Theologia Germanica in qua continentur articuli de fide, Euangelio, virtutibus et sacramentis quorum materiam iam nostra tempestate controuerti solet Bertoldus episcopus olim Chiemensis

141쪽

pa Imo silius, qui iudiciu ec iustitia mo

ri uita uiuet,utpote hic in gra illic in gloria.anima q Peccauit, Perit in tua, no in a. liena malicia. Alioquin uidereo,acta deo iniuste damnet innocentem P reatu inertius. At unus s sua sitffert culpa hoc ordine.homo naturaliter deberet essemnoces:

ad OA hominis caro ex scipsa inepta est, eiula spus ad carne deordinata plurimu inucii nato ut suo arbitriore amore deorsum carni 'ppriat ac a deo elones. Unde qui, b et homo .pprio spii &carne,ab imo Da in noxam cadi indignus porrecta sibi gratia in innocentia permanendi. In liomine est liberum uoluntatis arbiis trium ceu Adam Sc intelligentia sensitive ceu Ei .meadmodum in paradysopri, mitus Eua persuasione serpentis temtadcin uoluptatem ducia postea Adam uetito fructu abusus cit: ita cuiusliba hominis

E ia, ni pe sensiciua iret interior pars anumae in carnem d st iens. primo per semiatem tentatur 2c a serpente sorte a came

aut a mundo uel diabolo obfuscatur. Qiis mitis tentatio, tant poena peccati, pro .greditur quidem a culpa per Ieautem n5 in peccatum sed materia exercitium dimicandi cum peccato quoniam primus motus non est in potestate nostra. Ergo strenue est contra semitem pugnandum. Qirando uero memoria seu intelluentia hominis ta Eua, uidet isnum, utpote pruritum carnis bonum este ad uescenduta pulchrum oculis aspecture dele stabile: tunc appraehendit litustum ligni. i. concupiscentiam,& comedit forte sentit deicimitionem carnis sibi placitam. Hoc est petacatum ueniale *diu huiusmodi delectato in E .i.in sensitiva quiescit Nam ubi hominis sensitiva cogitando uel intelligenis

do uoluptatem quς it in aliqua creatura extra deum N peccarii in ueniale est :nisi per uolt intariam dele standi perseueran, tiam transiret in peccavim mortale. Deinde intelligentia aut sensilua quae est inserior pars animqὶ affert sitietiim uetitu suo suaeri .elibero uol inlatis arbitrio. Cui officium est dele ' itione excludere : ubi

autem simul comedit, coiisentiendo in cathli Meelationem ec Icos transgressi A

ibi peccatum mortale committitur: quod sola peruersa uoluntate perficituKPecca. tum ita I seminatur in memoratim di intulectiva crescit in deseditationis sensitiva α

tui escit in uoluntate. item aggravatur

operis executisne: inflictatur praua conis suetudine ac induratur desperatione uel primumptione. Hactenus ostensum est, peccatumoriginale. i. delectationem caris nuta leuitatem humani spiritus ad carnε inclinati, in Ada no esse oriam eccausata, sed dumtaxci ostentatam di inchoatam. ς Licet deus ab aeterno praesciuerit hu manitatem lare incapacem diuina giae, in statu innocentiae permanendi, di laopsuram ad statum noxium nihilominus tamen primos homines in paradsim pii status locauit: ne quis cauillat e possit,in nemine probatam esse humanitatis incoria 'stantiam. Quae modo clarestit in R da ec Eua,a statu bono in malum cadentibus re eruersam naturam ad suos transmittenui posteros qui omes di simuli ex came corrupta maculam contrahunt. Cuius ita caro indomito spiritui coniungitur: ille una cum suo spiriture carne in perpetua cata mortem: quia anima,quae peccauea in nrit,ipla morictur. Cuius autem spiritus se a came ad deum uertit, ille spiritus suam carnem,mediante auxilio diuino, in gra . tiam reducere potest:licet eam post moratem naturaliter non uiuisicet uu ad nouissimum diem. Porro caro totius humani, talis mortalitatem contraxit in Adam. Cuius spiritus per transgressionem amiis sit gratiam & uitam spiritualem: per con.

inuens insecit omnem carnem: quae in Adae natura extiterat.Siigiti Irtuam caris nem in iudicio extremo a perpetua morte ad aeternam uitam rcsuscitari uellaec rare debes ut tuus. spiritus, dum tuae Grani uitam.naturalem hic impariit, penesse spiritualem uitam nempe gratiam dei obi cat usque ad sinem sui exitus: de .mum poterit post nouissimum diem cara . . ni tuae tam spiritualem quum naturalem uitam suam per tuo in partiri alioquin spiritus tuus, spirituali uita hic uacuus,

in die

142쪽

in die extremo tiram carnem sesummos do naturaliter uiuificatadanemam dam,

nationem.

'. Originaled adimi ab sensibili deleactatione committiturii deo sola priuatione aeternae beatitudinis, abso sensibili dolore, luitur. Ueruntamen idem originale adiis mit homini non lumprimitiua naturam ec stiuum innocenti Maedetiam coelinetis

reditate ec aditu supremi status: ad quem h5 finaliter destinatus erat. Unde scripta est: Quoniam iniqua est natio eo &nasturalis malitia ipsorum: oc quonia non materat mutari ci statio eosv imperpetu sem 'scet humanu erat maledictum abis inicio. Ideo redacti sumus in rissente ual. se aerumnaue mortalitatis: ubi lia quale peccatu addiderimus o inain tuncincurrimus morte perpetuam oc malu inferna terre quantu accumulatur originale maulu peccatis a stualibus,tantu augetur ma,

is, tum infernale. Attamen prius scriptu est sed patribus iudicans dabas locu irae. Napiusdeuspectatores n5 abrupte in inseris nu mittit, sed antea temporali poena hic ad poenitentia ἔuocare oc iustificare dignat riuxta promissione Abrahaefulambenedicenvir in semine tuo omnes genitatens. Christus est Abrahae semen per mare lium in totu terrarum orbe seminatum. Ite i itur, in quo idem semen per side stiris mucat, erit particeps benedi bonis dies Dba .ri. me: Christo promittete: qui credit in me:

non morietur inaeternum.

