장음표시 사용
41쪽
explicare uerit coactum. S. Chrysbst de amplificata tum dono nim si pernaturalium copia , tum de figurarum complemento sermonem habet adeo enim aberat ab existimanda legis naturalis expositionis necessitate, ut docuerit Hom. r. ad Popu um Antioch magistro non egere nos, si
ad legem naturalem attenderemus, ut concl. I. retulimus.
Quaeritur . num alia sint legis naturalis praecepta, praeter tria jam la data R. i. velle quosdam Illud unicum esse principium secere num, vitare malum sed illud in tribus expolitis continetur. Qui enim ordinem servat, bonis operibus insistit. 5 qui ordinis perturbationem declinat abstinet a mali nec istud tam breviter expolitum legis naturalis instituta proponit. Superest enim inquirendum , quid sit bonum,' quid sit malum Illis vero tribus praeceptis delineatis manifestum fit, quae sita lege naturali cscia o quaeve rectissima eius oeconomia. R. r. praeter illa tria , quae prioris sunt generis , alia posterioris esse agnoscenda , quae velut conclusiones ex prioribus colliguntur, quaeque non sunt adeo rationi connexa, ut ab iis illaesa justitiae rectitudine, recedere non possint homines ejusmodi est de hominibus non occidendis praeceptum .possunt enim honi ines tam rei , quam jure belli, illibata in nente lege naturali, aeterna interim Hinc saepius circa illa praecepisplures moventur si rupuli, quos ut solvamus, Scripturae sacrae sunt evolvendae . illius Interpretes Wantiqui Patres audiendi, tandum Ecclesiae definitioni.
Quaeri 2 an lex iraturalis dici possit habitus 3 R. improprie dici posse, quod sit in nobis semper permanens , an
vero proprie 'uia repetitis actibus non comparatiu .
Quaer. . an consilia tribui possint legi naturali R. posse; quis ex ea justitiae regula quaeque deriventur, licet ab ea non praescribantur , sicut nec a lege Christi evangelica consilia praecipiuntur.
Quaer. . an ea lex mutari possit
R. non posse quoad raecepta primaria; iam quod ea lex sit ipsa ratio. proinde rationali naturae sit essentialis , tum quod nemo eam violare possit, quin excidat ex justitia, rationi ac versetur . ordinem eV tat, superioribus praeferat inscitota, ct avertatur a Deo licitum autem nunquam potest esse homini ratione non ut , non sectari quae rationi sunt consentanda, non ea declinare, quibus praevertitur ordo. Igitur lex mutari non potest secundum primaria praecepta. Quam doctrinam cleganter expressit Tullius in lib. . de Rep. haec sunt ejus verba a La-Aantio relata lib. 6. Institui cap. t. si quidem era ex recta ratio natur congruens, dissus in omxes . contians, sempitem , qu vo' et ad incium jubendo vetando a fraude deier eat sua tamen neque probos frust a jubet, aut vetat neque improbos iubendo, aut et udo movet. Huic legi nec propagari fas est . neque derogari ex hac aliquid
licet, neque tota abrVari potest per inarum, aut per pepulit Isetivi
42쪽
hae M passimus. Neque est quaerentis explanator , aut interpres ejus
asius. Nec erit alia lex Romae , alia Athenis r alia nunc , Alia pomiae esset omnes entes, ct omni tempore una lex, ct 'vitetrii,
tantum autem ad secundaria praecepta lex amralis mutationem ex variis circumstantiis sortitur Scilicet alia principiorum 'culativorum est conditi, practicorum aliari ex pi incipiis speculativis necessat iis deductae conclusiones sunt necessariae, semper cadem ex principiis vc-r praeticis necessariis licet erutae conclusiones sint necessariae unius tamen aut alterius adjuncti mutatione, vel detractione mutantur penitias; quia non ita manifesta est eorum cum principiis connexio. Sic generalis istius principii , Cui ue suum reddendum est , conditio evertitur , si aut in perniciem accipientis, aut in excidium patriae, quod reddatur, cedere possit cim vero contra legem naturalem peccaretur, ense v. g. his in casibus nudito. Q tanquam, si stili te loquamur, non mutentur illa praeccnta, sed tantum materiaci quamvis enim homini furioso non sit reddendus ensis, ne scipsum, aut alios interimas semper tamen remanet ensii reddendi debitum cum ad sanam mentem furiosus sese receperit. P . r. primario naturae jure homines esse liberos, bona quaeque communia, nec aliena esse possidenda Lilla vero jura