장음표시 사용
201쪽
rso manatus III. enim simplicis intelligentiae, cum non sit l1- bera , sea necessaria, non supponit , sed ant cedit e lactionem & decretum voluntatis diu, nae. Ergo actus supponens talem electionem R decretinn, est scientia visionis. Maior autem in qua est dissicultas, ostenditum primo ex
ris , in cuius virtute ratio mouet per imperium
ad exercitium a frus: Ergo imperium dii ii mimpiaei ipponit emcacem rerum electionem': Secundo probatur ratione et Imperiit m est actus practicus & liber intellectu : Sed omnis inteIleetiis libertas , ex actu voluntatis sic originatur , & illum supponit, cima voluntas sit primum isbem in , & prima libertatis radix :Ergo imperium est actus' intellectus, supponens emcae in electionem voluntatis. 'Ad pleniorem auius conelusionis intestigentiain & plurium argumentorum soli itionen
diligenter obseritandum est , me lixisse in se- lcunda parte conclastonita, scientiam visioni, esie causam rerum in actu secundo, ut est libe- ira & approbationis; quia siclit licet intel lectio & dictio sint unica actio intellectus, quae sinus est productio verbi, contem 'Iatio il-- lius; ea tamen quatenus en plura obiecti contemplatio, , ut loquuntur Philosophi, qua tenus est in esse quieto, non est productitia verbi , sed supponit illud prilis natura ratione factum a seipsa, quatenus est dictio. Ita quoque, etsi scientia approbationis & visio, nis, unica sit scientia in Deo, omnino indistincta, quae secundum cliuersos respectus quos dia
202쪽
eit , vel ad decretaim , quoci si inponit, vel ad obieetiim quod intuetur , diuersa illa nomina sertitur : ipla tamen quatentis ioima liter visionis est, D prout considera tui ut pure intuituta a & conteinplaritia sui obiecti, non est causa rerum , sed eas supponit in aliquo priori naturae & rationis factas a seipsa , qualem is est pra- et ica approbationis . Unde D. Thomas hic art. 8. ad finem corporis ait, scientiam Dei es
se caiisam rerum , fera n Ihm quod habet volun-τc rem ciniunnam , O prout confiseuit nominarifci ni. a approbationis. Eκ quo facile intelliges, quomodo Deus non causet peccata, quam
uis ea cognoscat per sicientiam visionis; quia nimirum illa non cognoscit per scientiam visionis, quatenus approbationis , eb quod ea nullum stipponant in Deo decretum positiuum, quo velit approbet illo tauri existentiam vel futuritionem , sed per in 'struum dumtaxat , qtio Vult permittere eotann malitiam & deformi-itatem.
Obij cies primo contra primam cina clusi nem; Non agis pertinet ad vim inteli reti-uam sitim obieet una eiscere , quam aci potentiam effectivam sium opus intelligere : sed potentia estocliua non intelligit siuim opus: Ergo nec intellectitia efficit suum obiectum. Respondeo distinguendo Maiorem, concedendo illam de vi intellectiva', quae est me-xe speculatiua , negando vero de vi intellecti, ita, quae sit eminenter speculatis a &practica ;huic enim cdnuenit intelligere simul Sccssc re , ut patet in intellectione nost a qtiae visi pra dicebamus) simul habet rationem dictionis & intellectionis iespectu verbi quod
203쪽
producit j illud enim intelli aend prodiicit,&producendo intelligit. Idem cum proportione de scientia Dei libera , quae est eminenter speculativa & practica a dicendum est . :Obiicies secundo contra seeundam partem secundae conclusionis: D. Thomas hic art. q. ait quod illa scientia est causa rerum , Quae cum sit indifferens ad opposita, ex determina- . eione voluntatis prodiicit determinatum ess ettim : Atq0i scientia visionis non est indiferens ad opposita , bene tamen scientia simplicis intelligentiae, nempe ad productionem vel non profluctionem creaturarum , & ad productionem illarum potius quam aliarum i Ergo in doetrina D Thomae, scientia visionis non est causa rerum , sed scientia simplicis intelli
