장음표시 사용
281쪽
iatem & benevolentiam in subditos, qui continuo eos Co servat in abundantia , quam ille, qui eos a stu & squallore erigit , postquam aliquamdiu voluit in eo computrescerer ergo dici non potest Deum mala hominibus in hac vita tribuere , et is eo fine , ut sint media ad alia bona. Respondeo , nego antecedens. Nam honitas Creatoris est bonitas, quae debet Componi Cum Caeteris ipsius Creatoris persectionibus, inter quas est Libertas ab omni necessit te quicquam extra se agendi vel non agendi . Per hujusmodi libertatem determinat Deus unam pro libito suo mensuram beneficii , quam largiatur potius quam aliam . Consideratio Libertatis Divinae nequit negligi , aliter facta hypothesi, quod Deus dedisset nobis felicitatem ab ipso primo die Creationis , pollet adhuc quis objicere non e ise Conforme Bonitati Divinae, quod majorem non dederit. Quare patet vanitas ct absurditas antecedentis . Venio ad probationem. Haec imprimis non est ad rem ;Nam contrarium est institutioni Principis terreni non procurare subditorum felicitatem, quod si faciat, ut argumentum videtur indicare , quia sibi jucundum est intueri amicios . & audire lamentantes , iam prodit se indolis crudelis S malevolae . At non reddi a Creatore in hac vita felices homines praeditos libertate ad bonum & malum , non est Contra rationem Creatoris . Deinde cum Picteto O reformatur etiam exemplum in rem nostram sic : Princeps, qui sinat subditos inopia premi , ut illos puniat de ab usu ipso- Tum honorum, eaque norint pluris aestimare , non est Crudelis , sed amans subditorum ad instar Patris , qui Filium sinat labi in miseriam , ut eum a perditis moribus revocet zergo major etiam infertur Bonitas Dei in homines ex malis, quae toleramus in hac vita ; quippe certi sumus hoc non esse , nisi ex rationibus sapientissimis & plenis benevolentiae
282쪽
ergo Deus non est Caussa mali naturalis hominis. Resp. conc. antecedens, & dist. Consequens . Deus non est causa mali naturalis hominis neque ex primaria, nequeeκ ultima intentione , conc. consequentiam : aliter, nego ibiam. Primaria intentio mortis & mali naturalis hominum fuisset in Deo , quando mala haec nobis inflicta non supponerent Culpam ; eademque suisset ultima intentio , si ea mala etiam sub ratione poenae intendisset ut finem, non vero ut media ad alia bona . In hoc sensu scriptum est, Deus mortem non fecit. Sed cum re ipsa mors & reliqua mala hominum sint poena praesuppositae culpae q. 37.) , ct Deus haec
intenderit, ut media ad alia hona , hinc etsi dici ea non pose sint esse nec ex primaria , nec ex ultima intentione Dei, negari tamen non potest esse a Deo . quia scriptum est pariter, Uita mors a Domino Deo , ut notat S. Augustinus cl). Iol. III. Obiicitur. Bonum quod dicitur provenire a morbis & doloribus , incumbendi scilicet in conservationem sui , poterat aeque hene haberi, vel per claram Cognitionem periculi mortis , vel per diminutionem voluptatis , qua prius fruebamur , vel per jucundum remedii desiderium, quod nos urgeret ad illud conquirendum eodem modo, ac nunc DCimus per tristem dolorum experientiam . Quid quod poterat Deus efficere, ut illat ipsae impressiones, quae nunc nobis sunt doloris caussa, essent caussa voluptatis: ergo hae C saltem mala poenae Deus intendit ut finem , non intendit ut medium ad alia bona. Resp. primo, permitto antecedens. , nego Consequentiam . Nam quoties conceditur ex libis haberi aliquod aliud bonum, toties fit planum potuisse illa intendi a Deo , ut me dium ad bonum , non ut finem . Deinde praeter illud bonum excitandi nos ad conservationem vitae mediis illis malis naturalibus, sunt etiam alia potiora bona, ut satisfactio pro pec-Catis , δέ ea omnia , quae respiciunt acquisitionem Beatitudinis .
