장음표시 사용
331쪽
lis regi,suum inimicu aut tria didat aut ma cipat. Seclido accelerandu est pniam eo et homo in domo suae conscientiae cum tormidine ec periculo immicu dei pctio
reicia. at sciente de itindicaruc deo:qui re Pentilia uindicia deteniorem sui in. mici merito perimere dcberet: ipso comminachi. . te: Vindicabor de inimicis meis Uerunta
β' men deus suum furore dissere dc sinit ho/ t. 33. nimis malum et bonu simul crescere usa
ad mellem:qti γ pctor interim ad pili
Uate 3p. conuertatur: expediat.α diis ut miterea.
tur. Atqui Panto prolixius homo pota
nitentiam diuer tanto grauius punietur. 2,f. i, Quocirca Christus nos avitat ut uigile, mus nescimus . n. qn dias uenies: ne cum uenerit repente, inueniat nos dormictes.
Minime igitur praesens gratiae tempus negligamus sed stoto quis in imissimor tali labit mox ad piata testinei: non expectans crudele oc monactanta furore dilemas qui tandem uindicans uindicabit aut perpetua poena inscrnali aut arcta poena purgatoria,nil impunitum relicturus.'. Tertio ad Diam accelerari oportet: Oniamydiuina iustitia opa mala punieda sunt aut in praesenti aut in futuro saeculo. Ad executionem igitur ipsus it Christus in ecclesia erexit BN conscientiae. Cui 'ccit iudices , nepe anima curato refra loco diti sust peccatores habent m. gnoicere dc iudicare pinia ligare ec solue, re iuxta culpara qualitate: uicunt coraisto ecclesiastico tribunali cito sisti oc stalaias occulte acculare: sententia piaec absolutione sacramentale acceptare non cumrant ne lena pniam hic exeqtu uolui: cogent in alio saeculo cora extremo triabunali c6parere: pcta sua manifeste cdii. teri Sc stricte condenari ac sentetiae conisdemnatoriae executione in inserno aeter. naliter pati. arioNemo de sua uita seu incolumitate uis momero securus est e per expectaturus periculu corporisma. nimae. rpterea nemo pniam goastinet,
sed ad eam festinet dum linguae oc ratio nis offletu adest. Sintii inducti tu ad celerem putam est sanguis Chilinii redoptione effusus ac nue clamat ec rogat
peccatore ut statim p ieat ne di eo meritum ipsius sanguit uenusa per L. modo igit limoi precatote Gioim iam guine audire potes ec poni dei irrumi. cum γ te merito Chri spoliat in tua coscientia quiete hab re sinis Sexto scinis ,
nanter poenitere debes: qui non patens rem tua extrinseca diutius esse cora Dpta: corpus tuu Luciatu sanari cuias: uesie dia lacerata consuis domum monosam resormas agni stet ilesimo spargis: cateia deis ni utensilia rescis: solius tui cura non habes interiore anima derelinquis c5tamoriarum peccatis: sibus tuum stimum hora. s. deum a te expellis: tua intrinsecas lem Sc necessaria dornu destruis,dum extrinsecam domum materiale ec no necessariam extruis: qua de re scriptura te in. crepat dicen uare sartatecta no resim meg. aras teph. singularis: quod tu esse debes. 'Septimo ex quo mira cedit no solum addes irreuerentia, sedetia ad incomodum lassis qui ideo timere habet,ne ipse ceu in utilis arbor,unacum suo culpabili fluctu, excidatur ec in ignem mittatur ac sicut palea comburatur igni inextirguibili. Ergo homo det honorem Deo: curet ut quantotius a peccatis liboe: in conscieruila purus ac sbhpurimos suo utilis fiat.
SE PTUAG ESIMUM SEPTIMUM CAPl TU,
LUM. De bonis operib'. Extu canonica poenitentia si
exterioribus consistit operibus: de quibus modo est dicendum: quoniam nonnulli seductores dogmatu L. d. Lusant,omnia hominum opera esse incubpanda& nullum eorum bonum uel ne cessarium aesi liberum albi trium serest sit malum, etiamsi pro sua possibilitate O . pereturiallegantes illud uerbum dolii A: Sine me nihil potestis sacere: quas ho. db . itimo sua uoluntate dumtaxat male, ne, quaquam bene agere ualeat. Quo . . , quidem dogmate leues iromines stimul occasionem non istuma qualiter peccand sedetiam se in suu reccatis excusandi: pia sum es
332쪽
praesumentes impossibile esse peccata caueri Mco aequaliter extimari opus siue bo. nam appareat siue malum: nes peccato rem ulterius teneti de peccato ues culpa: ne e sacinore uel reatu:quia onua mala absterserit Christiis sua passione: ius peccatores fiant participes abs p eorum requisitione uel cooperatione occiTali o, sitatu ad malitiam hebetes seducunt, subis lato dei timore disciplina reueretia ac omni bono opere extinctis: seducuntur denin in periculosam desidiam mmemores suorum peccatorum . quorum etiam
minime poenitere ibident: hallutinantes frustrari omnem ad deum orationem mperast bonas: quasi inde peccata potius augeantur balteuientundeus magis exaasperetur Φ ad pietatem moueaturi aiunt.'coram deo bona et mala opera cosquari ec utras nihil utere. Talia plura si, milia scurrilia argumina singunt δ ει an, tichristiani. ' si Eosdem igitur interrogemus, Impii. mis Cur sacra scriptura inter bona ec ma in 'ibo a discrime ponit: nepe opera tam futile maluin fratris autem eius Ahel iusta Cur spiritui sanctus in scriptura ste.