murata suisse: nam jure gentium alii servi sunt, alii liberi ut locuples alius, pauper alius racsraescriptionis jure aliena bona, invito etiam domino, possidentur. Resp. ad primum objectionis momentum, naturae jure liberos libertate naturali, seu cum indifferentia ad agendum, vel non agendum, omnes prodii homines in lucem mon vero libertate civili quem enim latet secietatem , Qta,num publicum exigere illas hominum sortes cum alioqui ruerent omnia secietatis commoda nec aliunde ea oeconomia laedit ullatenus legis naturalis ura imo constituit aperitus , cum recta quaelibet ordinatio pro publicis commodis in eam legem sit reserenda. Ad secundum dico, legibus sancitam bonorum partitionem naturali Icgi non adversari invia, cum imma urget necessitas, in discrimine versatur vita , tunc quoad bonorum communitatem viget ex naturalis ; ossicio lege naturali praescripto qui regunt, aut viii divites, fratrum cal. imitatibus tenentur providere, ne fame aut aliis malis oppressi pereant: haec est a natura cautio praescripta. Eiusdem tamen ordinatione instituta est bonorum inaequalitas, dira ut istorum socordiae occurratur,idmut aliorum opera colamur agri, artes foveantur,m caetera procuremur societatis 3 Reipublicae commoda.
Ad tertium resp. legem de praescriptionibus esse aequissimam talioquin
rueret Rcipublicae tranquillitas : nam post annos, aut quadraginta, aut
I lures, tranquillam de bonae dci posses ioncm interturbare liccret hincites de dissidia emergerent prope infinita , quibus . aliis incommodis lex de praeseriptionibus occurrit. Similiter aequissima est Usucapionis lex; quia instituta quoque fuit ad bonum coni une tuendum atque conscr-
43쪽
vandum ne videlicet cierum dominia diu manerent incerta P . . Naturali lege stabilitur matrimoniorum conjunctio Nattamen graves est passa mutatione : namque licita fuit olim polygamia nunc vero temporis est prohibita. Item solvebantur olim matri itionia, cuna apud Jildaeos , tum apud Christianos nunc autem ibi vi non possunt. R. contra priniari. legis naturae prccepta non dicendam fuisse polygamiam; oc non ardore coiicupiscentiae sed prolis amore plures uxores dii Et fierint cui ninatriim essent pauci orbis incolae, sicquentandusque orbis, aut religio propaganda . nec ulla lex prohiberet. Ad id quod adjectum est resp. soluta suisse apud Jud os matrimonia repudii libello vitandi scilicet gravioris mali causa, o ad cordis Judsorum dui itiam , ut habetur Marci ci. v. s. Item dc licuisse uxori binissae altei nubere inarito, non vero iterum priori coniungi, si post rior occubuisset. Quia autem uxoris contra foedas in societatem cum marito initum pugnabat dimissi, ut huic malo, quod tolerabat Deus Occurreretur, inquit S. August. lib. i'. contra Faustum cap. 16 in conficiendo repudii libello postulabat Hebraeorum coia suetudo. ut nempὸ nulli fas esset libellum scribere, nisi Scribis solio proindeque legis interpretes
Uzundi eriint, quorum prudenti consilio a divortio revocari possent co juges irati animi motus componi. Nec dabatur tunc temporis fides in perpetuam societatem intelligebant enim nubentes sponsae, ex recepto more, penes sponsiim suturam esse facultatem dimittendae uxoris, si videretur ita hancque noverant pariter conditio m parentes , qui filias tradebant in matrimonium sicque conditionata tantum fiebat promissio. Nec pugnabat haec matrimonii lutio contra primaria legis natura: jura matrimonii enim insolubilitas ex ratione cramenti . e Christi lege 'ς sertim ducitur; quod ubi de matrimonio agetur uberitas erit e ponendum. Nunc observasse satis erit variis in Ecclesiis , aut matrimonii blutionem adulterii causa fuisse probatam, aut toleratam ne obsistendo Imperatoribus variis de causis matrimonia dirimentibus, gravia
mala, scandala concitarentur. Neque indo conjiciendivn est aduli rium aliquando sitisse permissum, ac licitum suisse cum alterius uxorerem habere, sicque legem naturalem misse mutatam , cum fides mutua in matrimonium data . naturali lege fulciatu : nam suppossia matrim ni solutione, tunc mulier dimissa dimittentis uxor non habebatur am-litas nec fidei mutuo datae vinculum vigere putabatur; sicque non pro-atur adulterium.
