장음표시 사용
161쪽
uoluntatis erat maledicere Q, Isistes: sed lingua eius coula fuit benedicere.
Vesumas adhuc erat libera ad maledicedum: sed contra uoluntatem lingua ad benedicendu ducta est. uel Balaam mustauit uoluntatem, alem: non potero praeoterire sermone domini ut uel boni quid uel mali prosera ex corde meo sed qui quid dominus dixerit,hoc loquar. Licet uoluntas non necessitetur periuasione tamen ad bonu dirui uel ad malum sedii. ci potest.Et licetquis non consequatur quod uelit, minime tame sus uoluntatis libertas infringitur. Tu uis ditati ea tua uoluntas durat, eua si sis in egestate quae effectum diuitiarum tollit,non assectum Inuitus inops es, sed non coactus lubens inops esse. voluntas ita ancmine st a se ipsa pendet, utpote in uelle aut nolle: sed uoluntatis executio fiat in uotiuitate diuina,vel pendet in defectu natur uel in eκtrinseco seu intrinseco impedimento. obrem homo non semper opere conseis qui potest quod uuli: alioquinnulla uirisgo uiae pudicitiae securitatem haberet, ac pleritet homicidia fierent per uindicta uoluntariam. Siquidem uelis orare, ieius nare, elemosinam dare aut similia operari ut dei gratiam adipiscaris uoluntas tua ceria est, sed gratia dei incerta: tuum est uelle dei est gratiam consei retuli scriptuest:quis poterit cogitare quid uelit deus:
cogitationcs enim mortalium incertae.
Ideo Paulus consulit dicens: Hoc uobis utile est,qui non solum sacere sed & uel, te coepistiaenunc facto perficite ut quemadmodum promptus est animus uolunatatilata sit 5 perlicie L Liberum arbitrium est naturae malabilis: quia ex nihilo factumacio deorsum ad carnem deflexum, uel cum a xilio diuino sursum ad deum aspirans: ubi inuenit gratiam : cuius uirtute obitrium Gii hominis spiritum: qui rurisus contra carnem sponte pugnat ac Damitem uincere N peccata extirpare cois natur. Porro uoluntas irequenter mu tatur, ut quod iam uelim, Post m.
hin: hoc sit, non aliunde sed ex mea a instabilitate. Ex humana profecto in. constantia apparet liberum esse arbitrisum in homine: qui pro suo libitu illud
mutat: nam stultus sicut luna mutatur. rini νEa , quae subtus uoluntatem consistunt m pri in natura humana, ueluti dormire, ede. re, bibere.smilia, non semper posssunt pro nutu mutari: in isti lenim h mo cogitur pati naturae operationem. Quae autem nude in uoluntate pendent, ea mutari possunt: nunc uolo obsequipoximo: tunc volo nocere eidem. xemplum habes in Petro: qui uolans a
se abnegaturum etiamsi oportuerit eum simul commori. Eandem uoluntatemnatim postea, ex umore, non necessiis tale mutauit, uolens potius mentiri qin mori. Tandem suam uoluntatem iteorum mutauit: uoluit enim potius spoliis
te mori, quam a CHRISTI fide discedere. Sic etiam multi de populo Israhel elegerunt magis mori, quam im fringere legem Dei. Insuper liberum
arbitrium regit hominis di suorum me. hrorum naturam ec uires conditiones. que : in quibus se libere uolendo exeristet: sed exercitium uoluntatis non semis per effectu exequi potest. Moti h mo non vult: sed contra uoluntate moristem subeat oportet, ex natura scilicet corrupta. Sibusdam uero naturaliis hus desectibus uoluntas resistere inotest. nempe concupiscentiae camis:quaecii homo ex natura corrupta pati co/gitur: eidem tamen uoluntas resisterere non adhaerere potest. Mala cogita. tione seu inspectione speciosae taminae masculus cadit in concupiscentiam: sed in suo stat arbitrio, eidem concupiscenistiae sponte consentire uti sortiter conistrauenire. Siquide lacultas resistendi non esset in arbitrio hominis,quasi coaeti coissentire malae concupiscentiae : Christus immerito stricte prohibuisi i ta pro adis ulterio intrinseco computasset: quando dixit: Qui uiderit mulierem ad concupiis scendum eam, iam mactatus est eam in corde
162쪽
in corde suo. Liberi uir aibit' est si, quid asseelare uel abnuere.