a. ii quenter praecipit ut homines deu qua Male ad ueniant di conuertamur:
Si quidem huiusmodi quaesitio, accelsu ec conuersio culpanda est: ergo spiritus. sanctus praecepit peccare. Item cur Iliosus Christus peregit bona opera dum marobi, 33 Ia snt nempe praecinxit se lintheo: dein, de misit aquam in pelvim di coepit lauas re pedes discipulorum 5c extergere lin. meo:tandem mandauit,ut quemadmoduipse fecerit itidem discipuli faciant: suta iungens beati eritis si feceritis ea. Ecce dominus praecipit ut bona opera peragamus prout pleri in locis suorum opes meminit, inquiens: Ipsa opera, quae ego i, faci testimonia perhibent de me. Consi a rniliter imponit nobis opus pniae: ubi ait: pniam habueritis, simul peribitis. Item a pniam et prima opa fac sin aut, uenio tibi. Omnia mandata, trubis a dnoxianifeste aut parabolice tradita requenter tenduntia exercitia bono opei, D
enim ait.Sic luceat lux uestra cora hoibus ut uideant opera uia bona oc glorificent patrem uestium qui in coelis est. Den Christus uoluit sibi credi propter sua inpera ais promisit illum,qtu in eum credi derit actuες opera simiaia irretia maiora. Fa n nς Attamen consdera, lius dei esse opera bona quaedam abu medio, ueluti croarealiquid ex nihilo: quaedam mediante creatura ceu instrument in omnibus u. dem operibusdumtaxat nomen dei masgnificatur: quapropter homo, mediate queus bonum opus peragi net nomenes famam sibi arrosare potest ex opere 2 etino quemadmouum nec secutis ncc a lis ud instruini cmum,quo faber opus perii. ci sed ipse saber propter opus extollitur. Dici solet,illius concionatoris os retae prs dicauit aut cancellarii manus elegeter scripsit:cum tamen ne 3 os ne v manus consecerit opus: quod per os cocionatoris Us dicatum uel permanum cancellarii scruptum est: Ira deus per hominem iusium operatur iustitiam. Sicut modo Christus sua opera coelesti patri ascribit, dices: Pa. Lai,im ter in me manes, se facit opera: sic homo sua opera Christo ascribere debet. Siquis dem credis oc considis tuum opus esse bonum benem applicatum: hoc non tibi aris roges sed deo tan* principali: cui etiam laudem et gratitudinem exhibere debes: qui sua benignitate illud opus in te spira. Derit re per tecum suo auxilio conlicerit
praeserum qi tuam uoluntatem ad idem opus commouerit. Imo etiamsi omnia expedienda oportune expedierisaame tua xta domini doctrinam dicito: Seruus in,' 'utilis sum,quod debui facere feci, ec sors sitan perperam expedivi. Hic docemur humiles esse ne quis se deo proprio opore iactitet. Alioqii in dominus ipse comumendat bene operatem ad quem inquiuENe serue bone 5e fidelis,quia sup pati, casuisti fidelis,sci permulta te constitua. Ecce bonae operationcs ta caerii noniae: quas homo ad nomedei sanctificandum ex debito peragit:deo placeni: r uis bono Mrum nostro et non egeat. Ne tamen homi uinis opus sit Au si ictu, deus ordinauit:
333쪽
sicae opera omnium corporalium creatu rarum ad hominis obsequium ec como. dum diriguntur: sic etiam hominis bona Opera,quae cooperando erga deum N Mximum dcbite exequitur, ad ipsius reai guntur salutem.
Rursus de operibus dominus loquit: Nonois qui diast mihi taediae, intrabit in regnum Geloivsed qui sacii uoluniastem pris mei: Omnis ergo qui audit balnearefacit ea,assimilabitur uiro sapienti: qui autem audit Mia mea ec non facit ea,similis eui uiro stulto. Et alibi: sa. mici mei estis si ieceritis eaq ego pcipio uobis. Siquide uelis very Chri uicola esse Christis imitator,neceisse est, non solum
credas praecepta Dci,sedetiam opere copleas ac tuam crucem perie 'a charitate post Christum portes,opere non sucato.
Redemptor de nil noster pluribus parabolis bona opa attigit: Quando corripie. bat eos qui tota die hic otiosi stabant ae iusserat operar is mercedem reddi. inseo th rea qui ad fidein ip ias uenicta iron ita.' bens nuptialcm uestem bonorum opine, iussus est in tenebras exteriores mitti, liugatis pedibus manibus ad bona opera AEu.is. non exercitatis. Ite quini uirgines: quae lampades si dei cum bonis operibo qui
que sensuum ornati eruiit: cum domino intraueriint per coelestem ianuam: exclusis saluis uirginibus: quae acceptis fidei
lampadibus sectim non sumpserunt oleis umboni operis. Dominus in uperabunis de remunerauit seruos: qui cum dece urquilis uel duobus talentis fideliter ope, rati sunt: Inutilis autem seruus,qui talen, tum operis abscondit in terra, eicistus est in tenebras exteriores, quia pecuniam domini non dedit ad mentiam bononr optarum. Hinc elicitur q, homo suis uii bus, quas a deo habet uti debet ad bona ope. ra. quae afferunt ut iram fructum sterit nae salutis:nam dominus praecipit succupost prim di siculneam eo et non asserebat fructum
I Bona opera suscitant fidem: quae absor nis operibus mortua est in semetipsis: quanto plus aliquis bene opera;ur, tanto
maiorem consequitur mercedem. . Qui parce semina Parce et metet.Ergo dum cala. 6
tempus habemus ait Paulus oneremur ' bonum ad omnes. Nam Chrinus ipse si atetur se oportuisse operari donee dies est ueniet nox quando nemo potest operari. Dies reprmentat uitam temporale: nox mortem nati alem. Paulus igitur
admonuit Titu,ut sui discipuli discat ho,
nis operibus praeesse ad usus necessarios: ne sint infructuosi Nam Christim comitatit operari multipharia: nempe ut petam sta quaeram ux puistinus 5c intremus per angustam portam item attendamus a salsis prophetis di plura alia opera iniungit nobis dominus.Scriptura Ouper praeciapit, it diabola resistam ideo appropin
quemus: tuidemus manus ec putificemus cord Iamdi hi actus omnes sum mperum bonorum.
