tantum quinquaginta tribus . ex omni hominum genere capturam fore , illa indieabant. figura autem jam pia cesserat tem pore Davidis & Salomonis , quo is s. millias aere proselytorum a. Paralip. cap. 2. ν. II. Ea eum tanti essent, non Oseim.m reta . pra sagium mirae unitatis eorum , qui per Apo stolorum operam in Ecelesiam ςrant colligeu- diar a. Dἰeis eis Ies.s r Renise , nandete . Mnemo audebo d7ρωmbentitim interrogare eum et
T. quis es id ei , nemo sustinebat , sive opus sibi ducebat interrogare , quippe frien- res, quia Dominus est ex vultu, voce , factis. II. M venit Ieser, Melpis panem, das .is, em pissem similiter I ut confirmaret fidem corporis sui , una eum ipsis eibum sumens .i4. me iam terti. manife artis est Iesαι disi pulis Dis , cism resurrexi εν ὰ morauia. hoeteserendum est ad dierum numerum. Primum enim apparuit diversis ipso resurrectionis die ,
iterum die octavo. nune tertium.
s. cam meto prandisnt, quod tempus est colloquendi , disia S moni Hara IUns: Simon Ioannis filius, diligis me pias his, ut olim fidenter professus es λ Matth. cap. 26. p. 3 3. Biam DomIne, eis seis quia amo ste . non a dis pias bis . lapsus eum modestiorem De rat . Sisseis ei t/mmanium prehibere αννῶ μο enotais judex esse eordis alieni, ut notat B. A gustinus. Dλιι Hr Pasce agnει inres, quos dialigo , & ideo non alteri, quam mei amoris via cario eommitterem curandos: a G. Dieir H D l rum: Simon Ioannis diligis m. Ilia 1 E os Domine , ris scis clisia amo te a meis et erifce agnos - . videtur Dominus dare I cum P to , ut trina professione emendaret trinam Degationem. t . meis ei terriὸ: Simo mJoannis amas me λ contν. yatisa est miser 3 quia dixit ei tota , amaa me . quasi esset sustinctus; de Iesus eui notior erat ouam sibi ipsi, nosset aliquem in ipss amotis ae sectum s aut ipsum non perseveraturum. Ea dixit ia r Domῖn. , νω omnia nasti: T. scis, qnia amo te. jam enim metuebat Petrus, ne ut antὸ , ita nune quoque minus sectasse Christum amaret, quam sibi videbatur, de ne iterum Christum neoaturus esset. Dixit εἰ ePasce νυer meas. abiit ut quae in hune locum dicit B. Augustinus, ipse non proseram, D. nus quod sciebat, interrerat, nec semel, IMiserum, ac ιενin , Μινωm Petrus eum diligar saliud estior ausis a Piso, quam se dato s
703쪽
nee aliud totias commendas , quam suar o υυpam .. Redd tur negaιioni trina trina confessio, ne minila amori lingua scrυiat quam timviri , plua υreis elisuisse videatur mora imminens, quάm υira praesens . sis amoris oscium pascere dominicum gregem et sis fuit timoris indisium negare pastorem Qui hae anima pascunt oυes christi , ut suas velint esse , non chri fi , se con FIncunt ετ amare, non christum , vel glauriandi, m l dominandi, vel adsurrendi evictate, non objdiendi stibυeniendi O Deo plaeendi. eariatate vi contra hor erga vigilat toties inculcata
ista υοx christi , quos Apostolus semis Daqnaxere, non quae I sis christit. Phili p. cap. a. p. ai. nam quid est aliud , diligismet pasce oves meas, quam si diceretur 1 si me diligis , non te
dominum meMm, non inum M lucra mea , no tua in
Jesus autem solatiit Petrum s neque enim alli eommisisset agnos nisi hune sciret in amore ejus perseveraturum . Quin & praedicit ei ab eo vitam ponendam . is. Amen, amen diso tibi : eum esses iunior . id est , anteacta & praesenti aetate cIngebar te, O ambu- Libas Dbi υαlebas a quod modo secisti , ei impraecinxiisti te , & prosili isti in nrare s neque
enim vincul; s eras constrictus . eMm autem ρ- muret , alia erit conditio senectutis tuae 3 ex. tender enim manus tuas , alius te eivet, ducet quo tu non vis . Cogeris manus extendere , ut solent captivi , & constrineteris vinculis , ut tuo arbitratu non possis , quod ficis, hue, vel illue tendere . I s. me autem dixis Iesus, signi eans se morte clarisica rusefr De m , morte scilicet violenta in crucis patibulo. Et cum hoc dixi et, dicit ei: sequere m. t quasi dieitet Iesus , interea sequere me ι mutabat enim locum . Vel illud sequere me , andieat similitet Petto. subeundam crucem .hocce vaticinium impletum est in ipsa urbe Roma quod olim caput orbis , postea evasit religionis. Qin ervee Petνus x verba suiu Grotii , O qiιidem obἰerie di bitandum non
arbitror, eam tot habeamus vetertim testimonia . Tertullianus tanquam rem apud emnea etiam
hareιicor eo clam assert flatu selix Ecclesia Romana , cui totam doctrinam Apostoli eum suo sanaui ne profuderunt ; ubi Petrus passio.
ni Dominicas adaequatur , si ni Ster clemens strom.
