장음표시 사용
271쪽
EPISTOI, A XLI. Ilam tuam accipio, ut non protinus una simus. Si imagines nobis amicorum absentium iucundae sunt, quae memoriam renovant, et desiderium absentiae
salso atque inani solatio levant; quanto iucundiores sunt litterae, quae vera amici absentis vestigia, veras notas asserunt 8 Nam, quod in conspectu dulcissimum est, id amici manus epistolae impressa praestat, agnoscere.
Audisse te, scribis, Serapionem philosophum, quum a
istuc applicuisset; solere magno Cursu verba Convol-
Vere, quae non effundit, immo premit et urget; plura enim veniunt, qNam quibus Una vox sussiciat. Hoc non probo in philosopho, cuius pronuntiatio quoque, sicut vita, debet esse composita et nihil autem ordina- , tum est, quod praecipitatur et properat. Itaque oratio illa apud Homerum concitata , et sine intermissionem non Quin unus noster m . b. Omlnt de . sed ex seliolio. Et alibi istam formulam , ut non . Pr quin , amat Senecae velut Eptat. xciv. Vbi
tenet ut non vetus noster cod. a. Cumed. R. sed nis. e. cum Ed. nisi
habet, ex scholio. Sta M. In eonvectu dialeissimum est. Nempe, agnoseere. Iunque distin-elione ego iuvi. Stetit oculis Pra sentem agnoscimus, sic absentem ex impressa manu. Lipsius.
Servionem philosophum. Quis philosopha ter ille Riterit. neseio et vixi quod illo et sequenti aevo tales Dei virilii. L. - Fnhrie. in Bibl. Ge. Vol. m. p. 575 not. it. Serapionem ierapolitanum , a Stephano BD. in v εμπο te memoratum, hi Deesse putat. philosophum stoicum. De Sphistarum peregrinationi hut vide Lae. Somni tim e. 7, et quem ibi Iauda. Solanus. Cresolium A. G. X, 87. Veria oon obere. Sie edd. inde ab Erasmo . ex ipsius quidem puto ingenio, sed recte: nam, quod ed. R. et A. cum mastis dabant, ver eonMellere . id prorsus ab hoe loco alienum videtur; nec hue saeit id quod dein in eadem hae Ep. t .
de alio homine. memoratur, aiugialaetuerba Mellente. Sch.. - Sesere. . .c-Mot re i. e. sine delectu et velocissimo verba pronuntiare. Sielales verborum aluo delectu ruetitium strepitus. Rura. Quae non essumlit , immo Premit. Variant libri. Quae non offundit tina υox seu memit ed. R. idque a Pium
istud placuit . quod in vetustioribus Pineiani libris legebatur. Schw.
272쪽
in morem nivis superveniens , oratori data est; nilonis et melle dulcior seni profluit. Sic itaqae habe, istam vim dicendi rapidam atque abundantem, aptiorem esse Circulanti, quam agenti rem magnum a
seriam , docentique. Aeque stillare illam nolo, quam
1 CH Urere: nec extendat aures, nec obruat. Nam illa quoque inopia et exilitas minus intentum auditorem
habet, taedio interruptae tardidatis: facilius tamen insidit quod exspectatur, quam quod praetervolat. Denique tradere homines discipulis praecepta dicuntur: non traditur, quod sugit. Adiice nunc, quod , quae veritati operam dat oratio , incomposita debet
ρlams , qum1 de topia bene interpretatus Seneca , et dense verba cecidisse ut nives. MALSeni , Nestori apud eumdem. R.