0 si Deus ne originale ne aliud malu nostium causan tametsi purum spiritu carni maculats cieando insundat, stet iuxta sua aeternam dc perfecta ordinatione qus exi ispasoc carnis puritate acetia hominis iustiticationem necnon unius humans carnis ex altera productione 5c infusione sim gulorum spirituum in carnem proportio nata. iae ordinatio in accomodatissisma uia hominu propagandom, in cosilio altissime trinitatis concius non debet tolli nem impediri quoius hominu excessu. Sicut diuinus ordo creandi homines, sic eosdem procreandi ordo seruandus est. Pariter seruatur ordo diuinae iustiusqus

requirit emendationem or insis mali: quod non est a de sed ab immunda carone di spiritu peruerso serpit. Nam omnis caro humana non fuit capa graiiae,in Paria o pura di iusta permanendi. Singuli denis humani spiritus reperiuntu tersiis ιν minus idonei ad gratiam se praeseruam di a labe carnis: licet possint eue capacesciatis a labe per balptisinum redimendi. Absurdum igitur euet, diiuna ordinatio nemWiustitiam instingi ec carnem constra suam prauitatem emundari,aut homiones alia uia ψ per genealogiam Procrea.r Propterea peccatum originale iure da. natur,quauis ignoranter α abs pactuali, non tamen abs. habituali uoluntate committitur. Spiritus autem peruersitas eo praesumitur ψ ad seipsum contra deum α debitum ordinem inclinatur,* cito ad usum intellectius peruenerit: ideo insanii hos di caeteris rationis expertibus Peccastum originale imputatur. Originalis ital culpa spiritu maculans, non est a deo nec a natura homini prima, te concessa,sed a uicio carnista a libidisiegignendi: Ad hoc Augustinus: Non pro zusim de

pagatio sed la id in qua concspti sum , πο . . .

transmittit originale sectatum ad poste. ita in ros. Hoc respectu proxima causa tui oruginalis mali est tuus geniton quihuiusmodi causam no ex seipse sed ex comuni cormpta natura contraxit: quod. n. nassi est ut .

ex carne,caroest.Ergo tuum mesum hae.

reditasti a parente adicet ei in baptismo sit

remissum oruinale, tamen carnalite non . spiritualiter te genuit: ideo a sua carne eccommuni natura transmittitur originalem tuam carnequa tuum spiritum coma.culas.Sicut. n. circumcisiis generatii lium

cum praeputio &ex grano pultos mina. to acidit granum cum palea: sic baptis tus generat non baptisatum. Christus uero spirinialis pater ec sua sponsa eccleissa spiritualis mater in baptiunate riue nerant spiritum, non carnem: in ciua etiamst baptismum fomes r manet. Eadem

caro stibiacet bestiali naturae : in qua gignitur coitu concuyisimili: quo ca, rivisent homines in imxu innocentiae .

143쪽

ubi eam fuisset hominum natiustasEt eas

rosine concupiscentia: nee spiritus humetianus inquinaretur semite equo iam sequitur.

CAPITULUM TRIGESI

mum quintum. De somite. m N peccato oroe nati sunt duo. s.

in spiritu reatus: in camelames:

Etas qui est semen stii radix in carisne post peccatu homini ad poenam tan*uirus reiictum: per quod humana caro in sua primaria natura defecit ec corruptam adepta est naturamqua incenditur,irritatur,commouetur di inclinatur homo ad concupiscentiasta peccata: prae ue se, mes inducit peccatum originale. oducet Procedat ex carne,onerat tamen spiritum: in quo post peccatum perpetratum offendi ueluti post uulnus inflictum dolor debilitas,relinquitur. Te fomes est primus motus nec tam re mens in lio, mine ceu poena,manans ab originali petacato: quo caro prurit ec uiolento se inclis mimore bestiali ad concupiscensiat be siris non hominibus conuenientem. Pro. terea hominis est,contra semitem, ceu sulam inimitum, continue purere: ne in eo regnet carnis malum ab Adam traduehum: quod ad se spiritum trahit. Porro militia est uita hominis sirper terram: quonia spiritus humanus inhaeret corru mae meae ratur ec rursus caro ad se allicit spiritum adeo ut animalis homo non percipiat ea quae sunt spiritus dei. Corispus aeni v quod corrumpitur, aggravat animam oc terrena inhabitatio deprimit sensum multa cogitantem. Baptisatus redimitur ab omni citim re poena spiritus, sed non a malo carnis. Ni, mirum ex comapra natura homo duo, bus praemitur ma nempe semite carniseci auia spiritus: qui came molestatur quali in poeium,eo Q ditans maiestati demum honorem non exhibet. Huiusnam di tamen paleatam poenam deus Permitis est post baptismum durare,non ad auramentum mal sed ad exercitium spiritus

XXXV.

aduersus camem 5c esus semite pro Vnantis. Vieta tandem came,triumphat Oritus in uirtutibus: pro quibua sorie pug

nauit,utpote castitare,patienti temperanti Gementiaaut commilibu1 Ubi autespiritus rami condescendit,ibi spirit reolabitur in malum culpae acetiam poenae hic temporaliter, illic perpetuo Iuendae. Nam licet carnis concirpiscentia morte finiatu in Miritu tamen culpa semper manet: ideo eius poena durat inarternum.