-m testimonia apud Eusebium exstant . aeterea auctores suἰ plurimi te tradiderunt υ mit- si quis tamen eos qui auctoritatis fvnt exiis mIa volet vfdere, leeat Ambrosium in nativia ratem Aposto&νιιm , Prudentium de pasione P
jus verba majus pondus habeat', quia sejut ctus vixit a sede Romana. Dum in eo Evangelii loco vel mur , usa I. C. D. N. constituit Petrum gregis sui primarium pastorem , non praeter inittemus luculentum B. Augustini pro sede Romana testia monium . Ille scribens contra epistolam n datirenti sie compellat Manuhaeos: in erga tameomittam sapientiam , quam in Eccbsia esse coibus ea non erediti , multa sunt alia , quae ι ne ιs gremio me rustis me teneant. Tenot consensio populorum aιque eenιium , tenet auctoritas m .raculis inchoata , Ipe nutris a , charitate au-era , vetustate firmata . Tener ab ipsa sede P tra apostoli , cur pascendar ευει Dat pia resurrectionem Dominus commenda υἰr , usive ad prausentem episcoparum , successio facerdotum . . 29. conυersus Petrus vidit illum diseθα-lum , quem diligebar Iesus sequent m , qui sereeubuis ιn eoena super pe Tus ejus, O dixit: Domine , quis est qui tradet te 2 sic se ipse designat Ioannes , abstinens suo nomine . I a. Hune ergo cum vidisses Petrias , dixiι Jesu rDamine, his autem quiae t quid patietur , aut aget i quem habebit exitum p aa. Diau ei Iesus: Sie eum volo manere donee veniam , ut
que ad adventum meum gloriosum , quid ad s. e νυ me sequere . sens Graecus habet ἐά. u.nν θίγω , si eum V uo manere L quae lectio reperitur etiam in antiquis codiei bus I alinis sed di antiqua est lectio vulgatae . Hoc enim loco Augussinus, Elisebius Emisenus.. Ambr sius, Belia , Riipertus legunt sie . Vetum, ut inquit Mai. Onatus , lectio vulgaris , quae in omnes sere I citi nos codices pervasit , eos ia- et Edibili sciiptorum iri glirentia contaminavit,. nulla proilus specie Pictabilita iis .. Nam sententia particulam conditionalem si neces
tio requirit; dc nulla inter αν , si , quae in omnibus Gracis legitur libris , & λω , sie is est sinitIitudo, ut suspitio uisa esse possi, in
terpretein nostrum unam pro altera lenisse Vera ergo ted io est . ut ex Graecἰs codicibiis
apparet , si eum volo manexe . sed aut incuria , ut fit , notariorum pro si GYpti in se tibi se; . aut ab aliquo fortasse, q .ii nolebas Ioannem esse mori uum, studiose per speciem correctionis , locus correptus est. hac Mata
Dona nus autem ad inqu sitionem Petri magis curiosana, quam utilem ita respondebat, ut rogantis animum ad alia a5dueeret; neque enim mortis expertem suturum Ioannem dicit, nec etiam desinit an moriturus esse . non , inquam , quaesitum sorvir. a mergosernis illa inter fratres, propter illam ambiguitate responsionis Domini,ενιμ ducipulus ille non moris tir,quod Ioa nes mDrtem ntan esset experturus. Ambiguitas autem illa non in sola particulatam, si, sua erat , sed in verbo douee venis'.quippe inderii eram
704쪽
an modδ esset terersurus Iesus , qui de prosesectione sua ad Patrem saepitu locutus fuerat. ambiguam tamen orationem Domini non tam res, quam ipsi discipuli partim attenti facie.
bant; verba illa non satis perpendentes. Eleis nimi Ea non dixis εἰ nan misisno. mor tem non subibit Ioannes ι sed D enm voti , veι ut Graecus eodex habet , ε αν αἰών si eum volo moree , donee umiam , quid ad σε λ supple , pertinet rogare, aut cognoscere δ
illa tantum narraret , quae viderat di audiv rat . scimus quia verum est testimomum ejus . qui volunt postremum illud caput additum Evangelio post mortem Joannis, ex ejus com mentariis, ubi & quae modo relata sunt, ipse seripserat . illi, inquam, postrema illa verba,eν stimus em. sentiunt esse ecclesiae Ephesinae loquentis. Joannes, enim inquiunt , latiis pserat rogatu episcoporum Asiae 3 quorum proinde testimonio par erat caeteris .ecclesia
In monte Galiuae se ostendit Dominus Apostolis σ in elisitare sancta, inde eos mittit praedicatum ae baptistatum, aperiens illis sensum ad intelligendar scripturas . MΑΤΤΗAE Us Cap.28. ψ . I 6-2
r is ' T I Ndecim autem discipuli abierunt in . Galilaeam, In montem
ubi constituerat illis Iesus. ' ' . νυγ- PAULUS I. Cor. Cap. I s. se. 6 de
a 6 Deinde visus est plusquam quingentis fratribus simul: ex quibus multi
manent usque adhuc, quidam autem dormierunt.