colanti. Sic recte M. LiPs. et lῶron. it suaserat Ops. tit istam .... cis laritieisaeos ed. Er. et Mur. quod revocavit Rulik. in ed. Matth. omissa qui dem est ut particula, sed servulum verbum iudices. Iam ni tenent quidem edd. vett. et Pleri itie mssti, Nempe temere interpolatam partieulum , quae praecedenti sic responderet et sed verbum itidiaest abest vis. b. t tribus Ops. esse et lim verhum exserthae alicuius in Imito assutiam, satis apparet ex librorum dissensii, e quibus unus Opaopoei aetas hahebat. credas vero ed. R. cognoscas ed. A. cmnoseis nas. e. denique alii autevliores ponunt id verbum, alii post
tationis et tueri eausa urbes adeunti ibique declamatiuncula suas recitauit. Ruhk Stillaine lentissime verba quasi nn numerare. metopbora egregia ad illud tarditatis vitium siguifieandum . deprompta, ut videtur, a clepsydra. Riahk. Extendat aures. Quae pendent et quusi trahuntur a diu tracto verbo, nut sensu. Lipsius. Inopia et exilitas : opponitur vis dieeudi rapida et abundans. Tribuitur inpriinis hoe alidum et exile dicendi genus Stoicis a Cieerone aliisque. CLErnesti Lexie. Technol. Lat. rheia voce Exilis. BilbL. Homines disciμulis. Meus, dise*linis, nee male. Lys. - Deleo insititium homines, et seribo: Denique tradere discimilis maeeema distinor.
Et hoe ad do illis quae ad II de ira
cap. ta et 34 γ. Gronos. - euera autem ibi. Nostium aliosque Proitiatos auctores interdum Subiectu μOmittere. Ieiunum est haud dube h. l. illud homines et sed quum omi codd. et edd. praestent, aequiesce dum puto in vulgata MM. Praeemla Praeparata ma. b. qe vulgato nemo facile praetulerit S.
273쪽
esse et simplex: haec popularis nihil habet veri; mo
vere vult turbam, et inconsulias aures impetu rapere: traetandam se non praebet; aufertur. Quomodo au- s
tem regere potest, quae regi non potest 3 Quid . quod
haec oratio, quae sanandis mentibus adhibetur, descendere in nos debet 8 1 emedia non Prosunt, nisi immorentur. Multum praeterea habet inanitatis et vani; Plus sonat, quam valet. Lenienda sunt quae me exterrent, compescenda quae irritant. discutienda
quae saliunt; inhibenda luxuria, corripienda avaritia. Quid horum raptim potest fieri 2 quis medicus in εtransitu curat aegros' Quid, quod ne voluptatem quidem ullam habet talis vePborum sine delectu ruentium strepitus 3 Sed, ut Pleraque, quae fieri posse
non crederes, cognovisse satis est; ita istos, qui verba exercuerunt, abunde est semel audisse. Quid enim
quis discere, quid imitari volit8 quid de eorum animo
iudicet, quorum oratio perturbata et immissa est, nec potest reprimi 7 Quemadmodum per proclive currentium . non ubi visum cst, gradus sistitur; sed incitato corporis pondere se rapit, ac longius, quam voluit, effertur: sic ista dicendi celeritas nec in stia Polestate est, nec sulis decora Philosophiae, tuae ponere debet verba, non Proiicere, et pedetenti in Procedere. in Quid ergo7 non aliquando et insurgessis Quidni 2 sed salva dignitate morum , quam violenta
ista et nimia vis exuit. Habeat vires magnaS , mode- η
Ita istos , qui Merba eTereuertinti. e. effuderunt et presserunt. Idem esse videtur, liuod g. 2, magno cursu verba eonvolvere. Nam exercere fine Peest orgere et itistare. Et mox S. 9 ait: Recte ergo Reies, si non videris istos,qiii quantum di ut, ete. Rufi . Iumtiam. Sic omum seripli. Hu. retus admissa ex coniectura in textum iv.exit. Sed illud haud dubie hule loco convenit, quod quivis novit, cui venit in mentem immissarum habenarum , notante Grutero. hI. Et nimia Mis. Quidam libri im-mtea Mia: alii prorsus omittunt eum Erasmo: alii, ut cod. Col. editio
274쪽
22OL. ANNALI SENECAEratas tamen; perennis sit unda, non torrens. Vix oratori permiserim talem dicendi velocitatem, irrevocabilem , ac sine lege v dentem. Quemadmodum enim iudex subsequi poterit, aliquando etiam imperitus ot rudis ' Tum quoque, quum illum aut ostentatio abstulerit, aut assectus impetus sui, tantum smstinet atque ingerat, quantum aures pati possunt. 9 Becte ergo facies , si non videris istos, qui, quantum dicant, non quemadmodum , quaerunt; et ipse
Rom. et vetust dant et nimia MD, qnod ne habet. Lipsius suspicatura α
tem. Idem praecepit Quintil. Inst. ει. II, ta, et aliis bene mullia loeis:
quam Iuniri Cicero nota siue lande interdum hoe memoraverita CL Ernesti Lexie. saepius laudatum , vocedere. Rul L. Tum quoque, etc. vel tum, quum,
etc. Orator non inagis sestinare debet
Ita m audientis aures pati sequi in
I auseelua immius sui. Omnes seree d. et veti. edd. sic habent: quidam habent ttis. Ex Muci coni.