s Praemissa ta plura alia modernae*ue 6. teris legis inpia essent frustratoria, imo
ad augmentiam peccatorum nostrorum lata, inquannim libero arbitrio nil boni, sed solum malum opus perficere posse. mus. Certissime autem constat peccatoris poenitentiam de conuersionem esseo. Pus salubre. super quo gaudium est in celo teste domino. Qui ideo omnes pecca, tores ad luxnitentiam ecconuersione uocat in Esaia dicens: Convertimini sicut in L - ι'.
prosundum recesseratis filii Israhel. Et in 'Ezechiele: Convertimini& agite poeni. tentiam ab omnibus iniquitati bouestris. Item Iohel: Convertimini ad me in toto D . corde ui in ieiunis 5c in fletu ocin plan. Vetu. Ex hi, claret pera poenitent tuae ecconuersionis esse bona, laudabilia et cum dei auxilio in hominum arbitrio pendem ua. Qin homo,abu sua uoluntate 5 diuina gratia,de malo in bonum se conuerte. re uel alia iusta opera perficere nequiti Cocluditur ergo iustoriim opera diuino ,
adiutorio oc libero litas ai bitrio patrata,
non omnia esse malue sed quaedam ex eis bona. Alioqhi iniusti sempW cssint iniu.
sit in unoquot opere inqua im omnia eius opera sint mala. Siquidem ne,
mo iustus est; sic nulli bi uerificabitur
334쪽
istud spiritussancti elogium: Oculi domini super iustos & aures eius in preces eorum.Atqui iracundus uultus domini estselum super facientes mala. Neo credibile est diiunam iram aequaliter discedere tam super probos ψ super improbos: acis utrorumque opera conformiter sint
v. Suprascripta autem uerba domini m
bo .it ne me nil ut potestis lacer no repugnat: ψ modo bene intelligantur. Sine me. i. sine gratia mea nihil potestis facere, nempe quod meritum ec seu sthim asserat salutis. Ergo cum gratia dei aliquid facere ponsumus. Ante bonum opus praecedat os portet diuina gratia: quae omnibus homi
lib. , impii. ' iustis praesto est ad
ina hostium.Deus enim solem suum oririsa,
cit super honos-malos ec pluit supertullos oc iniustos.Haec gratia gravidati
At mali suum amor harbitrium suis Per omnia ad seipses peruertunt: ideo in eis set gratia praeueniens frustratur. Boni suum amorem ec arbitria ultra omnia ad drum conuertunt redeo ipsis berudor solis ec gratia praecurrens conducit πιι, ad inchoandum bonum opus di constaquenter ad traseundum de uirtute in uirtutem. Lde una gratia gratum facietve in aliam. Exempli gratia. Si ex praeambula lectione uel auscultatione diuini uerbi capis dei auxiliuni quo sponte consentis in opus conterendi, conlitendi, pccnitendi, elemosynam praestandi caeterat bene atagendi: deinde acquiris gratiam bonum opus perficiendi. Eadem gratia iacit tuu opus deo gratum ec tibi meritorium uquidem initio non coactus sed arbitrio uber dimissus es poenitentiam subire uel iugere: bana opera agere uel negluere. τορο - Alioquin Paulus absurde scripstimet: M. nignitas dei ad poenitentiam te adducit. Desuper dominus ait: Dedi illi tempus, a. αε- id est, gratiam praecurrendimul poeni tentiam ageret oc non uult poenitere. Libero itas hominis arbitrio cum Dei au. xilio siunt opera bonae quae etiam coram
Deo meritoria sum ex gratia gratum iaciente.