I, s T. Adulterium, etiam ut adulterium cognitum, approbatum sitit Abrahamus enim ut mortem declinaret, in adulterium Sarae consensit,
di obsecuta Sara conjugi sustinuit adulterii periculum M proiia lici.
eum quand ue esse potest adulterium cum tantae pietatis vir mulier licitum esse posse his in angustiis censuerint. R. nec ADrahamum, nec Saram adulterio consensisse; sed cum flammae fidei vir esset Abrahamus , tonimque se crederet Dei providentiae noluit
Verio se commitere discrimini, sicque quasi Deum tentare,cum alium
44쪽
mulieres non tam cito traderentur Regibus per multos enim me se ad eorum conoibitis Parabantur per illud autem temporis spatilina, muli rem suam ab adulterio servatam iri, etiam periculo se si gulari Dci beneficio eximendam fore credidit.
ARTICULUS ULTIMUS. Utrum lex naturalis deleri possit e
CONCLUSIO. ex naturalis deleri non potest, saltem quoad
ptimati principi, quoad posteriora vero , non obscurari modo sed, penitiis obliterari potest. Prima huius Conclusionis pars probatur. i Haec est aperta b. August. sententia lib. r. Cons cap. . ubi sic habet Lex tua scripta est in cordibus hominum, quom nulla quidem His istiquit M. 1 Cum lex illa sit ipsa ratio humana, si posset deleri, non modo vitiaretur natura . sed destrueretur omnino, bc obliteraretur imago Dei quod fieri nequit Qui , ex Sancto Augustita lib. de Spir. ire. κap. d. hujusmodi homines ipsi sibi sunt lex , scriptum opus ego habent in cordibus suis , id est, non omni modo deletum est, a d ibi per imaginem Dei, cum crearetur impresium est. Et paulo inferius tuam inti aginem non penitas impiet aboleverat nam remanserat urique, quadanima hominis nisi rationatu esse νο potest. Et rursum Nam ct ipsi homines erant, re vis illa natura inerat eis , qua legitimum aliquid ima rationalis, sentiti facit. Unde initio capitis haec de factis Gentilium profert Non usique adeo in anima humana imago De terreis xorum U Eiuum labe detrita est, ut nulla in ea velut mamenta extrema remanserint , unia merito dici possit etiam in ipsa impietate vita sua facere aliqua legis et sapere: nam remanserat utique id, quod anima hominis nisi rationalis esse non potest. Ide vero in homine adis imaginem suam non destruit Deus muta hominem reum non ita punit, ut jus naturae perimat dignitatem quod sic expressit lib. 8 de Ger ad Liti cap. 23. Nunquam ita punit De voluntatem malam. ut naturae perimat dignitatem. Igitur auferri nequit illa lex quia non potin natura humana servari,is imago Dei destritici nam quandiu superstes erit homo, tandi d erit Dei imago . sed ob peccatum de-
3 Hic non repetimus quae ad legis naturalis naturam, immutabilitatem , de effectus pertinent, aut quae iam exscripsinaus , cum demonstratum est, pervertorum hominum nullum esse,' ii non percipiat legis illius aperta vestigia, quique in seipso elus motus 5 lumina non experiatur: cuilibet enim consul mininem velle decipi etiam dum alios fab
45쪽
tendi desider o ducItur neminem esse, qui deterioribus & caducis aeterna , ut prς strutiora esse praeserenda non sudicet in veritatem esse dignam quae ametur i, nullum tandem esse, inquit S. August. Confris in Psal.