Pati mustini. Gluti et Lipsius: pati non Possunt, sed Erasmici aliique eodd. cum uel L edd. partiti in m ne. gandi ignorant. Et ahesse debet, quippe quae inserta ait. Postquam vitiosa distinetio eam requirere visa est. Impetus arictiis illius, qnem simulat, quem sensit atque induit. Di sum transsilii lat in iudicem. Lib. II de Irai init. orator. inquit. . . assu tum. Haec fere Gronov. quem in clislinguendo hoc loco secutus sum. R. Et ipse mattieris, si necerae est, vel P. Vin eium direre. Post malueris delevi vocem aliquando , ab Erasmo sive ex mera eoniectura , sive ex scholio quodam adi tam : tum sequentia verba repraesentavi qualia scribuntur in ms b. et codd. Ops. eum quibus consentiunt nonnulli ex Gru-lerianis. Nee aliud debuit ed. R. in qua quidem perperam Vicinium et
dueere scribitur. Diserte vero etiam ed. A. dat si neces te est Publium Viniatum dieaere. Qitae quiam corrupta iudicassent viri Geti, olim ex Erasmi conieci. edebatur. Ned iuxta P. Vinicium direre; pro quo Lipsit eonieci uram, Nelut P. Vinicitia dicere, recepit Rul, L. Suspiratus autem erat Erasmus, sortasse etiam sie dixisse Seneram Vinietum dicere, pro dieeretii Vinicitia, quomodo Virgiliua Aes. I. 33a , dixit, nee vox hominem --nal. S. Quam Lipsit interpret. ipse No ter eonfirmat mox dicens: sic dicere omodo Vinistus. S., servata veterum librorum seriptura in textum re pia , interpeetatiset si necesse est
ut vel P. Vinicium tibi nominem , quem potius sequaris; et fingit .h liis verbis D. P. Vine direre usque nil
ista, non Potest iungere, consulto interruptam quodammodo esse orationem , quae deinde Post istam pa
renthesin commode sic resumatur et
cum superiori biis connectatur, Quidnimaui v sie dicere quomodo Vin. y
275쪽
EPisTOLA XL 22 imalueris, si nocesse est, vel P. Vinicium dicere. Qui itaque7 Quum quaereretur, quomodo P. Vinicius diceret, Asellius ait: re Tractim. a Nam Geminus Varius ait: re Quomodo istum disertum dicatis, nescio; tria verba non potest iungere.. - Quidui malis tu sic dicere , quomodo Vinicius' Aliquis tam insulsus ibintervenerit, quam qui illi singula verba vellenti, tanquam dictaret, non diceret, ait: e Dic, vel nunquam dicas. D Nam Q. Haterii cursum , suis tempoPibus oratoris celeberrimi, longe abesse ab homine sano volo. Nunquam dubitavit, nunquam intermisit; semel
Sed mi haec eonfugere minime necesse erit si admiseris post diaere interlocutorem mutari. P. Vimulum. Pro istis, vel P. P mesum dieare , Gronovius ait in suo libro se reperisse vel Vintestim Publium dioere; unde illi vera scriptura visa erat, vetat Vinicius Publius iucere. Ac satis quidem novimus , postponi subinde solita illo aevo Praevomina: sed in eo eodice, e quo istam scripturam retulit Gronovius, aliam suspicor fuisse Permutationis illiva rationem. Nempe, ut in nostroms. b. sie in illo, pro nuda littera p. quam mutextus habebat , in ora exserte scriptum erat uomen publium: illud autem nomen seriba illius codicia in eout extum adsciturus, alienoloeo posuiL Ita unius eodicis misti usura doetissimos etiam viros in errorem saepe induxit; quem errorem