Deinde νisus es Iacobo, deinde Apostolis omnibus. AM Λ .T T H AE U S. r4 ' i' Et videntes eum adoraverunt: quidam autem dubitaverunt. ' 18 Et accedens Iesus locutus est eis, dicens: ' Data est mihi omnis potenas in coelo, dc in terra. ad y. M.
6 ' Is Euntes ergo docete omnes gentes , bapti Zantes eos in nomine Patris. & Filii, & Spiritus sancti ir ' ao docentes eos servare omnia quaecumque nrandavi vobis. MARCUS Cap. IS f. Is IRg Et dixit eis r Euntes in mundum universum praedicate Evange. lium omni creatum. ς ' is Qui crediderit, de baptiuatus fuerit, salvus erit ; qui vero non crediderit, condemnabitur. Io ' 17 Signa autem eos, qui crediderint, haec sequentur. It I9 In nomine meo daemonia ejicient: linguis loquentur novis: se pentes tollent: & si mortiferum quid biberint, non eis nocebit: super aegros manus imponent, & bene habebunt. M A T T H AE V s.
1a ' Et ecce ego vobiscum sum omnibus diebus, usque ad consummutionem saeculi. Lam, Tom. I. Rr 3 ACTUS
705쪽
A CT Us APOSTOLORUM Cap. g. 6 . 13 4 Et convescens, praecepit eis, as mera lymis ne mcederent, sed expectia
reηt promissionem Pasris, quam audistis, inquit, per os meumri s uuia Ioannes quidem baptio vis aqua. νοr autem bapti bimini viriusaincto, non post multos bos dies. L U C A S , Cap. 24. ΦΑ - Ο.1s Et dixit ad eos: Haec sunt verba, quae locutus sum ad vos, eismadhuc essem vobiscum; quoniam necesse est impleri omnia, q- scripta sunt in lege Moysi, & Prophetis, & Psalmis de me.: in ' 4s Tunc aperuit illis sensum ut intelligerent scripturas. 1 U Et dixit eis: Quoniam sic scriptum est, & sic oportebat Christum pati, & resurgere i mortuis tertia die: 18 & praedicari in n*mine esus poenitentiam & remissionem peccato. rum io omnes moles incipientibus ab Hierosolyma. 19 ' 48 Vos autem tς stea ejus horum, eto Et ego mitto promissum Patris mei in vos vos autem sedete in civitate, quoadusque induamini virtute ex alto. at so Eduxit auum eos foras in Bethaniam .... elevatis σα e
pite sequenti. ACTUS APOSTOLORUM.
21 ' 6 Igitur Mi eonvenerimi, interrogabant eum, dicentes: Domine, si in impore hoc restitues re num ista dit λα; 7 Dixit autem eis: Nyn est vestris v se tempora, vel momenta, qua P
ter posuit in sua potestate: 1 8 sed accipietis virtutem supervenis tir spritus sancti in vos, ct eritis mihi testes in Hierusalem, o in omni Iudaea, or Samaria, ct usque ad ult,
a I 6 Mι. π N D E c I M autem discipulit Apostolos vocat discipulos; qui , quia petierat Juaas, restabam undecim abieruns in Gali am, in montem, in consti uera ν iliis Ioa . secessus gratia , ut libete
cum suis colloqueretur. Locum dc diem constituerat quo omnes discipuli con regarentur.
det quo intelligere possuiuus illva Paulli a
ct μι-de visus est plinum quingentis fratri. .m simist, congregaris in hoc monte. Ex qui-λει multi manent tisque adime e eo tempore
quo Paulus scribebat Corinthiis . 3 mincia visus se Iacobo i dainde Aristolis omni p. ea ista die cuius historiam nune scribituus Idcirco autem iusserat Dominus discipulis suis
secedere in Galilaeam, Be iis constituerat montem, in quo congregatis omnibus appareret , quia edetus ille potuisset in se concitare nimius adversantium Iudaeorum. ' i Eo υ ἐ--ε πι- σισυυ-- t ρηλdam anram tabitauernnp. non de resurrectione
ejus, illis testatam secerat , sed an ille
quem lor n eminus videbant, ipie Christus es.set. nondum enim ad illos proximus accesserat. s igEt Meedens Jqui propitis, A tus estias, aiores: Data est mihi amrita meostas in raris lo, O ia terra, quae non concludatur Iudaeae finibus, neque enim veni , Iadaeos solos do- tus legem meam. si ' is Mntes ergod ce te omnes Lentes, μαθητε σαπι, id est, discipulos mihi facite ex oirini b is gentibus . Otiare
inde Anabaptistae deducere non possunt, nefas esse bapti sinum dare pueris recἡns natis ι quia non idcinei suot doctrinae, qua moessario imbui debeat quisque, priri quam ptizetur . μα-α eo enim hoc Ioeo nuo neuuopaulis pro diIopulnm esse, sed activε sumitur, quasim consuratione , quam Hebraei appellant in ριέι, aς si dicas 4.scipulos facere . Sie ergo Christum loquentem indurere potisiim . antea interφxeram ni EUngelium cominmunicaretis Samaritanis, eaet usque motibus a quia
706쪽
Li AER V. CAP. XLV. a paritis in Galiua.