Iis qui sciat alteri injuriam , nisi qui fieri sibi nolit: ct in OetrahPgreditur nature legem, quam non sinitur ignorare, dum id quod ficit, non vult pari. Nunquid autem ex ista naturalis non erat in vuti
Israe D erat plane quoniam, ipsi homines erant. Iudicat etiam homo poena aliqua dignum esse lio male inir4 quod vero benὰ . praemio aliquo ac laude idciniue sicut ille qui beni agit, naturaliter ga det; ita, qui male agit naturali re metuit, morsusque conscientiae, titur. Cum igitur nec peccat in hominum animis clei penitos
leat rectitudinis regula, quam Deus ipse impressic nihil est profecto
quo deleti possit unquam naturalis lex, labem quoad primaria prςcepta. Et vero legem nituralem Obliterari non posse quoad primari. prςcepix adeo palam est ut vel in ipsi Ethnicis prava institutione : Dravatis, conspicua prorsus legis illius arguinent clep: ehendamus, pr rclaras scilieet, admodum utiles illas Aristotelis , Tullii , Senecae plurimorumque aliorum de virtutibus , seu de virtutum ossiciis disputationes de admirabilia quorumdam, praecipue Romanorum opera, in quibus virtutum semina ex lege naturali, aut imagine Dei prodeuntia libenter agnoscimus cum S. Augustino lib. de pir δέ Liti cap. 17. ubi si scribit:
Quorum etiam impurum nec Deum verum craciter justeque calentium quadam tamen facta vel legimus , vel σvimus , vel audivimus , quae βω-cundum justnia regulam non solam vituperare non sumus , veram etiam merito recteque laudamus. Ex quibus virtutum seminibus, quae instigulis hominibus praeluceant, quanta sit conscientiae laus de virtus. it colligit Ciceroci Magna vis est conscientia utramque in partem, ut neque timeant, qui nihil commiserum . poenam semper ante oculos e se Iani putent, qui peccaverunt.
Secunda pars Conclusionis, scilicet legis naturalis secundaria praecepta non obscurari modo, sed de penitus deleri posse, probatur ex elusdem S. Augustini doctrina, qui serna de verbis post in eam obca cationem decidisse homines scribit, ut es ipsa scelera posterioribus Decalogi praeceptis vetita laudarentur apud Ethnicos, cujusmodi ad lupanar se conferre Laudantur ista dicitur, felix est magnus est, bena est illi', ct non solum hoc non putatur se peccatum sed etiam putatur vel Dei donum , et certe suave, blandum i licitum bonum ces quidem Conclusionis pars vel ex eo potest etiam confirmari, quod olim apud Germanos Latrocinium no reputabatur iniquum, sicuti resert Iulius Caesar in lib. . de bello Gallico. Ratio vero cur secundaria prςoepta legis naturalis penitus cleri; primaria vero nequaquam possint, hinc repetenda est, quod non ita sint obvia, .nihil aliud sint quam ex primariis principiis deductae cons
cutiones , quarum ab Omnibus non deprehenditur cum carum principiis connexio , nec statim , quae adversus eas adnutiuntur videntur ut ae
46쪽
repugnare. Hinc fictum est, ut existimaverint alii, ut Tertuli ab interia necione a bellis sibi temperandum esse , quod, existimavere V valdenses , qui teste Guidone Carnaclita in summa de Haeres. docuero nullum hominem posse occidi justd, quamvis id fiat ex Iudicis praecepto alii, ut Manichaei, tum ab animantium caede, tum a pomis colli gendis esse abstinendum. ntrario vero plurimi sunt arbitrati non modo illata morte repelli posse aggressiorem sed de latronem quemlibet, licet ves unum pomum auferre vellet, occidi posse immo de illum qui ei detractione , sive criminis occuli propalatione labem inureret nomini: quae quidem in hominum illoriim mentem non venissent, si Iegis naturalis secundaria praecepta penitus obliterari non possent, ac
O p. deleri posse legem naturalem etiam quoad primaria praecepta ex Rom. quippe 3. V. H. Non es intelligens , mn est requirent Deum, omnes decli verunt simul inutiles Dcti sunt. Item Sap. r. v. 23. Exca cavit illas malitia eorum. Sic igitii ante fidei illustrationem
nihil nisi tenebris obvolutum in hominibus occurrit. Und S. Iren lib. . cap. 3o docet Patriarchis Decalogum non fitiis traditum , qud eae teriori lege non egerent a sed in Esypto, extincta Dei dileetione de justitia, ideo Decalogum Israelitis futile necesΓarium te non est posita justis justi utcm Patres virtute Decalogi consiriptam habentes in eoiaibus, rimabus suis legem, iligentes sicilicet Deum . . a seit eos, ct abstinentes erga proximum Di usitia, propter quod non fuit