Resp. secundo cum Hooke a) , nego antecedens . Nam Κ k a clara
283쪽
clara illa cognitio periculi mortis vel dicitur debuisse coniungi Cum mortis aversione, &metu, jamque habetur tristitia animi , quae nisi par sit in sua vi illi, quam dolores producunt , se ultrabitur effectu , Cum non raro aCcidat, ut ne vis quidem dolorum ingruentium arceat nos ab iis voluptatibus. quae illorum sunt certa caussa. Vel dicitur debere esse sejuni tam cognitionem illam ab omni tristitia , jamque non urge-hit ad vitandum periculum . Similiter illa diminutio voluptatis importuna ostenditur ad finem , Contra id quod putavit Leibnitius, ct Bayles apud ipsum si) , quia vel ellet maius malum, quam sensatio dolorifera , quemadmodum majus malum haberetur privari sensu vel visus, vel auditus , dcin
de Ortis obiecitamentis, ut mederemur effectibus, quos vel Oculorum vel aurium morbi minantur, jamque proponitur ad effugiendum unum incommodum aliud gravius incommo
dum : Uel esset minus malum , jamque esset medium inefficax ad finem intentum. Contra tertium de illo desiderio , quod jucunde nos excitaret ad cavendam mortem , dico nullum haberi in hujusmodi verbis sensum; Semel enim , quod In eo desiderio habeatur quaedam jucunditas, homo eadem fruetur , & desiderans remedium seu vitam , mortem re ipsa expetet . Quod tandem additur de Voluptate , quae nasceretur ex iis, quae nunc sunt dolorum causa , hoc quidem cogitavit Bayles apud Trevolitanos sa , qui proinde ivellet , ut fustis percusso , ignis vehementia , belliarum voracitas, Sc similia hominibus voluptatem afferrent . Sed quis non videt Thor posito aetum jamdudum fore de toto genere humano, quod cum avidum iit voluptatis, in hanc iplius Novam speciem, sui scilicet contusionem lacerationem de- fructionem Convolans. ipsum jam olim penitus consecisset. I S. IV. Objicitur. Homo etsi praestantissimum omnium animalium ingreditur Mundum debilis nudus inermis ignorans Contra id , quod accidit bestiis , quae robustae statim se produnt, quantum satis est ad motum spontaneum: vestitae
284쪽
aliae pennis, aliae pellibus: armatae aliae unguibus, aliae Cornibus : & omnes sufficienti cognitione instructae eorum , quae pertinent ad sui conservationem . Praec Iare de illis dicit Tulli iis, si) Contra metuis ρο vim suis δε armis quaeque defendit: eornibus Tauri , Astri deuiibus, morsu Leones e aliae fugas , aliae oecaltatione tutantur , atramenti effusione sepiae , sorpore Torpediues : multae etiam insectantes odoris intol rabilis foeditate depellunt. Idem autem homo in eodem Mundo brevi vivens repletur multis miseriis , quarum , inquit Augustinus, ca) quando plorabat nascens , Propbeta erat . Atqui facere Deum huius hominum vitae auctorem,est facere Ens, cujus natura Bonitas, libere creans in seli Ces , qui suam infelicitatem sentiant , & doleant , quod nequit intelligi , & apertam contradictionem videtur importare : ergo. Resp. conc. majorem , ct nego imprimis suppositum minoris, Deus enim genus humanum non subdidit inorti , ct miseriis in prima ipsius creatione: sed haec sunt poena pro Cccato primi hominis, eidem a sua creatione apertissime aeo indicta; quod cum transfundatur in omnes ipsius posteros, utpote totidem quasi ramos unius ejusdemque arboris iam vitiatae, aequum est illius etiam poenas subeant . Quae urgent Increduli apud 'olta irem s , militant Contra veritatem
Dogmatis Catholici de Peccato Originali , quibus respondent Theologi Polemici, ut Bellar minus . Deinde ad eamdem minorem dico cum Muratorio 3 , pro infantiae ct adolescentiae tempore Deum in singulari
amore indito genitoribus erga suos liberos omnibus abunde consuluisse: pro reliquo vero vitae tempore dico Cuiu
Plutarcho 6 , & qui luculentius de hoc disserit, Palla vici
no 7 , in anima rationali , qua linguli praediti sumus. datam esse Clavem quodammodo, qua illi sibi mille aperiant