tu; a se deestat 3 primhin enim missus sueratra rnterrossatione d te Nnsiones expediti solebat. Iudaeis, patribus eorum promissus . nune quo. De fide hoc modo, eredis λ aiebat minit et ba niam mi sistra O punisωdo ejus; deeeti Iptismia eredo, respondebat baptizandus. Neque ut Dominum, ita de servatorem esse omnium. verti in hae fidei interro tione Pater, Fi. ii ix. vos ergo mitto ad omnes gentes ; ideo Pau-lcte spiritus sanctus nominabantur tantiam , sed Ios dicebat Graeei, e P Rarbaνδε Mitor sem .ieertis notis dei clibebant ut . Id es , non tria Illud autem data est mλι σωνιν tantum nomina proponebantur , sed elata di denotat ius illud quo Iesus quatenus homo distincta sacrae Triadis cognitio, quae ab Apo eonstitutus est haeres omnium gentium . Sie stolis tradita usque ad nostra tempora per ἡρ ad primum eaput Ioannis exposuimus illud nit, eis clarior & disti, ctioi, quo magis in nomen ἐξ-G, de jure quod quis consequitur .ignata est ab haereticis. satagebant enim Ani a In eo sensu accipiendum esse demonstrat Pau-istites, ut vana haereticorum commenta diserti; lus in Actis, ea, i s. e. intεrpretam psal-iverbis damnarent , qui se aquis baptistii ab. mum feeundum de Christo resurgenter Filia siluendos pariter Si doctrina saera imbuendos mena es tu, ago hodis genui rer postula . me,ltradebant orthodoxis Epistoris. Sancti docto dabo tibi genter haereditatem tuam, o postres hae una baptistii sotirtula detrionstrant st- fessionem etiam terminda terrea, Equidem Ap Idem unius Dei simul de Ttini. s enim Deus stoli non in omnes orbis plagas pervasere, qui alTti flus non est, quare in nomine trium eonis
illis ostium tune non aperuit Deus . attamenifertur baptismus et si autem Filius, Ee Spiritus sensus hu)us loei est, nul Iam gentem eκcipi, sanctus non iunt unus eum Patre Deus , eueregno Dei. Ite, inquit Dominus, docete om-ieonIunguntur. Inaequatium Hietas, ut ait Amnes Gentes: Ernixanter eos in nomiae Patris,lbrosius, lib. t. de fide eam i. meliaris offensa Filii O umitis Duaῖ. modum discipulos sa- est, o ἰnjuria ejus qui vire Deus est, si ei non eiendi proponit , simul docens eos quo rituiveres alius eo aratur . eodem argumento ute- iam factos discipulos pro talibus sustet, uri enibatur Athanasus , eontra Arianos pugnan . Ient, nempe non ritu cireuincisionis, sed b I arammunιε, inquit, aut qua similitudo cre pii sunt. Populo congre ando ex omnibus gentiuitisi eum eoapura Daque nihil restas, visi Mebus competebat piosessionis nota, quae persputeum filio numoeris, simul O eonjungaei ecvam apud omnes haberet sisnificationem. Iamlereumras uias, quae per ipsum facta sunt. Non diximus a ud Judaeos moris L sse ut baptiz ioni t tam illud dictum Gregorii Nazianeteni rrentur, qui se a falsesum deorum eui uadetixlTνιnisaar fra Trinitast Trinisas autem non ro tum unitis Dei convertebant. sed & apud Gemirum inaequaliam enumeratio. Alioqui 3uid D tarda etiam profanas usurpatum antiqui ths suit,lbet etiam denaritim, aut eentenarium, .na da. ut qui initiari vellent , prius toto corporeicies mille nominare, ex sorIdem coalescentem.