sirinaliter bonitas operis aselo Dco est: min effectum tamen deducitur coopeium te libero arbitrio hominis: qui per se nil boni agere ualet absi gratia praeuenienate di auxilio Dei concurrentemel quio quam promereri abn gratia subsequenie ec istum faciente. Hinc est uulgare prouerbium:O homo coadiuva icipium oc Deus auxiliabitur tibi. Ad idem qua drat sententi quam Christus paulosuperius expressi: Sicut Mimes non potest terre fructum a semetipso, nisi manserit inuites e nec uos nisi in me manseritis: acu dicat dominus: sed mecum nempe meo auxilio potestis uestra uobitate fructum
sene. uoties inscriptura inuocatur deam ceu auxiliator tu iter: toties intelligi.mur aliquid operari: alioquin auxiliatore
opus non esset. Ad quod facit istud Hal. mistae: Deus suisti adiutor meus adhaesitria mea post te: me suscepit dextera tua. Inde elicitur, ip bona opera homo persiacere nequit absoue diuino auxilio: quod praeuenit opera G excitat mentes non istum electorum, sedet iam reproborum: quibus saeptus prosunt opera poenitentis quam inchoant ante acquisitam gratiam gratu faciente&abis charitate dei: pro, ut reperitur in Simone: Cuius cor non e se rat risum coram Deo: in selle quini a. maritudinis 5c obligatione iniquitato es.se uidebat eum Petrus:qui ei nihilomino Praecepit ut poeniteratiam agereta sua nequivaec rogaret Deum, si forte remittaatur ei mala cogitatio cordis sui. Simon desuper se praeparauit ad acquirendum Diminam gratiam 5c libera uolunta a te huerpellauit Apostolos pro deuotis precibus ad dominum. Profecto si Petro constitisset, poem tentiam ec orationem inutilem fore Simoni qui tunc abub naside ec charitate Dei: immo permersementis erat certe non iussisset eum poenitere &orare.
Expraemissis coniicitur,hominem pro risio libero arbitrio ec Dei auxilio posse poenitere benen operari, ac se praepara, re ad consequendam gratiam gratum sarietate tesu luciniptura : Hominis est
335쪽
animam praePrare re domini guberna
re linguam: omnes uiae hominum patent oculis eius: spirituum ponderator est do minus reuela domino opera tua utpoteruum liberum arbitrium flecte ad Deu dirigentur cogitationes tuae. Hinc inotelligitur quod deus cum suo auxilio perficiat bona opera oc cogitationes hominis per eius arbitrium bene d: rigat, inquan=cum arbitrium cit praeparatum. ς quidem praeinratio, dum est activa , inriter adeo pendet: led passurii. pati se praepa. rari, stat in arbitrio thominis. in bono ira opere gratia dei est aeuua*uoluntas hominis Pisualliam gratia di influentia diuina acceptatur uel repudiatur libera uoluntatis electione. Hoc eo probatur, O' ait:sine me nihil potestis sacere: in min ergo secum possiimus aliquid facere: prs sertim steri ut faciamus: siquidem potestatem habemus uoluntarie in Christo peris
manendi A fructi sicadi ac discipuli Christi siendi: glorificandus quippe est deus
qui ded i potestatem talem hominibus. No ipsos quidem non possumus sacere discipulos domini: uoluntatem talare praebere ac pati valemus ut diuina gratia prs ueniente in disicipulos Christi suscipia. mur. Manichaei ergo plane confiterico, gunturi liberum arbitrium ad hominisi alutem aliquid cooperetur: quemadmodum dicius Symoniacus N post eu GDnelius infidelis uoluntatem adhibuerunt se praeparauerunt ad consequendum ueniam fidem 5 baptismum: pariter ecpublicanus dum adhuc in peccatis suit, petiit sibi remitti peccata. Item prodigus filius,sui exilii memor, praeparauit suum ad patrem reditum: pol sponte reuerasus est statim impetrauit patris gratiam. Proculdubio noster saluator Iudam non reiecit Iesi si praeuenientem dei gratiam ec Cliti admonitioite non exclusistet sed se quemadmodum Petrus ad legiti ima
poenitentiam praeparasset: dno Imittente, Eum quenit ad me non einciam foras. Augustinus scribi bona opera quan do fieri per reprobos quemadmodum' iustus non potest omnia opera perficere
absippeccato ueniali quod dei gratiam
diminui non omnino resecat ita raro est homo adeo malus quin aliquando agathonum. Imo cathecuminus nondu baptisatus potest in dei adiutorio aliqua face re opa: quae bona sunt more humano, in ca insulsicientia ad statum bonum: qui primum in baptismo acquiritur per gratiam gratum facientem ut supra i x. de Cornelio dictum est. Non potest denil malus in omnibus esse malus sed habet aliqua bona: ncq honus in omnibus est bonus:nam septies in die iustus cadit, sati v v tim uenialiter.dona uero opera hominis feruersi remunerantur donis temporalisus: iusti trans suo recompensatur ps ' na temporali. Exemplum habenuis in Isaac qui reprobo lilio suo Estu bencdictionem dedit inpii edine terrae oc in rore coeli desuper . Eundem qui1 3 siuit in gladio dominariec suo fratri Iacob inimriar Euin nisi persona Esau, ne peius opera deo placuerint: noluit tamen diui. na largitas Esau ad suam petitionem temporaliter irremuneratum relinquet Cς Vt opus sit purum&deo acceptum l . tria requiruntur elicita ex Esaia scriben. te: beatus qui excutit manus suas ab om. ni munere: Super quo Gregorius inminral li ix. c. xxvi. inquit: Tres sunt acceptiones munerummunus a corde est cais Pta gratia a cogitatione. Munus ab ore est gloria per lavorem ut ab alijs uideae. Munus ex manu est prςmium per dationem:de quo dominus: nomen meum pollutus in muneribus. Frequenter aestim, Ome mus nos patrasse bona opera qus tamen interiori uel exteriori uanitate uel temporali quaestu sunt inquinata. isque auistem iustus a iamdicio triplici munere manus excutit: quia in eo, pia recte agit,neiduanam gloriam net inane commodum