non nisi plurium inter se Codicum collatio, diligenter et per otium instituta. eximere potest. Alio modo errarunt illi seri hae . qui ut est iu nostro ma. e. et tu disobus Palatinis m. Publium Uinierum scripsere: nam hi litteram ρ, quae in eontextu erat, pro compendiosa scriptura Prae-Positionis per acceperant, cui delude nomen Publium, ex ora libri adsei tum, iunxerunt. S. - P. Vinicius, Asellius et Geminus Varius declamatores illius aevi, de quibus Seneca pater eonferri debet. Ah . Qui itaque ρ Quum quaereretur omodo P. Vinicius diceret , ete. tidem vethis leguntur in ed. R. et A. et msisti; nihil a nobis vel adiectum vel mutatum, nisi quod interrogationis signum post itaqtie Posuimus: sed primum Erasinus vocab. ltraque ubiecit, dein Muretus et ista P. Muisitis delevit. atque ita prorsus obliterat vulgo erat vetus κriptura. S.-Sensu
erit: qui . i. e. quomodo sit igitur ut tale exemplum proponas' et sequentibus Vinietum irridet. Traetim , de tarda pronuntiatione. Cf. Einest. Lexie. Rhetor. Lati v. Traetus. Λ. GeIl. lv, G. Vil, io. R. Singula t/erbia vellenιi, i. e. mem hiatim caesimque pronuntiauti, Car. Petiti orationem. Recte monet Ernesti Lexie. laud. p. Sa, opponi continuae orationis volubilitati. R. Currum , i. e. celeritatem. uumeuvechorum. Cic. Or. Ill, 33. at . quacloea Eruestio l. l. voce Cursus debeo. Rufi .
276쪽
L. ANN EI SENECA Lincipiebat, semel desinebat. Quaedam tamen et natio. nibus puto magis aut minus convenire. In Graecis hanc licentiam tuleris; nos, etiam quum scribimus, i interpungere assuevimus. Cicero quoque nOSter, a quo Romana eloquentia exsilivit, gradarius fuit. Romanus sermo magis se circumspicit, et aestimat, praebetque aesti mundum. Fabianus, vir egregius et vita
et scientia et quod post ista est eloquentia quoque,
disputabat expedite magis, quam concitate; ut posses a dicere, facilitatem esse illam, non celeritatem. Hanc ego in viro sapiente recipio: non exigo, ut oratio eius sine impedimento exeat; proferatur tamen malo, quam profluat. Eo autem magis te deterreo ab isto morbo, quod non potest tibi res ista contingere alia ter . quam si te pudere desierit. Per Dices spontem
Oportet, et te ipse non audius : multa enim in obse vatus ille cursus seret, quae reprehendere velis. Non potest, inquam, tibi contingere res ista, salva Verecundia. Praeterea exercitatione opus est quotidiana, et a rebus studium transferendum est ad verba. Haec autem, etiam si aderunt, et poterunt sine ullo tuo labore decurrere , tamen temperanda sunt: nam quemadmodum sapienti viro incessus modestior convenit, ita oratio pressa, non audax. Summa ergo summarum haec erit: tardiloquum te esse iubeo. Vale.
Post singula vetha positis. Neque enita alia adhue interpunctio usurpat. -- liquis. Traetavi in epistola quadam ad Λudecautium. L sius. Graciarius. Oppositi sunt etam,t
res ad clepsydram. Vt equus auoderatior dicebatur gradarius. Sic quo quo orator , qui sibi tu cursu vel horum inoderatur, appellatus est. R.
Abiantis. Cf. de eo Cousol. ad Mare. e. XXIII. Ru14. Exerinatione. Idem consilium Quintil. Instit. Ol. II. 13 su. dedit:
277쪽
Inludat a micum, quod PerseMerat in studio Phaosophiae, quoia bonam mentem pereenuu. Non ab alio quum a se ψso quisque illam impetrare Potest: in nobis deus est, qui nos. adlusea
obse at custoditque. Etenim bonus vir sine eo nemo est. Colamus itaque ψsum et animiam, qui ab illo descendit. In eo propria nostra bona sunt: alia omnia aliena, nec Propria sunt hominis, sed est animus et ratio in eo Perfecta. - Verbo tantum monenaeum est , sermonem esse huc in e istola de animo nostro et αὐutio ab aethere es parte animae mundi , quem Noster Chrγ- si Pum securus viritiam -cat , inde ab ortu nostro insitiam nobis totumque comus permeantem, rosime συμ υ-s. V. I ossiman iaci. in phil. stola. II, 19, et Physiol. 3.