thesauros , unde omnia sibi comparent , quae ad Victum , Vestitum , tutelam , Conservationem , & Oblectamentum sui
285쪽
pertinent . Quemadmodum qui abundantem pecuniae vim dat servo . cui iter aliquod committit, dicitur in ea pecu. nia eidem providi me de equis , de Curru , dc hospitio, de eommeatu , de omnibus denique ad iter Commode Complenis dum necessariis . De rhamus si distinctius ostendit quere- Iam de negato nobis indumento aliquo vel plumarum , vel pilorum, vel vellerum esse propriam hominis , qui statum
suum nec naturalem nec politi Cum Capax est cognoscendi. Pro statu enim hominis naturali convenientius illi fuit, ut sbi ipse construeret vestes ; Sic enim in regione eadem perpetuo habitare potest, nec cogitur pro diversis anni temporibus alio transmigrare , sicuti faciunt bruta : Sic pro arbitrio potest in diversis terrae locis vitam ducere,& variis se exerCitamentis applicare,quae omnia integumentum aliquod sibi congenitum perpetuo impediret: Sic facilius potest necessariam sibi ad commodius & salubrius vivendum mundi intiem obtinere. Pro statu autem politico homo tam opportune nascitur imparatus a vestibus , ut si fingas illum nasci vestitum , evanescet statim idea Reipublicae humanae , quae Coaelestit ex diversis hominum ordinibus artibus 8c officiis, quae nulla jam erunt commutata Republica in verum animalium armentum.
Io6. Quod pertinet ad negatam nobis armaturam aliquam naturalem , Galenus sic respondet, ca Homini manus datae sunt, infrumentum ad omnes artes necessarium, staei non minuι , quam bello idoneum . Non igitur indiguis eortiti Abi innato , cum meliora eornibus arma manibur, quandocunque
volet, post aeeipere ; Etenim ensis hasea majora sunt
arma , ct ad incidendum promptiora et neque cornu . neque Mulae quicquam nisi cominus agere possunt , hominum vero arma eminus iuxta ae eominus agunt: telum quidem σώ-gitta magis quam eornua. Non igitur est nudus , neque De
mis , sed ipsi es thorax ferreus , quandocunque libet, Omn bur eortis di ellius faueiatu organum , nec thorax fotam, se O domus , ct murus, O turris . O7. Quod
286쪽
3ον. Quod pertinet ad limites magnitudinis, roboris revitae Lumanae angustioris illis , quos videmus concessos Elephantis & Cornicibus, idem Derhamus si respondet, querulos istos non videre incommoda, quae ex eorum augmento redundarent , quod nimirum deesset nobis terra habitabilis, nec possent ex ipsa haberi , prout nunc est, sufficientia instrumenta ct tutamen generis humani. Quare necesse est qtie. rantur. simul de terra hac a Deo Creata cum hac limitatione, quod stulte fieret . quoniam haberet semper locum nova ex eadem ratione querela , quacunque posita terrae amplitudine . Lucretius cum similem objectionem si e proposuerit ca Denique cur homiues tantos natura parare
Non potuit, pedibus qui pontum per vada possent
Tra aere , ct magnos manibus divellere Montes, Multaque vivendo vitalia viseeresceta Respondit hoc heri non potuitIe , quia materia , quam vult esse aeternam & a se , non suppetebat ad haec omnia , quae eli Athe istica responsio . Io8. Quod tandem pertinet ad miserias vitae socias , dico Deum non creasse nos, ut in sellCitatem hujus vitae dumtaxat experiamur , sed ut praeparemur ad obtinendam aeter. nam felicitatem per illius tolerantiam, Conjunctam Cum ob clientia i plius praeceptis, quam faciliorem haec vitae in Commoda reddunt , dum superbiam deprimunt , a vitiis retrahunt, & ardentius beatitatis desiderium in nobis accendunt, quae luculenter exponit huic objectioni respondens Benedictus Rogacci 3 . Quare si esset stultitia dicit Volta ire in
illo , qui negaret exilientiam sui Creatoris, propterea quod uno aut altero minuto temporis Capite vel pedibus laboraverit intra centum vitae felicissimae annos, quanto major dicenda est stultitia impiorum , qui audent de Dei Bonitate