abluerentur. haud dubie eo ipso testantes pro- Prosequamur quae spectant illas interrost sesitum innocentiae . nam ejus propositi spo triones quae praemittebant ut baptismo. Alterutrisionem ab iis mystago i .exigebant, ut ex Li-linterrogandi genus ad vitam pertinebat, quod hanio ει Lampt,dio discimus. plerisque in locis praecedebat ipsam fidei pro- Diligenter autem eonsiderandum est quodi estionem. promittere enim baptizandi debebane Iungit Dominus, baptizandas omnes gentes vitam se exacturos ad normam a Christo tr in nomiουε PHνA, Filii , er Spiristit sanislditam; de se saeculo tenuntiate a Saetiti, iii 4cti. Baptizati enim in aliquem , vel in ejusIquiebat Cypsanus renuntia υimur, eum baptia nomen, est se ei auctorate atque devovere deletatι fumus . solebat simul reuuntiati diab diis de ejus nomine appellari velle; quo sensu Pau- semiani, pompa o angεlis eius; aut diabolas lus r. Cori eap. io. 9. dicit Iudaeos om-lpampis, spesaeusis, o veribns estis: quae sor- pes baptizatos suisse in Mosem lituum ejus i mula apud Tertullianum 5e alios saepe oceu id est Mos tanquam Dei mitiistro, eum bonairit. Sic praeceperat Christus, escens . I ' ab
fiducia regendos se eommisisse. Sie idem Pau-lDocentes res serυara omnia qisaeenmque ma8d
tus negat quemquam baptizatum In suum n ivi vobis . id est , docentes vitam exigere admen 3. Car. ea, i s. s. i 3. hoe est , sibi , mimam in Evangelio meo traditam . similia velut novi dogmatis auctori , mancipatum .iter Marcus narrat millas a Christo in univer Ergo eum gentes baptirabamur in nomina Pa- sum mundum apostolos. Vir, er Filii , o Spiritus sancta, profiteba ' cap. i6. F. is. Et dixit eis: Κωnter Intur credere, Ec adorare sacram illam Trinit mundam ωnἰυissum ρ asease Eυang.Illam omia em, de ea profiteri , quae credenda pro- cream ra. phras Iogia Iudaeis tritissimaqr queri, Ponebamur ab Apostolis. omnes homines denotamur, maximὶ ni qui I GAnte baptismum autem, ut videmus etiam raelitae non sunt. Pro omnibus enim mori ui ,3 nne duo exigebantur a eandidatis baptistii , erat Iesus; ideo fructu fi mortis ejus ad om si ur ab iis qui baptivit postulabant; fides, &lhomines pertinebat: ut omnis creaturae conii Pr Positum emendaetionis ti x. utrumque petitor , ita di servator elat. 9 16 .i eresideris
707쪽
O-fMrit, sive Iudaeus, sive Gentiulis', silvus erit a quἰ verὸ non ereditiνit, conindemnabitur, etiam si Iudaeus . Sie autem l
cus ille non est intelligendus, quasi fides suia liciat, nisi illa st qua, ut ait Gregorius magnus , misibus non emtradicit. sensus ergo est
neminem salvum sore , nisi qui erediderit ;sciliem ut oportet , id est , cum sanctae vitae professiones ipse enim Dominus eodem in loco praecipit Apostolis , ut doceant quoscummie baptizaverint, servare mandata. o ir Signa autem res, qni crediderint, hae sequenιαν , id est , miracula, a Deo tanquam sigilla Se testimonia veritati data. II. In nomine mea daemonia ejicient i linguis siquentur novιιι serpentes manibus. Ita vipera it.
la innoxia pendebat , Pauli manu, AG. cap. 28. P. 3. . si moniferum quid biberint, non
Asnoe bite supis agros manna Imponen , Ob m. habebunt . non omnibus omnia liaec donadaia sunt 3 divisiones enim sunt donorum cuiulibet, ut oportebat credenti. aliqua olim dabatur admirabilis facultas , quae non semper quidem . sed data occasione sese explicaret . Nee ista pertinent aequaliter ad Omnia tem-ora , quasi semper de ubique haec deberenteti, sed dum axat 'cum opus fuit, aseum fi- Nem Dropter quem data eli illa potestas , id est uana. Ies, aut prosectus Evangelii id post hal. erat nempe, cum fides nondum propagaeta satis & roborata erat . Ideo frequentiora
initio nascentis EecIesiae sub Apostolis, & prianis martyrum temporibus. post eos. Evangelio jam radicato , ae regnante , miniis opus erat miraculis, qliae idcirco rariora erant. ra.
Tiora dico I et enim non restringenda sunt ad prima Ecclesiae eunabula. Ad omnium aetatum Ecclesiam pertinet haec promissio , magis i men, aut miniis, pro ut Christus ad Evangelii gonfirmationem necessariam esse judicaverit. I ece aria an exordia Gelos a fuerunt , ait Gr
xorius magnus . ne enim assidem eresceret mnia situdo ered=rimm , --eulis θεrat nutrienda, uia nas, eum arbusta plantamur, randia Is aquam infundimur, quo usque ea in terra
iam coalis isse videamus . si semει radicem si-
Caeterum promisit hcie Christus, ne desperarent Apostoli tantum opus aggressuri. t 2 'Mi. D eeee ego vobiseum sum, inquit, etiam postquam coelum ascendero , omnibus Gebus,m qne ad eonsummationem Deuti. quae locutio