necesse ainnonere eos correptoriis litteris a quia habebant in s et si justitiam legis cum autem hac justitia oe dilectio, qua erat erga Deum cessi et in oblivionem , extincta esset in OQνpto necessario eu propter multam suam erga homi es benevolantiam, semetipsum ostendebat perisorem ' eduxit de AEgypto Fulum in virtute, uti rursus fere homo discipulus , c sectara Dei. Sic etiam . Ambr. epist. i. de S. August. lib. is de Trin. cap. 3. alibi. R. ex post Rom. s. homines uidem incidere in gravia scelera; sed noli pioinde legem naturalem deleri cum non recedant a veritatenis ilia volunt. Etenim alicuiusne momenti esset illius ratiocinatio qui ass ieret Evangelio cur non prohiberi promiscuam sexuum permixtionem , mendacii familiarem usum , idololatriam externam, alia ejus modi crimina: quod illa peri errare multos E christianis non pudeat Ne vero locus iniquitati posset esse , cripto fuit lex tradita sed ho mines ei versa indole abrepti non desinunt etiam scriptam legem ne glectui haberes ex quo tamen intulerit nemo a Deo non Disse sancitatam Nihil aliud igitur ex istis conficitur , qui recto rationis usu, seu a lege etiam scripto tradita homines ultro sepius desectere ea iii in injustitia dctinere sarii, ut loquitur irast. Rom. i. qu. Mium est .i manfestum est in illis meus enim illis manifest ioit Hinc Rom. a. v. i. haberiar Propter quod inexcusabilis es inomii, qui: Adicia in quo nim uicin Muci μή te sum condemnaι :
47쪽
eadem enἱm agis qua judici. Nam unde judicium seri, qui perversa agit nisi quia legis interius scriptae lumen non sequitur mo legis naturae lumen intus sentiunt ipsae gentes, iuxta illud jusdem Pauli Rom.
a. v. I . Gemes quae legem non habent, natu liter ea quae legis funi,
faciunt i ejusmodi legem non habentes , ipsi sibi sunt leaea de in seipsis
conscientiam audiunt cogitationes , accusant, ut essendunt: sed paulatim ex prava consuetudine fit ut non attendant ad legem naturalem cujus tamen non extinguuntur reliquiae. Hinc Prov. cap. i8. v. 3. Impius eum in profondum venerit peccatorum , contemnit.
Deindὰ vero sint, per me licet, qui ne pudore quidem de verecundia moveantur, juxta illud Jer. 3. V. 3. Frox mulieris meretricis facta est ibi, noluisti erubescere. Esto, inquam , peccati pondere ita prematur homo, velut oblideatur, ut nativam de ingenitam sibi cognitionem aegre valeat considerare, quia excaecavit illos malitia eorum. Sap. I. V. xi an ideo minus pereunt Quicumrue enim sine lege peccaverunt, sinatige peribunt , inquit post Rom. a. v. 2. Ideo quippe non insispereunt quia noluerunt intelligere ut bene agerent, Psal. 1. An enim qui sine lege pereunt, peccatorum sunt rei quin Legem Mosalaam non observant, aut Evangelicam minime ver quia eam non acceperunt. Ideo igitur pereunt quia naturalem legem praetergrediuntur. Si enim nulla lege omnino tenerentur,in essent omni cognitione legis destituti, essent omnis peccati expertes, ut docet S. August. lib. de nat. 5 grat. cap. 6 . his verbis ' Cum vero ubique sit praesens , qui multis modis eae creaturam sibi Domino servientem , aversum vocet , doceat credentem. consoletur sperantem, diligentem adhortetur, conantem adjuvet exaudiae deprecantem , non tibi deputatur ad eustam . quod insitus ignaras . s ea disertilis quaerere , quod ignorma neque illud quod vulnerata memora non colligis, sed quod volentem anare contemnis. Quamvis igitur
justo, sed tremendo judicio gratiae abusum puniat cecitate Deus, lpargatque poenales cecitares super illicitas cupiditates iterum ex eo crimine in graviora homines labantur cinde tamen non sequitur hominum menti non esse insitam naturalis legis notitiam, sed homineste catis suis in hanc cecitatem praecipites a seipsis agi cita ut prolicitisa beant scelera , a quibus abhorret ipsa natura. Alii pariter de quibus . Iren loquitur legis naturalis illustrati nem de motum in seipsis opprimebant. Nec alio sensu intelligendi sunt S. Ambr. epist. Ii d S. Aug. lib. i3 de Trin. cap. 3. serm. . de tempore sic enim habet lib. I . de civit. cap. r. inanquam