sed suam sal em quaerit: ut deus gloris iocetur oc proximus aedificetur. ς Ad intclligendum quae opera sint pro,
handa quae culpanda: not Rciscrimen tri. farium.Imprimis qua dolaomo scientorta uolenter opus comittit cotta charitate. dci uel
336쪽
uel proximi ues contra praeceptum at est sertum, ingurgitatio,adulterium uel iimilia opera carnis, a Paulum enumer D: Huiusmodi opcra semper sunt mala: Pariter bona opera, mente peruersa facta ut est elemosyna ad gloria dispensata et ea sunt culpanda ob amorem inordinatu. mandar prohibitum opus ex caiisa pinteii fieri licitum uesuti furtum necessitatesimis comissum: quoniam in necessitateis omniasunt comunia: scriptum est elin ei' ' nerare proximo tuo in tempore necessistatis illius .acsi necessitate laborans usura recipere possit. Secundo qui incon. ille uel debiliter in opus cadit malum: utpote exabrupto irascitur uel carnaliter mouetur ad uindictam seu concupiscem tiam in actum tamen operis non consensiit: interea est: peccatum ueniale. Quodneino euitare potest: sed in eius debitum omnes cadimus: Propterea iusti ec iniusti, iubentur deum quouidie orare ut dimit,lat nobis debita nostra. Homo quidem uenialiter peccat si in opere distrabit a deius proximi charitate: cui sorte dilinentius instidare posset. Si asit adhibito tum
studio inuitus opus lente agere cogitur, forsitan ex uiolentia uel natura tunc opus nece istatis est peccatum nullum. Hinc sequitur tertium membrum operis quod est: ii omni suo conatu, quantum auristiante deo prs somite carnis uel tentati de diaboli uel nitidi potest, cauet quominus
deum uel proximam tamen neois 1 cessitate corruptae naturae ciclitur aliud segniter operari is nec mortaliter necutast. .. .n fixer pecc u quonia impossibiliti nulla iuris obluatio, prout iure cautum est. Ad id deseruiunt elogia sequentia: Nihil eris in min. go damnationis elthies qui sunt in Chri di ii ' 'HIhesu, qui non secundum carnem am/ ,. i bulant. Nam sanguis Ihesu Christi ema. ., -- ., dat nos ab omni peccato. Et deus potesis incit est nos conseruare a peccato. Item omisquί in Christo manet, non peccat . quia ille
apparuit ut peccatum tolleret.
v Q iamdi tur homo seipsum serim latur domino Ch illo intendit,tamdiu non peccat, sed in uia iustitiae ambulat.
Sicut chorda inharae non laxata simplio. niam retinei: quae si paululum remissa suerit,dissonamiain parit sic si mentia sedulitas inopere erga deum remittitur, moκ homo in peccatum negligentiae cadit. Si uelis nauiculam sursum uersus fluui. um ducere: necesse est ut semper sine in termillione trahas: alioquin nauicula re atrolabitur: remulto denis dissoluto he quenter sit naufragium. Sic homo sua desidia facile in ueniale descendit: & si suae malae conditioni re concupiscentiae funem relaxat: leuiter in mortale labiis tur. Sed si summam diligentiam in suo opere licito adhibet ae omni loco Sc tempore malis sugillationibus neutiqua conis descendit sed pro uiribus resistit: tunc nequaquam peccat. Itas quamdiu ho, minis animus in suis operibus diligens est ait attentus quorsum eum ordinata charitas trahat ec postergandae carnalis concupiscentiae obliuiscitunis opera sua poscit abis omni peccato tametsi alias sine peccato inum uenudi nequaquam uesdiui culter esse possitio Ideo Paulus excitat etiam iustos diis cens: euigilate iusti di nolite peccare. Ad
quos denis Petrus, post quarundam uiro r. bmri tutum enumerationem inquit: haec enim v -- facientes, non peccabitis aliquando. Ad . idem quadrant ista uerba Christi: Si oci in me. lus tuus fuerit simplex, totum corpus tua um lucita erit: nempe si tuum proposita est iustum, in opere tuo non erunt te anebrae uitiorum: quoniam scriptum est: Si acceperis uxorem,non peccasti,ta si , nupserit uirgo, non peccat Et qui matri. aute timonio iugit uirgine sua beneficit. Si igitinoae coiugii peccatu euitari potest,multosacilius euinctit in operibus diuini cultus& eerimoniarum:ut sunt ieiunia, prs. camina, peregrinationes&consimiles a ctus spirituales siquos homo pro uitibus
O Ueri tamen ubi impossibilitas me. ruret non debilitate naturae sed ex ma. ilicia : ut siquis ex ebrietate uel inuetera. ta consuetudine uel alia sua culpa bonum
opus exequi us malo opera sufficienter
337쪽
obsistere neqiuret: illi propter preambuis
lani culpani peccatum imputatur. Ita in adiab. i . vir hoc euangelicum: Non omnes in pu capi uiri uerbum istud, sed quibus datumeli : nempe uiuere in cal. baiu uel in uolutaria paupertate. Q ii suum liberum arabitrium bene dirigit, conscquitur gratia:
Alioquin est ei impossibile, ex seipsoab et i pecialigratia perpetuam continen tiam aut spontancam paupertatem obsera' uare propterea Chriitias ibidem consulit dicens:qui potest capere,capiat mmpe se Preparet aa gratiam a deo acceptandam. Idem autem uerbum non est intelligem
cum, quasi Christus dicat: qui no potest
.c non uult illa desinat esse castus uel pauper: sed intelligitur de maliciosa im s. vilitate non de naturalia Nam a natura non est impossibilis coelibatus nec patiata'ex nequicia uero arrogata imponi bile est peruersam uoluntatem bene uelle: ut, pote auaru s te uelle esse pauperem,ain cupida esse castu. Hoc pacto uoluntariam pauatas erat impossibilis opulento adoleis scenti noluit igit Christum seqWabhi tristis,aspiciens retro: a hocse m regno dei ineptu reddidit. Istud deus amisit, nocati. Dui Q lippe homo ipse uoluntate .ppria est sue inculpanus impossib litatis auctorta occasio non deuQ a cuilibet deuote potentii suae salutis necessitate gratiam tri. huicVerum impossibilitas naturalis molestat homine abs 3 sua culpa: idcirco suae saluti non incomodat.