yyy qm ' 'sem arbitrii ab initio
mundi hactenus durat, coepta in Calns contra fratrem ue. i. q. v. nementer iratus est oc concidit uultus
eius,5c a domino interrogatus: cur id taceret proculdubio se excusauit acii arbitrium tuum non esset liberum sed ipsecoactus ad irascendum in fratrem ec appes rendum peccatum. Cui deus responta, Sub te errit appetitus peccati octu domi, naberis illius. Unde clarescit hominem cum auxilio dei posse malum appetitum uincere ex libero arbitrio. Hoe pilis ec. moderni haeretici man dogmatisantes liberum hominis arbitrium prorsus esse icticium: adducentes quasdam scriptu ras: quas suo more ad literam retorquentre male exponunt. Quibus patresorii udori respondent ut scquitur. Imprimisaduersa Hallegant uerba do - . mini ad Pharaonem dicentis: Idcirco posset te ut ostendam inte sortitudinem mea am di narretur nome meum in omni terra. Ata Pharaonis induratio non in suo arbitrio steterit sed in deo.Qui tamen huiusmodi indurationi non aliter causam deditsi iudex: qui insignem latronem iudicare prociastiliat, ut ex diuersis locis inspectores conueniant, uisuri arduum ius dicium : quo careeris, ad latrocinandum inclinatis timor incutiatur,ne malum cosmittam. Pari modo deus Pharaonem ad Peccandum non incitauit nec liberum ei
arbitrium abstulit sed eum posuit piet aere prorogauit: quatenus eius flagellis
caeteri erudirenti diuinam potestas mactis innotesceret-nomen Dei per uni, Messam orbem praedicaretura eliquum
est,quemadmodum diuuia operatios
influentia non cessat impellere omnem creaturam ad debitum sinem, nempe ad δ' dei gloriam:cui gratia finalita creatura facta est: ita Deus ad suum honorem compulit Pharaonem,ut Iudaeos aduerutaribus saluaret non propterea ipse de auctor fuit malitiae quam Pharao ultro
assumpsit) sed quia Deus unamquamlcreaturam adigit Pro suo captu: quo augeatur creaturae proprietas aut ad hora aut ad malum. Quantomagis malus limmo ad bonum euocatur,tanto plus amaaricatur ueluti rabidus canis allectatus. Similiter Pharaonis malitia quam a se ohabuit post des influentiam aucta in at obdurata in ossicio: ad quod eo dominusus est aduersus Iudaeos quos uolint in fide roborare di suam potentiam prodiagijs demonstrare,ut suum nomen in Omari terra annuntiaretur. At Pharao ad suam duriciem non est coaetus: sicut nec ludaei ad crucis uendum dominum. Taliis ter denis adigit deus totum genus hi manum ad generandum iuxta primari, e. - . am suam ordinationcmmoncinante originali peccato, post hoministransmessionem incidente. Nam meta, rem . mo dusae landus totius plasmatis est diuina ordinatio: quae nullo creaturae facto totuuri impediri ualet. Ex praemissis dicitur, peruersam Pharaonis uoluntatem a deo non excitatam, sed ad meliorandum It
daeos esse diresum: De quo infra xliij. s. xvij.ς Secundo contra albitrii libertatem M. legatur istud Malachiae: Iacob dilexi. sau autem odio habui.Quod non ad lite. iam simpliciter sed omice int endum est. PerIacob enim Enristis Meses deo placentes ec ipsum super omnia diligento repraesentantur: per Esau autem Ide. ira Deo displicentes re odiosi, qui De um nec diluunt nec norunt. Ad huiussi guram Deus dicitur dilexisse Iacoboc od isse Esau, antequam ambo nasce. rentur: quorum sutura opera , amoreues odio dipna, diuina sapientia ab euo
Pro ouit. Iacob igitur ob suam prata
163쪽
uitan uirtutem eleebra est ad gratain: Esau ob sua sutura uitia prae citus est
ad poenam : utriusque tamen libero aris
Dirio illaeso permanente: Iacob non ad honum nec Esau ad malum quomo adolibet coactus est. Diuina quippe praeicientia superat omnem dispositio. nem ec actionem hominis: qui suum ar tarium toties mutare nequit, quin Dei sapientia remotius prospiciat usque ad ultimum actum ec terminum hominis. Custis omnia sutura opera sunt praesen.
tia coram Deo: qui desuper potest ho,
minem eligere aut iudicare, iuxta eius laturam dispositionem aptam ad grati isam aut interitum. Enimuero Deus ab ceterno prospicit hominis opera, quia suis tura sunt : sed non sunt necessario futuara: eo quod Deus eadem praesciuit. Nam bona uel mala opera dependent inuoluntate hominis, non in Dei praesci. entia: quae scindatur super futura ho . minis opera: non super confictam asse. xaee io. ctionem dei: qui non est acceptor per .aximo. sotiarum. Alias dominus cognouit qui
sunt eius . Quamobrem supradictum elogium uaste inducitur aduersus diuisnam iustitiam, acsi Deus sit tyrannusta personarum acceptor: qus Iacob as. sinu singulari dilexerit & Esau rancos re crudeli oderic per consequens uter eiset coactus, Iacob ad bonum, Esau ad malum perpetrandum. Tertio liberi arbitrii necatorcs abutunduabus sententi js: una in Esaia: ubi νων Deus inquit,ael, qui contradicit facto, risuo, testa de iam is terrae,nunquid diis est lutum figulo suo, quid iacis r Altera sententia est in Hieremia : ubi Deus comminatur hqs uerbis: Nunquid sicut sigillus luto, non potero uobis facere ecce siciu lutum in manu figuli, sic vos
in manu mea. In neutra iamdictarum sententiarum libero arbitrio quicquam adimitur: sed solum ibi taxantur mur. mirrantes in deum, cur eos non secerst minos, diuites, potentes aut fortuna. cos cnon contenti permanere in eo stablu quo uocati sunt, contra imid Pauli:
Unusquisque in qua uocatione uocatus ti cortirest, permaneat. in magna autem domo non solum sunt uasa aurea di argentea, mea.