autem tanta vis sit probitati sis castitatis, ut omnis . vel pene omnis ejus laude moveatur humana natura, nec usque ade sit turpitudinetiosa ut totum amittat sensit honestatis amor tamen vitiorum essicit , ut frequentissime innatam sibi honestatem homo non consideret, sed non ut omnino amittat. Nullum quippe, inquit virium ita contria naturam est ut natura deleat etiam extrema vestigia. Qua ver ratione
peccatis es ipsa lex nataralis , si aeterna obsciuetur, ipse de seipso disserem
48쪽
disserens ita exponit lib. a. Conf. cap. 1. Exhalabantur nebul δε Ιἰ-mosa concupiscentia carnis, O scatebra puberta: is rubii. bant νtque Ucabant cor meum , ut non discerneretur serenitas dile trinis a caligine libidinis. Et inna Invaluerat super me ira tua, ct ne ciebam ibi pluribus exponit cap. 3. eo enim usque coecitatis venisti scribit, ut a coaetaneis perari puderet ficinoris iaccore dc laude. Et cap. 4 nullatenus illam legem deleri posse ostendit. Et concos in lal iis inquirit, utrum illa lex, ne alteri faciamus, quod pati nolumus aperta iit omnibus' Numquid, ait, ex ista naturalis non erat in popul Israel erat plane , quoniam ct ipsi homines erant sine lege autem naturali se . si praeter naturam humani generi esse potu ent.
ARTICULUS PRIMUS. si , , quotvlex ex positis. Dietina '
POLITI V. Legis nomine nihil aliud intelligimus, quam singularia praecepta, quae Deus aut verbo , aut scripto tradidit. ..que duplex est, vetus altera seu Mosaica , quae ministerio Molis tradita racpromulgata fuit altera nova, seu Lex Christi, ut quae fuerit a Christo
Quer an divina lex positiva fuerit neces ria R. necessariana fuisse, prς sertim in statu naturae lapsae ridian ut coecos devios ad justi ἰia viam adduceret olim ut vel sic ad seipsos introspi
ciendos revocarentur tum etiam mita non proder sit horninum instituta. Primum prς stat lex positiva divina: .im ex no vis quaest. I. art. I.
lex illustra cis corripit minas adhibit prontillis, ut hi s omnibus homines contineantur in ossicio. ad opera praeclare gerenda moveantur. ut attendant ad praeceptari quae animis cir inlculpsit. Und ex Eu.eb, lib. 8 de praepar Evang. Patris munia obit Deus cum leges constituit. Sic enim omnes, qu .is homo praetexerat, ignorantiae ratiORes aufert, legissatoribus in eo long dissimilis, qui quae agenda sunt, decernunt quidem , sed logum observationem l iter curant utrumque autem ex Dei praestat, dum variis poenis simul S promisssis homines terret ac allicit .. Tom. II. D
49쪽
Alterum exequitur, cum debitam Deo venerationem homines edocet, seu cum eos instruit ut Lactantii verbis utar ad Deum cognoscentium ut parentem , eum metuendum ut dominum, diligendum ut patrem. Si enim status innocentiae legem exteriorem exegisse videatur, ut homo cognosceret quid superiori deberetur; quid non exigit ursae naturae conditio Undὰ licet hominum cordibus insculpta lex naturalis fuerit , quia tamen ad eam non attendebant, proponendum erat eorum oculis, quod aliquan-d videre coguntur in conscientia; ut quas forinsecus admota Dei voce ad interiora sua compellantur In cogitationibus enim, inquit, Sap. c. r. v. q. impii interrogatio erit ubi autem interrogatio ibi lex , ibi judex. Tert tam tandem essicit divina lex quia cum ex S. Aug. l. i. de civ. c. T. non prodessent Philosophorum instituta, quod humana tantum authoritate niterentur,m obsequium homini exhibere detrectaret homo necesi saria fuit superioris authoritatis lex, cui deserre non recusaret homo
& quamvis Philosophorum placita quorumdam institutioni conducerent; plebi tamen instituendae prorsus erant impari , ut quae plebis Captui essent minus attemperata cum de nulli Reges ac Philosephi, leges singulis utiles , c omni statui consentaneas proposuissent , nullusque amandum super omnia Deum docuisset. Deinde vero dum quae oris sunt sectati homines , a seipsis exules simifacti Danda sui igitur conscripta cc; non quia eorum animis non erat insita sed ut homo cordis sui fugitivus, ut ait S. August. ab illo, qui est ubique , ad seipsunt intro revocaretur idcirco scripta lex clamat
ad cordis figitivos, Redite praevaricatores ad cor . ut . . art. . ait observatum.