de Deo solo us xpari yc est; neque enim limnio eum altero eila dici potest, nisi cui pr.esens adsit. eonsummatio tae uti est finis mundi hujus, quo transe linte fiet novum etelum, re regnabit Chiistus eum sanct s suis. omnes Apostoli quandiu vixerunt, sensere Iesum praesensem : novis linguis locuti sunt et imperaveruntn: oibis de daemoniis : revocaverunt ad vitam mortuos, quae miracula in nomine Jesu Chi stἱ sacta suisse adstruunt scriptores testes horam
oculati , alloquentes testes pariter oeulatos. Ita nee potuerunt illa fingere, nec voluere aqua enim utilitate λ siquidem propter eum ,
quem horum miraculorum auctorem praedica bant, varios cruciatus, exilia, carceres, mortem paterentur. Apostolorum successores non
dissimilia patraverunt. Ita & eos spectabant promissone, Christi. Id testant ut antiqui latiis plorest omnium instar sit Tertuli. anus. Scriabens ille Apologiam pro christianis, non alleis gasset rem quam Gentiles omnes experirentur taliam. Edatur hὶe aliquἰι fab tribunalibat υ strii, inquiebat , quem daemone agi eanstet . lusesus a quoliber Aristiano loqui: spiriitis ille ram se daemonem consilebisων de vero, quam alibi D/um de falso. Lector velim haec expendas; ut magis magisque tibi constet elficaciter a nobis
comprobatum adversus impios , Deum existe te, qui tot miraculorum solus auctor esse potest ; quem di veracem esse cum ostendat ' quae
Evanoelium subsequuta sunt, quae dicit ea seta es malis mala , dc bonis tinna pro indubitatis habensa sunt. Ut perficiam historiam vitae I. C. D. N. sive ut illa plenior sit, mutuabor ex libro Actorum, quae ex Evangelistis nobis non suppetunt. Posthaee ergo omnia quae enarravit, ut B. Lucas m Actis scribit, cap. r. 4. Et convesens, σαλιγα .e, verbum illud signiscat quidem communi mensa isti ; significatio verb magis propria ejus est eongregare in iann m. sensus itaque est sciam Iesus congregasset Apostolos, quibuscum Hierosolyma repetiverat, praevit eir, ab ta rosiolymis ne discederens , sed exp erarent promissonem Patris qtiam audistis, inquis, per osmenm . quod nomine Patris vobis promisi , scilicet s. .ia Ioannes quidem baptsi vir aDa , υοι autem baptixabimini spiritu sancto, non
post multos bos dies. indicat copiosam Spiritus sincti effusionem in Pentecoste is t Εἰ dixis ad eos: Hae hunt me a se
qua locutus sum ad vos, eiam adhue essem v biscum , quoniam neeesse est impleri omnia , 3MAE
'mis de me, hae sunt res , quas nanu videtis impletas ni initum passio & resurrectio meae.
quod praedisenti mihi sepe non eredidistis ,
aut quod praedictum non intellexistis . nunc reipsa experimini. i5 s Tune apernis illis
sensum ut intolliserena seripturar. eventus opi iamus vaticiniolii in interpres , sed tamen indugebant Christo interprete, qui mentem eorun de ceret a S harum rerum certa vatieinia veteres typos . ι Er dixis eti: moniaiuse seritium es, edi sic Oportebar christum pari ,
O resurgere a mortuis rarita die. Me definiatum & praenunciatum erat vatiliniis dc typiso
PMi oportebat a quia erat propitiatio nostra,
708쪽
L1gER U. CAp. XLVI. Ascensio in caelum. 633
expiatἰo ideb neeesse etat ut Ioeo nostris mor. tem peccatis debitam subiret . Haec doctrina ipsis Iudaeis non ignota bicumque autemaeisων : Ereo me in expiatianem i sic loquuntur Hebraei in lex leo aruch in voce,) sen-μι σε Eeea me in loeum elus, ne portem inι- MItarer ejus, diceret , peceata eius ego suscipio in me, .l ea expiem. oportebat inquam
se Christum pati , ut etiam praeberet exemplum , quo voluntariis poenis potest placari Deus; sed & Iimul te surgere, in pignus patis sortis omnibus qui sequentes exemplum eius , fCum eo paterentur, εe se constaret vere esse iustificatos, sive Deo patri verε te conciliatos, quotquot illi conjungerentur adhaerentes doctrinae ejus. Is Et praedicari nempho por
tebatιn nomine ejus paenisentia ρο remissonem peccatorum in omnos Genses, vobis
ab Hiaroselrma . Christus omni im hominum servator elh a & a Prophetis praedictum. et Mad omnes gentes perventurum Evangelium, Spicimulgationis ejus initium re Hierosolyma . Vtioniam d. sIon .xibit De υer,nm Domini de Hierusalem . Isa. cap. a. s. I. i io ' 48 εοι tem restes estis harum , vitae nempe meae , mortis dc resurrectionis quibus sunὸamentis totum promulgandi Evangelii aedifieium superstruituri hinc in Astis, cap. I.
. ai. Apostoli dicunt duodeeimum Apostolu loco Iudae proditoris, elige iritum et se , ut uim ex istis qui eum illis versatus sit a tempore quo intravit di exivit thter eos Dominus Jesus, ut pariter resurrectionis ejub eum illis testis
it . ao ' 49 Et mitio promissum Patris mei in υσι , brevi mittam spi itum, quem n mine.Patris promisi vobis . vos aistem sedete, manete in civitate, nempe in urbe Hierusalem ,
o Spiritus sanctus in vos illabatur. Ec robore suo vos eonfirmet adversus perlaula, quae adiis tuti estis, praedieantes Evangelium.