Qui solo peccato originali inlaeti sui

priviantur coelesti imo ne abis doloret qui uero actualia peccata commiserunt, aeterno plectentur cruciat

s Camis lames in se immundus est, eo virritat ad peccandum di coinquinat spiritum ad carnem inclinatum. I c oritur Peccatumoriginale: quod in baptismate unacum coeris peccatis actualibus remittitur: post baptisma est fomes ceu relicta cicatrix peccati remissi. Falso igitur mais usspiritus, per suos prophetas, sta persuasit omitem in se semper esse peccatum per consequens homini impossibile ea te de aecepta obseruare: sed omnia operatae culpabilia ob carnis concupi. stellam: quasi probi di i ij aequales Diu debestores dei: eui facile improperari po, testa si cogat homines ad peccandum. At illud dogma est salsissimii. Siquidem mes eo peccatu est v subministrat peccati occasionem: pariter erunt peccata aurum & argentum, gemmae re nonnullae aliae cieaturae, tillimum iamiliae speciosae: per quarum formam uel nitorem ues moditatem homo frequenter prouam. tur ad peccandum. Ideo Paulusdocet, ut sere. u. deponamus omne pondus ec circum. stansnos peccatum: ec ut mortificemus in m membra nostra, quae sunt super terram. Huuismodi tamen prouocatio in se non

est peccatino, istes in came quasi mor iakbus quo spiritus pi Cyri contra somitem in ri '''εc obtineat uirtutes uitiat ex lat. Vir. go muri esse censetur quae carnis illeceahras bello sit petat& comprimit. Nam si nuda concupisceritia est culpanda eo .carnem debiluat: tumsebris aut alia coris Poria

144쪽

CAPI

poris infirmitas pariter elset peccatum:

tumetiam Christus suisset notatus pecca. -- to,quado confitebatur suam carnem esse infirmam,quasi fugientem amoue,quam ei ter iniunxerat.

f di carnis illecebra peccatum esset,in hoomine non remanem post baptii inum quo Min. Ola Peccata desentur,Paulo scribente All quadosuistisipeccatores: sed abluti estista sanctificati es iustificatiatem quid dicemus,manebimus in peccato ut gratia abus. Q. s. detrissae quical ptisati sumusin Chri in m thesu, in morte ipsius baptistati sumus. '' ec infraviunc uero liberali a peccato. Ad hoc Micheas: Deus reuertetur di misere. με- hit nostri,deponet iniquitates nras,di proiiciet in protundu maris Oia peccata Ma. Item Ezechiel: Ellanda sua uos aquamisisti)' mundalc mundabiminiab omni b. inquinamentis uestriREx praemissis claret: si a.dem in baptismo uniueria peccata abluit,

tur,fomite in baptisatis remanentem non

esse peccatum: alioquin dicti propheis N

Paulus no asseruissent, per aqua baptis ini. oia peccata esse diluta: qui. n. Omnia dicit, μ' excludit. similiter tames estin limminibus iustis: euai Velio reserente: Za, inaria 5c Elletabeth nusse iustos ante deusine querelae quibuslames quo ambo ut homines proculdubio inno is fuerunt non est reputatus in peccatu. Ad discipu, Iobam los quot clectos diis dixit: s mudi estis Og p -' nempe a peccatis: tametsi habuerint lamitem: a quo ulterius erant mundandi, iurata euangelium: omne ,qui seri fructum, - p purgabit eum ut fructu plus asserat.q. d. Quis mundus est.

Paulus fomite nuncupat peccatu eo Q per actum carnis spiritum allicit ad coibi, sum peccandi. Uerba Pauli sunt haec: Si aut quod nolo illudfacio non ia ego optaror illud sed quod habitat in me, peccatia A mes: scio. n. non habitat in me, hoc est in carne me onum. Ecce Paulus Vtem is ipse non se sed semes, ex peccato uinali innatus, moueat ipsum ad mala concupiscentia.Ideo existimat Paulus si, hi non esse imputadum primum motrum concupiscentis: qice in carne mouet ab

XXXV.

consensu sui spus Pistide spiritus huius.

modi motu patiatur. Qitapropter Paulus primos motus palliones peccati, no actio. nes uocat,dicens:Cu essemus in carne, passiones peccatolς,qus 2 lege erat,operistatur in membris latis ut fructificarent rote nuncautem soluti sumus a lege mortis. Quod uero scriptum est,caro concupiscit mi Daduersus spiri non est intelligendu,queli, bet homine esse seruu peccati: sed ne seris uiat concupiscibili carni: iuxta Pauli do. postim ctrina destiuatur corpus peccati ut ultra serviamus peccato. omiti. Paulus desuper gratias egit citromani lineratia peceat icti sint seriti iustitiae. Ecce Paulus romanos post poemtentia iustos reputa,uit,quis in eis manserit fomes: qui si peta turpite esset eos n5 iustos appellassiet. Concluditur ergo semitem in se non esse peccatu sed causam peccati: queadmoda ensis,quo homicissium comitatur, no est parcatum, sed homicidii instrumentum. I Csterum concupiscentiam camis sequi si prohibitum est,sed eam omnino uitari im

possibile: nes deusquici impossibile m

pit: scriptum dicentcmandata eius grauia 3 Dba snon sunLQuibus nil grauius si essent imis 'possibilia. Quare concupiscenua non est

inhibit dum ea carere nequast ualeam'.