Accepta quoque suetunt ab Adamo positiva quaedam instituta, quae vim legis apud ejus posteros obtinueres cujusmodi sunt sacrificia , a sui focatis abstinentia . lex de semine fratris suscitandori quae singula ante
ARTICULUS SECUNDUS. V. fuerit Lex vetu quando lata ' se quae ejus
SU passa est adversarios lex antiqua , quotquot scilicet haereticos serui prima Ecclesiae nascentis secula tulerunt, ut Cerdonitas, Caia. nos, Ptolomaitas, Marcionitas, pessitas, Vallcsios, Manichios , ad similes. qui eam ut malam, Ac a malo Deo latam, d legi novae adve Liri rejiciebant.
Tria praeceptorum genera continebat lex vetus.1 Quae naturalis erant legis N ad c debitam latriam,m dilectio
50쪽
nem pertinent, in primi Decalogi tabula reserebat quae vero ad pro ximum spectant, in secunda. Continebat lex vetus alia statuta, quorum quaedam ad cultus Deiritum . ad Rempublicam alia perimcbant. Prima dicta sunt ceremonia lia, alia judicialia prioribus subintelliguntus leges de Sacrificiis . Tabernaculo , Sacramentis, mobservantia a terorum , quae ad cultum Dei pertinent, de ad ciborum quorumdam clectum judicialia vero, seu quae judiciorum formam praescribebant, dividi possunt, i ratione ossi ci Principit m inobsequii subditorum , ' mutui erga concives debiti
ossicii thim erga domethicos, tum crga ex tr. Incos.
CONCLUSIO I. Lex antiqua in omnibus suis institutis fuit optima , ejusque praecepta veneratione sunt digna. Prob. Nam ea lex fuit optima , quam tulit Deus; aam rediam ct sanctam vocat; quam Christus fuit executus; quaeque fuit sancita in foedus cum populo initum. At legis veteris fuit eiusmodi oeconomia. i. Eam tulisse cum palam si ex Exod ro. a. Eam per Davidem 5 S. Paulum vocat Deus rectamin sanctam ta
quippe S. I. 3. 4. Lex Domini immaculata, convertens animai, si
monium Domini fideis, s pientiam praestans parmulis bustitiae Domini secta Di cantes corda e praeceptum Domini lucidum , illuminans oculos. Item Rom. . v. a. ex quidem an la , ct mandatum sanctium, justum, O bonum. Et i. ad Timoth. i. v. 8. Bona est lex, si quis ea legitime utatur. Ideo Deuter. . . . ut singulare Dei beneficium commendatur Non est alia natio tam grandis, qua abcat Deos appropin
quantes sibi , sicut noster Leus adest cunetis obsecrationibus no bis.
Et ideo etiam cum haec lex ia adenda fuit, Exod cap. 9. V. Io. 34. V. 7. varias exegit dispoirtiones Deus, scilicet quadraginta dierum Moysis eccssum cieiunium, vestis mutationem, accedentium ad morasetem rcvarentiam Sc timorem . c. 3. Eam ut bonam Christus tinplevit Math. s. v. II. Non men se erelegem, sed adimplere Executi sunt ejus mandata, quotquot sanctitate eximia fuerunt praedit Prophetae alii , 5 ipsa Beata Virgo, S. Josephus, de Apostoli.
. Lex antiqua incita est in foedus Deum inter, homines initum: nam culcr. 26. v. 7. Wi8. Dominum elegisti hodie, ut sit uii Sem. ambules in viis ejω, ct custodias caeremonia istim, ct mandata, atque judicia, ct obedias j imperio. Et Domini elegit te hodi , ut si ei 'μlus peculiaris, sicut locutus est tibi, custodias omnia praecepta Erim Deut. i. v. 26. dicitur testimonium adversus nos. OEite librum istum , ct ponite eum in latere area foederis Domini Dei vestri , ut sit ibi contra te in testimonium. 3. Reg. cap. S. v. s. In arca autem non erat
aliut, nisi dua tabula lapidea , quas posuerat in ea Moyses in Horeb, quando pepigit Domisus foedus cum I is prael, cum egrederentur dererrat E gypti. p. a I. Et constitui ibi ocum arca, in qua D si omini