Facis rem optimam, et tibi salutarcm, si, ut scribis
Perseveras ire ad bonam mentem; quam stultum esto PtRre. quum possis a te impetrare. Non sunt ad coelum Elevandae manus, nec exorandus aedituus, ut nos ad aurem simulacui, quasi magis exaudivi possimus, admittat : prope est a te Deus , tecum est, intus est. Ita dico, Lucili: sacer intra nos spiritus sedet, malorum honorumque nostrorum observator et custos; hic,
A te is retrare. Ita et Horatius tmee salis est Orare IOMem quaa donaret aufer I Det vitiam , det 'es. aequum mi animum lyse rabo. Acilittius . eni templi expurgandi tuendiqile. cura demandata ervi: o τού νεω επιροὶ με m. Quocirca iis, qui templa Statuasque visere veIlent, aeditui erant compei. laudi: quo fiebat, ut et , interpretes et enarratorea rerum intemplo memorabilium , ideoque laudatores e sent et appellarentur. CLGkbeIii Doctrina nummorum . Vol. Iv. t , p. a 83 sqq. R A.
Pars Animae moudi divitia, quae itatiohis habitat, ex Sinae deerelis. R.
278쪽
L. ANNAEl SENECAE a prout a nobis tractatus est, ita nos ipse tractat. Bonus vir sine Deo nemo est. An potest aliquis supra
fortunam, nisi ab illo adiutus , exsurgere 7 Ille dulconsilia magnifica et erecta. In unoquoque virorum honorum Quis Deus, incertum esto habitat Deus lSi tibi occurrit vetustis arbo Pibus et solitam altitudi
nem egressis frequens lucus , et conspectum coeli densitate ramorum aliorum alios protegentium Submovens, illa proceritas silvae et secretum loci, et admiratio umbrae, in aperto tam densae atque contia nitae, fidem tibi numinis facit. Et si quis specus saxis penitus exesis monte in Suspenderit, non manu iactus, sed naturalibus causis in tantam laxitatem excavatus; animum tuum quadam religionis suspicione percutiet. Magnorum fluminum capita veneramur ; Subita ex abdito vasti amnis eruptio aras habet; coluntur aquarum calentium sentes; et stagna quaedam vel Opacitas,
Prout a nobis... tractatus. Si beneli ouesisque liabuimus, habet: si aestimavimus, sustulimus, attollit. Negligit et latii neglectus. Lysias. Bonus vir... est. Parilia habet Cie. N. D. II. 66. Nemo vir magnus sine uliquo affatu divino unquam suit. Loca huc iacteutia veterum collegi vptou. ad Epictet. Dissert. Arrisii. 1, 34 . 34, post Gatacher. ad M. Autoli in . lih. Xll, usi, p. 432. R. Iubitat Dens. Vocem Deus h. l. deleuit Rui L. et abest ea ed. A. et m.. c. nonnullisque Gruteriavis: sed utrobique ognoscit eamdem ms. b. et M. R. eum Virgilio, ex eisius Aeneid. vii l. desumptus ille Uersus ii , ex Ovidii Netam. ut tradiderat Lips. cum Mur. Schw. Si tibi... iacit, ete. Ex hoc ipso ensa veneratio nymphis diisque silvestribus in antiqii itali dari solita ortum duxisse videri dehet. Plinium N. H. XII, I, liacos atque in iis silentia ipsa adoramus, etc. cum Tacit. de Morib. Germ. 9, laudat Lipsius. Hinc templorum plerorumque sitias altior.
et similia inanarunt. Hine fluvii ιιροι, διοι vocantur ast. Hom. I l. ll. baa. Eurip. Med. 4to. ποταμῶ νιξρω παγ M. CL Lipsi uiti ad I scit. Λituat. X lv, au liii. Ruhk. Subita ex abdito, Erasin Col. et ed. vetus. Gruteros Probat scripturam Palatinorum quatuor s. et ex a. Ruti L. - Copulam et, a nonnullis vial gre insertam, ignorat ed. A. cum mS. b. c. et Col. Schw. Quaedam υet os recitas. Sic Ei. m
279쪽
vel immensa altitudo sacravit. Si hominem videris i interritum perictilis, intactum cupiditatibus . intes radversa felicem. in mediis tempestatibus placidum, ex superiore loco hominos videntem, ex aequo Deos; non subibit te eius veneratio 7 noti dices: Ista res maior est alii Orque, quam ut credi similis huic, in quo est, Orpusculo possit 3 Vis istuc divina descendit.