sed di lignea ec fictilia quaedam in hono-rcm,husdam autem in colitumeliam Itqui huiusmodi accidentales conditionesiaci impediunt iaci promouent liberum arbitrium. eodem quippe ad hominis sa- lutem opus est unacum diuino auxilio:
abs quo hominis arbitrium nes liberunei bonum esse potest. Et licet Paulus
ibidem huiusmodi auxilium non expriis mat sed si moliciter ponati. Siquisse emta Mitribadauerit ab istis, erit uas ad honorem sanactiscatum ec utile domino ad omne ops num paratum. hoc est ita intelligindum. Qui se in suo arbitrio unacum Dei auxilioad diuinam gratiam flectit,apto catis emundabitur, idoncus ad honorem dei: qui talihomine,diuime gratiae paci participanti, utitur ad omniavera hona. Quae quidem opera sunt solius Dei.
non etiam hominis: tametsi suum arbitriis una libere cooperetur quasi nudum imstrumentum: ueluti scriptum est: Nun id is
gloriabitur securis contra cum qui secat in me. in ea, aut exaltabitur serra contra ciam a
quo trahiturr Consimiliter seruus est ui. uum instrumentum, per quod dominus sua agit negociaequae seruus abn auxilio sorte domini gerere ncquitiat dum tamen est seritum aliouid cooperari: ib. ius totam negocium domini est. Homo it omnipotentis Dei negociorum geosior esse debet at* uiuum inflaumenisi, quo diuina maiestas sua negocia in hi sterris expediat unacum cooperatione luberi arbitrii. Quod tamen ex se prorsus nullius est momcnti absque diuino m.
xilio. Inquit igitur scriptura. Non uolentisne Dip currentis, sed miserentis est deuaesidi, vem ν.cat: liberum uoluntatis arbitrium unata concurrete gratia diuina nondum affert homini salui , donec Deus misereatur eius cum gratia gratum faciente: quae sela hominis operatur salutem. Hinc patet
ambas priores Paulli sententias non esse inter se
164쪽
contrarias: Nam ad Romanos I. i. b. Q scribit, ex misericordia dei omnia operm ' reui tamen hominis uoluntas concurrat. Tin.i. Timotheo nude scribicqtii se emendauerit etc.acii salus hominis in sua stet manu: sed intelligi oportet de eo qui se in albi trio suo aci emundationem prςparat. In pleris p aliis scripturae locis admittitur hominis cooperatio in diuinis operibus: l. . ilia Esaia: Solue uincula colli tui capti, EMeruis ua filia SNn.Item Ezcchiel: Proi ite a M uobis omnes iniquitates uestras ec sacite
uobis cor nouum di spiritum nouum. Item Paulus: Abij ciamus ergo opera te. nebrarum ocinduamur arma lucis. Item x. sistiti Petrus: Deponentes omne malitiam ocin min. omnem dolum. Item Iohannes: Omnis
is int qui habet hanc spem in eo,sandii sicat se.
hoc est rat se ut eum gratia sanctilicet. Consimiles passus innumeri in scrip. tura teperiuntur: Nam ubique deus M. I cit omnia in omnibus. Ergo in quo, libet scripturae passu occulte comprehenditur utrumus. diuinum auxilium echumanam arbitrium: per quae deus bona o, pera agit hominis: sine cuius adhibita uoluntate nullum opus deo placet nec ho, mini expedit.Sublato quidem libero arihimo di merito homini frustraretur omnis institutio poenae re primij: superflua eisent praecepta: quae deus sanciuisita Pculdubio eaten ordinaui quatenus observemus eadem. Ediuerso si homo ab diuino auxilio bene agere posset,srustra' retur Christi passio ec gratiarum promissio:Est igitur concludendum hominissalus in sola diuina gratia consistit, cooperate tamen libero arbitrio: quod homo be. ne dirigere nequit abn concurrente dei auxilio. Eo modo est deus omnia in omnibus.
I Q rario Manichael ingens festum laci. hoc Esaiae praeconis: Iherusalem
suscepit de manu domini duplicia .c. do/na pro omnibus peccatis suis aestibi nihil hominisadsit. At eadem sentensia non corrased pro libero est arbitrio nam unum . donum est gratia permittens seu concurium: qua iuuat liberum astutium in se
praeparet ad acceptandum alterum do, 'num,nempe gratiam gratum facientem, Ideo in Elatastatim sequiti Nox clama cais 4 tis in deserto, parate uiam domini. Hoc est,aperite corda uestra ta auxilio dei flectite arbitrium uestrum ad uiam iustitis:
omine in conspectu tuo uiam meam. Item inclina cor meum testimonia tua. τuuii Ita 5 nos a deo auxilium requirimus sed nihilominus ex libero arbitrio diligenua adhiberescbemus. into contra libent arbitrium inducitur hoc Hieremiae prae conium: Non est hominis uia inis,nec uiti est ut ambulet oc dir&at grestis suos. Ve in abis dei auxilio: sed cum eode auoxilio praedicta fieri possunt ut supra ε . q. habitum eradcirco in Hiaemia sequit:
Corripe me domine: ueruntamen in tua dicio, non in furore. Isto ius Hieremiae dicto magis approbatur *improbatur aethitrij libertas: ne deus uideat punire nos immeritos qui coacte, non libere uiam iustitiae transgressi essemus. Cum aute eandem uiami ponte excedimus necesse est ut diuino flagello, utpote iudicio diadis uosa poena in uiam murmuriHimmo alibi dicente. Cervicibus nostris minabis Trin. . mur. Sexto infertur Salomonis dictum: inni Cor hominis disponit uiam suam, sed do. vis. mini est dirigere gressus eius. Per linc tu' berum arbitrium non iusti tur, sed potius asirmaturinam homo in corde sui arbitrii libere potest aliquid uelle: cuius cosecutio peneS deum etiae Septimo contra libertatem hominis es. legatur liqc sententia Corregis in manu domini, quocunt uoluerit, inclinabit si, in Iud. Atqui inclinare non est cinere, sed conducere liberum arbitrium. Praeterea Salomon setius regis: non etiam aliorum hominum coxexpressit.Cressibile qui , pe est diuinam influentiam plus operari in rege ratione sui status,st in caeteriri
Verbo denis regis subintelini potest Iuberum arbitrium,regens cor iusti homi
nis. Quod quidem honum arbitrium ium manu dominia. in uoluntate diuinar quam iustus sequum iuxta dominicam
165쪽
ι orationem: Fiat uoluntas tua. Nam solius dei est regere liberam hominis uolunt tem: quam deus ad bonum inclinat, non necessitatad malum quod deus nolit. s. Iod auo aduersarri roboratis hoc Chri V uerbo: Sine me nihil potestis lacere: I. V.,. Hoc est nullum meritum aut fructum. in rim. Uerum quidem nemo qui boni .graia re potest abs v gratia Christi: nam sine ipse iactum est nihil &ex nihilo per eum sacta sunt omnia. Sine eius gratia tu non uno momento esse potes: quoniam per voma. ic ipsum*in ipse oc exipso sunt omnia. αν- , Data est ei omnis potestas in coelo ec intcrea in ipso condita sunt uniuersi omnia Moria R in ipso constant. Deus denis conuiuiis timuit nos in Christo:cuius gratia sumsi vh My in saluatede plenitudine eius nos omnes accepimus. Nullum profecto opus no coram deo ualet ab passione di merito ChristuImo in eo nec sumus nec uiuismus nec saluamur: tame nihilominus mediante diuino iuvamine possumus ae debemus nostrum liberum arbitrium ad Christum inclinare ac eius meriti particie mi Pessieri cum e currere, clamanina: Train he me post te,curremus in odore ungentorum tuorum. Ad hoc quadrantiaque iis. tia scripta: Nisi dominus aedificauerit do. mum, inuanum laborauerunt qui aedi, sicant eam nisi dominus custodierit civi,
late frustra uigilat qui ctistodit eam. Item nolite cogitare quomodo aut quid loquamini: disitur enim uobis in illa hora quid loquamini: n5 enim uos estis qui
loquimini, sed spiritus patris uestri loquitur in uobis. Utrobis diuina gratia ope, ratur per eos,qui libero arbitrio domum aedificant laborando aut ciuitatem custodiunt uigiland aut populo praedicant loquendo a dicunt iuuante deo aedifica. ui uel custodiui uel praedimui quemadmodum Petrus ipse praedicauit ex spiri. tusancto etiam post admonitionem Christi,ne cogitaretquid loqueretur. Pariter caeteri Contionatores libero arbitrio studere habent sermones ad populiim 'edo'non nude expectantes di namgra,
am domu refici aut ciuitatem assecurari ab oconati hoim: qui talia negocia ex diuina gratia gerunt. Prustra expectabis
tuam domit quificatum iri, absilignis sculapidibus appositis.opari, coductis. In
consulte ergo differs tuae salutis ollam nauare, si ad ea tua uoliaritate no libere ad.
Nono Paulus ponit Q non si, aptes. mmus sufficientes cogitare aliquid a nobis uasi ex nobis, sed sufficientia nostra ex eo est. Imo diis Ihesus cosessusestse n5 Phams.
posse a seipso facere quic*Multomis nos fragiles homines a nobisipsis quic.
honi agerepossumus. Doctores desuper tradunt in opere hominis esse tria. primcipium edium inem Moc est,cogitare .preparare:deinde uelle: tandem persi. cere:primum et tertium est a sola dei gratia ediu utpote uelle est paritera graistia concurrente, unacum libero arbitrio
cooperante.Ibi ualin opere principale est auxilium dei i m autem arbitriuest dumtaxat accessorium, commotum
per gratiam prsuentcntem, deflexum ngratiam concurrentem peiscctu per gratiam gratum faciente per conseques nostra senicientia est ex sola gratia diuisna:Omnes tuas iitres unacum libcro aris
bitrio a solo deo habes quid cloriaris qa