dubitare propter eas vitae temporalis aerumna S,quae Comparatione Bealitatis aeternae , quam Deus nobis Comparavit, nihil sunt, & quae rursus habent rationem medii ad illius certiorem Consequutionem. Iop. In-
287쪽
ios. In statur . Saltem mala illa , quae directe nos retrahunt ab acquisitione Beatitatis .nostrae aeternae , & nomine amissionis Iustitiae originalis veniunt, nequeunt ullo modo esse a Deo ; Nam ea urgent in peccata & dAmnationem ζ ergo non apparet , quomodo Deus possit per illa intendere aliquod bonum. Resp. Nego assumptum . Ad probationem distinguo amtecedens et Urgent in peccata & damnationem ita ut simul urgeant in actus virtutis , vi majorem beatitatem , si desidiosi non sumus, ct Dei auxilium imploramus , quod essicax daturum se promisit illud pie ct perseveranter , ut no
tat S. Thomas si , petentibus , Con C. anteCedens, aliter ne go antecedens , ct Consequentiam. Igitur amissio Originalis Iustitiae induxit quidem rebellionem Concupiscentiae , Perquam in deliberatae incitationes. & appetitus in malum frequenter nos perturbant : at in illis nondum est peccatum ullum proprie tale , ut luculent er ostendit Suarea ab , iisque qui salutis sua sollicitus est , utitur ad virtutem humilitatis altius in se figendam , quae est radix omnium virtutum . Eademque intulit etiam nobis necessitatem Continuae vigilantiat, & dimicationis ; in quo habetur volenti seges pal
IO, Reaturae potant esse Caussae physicae particulares mali proprie talis: atque quae sunt Caussae non liberae sed imperfectae, hoc est habentes malum aliquod naturale producunt essectum naturaliter malum de Consequenti , non per se e quae sunt caussae non liberae & persectae, hoc est non habentes malum ullum metaphysicum , si non producunt effectum sine ullo malo naturali , provenit ex aliquo ipsis extrinseco impedimento e quae tandem sunt cauisae liberae, si producant effectum cum aliquo malo naturali , cum possent producere sine illo, malum hoc provenit ex
288쪽
dominio , quod illae habent in suos actus : atque s debui Giant effectum illum sine eo malo producere , jam hoc malum respectu effectus naturale, est resipectu caussiae malum morale: quale pariter elt omnis ipsius effectus etiam non malus naturaliter, quo nomine intelligitur etiam omisso, utpote effectus quidam negativus, si producatur ab ipsa, cum deberet eum non producere.
III. Probatur prima pars. Creaturae potant encauta physicae particulares aliquorum effectuum : Sed hi effectus pomini habere malum aliquod proprie tale g nam possunt Carere persectione illa , quae ipsis debita esset e ergo creaturae possunt en caussae physicae particulares mali proprie tuis . Ueritatem majoris ex professio propugnavi in Differtinione, de Caussa es iente, contra occasionalistas , illorum objectiones singillatim excutiens , Si refellens et quibus addo, quod pro occasionalismo proxime proposuit , qui meam illam dissertationem in Nunciis Literariis Europae Pari sis editis ad annum i 6s improbavit: 'pothesis, inquit ci Oeeasio nolimi fel nullam involvit eontradictionem , veι haec in quovis Osemaιe invenitur , ... nisi quis velit negare omnem oeciem concursus etiam simul anet, quod repugnas funae Theologiae : Ergo cum Oocasionalismus subsistat ,'noa probatur, Creaturas ullius essectus esis caussas phylicas. Resp. nego anteCedens, Cum adjuncta ibidem per m dum probationis assertione , quod scilicet, qui admittits multaneum Dei concursum ad singulas creaturarum actiones incidat in similes difficultates , quibus occasionalismus etiam de contradictione evincitur. Objicienti visa fuit certa sua objectio e saltem nihil addit , ut eam suadeat, foditata quia jam olim Petrus Ba yles pronunciavit nullas esse dis