.Confirmatur: S. Doctoribidem ait, scientiam in Deo esse causa rerum , sicut scientia a tificis est causa arte factorum : Atqui scientia artificis, quae est causa arte peto im , non est intuitiua ; cum ille non intuentur artefactum ,
nisi postqtiam facitim est ,& existit: Ergo Gmiliter sciri ita in Deo quae est causa rerum , non est illa quae dicitur visionis, siue intuitina, sed ea quae voca chir simplicis intelligentiae quas est abstractiva. Ad obiectionem respondeo distinguendo
Minorem scientia visionis non est indifferens ad opilosita , postqtiam a ratione scientiae sim plicis intelligentiae transiuit ad rationem scientiae visionis, concedo Minorem . Antequam transiret ad illum statum , & dum erat tantum scientia simplicis intelligentiae, nego Mino-
rem & coiissequeatiam, Scientia enim quae in
204쪽
DAfeiἐntiae Deν . 3 doctrina D.Thomae ct a , uiri sit indifferes assi. opposita, ex determinatione voliintatis prodi cit determinatum esseetum, est scientia trala
sensa statu simplicis intelligentiar ; sub quo est ad opposita indifferens, ad statum scientiae .
visionis, sub quo ex determinatione voluntatisi habet produeere determinatum este tum . Un de ar numentum non excludit, quod ut ethst scient hi visionis non sit causa rerum , scd tan tum quod priusquam ex determinati ne V - Itintatis fi rei talis, debebat esse indisserens actopposita ; atque adeo scientia simplicis intelibgentia , quod libenter admittimus ; salem denim eandem esie entitatiue scientiam , quae antecedenter ad decretum liberum niuinaevo luntatis est inditarens ad productionem re- runa, sissi indeque simplicis intelligentiae , quaeque nihilomitatis adtieniente illo decreto, determinatur ad illarum prodructionem , & dic, tur stientia visionis . - Ad confii sinationem dicendum est,scientiana Dei practicam conmenire in aliquo. cum stiesse 'tia ar tisicis creati, & in multis ab illa differre conueni t enim in hoc quod utraque concuγ xit adopti , non selum cli rech iue , sed etiana effective disterunt vero primo, ita eo quod artifex creatus non operatur nudo & selo im
' perio, neque in instanti, sed cum mora tempo aris , & cum applicatione activorum & passius rum ex quo fit quod eius scientia non potest tantuitiue ferri in opus, dum actii sit , sed so' - Ium postquam iactum est , Deus autem prodidcit res in instanti, M per Llom ach im imperij, nec indiget applicare activa passivis, sed red; ' est res ea nihilo: unde elux scienti' practisi o
205쪽
rs 'rrasratus III. potest in eodem instanti quo operatur I intuititie aerii in creaturas quas producit. Secundo ditari scientia Dei assicientia artificis, eo quod scientia artifieis , post facti in opus, est pur8 speculatiua , quia artefactum dependet ab ea tantum in fieri, non autem in conseritari ue At vero res omnes creatae a scientia Dei praetica dependent, non soluim in heri, sed etiam in
conseruari , iuxta illud quod ex Gregotion a gno sit pra retulimus ; 2 In eaisentia videndi
exesit , eat sentia υidendo continet . Viade
scientia Dei i es pectu creatu rarum,semper ma- nedi cminenter forma i iter specti latiua &pi ctica , non vero scienda artificis respectu arti factorum . Ex hoc facile intelliges illud Geue seos a. quod nobis a due riui ijobijciunt:
dit Deus cun cta quae fecerat , ierant valde bona . Hoc enim intolligi di bet de sic estia vi sionis , non quatenus est productiua , scd prout eis consei uatiua rerum a si b hac enim rati Maesupponit illas facias existentes, sicut constinuatio si si ponit creationcm obiicies tertio : Scientia visionis supponadres existentes & futuras : Ergo non causat earum existentiam futtistitionem . 'Consequentia patet, nullae enim causa praesupponit suiruefiect im . Antecedens vero probatur quoa d Vtramque partem . Et in ptimis qu6d scientia visiqnis. ilipponat res existentes videtur man