Et inquit Augustinus: Deus nihil impossibile praecipit aa iustus est, nci damnat quemct de eo quod euitare nequit, quia pius est. Sed concupiscentiam mente 'non seqiu est praeceptum 5c libero arbi. trio ponibile. Quod itin quis pro destactatione concumentiae s nte cogitat oquitur aut facit: hoc peccatum et C ma tum authquod quis contra uoluntate pratim ei in peccatum no reputatur. Fomes igitur carnis fine consensu moetis non est pectatum: sed incitatio & circumstantia peccati. uiresistit carni, bene non male operatur: tameis fomes adhuc in eo habitet.Vnde apostolus ait: Nihil ergo nune 'som s. damnatiois est his qui sint in Christo Ille si qui non secundum carnem ambulint. Sinihil damnationis, igitur nec culpae me peccati quier j in m cxii: ς ni nemo nisu culpabilis damne uti is saerisque

145쪽

CAPI.

Sssct tune locis inhibetur peccatumiasimilib. sub poena mortis: ideo fomes non est Peciscatum quia nequit prohiberincipa came tolli,nisi per mort .m ς Notandum ipsemes post se relinquit

mortalitat : qua homo temporaliter mori cogitur: non propter peccatum, quod exuit mortem aeternam: sed propter ita. mitem ceu semen peccatvalioquin insam res baptisatioc omii: bus criminibus exuti

non morerentur. Cum autem semes ad

Wccandum stimulet, paulatim est medendus di supprimendus assiduo exercitio oc arduis operibus.Propterea boni Chri,stiani inia nuncupatur philae.c transitus domine ut eat de uirtutem uirtutemus i. 3 interior homo renovetur de die in diem.

Qui igiturin supprimendo fomitem dilu entiam facit Θc in carnis concupiscentia

triplicentiam habet: is diuino iuvaminend peccat ne uenialiter nes morialiter. Cui autem semitis pruritus minus displi,ce is peccat uenialiter.Et est qhiasi impossibile concupiscentia non assici 5c in ea uenialiternon peccare.Nemo quippe dice, re potesti mundum est cor meum: purus sum a peccato.Si dixerimus quonia peccatum non habemus, ipsi nos seducimusta ueritas in nobis non est. Non est mimmuta homo iustus in terra qui faciat bonum ecnon peccct. Hinc David ad dominum: Non iustificabiturin conspectu tuo Om.

tam . nis uiuens.

s. Quando autem semes qui est inimicus

noster re concupiscentiae incenso ex ne. gle stu alicuius in domum mentis suae ita metit oc eius euam,utpote memoria aut intelluentiam, ad uoluptatem mouerit: Peccatum manet adhuc ueniale: donec sritus libera uoluntate illum domesticum inimicum semitem admiserit cum eo contra euangelium pacem inierit,scet consentiendo in concupiscentiam: tunc pecucanim si mortale: quod alioquin sine cooperatione liberiai Ditrii non committeretur. Recepto in domum mentis inimico dei nempe peccato, statim a mente fugit optimus amicus nempedetis: qui est uita. Fit alas idem spiritus per malam in

XXXV.

dicem semitis in peccatum mortese cadit: mala enim arbor malos fructus facit. Edi in me. . uerso quemadmodum concupiscemiam peruenis cauta mala opera, ita gratia duuina in conuersis parit bona opera n chaaritateradicata.Iusti nas sua opera in m laconcupiscentia pullulare non sinunt: in ipsis senior est dii gratia in suis uiribus, . Φ semes cum suis incitamentis: ut paret

hac sententia: Multomagis gratia dei ec udonum in gratia Christi in plures abun- ροdauit*praeuaricatio Adae.Iacobus inibo et, M. Per ait: unusquin tentatur a concupisce. tia sua, abstractus ec illectus deinde cono

cupiscentia cum conceperit, Parii Peccastum. ueniale, praeparans mortale: pccc tum uero cum consumatum suentesconsensuvienerat mortem idest mortale pec

catum.

Interea dum eoncupiscentia in mem ria ec iuuellectu uersatur, parit pcccatum ueniata doncc uoluntas in eam consense. rictu propter inuersum arbitrium, erit mortale,etiam cpere non secuto. Huitis modi concupiscentiam in cogitatu ec cosensu utariam fatetur Paulus csse culpa bilem, dicens: Peccatum non cognoui nusi per legem: nam concupiscentiam nea sciebam,nisi lex diceri non concupisces

X. uxorem aut xcm proximi. Paulus insu vom.a Per nos admonet: ne peccatum regnet in 'nostro mortali corpore ut obediamus c5

cupiscentip eius. Ecce Paulus non proliubet somitemnet cocupiscentiam carnis: sine qua Gmo me potcst sed ne mes seu I.

uoluntas ei obediat.Unde clarescit, cona

sensiim concupiscibilem proprie esse peccatum,non naturalem somitem, post petaeatum originale, ranst plagam , relictum. Rocirca extremis duobus praeceptis: on concupisces domu proximi tui nec mdesiderabis uxorem eius: prohibetur non fomes sed cupiditas seu contensiis libere uoluntatis: quae seipsam captiuat in comeupiscentia, mi ut deo inhaerente ut eidem carni nec adimi possit nec inhiberi. Porro semes concupiscentia carnis, ab Ada re corrupta natura profluenF,cor Poraliter Propagat ueterem exteriorem homine:

146쪽

CAPI.

hominem econtra gratia Chi issi in baptismo spiritualiter recreat nouuira interiore hominem:qtii suum cor sursum ad delim, non deorium ad came protendere dc t. Haec est noua creatura, lxiando quia ueterem hominem N ptiorem inclitiationem exuit nouam uitam induit: iuxta Pavo, eouis. 1 li ducta: Si qua in Christo noua creatura, uetera uaniterunc ecce laeta sunt oia no , mutem deus det uobis uirtute corroboram a. ri per spiritu eius i interiori homine Clitiis in habitare per fide in cordibus uestris in charitate radicati. Ite deponite uetere homine qui corrumpit secundu desideria errori Q renouamini aut spii mentis uellas, ec induite nouum homine qui secundum deu creatus est in iustitia 5c sanctitate ue,

cesso. i. titatis. Ite expoliantes uos uetere homine νω γη, cum action bus suis N induentes nouum, eum qui renouatur in agnitione dei secundum imaginem eius qui creauit eum.

it. Fomes est carnis cδcupiscentia ec incli, natio ad sui ipsius dilectionem quae n5 coni lius uinci st dilectione dei. tua igitur ' Ocrupiscentia sursum uersus spiB dirigas:

quo ardentius deum diligas*mala conis cupiscentia in bonam comules. Nam exeoncupiscentia ad spiritum reflexa creo scit uiri sordinate charitatis: si autem ad carnem tanδ suam parentem inclinatur, crescit uitium proprii amoris. Ideo docet non concupiscentes malo rusti: si est oc illi concupierunt.Hic non phibetur semes que nemo abi ere potest sed mens peruetia tarni adhaerens. Nam semes Sc cocupiscentia, excarne pullulas, non est in nra potestate tanc, primus mosius: sed eunde motum sursum ad spira aut deorsum ad cam: ad uirtute ur ad uitia

diruere, stic in potestiue libellarbitrii. tr. si Supra s . dixi in or mali es. duo ne,pe semitem & reatum. Fomes quide est in carne quq mγn peccat reatus aut est in ala cui peccatii imputa0 Fomes duiuate, M. morte extinguitur: reatus uero per baptis γ' ,' mum remittitur: uti dicitur: Aus exur si ab eis reatus sanguinis. Sed percussit diis i populit pro ream uituli. Hoc est: peccato praetereunte,reatus iii hcie remanet Pa

tiendo sicut labris aut uulntis in eorpore: uel sicut avaritia in mente. Nam qui a peccato absolutus eli securus quide ridditur ab aeterna poena: sed in eius aia remanet reatu L uincula di obligatio ad poenam tei orane, pro qualitate peccatode reis missoix sustinenda. Nel uulnerato iussi cit ad salute ut tantumodo spicula de eius corpore evellaturi sedetia ut uulneri remediu adhibeatur.Veru ora peccatorra pota

mentes sunt pares quantu ad noxs dimisso At im inres sunt quoad reatus deletioi κ. Diuina etenim lex quae quodamodo in areelorum mentibus coscripta est inteexigit nulla iniquitatem linqui impunita, sed aliquali satissa filone esse diluendii m. Ideo quottidie oramus: Dimitte nobis de hi tanta. Nei 3 priusin coelii aditus nobis patebit, ψ huiusmodi debita quoquomotuerint integre persoluta.

mum sextu. De peccatis in comuni. Seudo interpretes docet hoc uo milca id peccatu uno dumtaxat

modo recipiendum,no pluri significatio exponendum esse.Quo im IKr inpedi deant, omnlia etiam iustorum opaei seqqualiter mala di inculpada uis nemo bona opa. oueat malal fugiat. Pro cuius ergo intellectu scias,in scripti ra uerbum peccatum dupliciter sumi sinproprie& improprie. Proprie peccatum est originale,ueniale, mortale.Improprie uocatur quado se non peccatu scatu illicit aut e .pessimo nihilo manas 8c rursus ad nihilii declinans , resistit deo essentialiter hono.Quocirca peccatu habet pro inimicodes, corrupem homine oc eius bonu misi et χquens tmensem nihil quod imense c5tra. ria est diuineti itati esseniis Post Adglapsum peccatii obtinuit homine: a unacu ure carnea peccato captus cst, donec mus in baptismo redimit: me nihilominysomitis captiua pmane iuxta illud Lulivmna. r. ino aut carnalis sum uenudatus stib peccato,hominis ital inimicu*sQm s est:Mem

147쪽

CAPI.

assiduo eonflictu uincere debet. Fomes preteterea est dei nuncius, non inimicus, quemadmodum peccatum mortale,simiale nihilo: quod hominis mortem operatur ec diuinae paci contrariatur: ideo deo echomini inimicum. a. Peccara sunt deo multipliciter aduersaec hostilia. In primis c5cupiscentia carnis extrinsecum bellum gerit contra interi rem spiritumiai dei habitaculum. Eadeconcupiscentia in se quidem est mala sed homini nondum imputanda. Deinde peccatum originale pelidet in spiritu lai in domo diuinae mansionis. Imuper spiritus' in domum intromittit huiusmodi dei uuis micum: quod estpeccatum umis Cum quo tandem spiritus concordiam init ecamicitiam contrahit: quo peccatum capiatale perficitur. Siquidem humanus spiriutus ab huiusmodi domestico inimico rediis mi uelit indiget adiutore fortiori, nempe

Christo: qui aiu Sisortior eo superuenies

me. Ulcerit m uniuersia arma eius auferet.