SEPTUAGESIMUM GCTAUUM CAPITULUM.
operum. Pera bona procedunt ex charitate ordinata,& si ut ad dei honore uel ad operatis poenitetia uel ad
proximi comodum. Mala ope procodunt ex amore arbitrio inordinato coistra deum, ad comodum proprium uel ad damnum proximi. Bona opera sunt prae cepta mala smodi stae iuxta inlud: declina a malo fac bonum. Opus concernens
licitanta a temporalia est indisserens
bonum nou malum: per cor&quensnel praeceptum ne inhibitum,idco uniscuis permi ilium: sed a domino ilicsu aliis quando dissuasum acii suid salutatus in. terim agendum sitinequmus lalliciti, ducentes sid manducabimus aui bibemus aut quo operiemurr Ital dominus dis.
suasit uim ui repellere aut causas in tu ela prosequi, aut aduersis resistere,dicens: Esto cosmiiens aducturio tuo cito dum , es in uia cum eo. Consimiliter apostolus doc Nulli malum pro malo reddentes, in ost 'si fieri potest quod ex uobis est,cum omi. shominibus pacim habentes,non uoi defendentes date locum irs. Item fratercu fratre iudicio ne contendati Hoc apud infideses quare non magis iniuriam acci
pilis re fraude patimini r Quippe iudicis
alis contentio sapit aliquid corporale: nam in carne extra sisertium geritur di ad salvitem nil proiicit nee Esaias: Cmnis caro sanu α omnis gloria eius quasi flos agri: exiccatum est iamim di cecidit sot crabum autem domini manet inaeternum. Hinc apparet corporalia opeia, in spiritia iacta ei te ad salutem prosima: utpote in uerbo dei audito in contione aut licto rescriptura: si de bona cordeque humili, de Deccatis tuis contritus,ueniam petis ec absolutionem qu is tuam insuper carnem castigas ieiuniis,orationibus ta elemosyanis. Huiusmodi corporalia cpera pro grediuitur ex spiritu,nsi ex carne: idco asoterunt spiritualeni fructum ec diuin2 oratiam quae non exiccatur neq; decidit. In. M tuan aeternum ita ν manet dei uel bum, quod in sermone uel scriptura didicisti. Quo hic gratia illic beatitudinem naticiscetis μα sic uerba Christi non praeteribunt. ' Talia opera corporalia frequenter re xquirit poenitentia ecclesastica ta aequiparantur operab spiritualibus,eo lex fruritu per carnem soras prodeunt. Eadem ridi sa poenitentiae opera consistunt in tribu , uis delicet in oratione, ieiunio ec introsyna: ad quae reliqua bona opem reducuntur. Oratio respicit omnem cultum diuinum. Ieiunium castigationem corporale. Eleismosyna exuriora opera milaricordiae.
338쪽
Sim dis ordo obseruatur in ludicio malesici rubi reus criminissehumiliat eiga iudiacem gratiam petiturus. Cui si iupplicisum mortis remissum est,imponitur inubria castigatoria uel poena pectimaria. i. obiit. x Praemisia tria poenitentiae opera suppromunt triplicem cupidi em si cet carnis AEU, .i, oculoni ec superbisConcupiscentia catiti tu nis res remis iciunio, teste saluatore: Hoc genus,nempe carnalis somitis, non elicitra nisi per orat ono& ieiunium. Oculorum cupido excaecatur per elemosyiram: qua' mrii b. R minudicia cinequit. Suabia uitet huin m. miliatur oratione Baruch uiti ire indiui se sacco obsecratiois. Ex iam scriptis ac in rilligi, ad bona opa tcneri holem, eooe peregit Oaa mala decaetero fugienda:ei sic mala opera cui bonis operibus c5pcnsantur . quo dec ero facilius euitantur. Antei tenemur nati irati obligatione deuesuere diuini cultus opera tam diu ea xtrinseca qua intrinseca: potissime interia ori deuotione,timore Scordinata cliarita.
nostra uoluntatem diuinae uoluntati prprsus submittere di conformare, imo deum ultra nos libere diligere debemus toto conatu oc cogitatu, uerbo& opere. Quu homo sit opus de prs csteris corpalibus creaturis ratioedo: aui uice tetit Gioc tam iris rationabiliu creaturaru sit subiectarum naturaliter re legit time obligatus est ait astrictas deo,ceu suo oc reliquaru creatu rarum plasmatori exhibere obedientiam,rimore amore oc olbe obsequi uac secuta, duedisca Pauli operibus tam exteriori bus qua interioribus fas agere semper 'φος pro omibus in nomine nostri Ihesu Chri,sti deo ec patri. Hinc quida seductores p.