Ab ea die qua Jesus in monte Galilaeae apparuerat ibi congregatis discipulis, potuit reverinti Hierosolyma , saltem eum Apostolis , ubi
cum eis aliquot sermones habuit . Cum tempus advenit, quo rediret ad Patrem. ai o Ednxia aiatem eos foras extra urbem in Betbmniatu, In tractum montis, qui Bethania dic batur, nam Bethania vicus remotior . si nonieci
Bethama, vico hujiisce nominis proprium sit,eensendus Iesus eduxisse discipulos Bethaniam , quia iter Bethaniae ingressus sit . sive coeperit ingredi quasi in Bethaniam iturus . ad hocce
tempus licet referre quae Lueas in Aetis natistat a Domino dicta . a a ' 6 Igisur qui eon venerant quos scili et congregaverat, intere gabant eum, dicentes : Domine , si in tempore hue Festis es νεgnum ννael p an restituere paras populum Israelis in veterem dignitatem sciam enim eos omnes congregasset, sperabant ptotiolis rem magni momenti ab eo perficiendam e puta regnum Messiae ab eo statuendum, de quo non recta senserunt , nisi polia
quam Spiritus sanctus tenebras eorum luce 1
a s nixis asitem εἰι a 'Non est υsrain nosse ιrans ora, vel nomenta, qua Pater posuit in sua potestate . non periineta a vox hoc scire, nee qitaerere a id quod expedit vobis, audite . a '8 SHaceipiatis virtutem supeνυenientis Spiritus functi in vos. illabetur in vo Spiritus sanctus, ct roborabit vos. Et tune erisi, mihi testes in κε salem , O in amni Samaria , usque ad nutἰmism terrae. omni timore deposito.
. 1 ' I; Et Dominus quidem Iesus postquam locutus est eis. .. A CT Us APOSTOLORUM Cap. I. II. et ' ς ridentibus illis elevatus est. L U C A s , Cap. 24. Φ.3O-I3.3 ' so .... Et elevatis manibus suis benedixit eis. 4' si Et sactum est dum benediceret illis,recessit ab eis;& serebatur In eselum.
709쪽
COMMENTARIUS IN HARMONIAM. MARCUS.
6 Assumptus est in coelum, & sedet a dextris Dei. -
ro tamque intuerentuν in caelum euntem illum, ecce duo riri astiterio eluxta illas in vectibus albis. 8 II sim o dixerunti Viri Galilai, flatis uisisienus in eoelum λ his Idus qui assumptus est ὰ bis in cortum sic veniet, quemadmodum vidistis eum
io' monte Oliveti, qui es iuxta Hierasalem, sabbati habens iter. 4
II Et erant semper in inplo laudantes&benedicentes Deum. MARCUS. a 'Io Illi autem profecti dilicaverunt ubique, Domino cooperante, α sermonem confirmante sequentibus signis. I o A N N E S , Cap. ar. Φ.2s. 3'as tautem&alia multa, quae fecit Iesus , in si scribantur 'sim la, nec ipsum arbitror mundum capere posse eos, qui scribendi sunt lunos. LUCAS. Amen,
i diu 'Me. H T Dominais ρ6hiram Aeolio est vita, post hune sermonem ι quem superiori capite exposuimus o eum nihil Ion tessaret, nis ut eraerepta de prorarissa quae illis dederat , per Spiritum sanctum obsignarentur, a s mdentutis lais elevatus est . ut dicitur in actis, discipuli sui congregati erant, aspexerunt e mascendentem coelum. φ soL Ea dum ascenderet ε&υatia monus fusi ,-diae a eis. ibi nou significa iit simplex et candi mos, sed ritus benedictionis , cini fierisblebat manibus i ositis. Manus , inquam , protendebantur super eorum capita ero qum
hus preces osse rebantur; ut videre est in Levi. ico , cap. v. a 2. hune inorem tuni initio, tum fine cuiusque conventus usurparunt Epu
benedicaret illis, recessia is sis, in fere, ruria caelam. postquam ritum illum valedieendi implevit , separatus est ab ilhs, εe paulatim, aeuangelorum ma gestatus esset, ascendebat via recta ἰ s. o' nubes, ut dicitur in Actis, -- feopia eum ab oculis rerum , sit sceptum euut abstulia ab oculis eo tui . si Et absumpta 'meaelium O si fer ἁ diversi Dei, Inquἰt Mareus. alludens ad illa olba Dei Patriue ad filium suum iu pla istos, sede .. Distria mai3, donM panaam inimieos tresν scabello edam eno, in ι simul signifieans hunc , quem iniquo judicio damna vetant sudaei, sedete iudicem si premum. re ait MLueas in fictis enarrare hi folia malae lionis domini ae. ao cismisa me .reant a iacatam eis. rem iliam , eeeadiso visἰ astite ne juxsa illos in vestibus albis . nempe in line icvestibus , quibus amiciebantur sacerdotes ministrames in Templo . 3 ia sem-dἰneriseis kHfν Galilaei, 3nia stariι aspraue es In Melan. Iairdaeane, sat iuspexistis. mpistus vobis su uctus est, non amplitis videndus nis in fine saeculorum. Hie Jefas civi a Nam ost a vobio
in eoelum , sic veniet, quemadmiaism enm via Air ea tem io estiam . cum eadem maiestatae
de oloria redibit ad homines iudicandos. st uer L ge adstrantei fantia H infatim eum gainia maris. -υν--σά --, iaest i cum adorassent nempe Ieium abeuntem iii eoelum i ves eoram illis vitis quos agnoverunt esse angelos eum corpus pro stravissent de morae,