non acceperist is libae possis uelle α post a nollinamen deus in te operatur uelle.Supra annotatos nouem di plures alios passus inscriptura obscuros contra liberum
arbitrium retorquere solent Manichario eorum sequaces. Vicissim pro libero arbitrio multa sunt aperte in sacra scrip. tura comprehensae quae modo scquutur. Cum autem omnis sici a seiptura ab im diuino proccdat spiritia qui nil contra
xij docet uel piscipit: ideo quodlibet scriptum discrete intcssuendum est iuxta communem doctorum interpretatione ab ecclesia receptam. Quoties igitur inscriptura iubemur auxilium a deo po stulare, toties intelligendum est ut deus nostram debilem uoluntatem adiuuet, domino nos docente orare: stat uolumtas tua. autem
166쪽
Qiautem homini deus liberum concesserit arbitrium, pluribus attestatur locis ueteris ec noui testimenti: quoiuer aliqua adducam. Imprimis in ueteri testamento ait dominus ad Cain Subtus te erit appetitus peccauec tu dominaberis illius. In homilie autem extra deum nil dominari potesti liberum arbitrium: quo unacudes adiutorio homo opus habet ad uincedam malam carnis concupiscentiam.Seacundo hominem deus alloquitur his uerbis: Cosidera ψ hodie proposuerim in conspectu tuo uitam ec bonum, econistrario mortem ec malum, ut diligas dominum deum tuum ambules in ub eius ec cust Alias mandata illius ac caerimoniisas atm iudicia: oc uiuas. Sin autem auerosum Letit cor tuumtunc peribis, testes inuoco coelum et terram in proposueriminiam ec bonum, benedictionem ec mais ledictionem. Elueergo uitam ut G sdeum ais obedias uoci eius. Ecce hic de dat homini potestatem lis reeluendi num. Ridiculum esset, dati homini electionem non liberam facultatem eligedi. Praeterea spesistat fuisset frustra proan in homini non habenti liberum arbi. trium, quo posset bonum facere dc mala
omittere: coactus malum operari. Id qui dem necessarium malum cogent G co acto,imputandum esse Scimus enim iuxta scripturam quoniam iudicium Des est secundum uoltatem in eos qui talia agunt: Deus reddit unicuim secundum opera eius. i. ς Tertio liberum hominis arbitrium clais, re probatur in hoc Sapientis Syrach elos a g. s. so Deus ab initio constituit hominem c reliquit illum in manu consilii P. utpote liberi arbitriiconsistentis in rationis costis. Adiecit mandata & praecepta sua, si
uolueris mandata conseruare, conisu bunt te. Appositat tibi aquam Nignem, ad quod uolueris porrigenianum tuam: ante hominem cita & mors, bonum
malum: quod placuerit ei. dabitur illi ne. mini mandauit impie agere re nemini dedit spacium peccandi. Quario itu
quit deus in Esaia: Si uolueritis&austi tritis me, bona terrae comedetiani si nolue m ritis, gladiusdeuorabit vos.In uerbo uel leoc nolle comprehenditur liberum arbitrium: in quo est potestas uolendi & no,
tendi. Iterum in Esaia dominus: quaerite Esai..uconuertimini di uenite. Si uoluntas no,
stra ligata estnulla gaudens Ibertate:cur
Deus nos hortatur ut conuertamur ec i, psum quaeramus a sequamur. Consi, miles admonitiones, ut auertamur a m Io et exerceamur inbono habentur in ueteri lege* plures: quae omnes frustranisi si eas ex desectu liberi arbitrii sequi nequimus. Pariter frustratae essent omisnes diuinae promissiones iustis re comminationes iniustis propositae, inquamsi illi libera uoluntate nu fierent iusti, ecisti non sua pmpria uoluntatesed necessitate essient infusci, Mi in manibus amborum nec bonum nee malum sit resinum.Multos repassus liberum hominis arbitriisum concernentes in uereti testamento diluens lectorficile inueniet. Caeterum in nouo testamento arbit libertasseequentissime attingitur Primo ex natura, iuxta Euangelium: Omnia aeuo oquaecun 3 uultis ut faciant uobis homi, nexae uos facite illis similiter. Velle uero nequimus,nisi liberum habeamus arbitrium. Item multis Christi discipulis retro abeuntibus eciam non cum illo ambuislantibus, interrogauit theses duodecim Apostolos: Nimquid ec uos uulus abi, Ahimare In uerbo uultin dedit intelluere, in nolit eos cogere ut praeter suam uoluntatem secum permaneant: Sc instabiles dis. cessisse non necessitate sed uoluntate. Irrefragabili notatione liberum arbitria continetur iiijs uerbis Euangelicis: de Drui.
dit eis potestatem filios Dei heri his qui f
edunt in nomine eius. Huiuscemodi in ' μ' potestas est solius liberi arbitrii quod tu uante diuina gratia flecti potest ad poenitentiam re fidem: qua homo idoneus fit ut eum Deus in silium adoptet. Ne dicta Euamelica uerba trahenda sunt ad homines iustos: qui prius sunt ad .