. t ' Peccatum iras passione Christi uictum

est indies per Christum expellitur. Hinc Christiis nucupatur pcccatum eo lpeccatu interemit. Apparent ital quin peccati significata, duo impropria Sc tria propria. Primo improprie peccatum est domi, nus Ihesus,quitullit nostra peccata& pro eis poenitentia sua diuinae iustitiae satisse, cit oc quottidie per sacrameta uirtute suspassionisnobis peccata relaxat tolliti ecperimit. dsis praeterea iudicabit ec uin is

dirabit omnes peccatores. Hoc mo Pam Mihi. 1 lus Christum appellauit improprie peccatu dicens: obsecramus pro Christo, reis concilianum deo, eum quinon nouerat Peccatum, pro nobis peccatum fecit ut nos efficeremur iustitia dei in ipsi Petrus 1.-,. deniq; inquit: Peccata nostra ipse penulit in in corpore suo.Hoc est: Ipse luit poenam Pronostris peccatis debitam.Quemadmodum in ueteri testamento, quod oblatum erat pro peccato,nuncupatum est Pecca. tum: ut in Oetea peccata populi mei coisin m. medent. Ibi per peccata denotantur dona

Propopuli Peccaus oblata. Ita peccatum

XXXVI.

tumiinanir Christus: qui peccatum non seciusta seipsum propeccatisnostris diutinae iustius obtulit ut nos iustificet.Altera εimproprie peccatum insomcaequi habetur quali peccatum, eo Q ex Adae pecca to traducitur causa originale peccatum ec ad peccata actualia irritat. Ergo sicut sermo, per linguam expressus, lingua aut

scriptura manu exarata, manus uocatur, sic fomesa camis concupiscentia impro, e peccatum nominatur, eo P oininale ire actuale peccatum fit per somitem. de quo supra. xxv. s .iiij. ocv. i Secundo membri rincipali censetur

Proprie peccatum: esse originesqueniale, mortale aut induratu. Primitus originale est proprie peccatu quo spiritus hominis reflectitur ad carnem,non ad deum: civnon praestat dinitum nec honoris nec in .sequi Est ergo originale peccatum omissio debiti,non commissio facinoris. Quippe illo debito omnes homines, ex Adae natura procreati, constringulatur,donec per baptismum consequantur meritum passionis Christe qui originale malum remouit, ac omne debitum, prodesse stulto minum,diuinae iustitiae moluit.Ex quo enim spiritus humanus a sua came origi nate malum ignorans contrahic ab eo igitur inscio idem originale in baptismotolli. tun in carne uero fomes remanet: haptisato tamen solum P plaga, non in peccatu, reputatur. De tu coriginali dictum est supra xxxiiij. I Deinde ueniale proprie peccatum do D lectabili sensu aut cogitatu committitur. uod quidem peccatum non difficulterfuisset eiulatum in paradyso: ibi carne spiritum sequente. Modo autem quottidia. na sunt minuta peccata: quae prope ne, mo subterfugere potest: nam iraudulen ter serpunt a came in istum: a concupiscentia in appetitum. Quando huiusmodi motus principio stipprimitur diuinci.

tu tunc captat uirtut : si autem in memoria re intellectu sensim fouetur, abs

consensit tamen: erit peccatum ueniale: quoniam appetitus camis brutis,non limminibus conuenit.Spiritus igitur hominishmtali

148쪽

CAPI. XXXVI.

brutali appetitu ad carnem se moues,de. teriatur,aggravatur ec obcaecatur. Quequidem motum dii iicillime effugit hominis spiritus: cuius arbitrium non tantam pol itatem habet ad malum fugiendum, quantam ad perpetrandum. Ideo appeti ius,imaginatione o intellectu admi ilus, . generat peccatam ueniale: quod leuiter illoc facile dimittitur, quasi uenia dignia. Qui autem in aecum cupitum uoluntate consenti is crinis naliter peccat. Vnde in peccato sunt consideranda duo: unu est proprius amorienes dilectionem dei existens: alterum contemptus dei. Primo si mo seipsum uel aliam creatura inordi te amat, dei sui creatoris ec redoptoris ac diuinora i eptois immemor, no in temerarius cotemptor: is inclinatus ad malum ocindispositus ad bonum peccat uenialiter,non mortaliter: n si se sponte uel diutius saniastica uoluptate delectaret: inde oriretur peccatum accidiae. Qui ita Q primae inclinationi tempestiue resiliit et in carnis concupiscentia displicentiam habet,ac insuppressa bonam spiritualem

concupiscentiam excitat& malam car. nalem expellit: illi uetarale peccatum re intuitu nut tamen habitam uoluptate au,

steritate condstia luat. Minuta delicia sunt multifaria: quotiestas. ii. a s:quis in cibo ec potu aut Gmno plus ψM necesse est,delectationem qu it plus loquitur boportet: plus tacet Q expedit:

importunus erga pauperes: tardus erga incarceiatos inlirmos: rancorosus contra aduersarios : qui discordes concorda. re negligit: qui abso prolis consideratio, ne coniugem cognouerit: qui subditum nimis exasperat qui cureosc ausctiliat aut legit aut recitat in iussi a noua 5. otiosas sabulas: qui adulatorie blanditur: ta qui si,

miles inanes ecleues casus committunt: illi omnes s rc enter in minuta peccata Constari ter peccata,quae per operationem erant criminalia. , si unt per consessionem uenialia: nam po poenitentiam peccata, quo ad culpam Oc moriem aeternam, sunt remi illaec ulterius dimitiienda quoad poenam i Poralem, conate lationibus ec bonis operibus diluenda. Porro peccatum ueniale dicitur, quia facile ueniam consequitur: sed nihilomi,

nus dilui re homini displicere debet quoniam deo displicet quin excessivum diuinae ordinationis N incongruum originali naturae humanae. Attamen minuta petaeata ab Is capitalibus no dimittunt: qu admodum unum capitale sine alto no tollitur, sed capitalia delicia quando rei

xantur,minutis peccatis remanentibus.