sumunt: hois opera bona nihil aliud esse qua gratiara a tiones:alioquin nec deo grata nec homini salubi ia. Uerum quide, homos se ec aliis creaturis erga deu gra tu Isse debet ut patet pari inui pra. c.so. sed nihilominus unacum gratiarum a stione tenet 'rad bona opera: quae frugi sunt ato meritoria coram deo: qui nulis tum bonum relinquit irremuneratum. de
v Sicut omne corporeum plasma factum est ad usum 5c obsequi una hoas ceu in aginis ditans aeua medium est inter dcubccreaturas irrationales: sic idem homo in corpore oc anima ad nihil aliud sinaliter sactus est,quam ad cultum di obsequium diuinu: quo pro se di csteris creaturis sis
bi subiectis, creatori suo cui sine medioec alij nemini subiectus est)per bona opera inseruiat totis uiribus intrinsecis N existrinsecis. Nam omne opus debet hono. rare& reuereri suum artificem iuxta coamune prouerbium opus laudat suum opificem. Quamobrem necesse est, lio mo se deo dignam creaturam non solum interiori mente gestia sedeciam exterio, ribus exhibeat operibus: in quibus deus honoretur di glorificetur: quemadmo, dum ipse dominus iubet. Cui homo ae/quius laborat quam deo qui ei manus Phuit ad usum diuini obsequii N ad exercitium bono' operum. Quorsum horoebus incedit qua ad deum: a ei pede sup posuit ad bonum gressum utpote pegri ''nandescclesias N pauperes ut standi uel alterius salutiferi itineris. Caeteras denupuires spirituales ec corporales homo ha, het exerccre prς omnibus ad dei obsequium,interius bona ccs ratione, atra doctrina di conicplativo amore exterius diligeisti lectioe, auditu uel Miatu serm5issonoi a catilena larga elemotima aliisve bonis operibus. Deinceps poterit homo a sua ec tu
orum commodo suis uti uiribus ut tamen omniaopera in deo terminentur.
Caeterum deus,ceu aeterna quiχ ord nauit ut sua creatura temporaneo & inis . quieto labore ad requiem aeternam & stabilem perueniat. Homine igitur nec uocare nec ociari decet: siquidem calimouentur: stellae suum cursum pera. gunt : elementa insolcscunt: uegetalia creicunt&decrescunt: sensibilia exercetur: tempora transeunt: & reliqua non ociantus p ad diem extremum quo crcaturae alabore cessabunt 5 requiescent: Praecipue elecsti: qu dominus ad se per satigia la, bono a euocat dicens. Venile ad me omnes qui laboratis onerati estis, ec
339쪽
ego resiciam uos tollite iugum merum siti tes 5 secordeo albitrioligato,n libero
per vos o inuenietis requiem animabus potiri. Prudentium autem hominii aruestris. Porro irrationabilium exercitia sis bitriu deus noluat ne coginali quisunt neeeisitate naturae: ideo nec uitupera nemo cogere potest idcirco rationis cais
da nec inculpanda. Et si serpens me toxi pax est in cusabili latendens se ex necat: huiusmodi tame toxicatio est insibo cessatate peccasse: scribente Paulo: Pesinna re naturaliatameis me uenenatu redis em uobis no dnabit. Atqui chri austri vori. . dii quemadmodum delectabilis spledor plura: De ab initio c5stituti homine ecsolis meos luscos oculos offendit. Nihil relin illa in manu consilijsui,nempe libe, in LMq, mali imputandum est irrationabili ri amitiij,consistentis in rationet quam ereaturae cuius opera non libere, ueluti in suo consilio. Ecce mala opera soli ope. hominis opera, sed coacte absi arbitrio de tanti sunt imputanda propter suum audis. scitu peraguntur. Huiusmodi denis os trium quod licet habeat adeo ipse tamen . ra non sunt brutorum sed naturalis in. istud male peruertit. Alioquin si homo . lauentie per bruta agentis. Propter qus unacum ratione non haberet arbitrium ii
quidem opera nec brutum nec natura re bou:opc sua nec hona nec mala essent: muneratur:sed deus, ceu naturita crea. ne laudanda ne 3 uituperada: pcosequom s tutae plasinator gloriscatur. Hominem me remuneranda nec punienda. Bona
' uero deus aliis creaturis insposuit:eidem insuper opera homini partim attribuunt, concedens rationem ecliberum arbitrisi: propter liberum aibi irium: in quo patia . quo libere & sponte,non coacte sua ope, tur deum bene operaretameis huiuim ra bene dirigat ultra opera brutorum di operatio principaliter deo ascribenda inuri io. superexaltet ait decoret. Ociolas de est,cum abis diuino adiutorio liberum in pum nil increpat dominus: Cur tota die p arbitrium bene dirigi uel bona opeia issentis uitae stent ociosi: per hoc tisinuans cti ec deo gi ata esste nequeant. ut in boni soperibus seequcter occupatus Ad expediendum opus bonum honost homo tanquam imasto dei.qui semper triplici gratia indiget. s. ante opus: in caeoperatur nunquam deficiens. ecpost opus. Ea gratia similis est spiri Ex praemissis clarescit, te tuorum ope. doti solis super operarium dormientem rum esse dominu&aibitra ore : inquam splendentis qui postquameu gilat ecocutum eade fiunt ratione ec libero arbitrio: los aperi statim penes se reperit lumen: quod in te regit ceu Adam,di potestam mediante quo uidere poterit crus persis tequam operaris cum Eua.i.ratione tua cere dc disponere adeo polite ut domino consultare oc praemeditari, an tuum ce. operis