vitai D E I: sed iniustoa , carentes Q. iiii
167쪽
gratia gratum laciente: sine qua omnes homines iniusti censentur.Homo itaque potestatem trabet cum suo arta triodi dei
adiutorio, se capacem reddere adoptiuaei filiationis, non ' ex seipso silium dei laci' at,sed patiatur se filium dei fieri: hoc est
ut suum arbitrium eo dirigat quo deus tipsum in filium adoptet.Viterius in Euam gelio liberum arbitrium crebro reperis, maxime in sequentibus Christi uerbis: Si quis uult post me uenire,abneget semeta'm4 ipsum.Item. Cum uolueritis, potestis pauperibus benefacere.Item dominus ait ad quandam mulierem: stat tibi sicut uis: Et ce is ad caecum quid tibi uis laciam, ec ille uo hut uidere. Siquidem homo non posset habere bonum uoluntatis arbitrium, tuc Christus docuisset nos mala opera: oc Hrma consuluisset Ithera uoluntate post se lenire. pauperibus benefacere proximo obsequi: optasset quoi mulierim comate heri. Minime denil suisset bona, nec libera uoluntas eorum: qui secundurob. 1,. Euangelium Ihesum uidere uoluerunt: sine me. quod esset absurdum. 37--Liberum arbitrium certissime ex eua. η' gelio apparoeubi pater si s substantiam conviventem diluat. Id iuxta theron mi ad Damasum interpretationem intes,ligitur, ψ c estis pater unicui δ' hominiciat liberam arbitrii uoluntatem ceu noti ionem contingentem qua domino Deo
suo libere seruiat. Alioquin quomodo M trecentior filius suam Iegittimam dissi, . pare potuit si ea non fuisset in sua manulieri arbitri j quod a deo bonum accepit
ec in malum peruertit.Postea coepit inere diuina afflictus admonitione: qua acceptata,in se est reuersus di flens contritio, ne libere redet ad patrem: qui misericor, dia motus ec accurrens cum gratia gra tum laciente, cadit super collum eiusta induit eum stola ta dat ei anulum in m nu eius ta calciamenta in pedes ut in gaudio epuletur.Ex pluti, deni v sim Chiisti parabolis liberum elicitur arbitrium:
stir,d ut ibi: quoties uolui congregare tu os tu, ohec noluisti: utpote pati tuam uolunt
temper grauam diro: dominua eum,
brat nostram peruersem uoluntatem, noimmissibilitatem: Nam inquit: Si uis ad uitam inpressi,serua mandataeet si uis presectus ei triuende quae habes.Vtrobique uoluntatem hominis tangitatem. Si quis μήν uult post me uenire, abneget semetipsu: qui enim uoluerit animam suam siluam lacer perdet illam. Quippe in lacra scruptura opera bona seu mala frequenter iuxta hominum uoluntatem peruantur. Rursus ex nouo testamento arbitrium hominis liberum esse constat. abi Paulus recenset si uolensiex libero arbitrio eu in me. angelisauero, mercedem habeo: ideo o, portuits iam uoluntatem bonam esse,alioquin mercedem non habuisset. Censet quoip eos: qui pie uelint uiuere, persecu. νtionem pati. Oportet igitur uoluntatem si e uiuendi patientem esse ac bonamberam.Praecipit denim Paulus sic cur. rere pro brauio coelesti ut comprehen, damus :ac in agone ita contendae, ut isti
corruptam coronam accipiamus: nec imo. tisicut bonum Christi militem dece .certa 're ec laborare cum diuina gratia: quae nobiscum laborat. Huiuscemodi cursum, in m certamen et laborem oportet seri ex libero arbitrio, non ex necessitate: alioquin
Paulus uti praemittitur non praecepis set. ui etiam latetur se uoluntatem habere ad bonum: sed bonum exeqtili non posse:ec ait: Non enim quod uolo bonit,hoc τ-αν.
sacio: sed quod odio malum, illud lacio: r
Nunc autem non iam To operor illud: innitu sed quod habitat in me pcccatum scis. n. quia non habitat in me, hoc est in carne mea bonum: Nam uelle adiacet mih perficere autem bonum no inuenio: non. n. quod uolo honu, hoc facto,scd quod no. lo malum,hoc ago. Ex hac Pauli senten. tia palam constat in hominis potestate Gia bonum uelle, iamcisi illud exequi ne, quotiIstud bonum uelle est uiirtus,quca admodum malum uelle uitium Mala denis uoluntas in bonam mutari potest domino suos discipulos docente: Quicumpuoluerit inter uos maior fieri, si uester in taminister. Per hoc instruimur ut arrogantem Doluntatem nostram mutemus in
168쪽
buinam: quae pro Llubio libera erit
ad bonum : M. uindo strina Christim, anis esset. eludendum est igitii r q,de, us dederit immini supremam vim, nemi uoluntatem oc eandem libertate do, i crinquo liberius uelit deum ultra omnia diligere dc gratis accipere aquam ui.' M.t dei gratiam gratis datam abs. omni metito non tamen absque suo arbitrio ad
eandem gratiam deflexo. Insuper Quis
homo liberam uoluntatem adeo habet, ac eande ad deum cum cio auxilio uertere teneatur: nihilominus tame deus uult praemiare hominem huiusmodi gratiam acceptantem ec cum ea libere cooperam
re u i temurat patet in supradicto silio Pigo.
Omnes ordinationes,admonitione emissi ines Gmina nexdiuinae sunt cas,
is ex inanes, sublato libero arbitrio: sine
quo homo taec bonum nec malum reat:
ideo me pr iandus nec puniendus. Cum autem praecepta diuimmcon
Christi instituta sint, ut i Nume obser
uentur uel uoluntarie subeantur,ad comsequendum statum aeternae viis ergo necesse est ut homo liberum habeat amitti um: quo eligat bonum ec refutet matri secundum institutionem praeceptorumta consiliorum diuinorum. Quamobrem Christus lesis obseruatores conislatur,
in ν η' transgressores terrct,dicens: Gaudete ec exultate, quoniam merces uestra coispiosa est in coeli Quae quidem merces est proculdubio solius uoluntatis: extra quam nulla alia uisuri membrum homi nis ad bonum se libere inclinat. Insuper dominus comminatur hiis, qui malu non luces state sed spontanea temeritate committunt uri bonum obmittunt: dicens: a b. s. ibunt ia supplicium aeternum. Huiusmodi consitatio & comminatio ac tota im
ee promissio Christi esset i strata si libe
rum arbitrium pro suo nutu non posset ad alterutram partem flecti. Ne sequi dem ad malum, licet indebite, flectitur: d bonum autem iuuante gratia distin potest oc iure debet homo se conuertere: ne diuinam gratiam ei oblatam n ligλxuri cceptam iterum amittat. Grim
ponit bona di mala opera esse licini
num, inquiens: Ex fructibus corum cois
noscetis eos. Si huiusmodi operum sim
us necessitate, non ex cooperatione
liberi arbitrii pullularent immerito num cuparentur fructus hominum, sed poliisus eorum qui homines ad opera coe .gissent. Prstero dominus thesus pro suis crucifixoribus orans ait pater dimi te illis quia nesciunt quid faciunt. multo legalius eos excusasset, si liberum arbitrium non habuit sent,quasi coactos ad inas Exploso hominis arbi. biligenda.