I Caeterum Leo omne peccat m displicet, sed non persona uenialis pecca. toris: qui nodum totus a deo auersus est, quemadmodum capitalis peccator: qui peruersus seipsum ultra deum amat ocper consequens necat. Minutus aute peccator aliquatula erga deu dile 'ione adis huc scatet. quippe ignita charitas per mi, nuta peccata isdii: quo gratia diuina in homine deminuit, sed non penitus extis par quin fauilla gratiae maneat post peccata minuta: sine quibus nullus mortaliuesse potest. Hinodi tamen delicia homi, nem iniussim non reddunt nen diuina gratia destituunt: teste Euangelio: quod Zacharia oc eius coniugem iustos cora metdeo di sine querela Diste narrat: quos tamen ceu homines pressumit peccata mi is nuta commisisse oc nihilominus in iusti,tia perstitisse. Nam uenialia homine quidem inquinant, uulnerant, debilitant, sed non mortificant nec exuunt eum uita spirituali quam per poenitentiam homo re parare S a sua infirmitate reconualescere suasit maculas abstergere poterit. Quod moriali peccatori non contingit,ut de se a morte spirituali resurgat. Sicut uinum

in acetum uersu omnes tuni uires amittit uinum uero acidum aut pendulii aut turbidum,aliqua uim uiri e seruata, Potest des ipse restaurari. sic θc minuis peccator penes se retinet aliqualem dilectio, nem re gratiam dei qua mediate,integra gratiam a deo impetrare poterit. Imo deis uotio hominis tam incensa esse posset ut

omnia sua minuta peccata, etia obliuioni tradita, unacum reatu int e deleantur.

Quippe diuuia charitatis cultor odit ac,

149쪽

CAPI.

quid cum a deo seducit. Displicent igiti cara minuta ad seductionem accomoda: Quis ea homo nes euitare neq firmuPropolitum hi liusmodi leuia peccata de caetero omittendi habere potessi quoniasunt ineuitabilia oc non in arbitrio aut potestate hominis, ut peccata. capitalia. Ad impetrandum ita lueniam superuenilia,suisicit displicentia humanae infirmita

cata minuta.

s. Minuta peccata remittuntur trisarie: Primo pcr ea quae gratiam conserunt,ut omnia ecclesiae sacramenta.Secundo per illa, quibus impedimenta deuotionis ecfratiae tolluntur: ueluti aqua benedi ista,

Episcopalis benedictio ec similia: quoivulum, ecclesia instituit ad promouedum bona oc reprimendum mala. Specialiter extrema tinctio porrigitur ad delendum' uenialia.Tertio per exercitia humilitatis ut est tunsio pectoris ieiunium,deprecastio, elemosyna ec similia opera charitatis

incentiva.

H. Sequitur de peccatis capitalibus: quando quis temerarie diuenitur a deo oc ab eius iustitia ad seipsum uel aliam creatu ram, abutendo propria uoluntate cotradet uoluntatem:tunc proprie commiti Peccatum mortale. hoc discrimine. an totius quis in carne concupiscentiam uoluptatis sibi beneplacitam sentit: ilico insensu θc cogitatu incipit peccatum minutum quod durat,donec uoluptas per inistellectit in innotescit libero uoluntatis arhitrio. Q, si in uoluptatis opus non cMen

cogitatione se diutius oblectet: tum deli,ctum desidiae incurrit. Ex eo colligitur, Peccatum capitale,ex carnis concupisce. tia progressui principio esse minutum, iiis dum uoluntas comenserit tunc matureicit in peccatum mortale. Hoc sit per prircepti omissionem aut interdicti uis gressionem .Primitus peruersi angesi pretceptum ipsis iniuriistum omiserunt, non

deum sed seipsos super omnia diligendo. Deinde homines in paradiso interdictu

Dei transbessi sunt, gustando fructum

uetitum. Angelus prius omisit mecepta implere postea homo interdictum fregit Casusitan hominis incitato est a casu diaboli: qui propria malitia spiritum Ads uenenavit: Adam tamen non coactuS de . .

glutivit illud uenenum: quo postea into,

Nicauit totam humanam camem: in qua quilibet homo huiusmodi uenenum ne, cessario contrahit.Sic unum malum producit aliud. Prima fronte spiritus Adae malum sponte a diabolo accepit: quo carnem suam infecit.In idem malum, ne Pe fomitem, coacte cadit quaelibet caro ab Adam propagata.Consumiliter cuiuslibet hominis caro situm uenenum ec caetera mala suo communicat spiritu Hinc homo contrahit peccatum oruinale ca, diti in peccata a qualia. Humanus tanadem spirit; de nouo inficit suam carnem peccatis tum capitalibus tum minutis. I Peccatorum actualium unum est inicium duplax radix: triplex sementum: se. Viso e caput. Initiu omnis peccati est me M superbia : qua peccator seipsui ron deisumsuper omnia colit. Duae radicta sunt peruersa dilectio oc sermido iniqua ueluti fornicarius inordinate amat concubiis nam&Zelotes timide suspicatur deLcccatrice. Avarus amat bona temporalia et formidat perdere eadem. Concia piscen, tu carnis, iacti piscentia oculorum di sit 'perbia uitae est triplex somentum totius mali quod in mundo est. Capita sunt startem peccata mortalia, sponte pullulan,