placeat. Pariter gratia dci pia ueptum opus bonum sit an malum quo ma/ niens splendet super hominem peccatissolum declinare dc bonum facere ualeas, no pitum eum admonens iit a sua lassitudine . inuitus uel a natura necessitatus, ciuemad euigilet ac a peccatis surgaud cens: Surge modum insipiens brutum : sed libere ec qui dormis re exurge a mortui, dii lumi sponte ueluti sapientem decet. Nam nabit te Christus. Quamcito homo ocii. quamuis homo suo arbitrio potis est beis los suae conscietis aperit de ianuam sus uone uel male uelle debet tamen malum ob luntatis domino reserat ac splendorem diu mittere bonum perficere: propterea uini luminis intromittat: mox prae mania ante eum stat supplicium uel praemium: bus adest dei auxilium : quo mediante cliquoniam sua uoluntas, siue hora est siue diuinagratia cooperari poterit ut opus in mala plane uersatur in libera hominis po choatum persciatur & deo gratum satueret. 4 testate iuxta istud: dominantes in te necnon a deo impetrare continuum exer
ε statibus suis homines magni, uirtute ec citium decaltero bene operandi, scilicet priidentia sua praediti. viis elicitur, hin unum bonum opus post ud. Econueris minesprudentiae expertes c ueluti insan se qui post silubrem admonitione in conis scienua
340쪽
surgit, bomopera neglecturus: sed more Pigri serui prolixius dormit, suam u luntate sibi appropriat oc adeo elongat is audit a spusancto ixecuerba: us uo piuger dormis, quando consurges de somno. tuo paululum dormies,& ueniet tibi quasi uiator egestas. Acsaicat tibi spussam v ctuMNel capax nes particeps eris diutiuauxilii seu gratiae qui uoluntate tuam non aptasad consequendii huiusmodi auxiliu&gratia: sine qua homo nulla bona age,
re potest sed ibi a malagra quς uria esst
uersia uoluntate perficiunt: liquide homon se cadere, non aute resurgere ualet. - Homo ceu rationalis creatura astrictus
est drum super omnia diligere eis saui, . re reueremia Latriae: quae quintuplicemia coprestendit obedientia. Prima eii oe. dere in deum. Secunda est deum cogno. scere ratione 5c prudentia. Esdem ambae obedientiaticii dei oc prudentiae sunt interioris mentis Oc cordis. Tertio ho pro uiribus comis N aiae honore ec reuerentiam deo exhibere tenetur. arto ut suo muatori offerat dona l. ltima. tram iamdicta obedientia. rimoniatu oc lacrisimorum de corde exit ad osta bona. Quinta obedientia est deum adorare interiori corde oc exteriori oreae opere. Post de um homo seruire debet oraturae ceu diuinae imagini uel similitudini de qua suPra.qγ.s .f. Quemadmoda deus omnia operatur principaliter ad sui laudem globriam di honore:secundarie ad utilitate ec sdificatione homini sata homo omnia sua opera dirigere debet, principaliter ad hi P norem, decore,fama,obsequium ec bene placitum dei:ut eius nomen sanctificetur. Postea procuret salutem sui us ec pro ximis,mobrem orare iubemur impri. mis pro honore dei: deinde* utili nostro: 'dicentes,sanctificetur nome tuu adueniat regnum tuum. Omnis ital noster conatus dirigi debet aut ad dei honorem uel hominum commodum uel ad utris. Porro honestum di utile sunt duo seu, ctus ex bonis colligendi operihus. Hol
mstum quippe spectu Curinsece ad dis
uinam maiestatem:utile est intrinseceno . 'cessarium creaturS.
Deus in se est persectus nihil indigens:
cui nec extrinsece nec intrinsece cui ccua accedere potest. Verum quidem dei honor exterius in creatura augeri ,am piis ari bc magnificari debet. Cum autem ex diuina ordinatione opera bona absit fruactu non sint: deus quoq cui huiuimodi
opera exhibentur nullos ructu egi t . a ceptat igitur honorem sibi in opere exhibitum:eiusdem tamen operis comodum
hominiimperiit. Et quanto plus hono, ris oc obsequii deo eis bet homo: tanto ampliorem comoditatem consequitur. Deus reseruat sibi honorem ic odum autem transiere in boni operis factorem. Rursus quae deus ad suam gloriam creetiacit ut sunt astra re reliqua: Haec similliet cedunt homini ad c5modum. Quilibet igitur curet, ne huiusmodi commodum negligansed se assidue in bonis operibus exerceatiquibus suasal augetur ec procipue deus orificatur. Quippe diuina gloria potissime consistit in amore: quoi me deum ultra omnia diligas otii deo contrarium odias eo Q ipse deusamore aeterno re uolutate libera te creauit ex primo odioso nihilo re idem nihilum ad aliquid amabile nempe ad hominem de,dfixit postea te ab altero nihilo, nempe a
Peccato*aeterna morte,redemit: te quo.
continue fouens, per quottidianam gra. tiaili sacramentota redimere ae in honoesse praeseruare dignatur.inquantiam imam uoluntate ad eum flectis tuu amo, rem diuino amori accomodas.
In nulla re deo uniri uel conformati ,
potes quam interiori charitate: nam deisus est charitas di nuncupatur charitas H. 2 reac a te tuam requiris charitatem. Et licet deus requirat pariter fidem , spem, timor , obedientiam si ob, sequia: tamen non uocatur fides neque spes, sed duntaxat charitas: ergo maior aliam uirtutu est charitas. Qus plane exissiit in liberoarbitrio ceu indes imagine.