trio:eius charitas erga deum erit ingraista,ac oia prsceptari inbibita euacuata Oad homines no spectatia: Ideo nemo iure premiabit me codemnabit.Cur igit scroptut..ubii prccipit ut declines a malo et iacias bonum,dum non habeas libem arabit ium,sed omnia opereris coactus. Sua
per omniadiis se uult deus: quem dili. gere quis ausu libera uoletate: in qua
sola amor consistit.Qui caret arbitrio, deum libere non potrit amare me odire quemadmodum brutum. NHi deum a mare potest rationis opax quia semper ei timendum est ne minime sit de numeis ro siluandorum, sed magis praelatius ad damnationem: quam orbatus libero arbitrio nulla uia euadere potest. Ecotra cur deum non super omnia diluere uelaequi credit se habere liberum albutium: quod ad deum diruere&eo mediante gratia ama deo impetrare ac perpetuam damis nationem euitare ualeat. Cur denis idE non omni diligentia studeat suum libent arbitrium sedule custodire, ne aliquando peruertatur: timeatine damnationi sui inse causam prostri. Ediuerso nullam
salutis diligentiam adhibebit qui praesu.
mit se absque suo arbitrio oc cooperati ne ad beatitudinem ess e praedes inaui. Multoplura scandala committuntur per insidiatores liberi arbitri, Nam despe rati religiosi cum apostatis monialibus
fictum matrimonium contraxeriant, ac
si ad hoe necessitate sint coacti, non sua temeritate seducti. Heu testata consimilia minora tempore trans o
169쪽
& curreriti in alcimnia turpiter perpe . nata sunt ut formidandum ut,ne aliqua. v. do terra aperiat os suu absorbeat D. men quod misit diabolus deme suo.
ant ex necessitate diuinae praescientiae cViclephus suo sequaces,nem
pe Lutherus alique seductores 4 asserunt omnia fieri nuda necessisteta praedestinatione diuina abso aristatrii cooperatione. Deo enim utriuersi sunt promita ac nota cui nihil operium. Hoc quod praescit, aliteriteri ues mutari 3 3 nequicquoniam deus est immutabilisa orati omniam omnibu Ea insuper quae ecus sici simula sunt bonae etiam si aliqua exta apua nos uideantur iniqua: nemini utamen licet contra deum murmurare, etias existimet se immeritum damnatum a. iunt M uerum est nil aequius esse dei decreto es ordinatione : sed addunt omnia
hominum opera bona 5c mala aequaliter et indifferenter cora deo esse uitiosi eccicum pluribus aliis absurdis' articulis per haereticos introducitis: praesertim nil adeo impetrari post e ex quo omnia, ciuilis admodum fiunt, ita ex necessitate fieri oportet. Eiungitur Uur duplex Deus: unus qui cogit ecudit mortales ad maulum: aeter pro suo libitu accentat aliquas Personas a malo redemptas.Uicti haeretici faciunt ex primo crudesem Deum imiustum tyrannum: qui hominesabsque eorum uoluntatescitu&culpa condem. nat iniuste: quonia inuiti ta coacti in petacata cecideriuat: quos etiam nec Christi passio nec sacramenta iuuant,quin continuo peccent. Etiamsi aestiment se flutare uel timere deum: est tamen Euhiunodi Putinuus amor ues timor nil aliud*peecatumhopus odiosum: nem huiusmodi
malum aliter tollatur Φ ista ude ει speciali misericordia dei. Ad firmandum prae, missum errorem ii pseudo doctores es,
ligant Christum mandasse ut hominea
Non est maior blasphemia* in deum
hanc culpam tramlaue:ata eius praesci. tu omnia rationalis creaturae mala abnitas uoluntate necessario eveniaracpraetatim Q non aliter uiuamus,agamus, ecpatiamur*deus ab aeterno ordinauerit
uniueri euentura, siue ad salutem, siue ad plagam contingenua. Nullus Iudaeus neqPaganus,nullus Turcus nen alis in fidelis suum putatiuum deum tantsinciant insolentiae, quantae illi maliuoli haeretici uerum nostrum deum incusant, ain author sit peccati re totius nostri mali: qui tamen non est tentator malom. Huis manae uitae nil peius tradi potest hoc do. gmate: tuo omnis sedulitas per uirtus policia di honestas aufertur ab homini. hus: qui stante eodem dogmate,contra hostes non pugnabuni edicinas nor ei muconcupiscentias rum comptiment nec in bonis exercii occupabuntur: a gricola nonsere mec mater prolem alat: sirdex maleficos non plectet: nec quiuis alius suum statum aut officium digne ex diecunusquis prcstolabitur futura ea uenta, quasi sine tuo labore ec coopera. tione ex necessitate di dei praescientia viant. Per hoc excusantrur omnes rei crimi. nos: qui sua crimina a se transserent in
deum cogentem: quasi ipsi sint innoxij dc
nullo iure puniensi Deus autem adeoiustus est ut ab eo nil iniustum manare possit. ς Quocirca Dauid ait ad dominii: quo niam non deus uoletu iniquitatem tu es: MEt Paulus:Deus omnes homines uult tauos siet Item lisc est uoluntas dei sancti t. statio uestraeut sciat unusquis uestrum uas suurn possidere in sanctificatione ochonore. diu ergo deiis uelit creare limminecia nullum bonu ta cogere ad cmne malum acob id damnare eosdem: qui tamen alias est optimus architector, multi reprobi operis esset' Quod autem dominus mandauerit homines ad intra dum cogi untelligitur esse cogendos em --
ditio charitat ardua disciplina ues pia
170쪽
admovione qua docilis homo facile ducitur ut libere recedat a malo pre diuina graciam: quam licet homo de se se non
acquirere, tamen se praeparare
capax stat ad acquirendum eandem: prout filius prodigus praeparauit reditum ad te ε. patrem pariter sem habet se insparare adserenda negocia domini sui.