710쪽
metressi sunt in Hierus lam, o in ldientes qui pr eperat illis ut nos disce inent
ex illa civitate, donee .nduti essent virtute ritus sancti, Redierunt, inquam, in illam civit tem, ut legimus in Aetis, . monte vase rotiυui , Iuxta Hiεrufatim , fiabati talensit.ν. juxta Iudaeos iter sabbati est duo mille cubi-tinum Hebrinoruν. Nm hic vaen disterete denae fra u si ii iurist occoncilip re cum Evan- relista Ioseptium, qui scribit montem o'iveti remotum suille ab iirbe quinque tantum stadiis. Stadium est ias. passuum Romanorum , passus quinque pedum , cubitus unius dedis cum semia pede . da stadium habet ει 6. - cubitos Roma. nos. Uerunt Iosephus alietibi stadium facit o cubitorum Hebraicorum . ita qui ue radia paria duobus mille eubitis Hebraicis. sic convenit inter Evangelistatu de losephum; cum quinque stadia & iter sabbati idem intervallum lint. Md cubiti Hebraici multo majores sint I adeo
ut ιι s. pares sint sadio. In ptimo libro de
Templo ubi dedita opera disserimus de mensuistis, nodum illum solvere latagemus. Sed in pr senti Lucas cum Joanne conciliandus. ex primo enim Iesus ascensurus in caelum eduxit discu
interpres posuit ι manebana Petrus Ioannes.sed post ,- αις τει, interponenda distinctio. Et liquet B. Lueam scriptorem Actuum non significasse eaenaenium suisse partem domus Petri lcaliorum Apostolorum.Igitur sensus ejus est, Ap stcilis revusos Raetosolynum alae is se is c. sacvlum . quod cit Micelebxe di publie m s tu , non potest aliud censeri quam Templi, ubi erant
indelinenter commorantes. postea Lucas recenset horum nomina qui coenaculum ascenderant e m
omni nisiω- qna sub eati hi tune velis. tantur, procul dubio intra ambitum Templi. ad solemnia Pentecostes congregati ι ex versa
enim is . hora erat tertia, tempus matutini sacrificii . Facta avsam hae inea ,-A Me ε - , audito uino spiritus descendentia, eo τυ nrt mutilandastm nae confusa af, quoniam audiebas nnusquMMe lissua sua tuos loqv-- te . nempe omnes excivati sono qui repenth de . . - . . . . . . l caelo factus est Φ di hue currentes , unde adpulos in Bethaniarn , ut vid muss ex Ioanne au lautes eorum videbat ut pervenire sonus ille ,
tem quindecim stadiis Bethania distatat a lancta inciderunt in Apostolos . Quomodo autem il- civitate; ita lMus ascensionis, si ipsa suit Betha- li eommotati potvelint noctu diuque in Tein malongi r itine e qζ I. simul cὀngregati in imo ex cinnaculis Lis illa et tis de facit E d mmi tu . non enim iniTempli patesaeum in libris de Templo , de ipsa 'thania, sed in via qu3 Dominus e tw--uibus edendis enitabo defunctus praesentipere solebat in Bellianiam, ascendit in caelum lc fouere licet eduxerat discipulos foras extra Hierosoly- ia --. Illi auomst inἰ, postquam a ma, quasi more suo vellet ire Bethania is in repete dona Spiritus psidi υ une D itinere autem antequam huc perveniret allam i eonfirmanta , μrx μγ ς se .. . , , , t q. nii 3 signis , qux scilieet subsecutura esserati J L Et era se Niεἰ dan- promiserat Dominus. quod ideo Matelis notae era. er benecem ter D. 2 vule interpretes sic contigisse , quia, elim seriberet Evangelium illa accipiunt ut dicant Apostolos tapius fuisse . suuin', jam illa signa fieri coeperant. i 3' as. Iin Temeo. e.o quidem censeo re ipsa habitasset Sune autem o alia multa , fixis ursin ipso Templa , io aliquo ex ejus coenaculis di lita ut iri ipso Temes, eicinus sit in eos Spiritus
sanctus eum donis suis. In Actis dicit ut cap. i. d. is. eosdem a monte Oliveti reversos, cumiit bem ingressi essent, ascendisse inciae iraculum,
iuxta Graecum e dicem l em di ἀλθον, sit εἰ oenm introissent, nempe in iam
clam civitatem astenderunt in eaenaenium. vul
gatus enim interpres reddit , cytism inimi e Incaena μυ o oderunt. illud autem is eaenacistam , sic emphatic enunciatum non in
telligi potest, nisi de M.quo nobili caenaculo, pu-
scriba turpe sista , mee ipsum a litur u dum evere posse ras, cyni feribendi suna libror. Multa alia miracula ediderat Dominus quae ab Evangelistis non ripta sumi quia si sigillatim ea narrare sustepissent, plures ritendi sitsseat libri; quos Clitistianis difficile fuisset omnes evolvere, dc memoria sua complecti; legem enim brevem esse oportet, quae mentis oculis semper subjecta esse debeat. Vitam D. N. I. C. claudimus cum Luca, hac τοα --. sunt qui additam eredunt Ab Ecclasia , quae lectionem Evangelii hac acclamatione excipete solebat.