Animum excellentem . moderatum, omnia tanqua Irim in Ora transeuntem, quidquid timemus Optamusque ridentem, coelestis potentia agitat. Non potest res stanta sine adminiculo Numinis stare: itaque maiore
sui parte illic est, unde descendit. Quemadmodum radii solis contingunt quidem 'terram, sed ibi sunt,
unde mittuntur: sic a Dimus magnus et sacer, et in hoc demissus, ut propius divina NOSsemus , Conver
satur quidem nobiscum, sed haeret origini suae : illinc pendet; illuc spectui ac tittitur; nostris tanquam melior interest. Quis est ergo hic 3 unimus, qui nullo hono nisi suo nititur. Quid enim est stultius, quam in homine aliena oet editio vetus cum Palut . sec. Sed frigide, ait Gruterus , prae eo, quod
est in aliis qitatuor: Cotantur aquarum ealentitim j les et stagna, quast vel Vitlg:ii. ina tauieu luetur quoque Senecae anos loquelidi. R. Tenu=estatibus bene edit. cum rus. e. Terri tιιιιonibus itis. b. SehW. Ex aeqtio Deos , i. e. qui homines fit Perat, Deos aequat. Gloriatio haee Stoicorum crebra. Lissa. Itaque maiore... descendit. Iut . maior pars sapieulis in caeso est, unde antimis eius deseeudit; pars uti uor illius versatur in terra. Quoci ex sequetiti conii'aratione patet. Qui nullo bono nisi suo nititur. Olliu mιet edd. et iussit omne, , ex-
eeptis Diil. i et 3. qui noti optimi equidem alio tui DOtne) verum b. l.
deuorunt nititur, quod recte recuplum a Lipsio. CL not. de liwis sim. nul P. X axia. Huius seritu rue quidem te,teni etiam editionem Nesserem quae nostra ed. A. est) advocavit Rul L. at eodem vitio ill.i orem ullis Inhorat, paulo qiiii lem superius rei ittir recte lenen . sed li. l. nitet: cui verbo itin s. c. Perseriptum etiam scholion splend. L. Sch . enim est stultius. Sic mssti et edd. omnes aute Bi Potit. iu uun qnum temere omisma esset enim particuui, desideratur eadem tu ea. R illi L. et
280쪽
226 L. ANNAEI SENECAE Iaudare 3 quid eo dementius, qui ea miratur, quae ad alium transferri protinus possintΤNon faciunt meliorem equum aurei scaeni. Aliter leo aurata iuba mittitur, dum contractatur, et ad patientiam recipiendi ornamenta cogitur fatigatus ; aliter incultus, integri spiritus. Hic scilicet impetu acer, qualem illum natura esse voluit, Speciosus ex horrido , cuius hic decor Dst. non Sine timore aspici, praesertur illi lan- et guido et bracteato. Nemo gloriari nisi suo debet. Vitem laudamus, si fructu palmites onerat, si ipsa ad terram. Poridere eorum quae tulit, adminicula deducit. Nam quis huic illam praeseret vitem. Cui aureactu vae. aurea solia dependent 7 Propria virtus est in ilo se etilitas: in homine quoque id Iaudandum est, quod ipsius est. Familiam formosam habet, et domum Pulchram; multum serit, multum foenerat: nihil ho-
, rum in ipso est, sed circa ipsum. Lauda in illo quod nec eripi potest. nec dari ; quod proprium hominis
est. Quaeris, quid sit 7 Animus, et ratio in animo persecta. Rationale enim animal est homo: consummatur itaque bonum eius, si id implevit, cui nascitur.
Quid est autem, quod ab illo ratio haec exigit 3 Rem
Omlamentia , monilia, aurum iubis inspersum , Dbulerae , etc. R. Languido et br. Sie mss. Grui. et editio vetus. Vettistiores edd. habere ait Gruterus. R.
his. Familiam formosam dant nis Grui. ex editio vel m. Erasmus cout hishet familiam mucrom.-Famitio mis