Quamobrem quaesutura ta Mocogni, L . ta sunt,non necemtate: sed libera uoluimvom m. rate eueniunt: Apostolus enim inquit. - Qui statuit in corde suo firmus, non haahens necessitatem: potestatem autem hahens sire uoluiuatis. Iterum unusquis pyrout destinauit in corde suo, non ex tria ilia aut necessitate. Idem ad philemone: Sine consilio tuo nihil uolui facere uti ne uelut ex necessitate bonum tuum esset: sed uoluntarium.Ecce Paulus rimat hos
mini imponi necessitatem. Norii Aurare
Udeus praescit liquid iit: sed quas uti uia ideo praenotum est dein ius intelliis gentia ubi est plena di posccta semper
pr esens: non praeteritanta futura. quod ante mille annos prseritum uel post millesciturum,hoc elidiuinae sapientiae prae. sens:ueluti scriptum est: quoniam mille anni ante ocul tuos lai dies hesterna. eadmodu deus nullius mei ad potetia eteran persectiones suas: ita nec ad sua escientiam: quam ei nutast abbreuiare uel mutare poteris quoties tu mutaberis: hoc totum simul praescit deus usi ad ultimum punctum: tua leuitate non supera. his constantem dei sapientiam.Tu es ceu speculi imago ante oculos dei, uidetis sin gula quae anteoc raro resum tuisautem oculis apparent sela coram se iacentia. Sa pientis dei non est numerus: ἴtur in sua
idea lariss in speculo simul peripi citruum creaturarumactum es habitum,
tolles mutari nequeunt quin omnes εἰ
snguli hominum actus sit diuinis ocia, vix lis G per nudi oc aperti quoniam c mniurerum esse a diuina pendet esstantia. I Stante itan dei pr scientia nihilomagis necessa, eueniunt accidentia a deo pisse :alioquin nulla opus estis opera arandi, pascendissilios alendi aut similia faciem d Nihil ergo est negligendu nec procra. simandum nec expectandum sui prs. scita,quas necesse contimetia: sed in omnibus cmergetibus ninoci, gerendum, agcndum ec prouidendum, quicquid ad
dei cultum nostram salutem anmccline considerasonc Q deus ab artemo singualos strosactus,unacum omnibus circussant ij ab aeterno praeuiderit: pemitto nihilominus homines iuxta liberam uosluntatem agere. idcirco Petrus inquiti Sa
eagite Ut Per hona opera certam ucstram
uocationem re electionem iaciatis: haec enim iaciente non peccabitis at quando: sic enim ministrabitur uobis introitus in aeternum regnum domini Ihesu Christi. Quare alioquin Petrus nos prouocaret ad bona operae qus necessitatrdiuine pisscientis non libera uoluntate essemus s cturi Et ponit scriptura: Cinne quod ad rinam dei coelipertinet, tribuatur dici, geriter in domo des c xl In eadem deni xv re tias domo mulier perditam drachma quae post νra .rit diligenter donec inueniat: di cum in. umeri congratulatur cum suis uicinis.
Praescientia dei est bis ita: una electo. αriam: quae proprie praedestinatio nunc patur: altera est damnato . Primo deus ad salutem eluendos uocat omnes homi, nes, ad diuinam imaginem indisserenter creatos. E quibus deus dumtaxat eligit quos abaeterno previdit suam imaginem
incontaminatam conservaturos: 1clei cras
merum uniueris e guttas tollim m te Paulo: Quos autem praesciuit utpote 'noma. s. ris, atomos ubis in aere, minutas infiniti innutibi decorandos prcnouit: h prs temporis, naturam omnium &singulo destinauit cosormessicii imagi iis filii sui: i ue lium: praeterea deus qui num quos autem praedestinauit, hosci uoca, rat multitudinem stellarum oc omnibu3 uitis ad uitam aeternam: quos aut ora umos proprietatem imposuit praenoscit spe cauit hos ec iustificauic quos autem isticialiter hominum omnes cogi satione , a sica illos Sc magnificauit. hic ingratia
sectiones, leuitates, uerba ta opera: quae illic ingloria Diuina uri desuo in homi