ficultates , quae contra OCCasionalismum producuntur.uum doquidem ca) eaedem non minus valent contra Hssema Concursu praedezermisante aut Emultati eo . Sed mihi uuidem videtur . ne debui se quidem aut venire illi in mentem , aut ab alio Iam objecta recipi di approbari; Etenim
289쪽
Ipsum mei vocabulum Concursus lunulianei nullum etdem Io- eum permittit. Si enim concursus Dei est simultaneus , limexcluditur omnis actus creaturae , aut determinatio voluntaritis Creatae ante Concursum ipsius Dei , & simili modo conis cursus Dei actualis ante ipsum actum liberum Creaturae. Bene SuareZ, qui hoc accuratius exponit, concludit : si Proprie
Oguendo neque Deus insuit, quia Voluntas se determinat, sed quia irae voluit, ct ita decrevit; quamvrs condicio , Ἀρ ,
qua non insueret ad hune a Lium , sit eooperatio se s votau-xatis e neque e contra voluntas se determinat, quia Deus
in is, sed quia potes ct uult , quamvis defendenter G Divino in xu. III. Prohatur secunda pars . Caussae non liberae , sed Imperfectae agunt per suam virtutem. quae est persectio, non vero per intrinsecam deficientiam . quae est imperfectio , di proinde utpote negatio , nequit esse Caussa ullius effectus: ergo effectus quatenus est ab agente caussa non libera non est malus naturaliter, sed solum quatenus est a causa intrinseCedes ciente, malus est; sed hoc significat, effectum illum essere speetu suae caussae malum naturale de Consequenti, & non per se et ergo caussae non liberae, sed imperfectae producunt effectum naturaliter malum de Consequenti , S non per se. Ita claudicatio est essectus naturaliter malus productus a virtute motiva instrumentali tibiae, quae solum de consequenti illam producit , cum vis illa exerat se ad producendum motum , qui quatenus est motus claudicans , sequitur ex tibia, qua dehciens eli, non qua efficiens. II 3. Probatur tertia pars. Caussa non libera, quae hahet in se malum metaphysicum dumtaxat q. 6. , agit, quan tum potest et ergo esseetus ipsius ex parte caussae non poteli esse nisi . cum omni persectione sibi debita: ergo si quam habet effectus ille privationem alicujus persee ionis provenit ex extrinseco impedimento, quale esset materia non satis
disposita , medium re si flens , ct similia; Nam ut ait Sua
290쪽
sese impedientium , contingit actionem unius eausae des mssam ct monstrosam prodire, etiams in ipsa eans nulluis
malum naturale proprie sumptum praecedat. ii 4. Dices. Si effectus prodit cum malo naturali ex eo, quod cauta inveniat resistentiam extrinsecam ad agendum quantum potest , jam effectus prodit ex caulla impersecta , quae scilicet non habet eam virtutem , quae satis sit ad vincendam illam resistentiam et sed omnis causa non libera potest invenire resistentiam extrinsecam : ergo nulla Causa non libera potest dici perfecta. Resp. dist. mai. , prodit ex causa imperfecta metaphysice conc. mai. . imperfecta naturaliter , nego mai . Et concessa minori distinguo Consequens: nulla causa non libera potest dici perfecta , hoc est sine ullo malo metaphy sico, Conc. Consequentiam, hoC est sine ullo malo naturali, nego consequentiam. I S. Probatur quarta pars. Causa libera ad agendum, vel non agendum ex hoc ipso, quod est sic libera , non semper vult agere , quantum potest: ergo si nullus est ipsius effectus , cum possiet & deberet illum producere , vel si es-fectus ipsius non est cum omni persectione sibi debita , hoc provenit ex ipso suo dominio in actum: ergo sine ullo vel extrinseco vel intrinseco impedimento ; involveret enim contradictionem , caussam esse dominam sui actus , si aliquod hujusmodi impedimentum haberet. Quod autem in casu , quo debuisset caussa libera producere effectum , illumque perfectum , ct non produceret, si malum morale haec im- erfectio naturalis respectu Caussae . non habet controve iam; sic enim communiter vocatur, unde nascitur illius vituperium .