tia ex dictis duabus radici has ex una crescunt tres inordinati amores: primus est intra nsecus,quando homo cupit quae arit non cupienda nec quaerenda, utpote se superbe extollens, proximum despiciens&dei mandata contemnens. Alter inordinatus amor est extrinsecus: quo aururus, plus st decet,cupit.Tertius inordina rus amor declinat deorsum dupliciter. Qui immoderate nititur suam carne n trire delicatis epulis N potu aut indebito tempore nempe ieiunii: is committit givium. Qui autem cupit sitam prolem inis ordinate producere is luxuriosus estia tinconcupiscentia coeundi,utpote nud' sonae a

150쪽

times non est peccatum,sed plaga. lup. as autem exinde prodiens in memori.

am 5c intellectum parit peccatum mi , nutum. Si uero comensus opus adimpledi accesserit, peccatu erit capitale, iuxta abis. , illud: Qui uiderit mulierem ad concupiis

in . scendum eam, iam moechatus est eam in ... . ,. corde beatus Petrus nos obse. - νῖα crat ut abstineamus a carnalibus deside. rijs,quae militant aduersus animam. Ex altera radice nempe formidine, insurgunt tria,scilicet,inuidia, ira ec accidia: quibus hominis uires peruertuntur. Primo obsascatus intellectus inuidi, contristantis de proximi sortuna uel salute. Secundo iramurat poenam iusticiae in uindictam. Tertio accidiosius timet laborem subire dc negligit debita expedire. Iamdictae se ptem transgressiones sunt septem peccata mortalia, libero consummata arbitrio.

Quod nobis deus dedit ut illud libere dirigam; in ipsum deum re in omne quod' ad deum spectat. Quo facto, nil malim humano arbitrio defluit. Qui autem sua

arbitrium ab omnipotente uertit ec diri. git ad nihilum ex quo est ille capitaliter peccat ec peribit imperpetuum. ii. si Transgressio diuini praecepti uocatur Peccatum mortale eo Q ligat oc ducit hominem in mortem spiritualem ec in pra,

uam consuetudinem, teste scriptura: Im. pius cum in profundum uenerit pecca toriam contemnit,sed seouitur eum ignominia es opprobrium. Et ait Gregorius:

Unum mortale, poeniteritia non sublato, suo pondere iacile trahit in aliud pecca. ο; tam.Immo peccatum seruit iniquitati ad iniquitatem: ueluti superbia generat inuidiam: arrogans enim proximo fortunato inuidet aduersiis eundem sortunatu invidus leuiter incitatur ad discordiam ec ira

cundiam,si se aliter cotra proximum uindicare nequiua unc etiam male tristaturo cum isdio,cogitans alia uia complere suam superbiam. Quae indiget mulus opi., hiis: quassuperbus avide quaerit. Opi. hus acquisitis incumbit gulae. Sicut post auariciam sequitur opulesia sic post

opulentiam sequitur gula : ecpost gula

luxuria nam repletus uenter In carnis cocupiscentia ebullit. Plaemii ita modo se p.

tem peccata capitalia generantur unum ex alto,exorta a septem hominis assectia

buxde quibus stipra. Praeterea unumquil facinus generat suum simile in lamminarui eo procliuior iit ad crebrius perpetraum mala,tandem in cossuetudinem peccandi seductus*conscientia euacuatus. iomne peccatum sit directe contra deisum patrem aut filium aut spiritumsanactum. A patre omnia emanam precepta: qui contras acit,in patrem peccat. Pariter

in patrem est peccatum eorum qui Christi personam offenderunt: ideo dominus Patrem pro suis crucifixoribus rogavisi dicens pater dimitte illis.Secundo Chria ore ustiis sua passione coelesti patri satisfecit apommhus &singulis peccatoribus eisque ratiam 5c remissionem impetrauit. qui uiusmodigratiam ignoransnegligit aut

leuitate sua praeliaricaturus dicit uerbum contra filium.i. in silium peccat di remit, ii inritetur ei per gratiam spiritus Iancti:qui pietatis sons estoc sua benigna influctia peccatores admonet 5c iuuat ad poenitentiisam. Qui autem sua malitia di peruerso arbitrime reddit incapacem huiusmodi diuinae influentiae de admonitionis: is pecocat in spritum sanctum. Pagani ital peccat in deum patrem: Christiani in silium: indurati in spiritums urctu'Baptismate tolluntur peccata in patrecomtioe dimietitur in silium culpa: cuius debita poena relaxatur hic per poenitentiam: illic perciatorium. Peccata autem in spiritumum, iuxta Euataesium, non remit, tuntur ne in hoc saeculonet in futuro. 1- ι Deus neminem praeter suam uoluntate σώcapillis coelum trahit. Hominis est se prae rare ut capax sit diuinae inspiratior Ab eo autem: qui in spiritum sanctum peccat, inpote qui temerarie deum offendit re gratiam spiritussancti oblatam reis

rudiat nes post diuinas admonitiones e. mendatur gratia deto amor ignitus reis trahitur: quo peccator immeruiens erga deum refrigescit re in sensu reprobo in. duratur ac metito sterna beatitudine pis