festum , ex eo quod scient ia intuitiua supponat situm obiectum, fiam factum existens, ctam impcissibile sit triti eri ea quae non sunt. Quod vera etiam' supponar illarum, futuritionem conflat ex eo quod illa subsecuitur decretum: d uinae volix axis , pen quos res intrabunt
206쪽
ritionis. δ' Respondeo ne stando Antecedens 'lload tramque pallem, Lad probationem primae dium , quod licet scientia intui tua , Quando estinere speculatilia , stipponat sutim obiectumiain frictum se existens, secus tamen quaiado est eminenter speculativa & practica . Vel id concedo de scientia intitit tua , quae menstratura rebus; ne, o vero de 'scientia i tatuit tua , qtrae est mens ira rerum : Scientia autem visionis Dei nota est pure speculatiua , sed etiam practica , nec mensuratur a rebus, sed est illarum menstria ut supra ostensum t st . Potestque haec doctrina & responso pluribus exemplis iblustrari. Nam in mysterio Trinitatis , Pater aternus videndo Filium , producit, Scipsurn eroduccndo videt; si visio ocii ii mei liinlen funderet , ut Sol lticem suam , videndo ' illuminaret, ac illuminando videret. Itemens rationis est obieetum cognitionis hil mactae, Vzexercite existens, & tamen est estectus il lius , non enim causatur per cognitionem , qua Ut possibile attingitur , scis per notitiam , pedquam, exercite existens apprehenditur. DO
nium intellectio nostra , ut stria dicebamus , simul habet rationem dictionis & intellecti Dis respectit' verbi quod producit , illiidque
Ad probationem vero secundae piriis Antecedentis, dicendum est , quoa lidet ratione divini decreti res sint futurae uachoatiise de tyecmplete , non tamen totaliter completu Mnuia principium immediate productivum re
207쪽
Is , Tranatus III. rtim , & potentia exectitiua Dei, non est eius voluntas, sed intellectus practicus , qui producit res ad eritra,peractum imperij, Vt infra patebit . Vnde donec talis actiis imperi j sit de intelli atur in Deo, nondum intelligitur ealis a totalis & completa productionis & luturitionis rerum , sed inchoativa dlintaxat & ilis,
Ex dictis coli igitur primo, hanc propositio
nem, Ideo res sunt futura. quia sciuntur 4 Peo, esse veram, non solum in sensu illativo , sed etiam in sensu causali. Nana quia rationalitas v. g. est caiisa risibilitatis , haec propositio, homo est risibilis , quia rationalis , est vera nons,lum in sensit illativo, L d etiam in sensu cat sili : Ergo similiter, si scientia visonis in Deo
sit causa rerum , ut in secunda conclusione mctendimus, haec propositio, Iit ea res soni furis' τ , quia sciuntur a Deo, erit vera in sensu cat
sili , & non tantum in sensi illativo. Unde
magister sentent. in a. dist. 38. 2 eque res fum tura sunt causa Dei praescientiae , ιicet enim , si ηοn ess ent I turae , non praescirentur ά Deo , nouzameu ideo prasciuntur a Deo , quia futurae sunt et Si enim hoc esset , tunc eius qHod aetconum aliquid e seret causa,ab eo alienum,vb eo di iessum ea creaturis tenderet flem
sicl creatoris crearum esset in creati caro
D . inam rationem sipra fuse expendimus , probando secundam partem secundae conclusonis.
208쪽
martyrem qli. I 8. ad Gentiles, oppositum citisse his verbis : ost praenatio causa huiusqMd futurum erar, sed quod futurum erat esse ausa praenotionis . Item Origenem ita cap. 8.
Epist. ad Romam dixisse, non ideo res esse filistili as, quia prasciuntur a Deo , s d potius De um illas praescire , quia tuti irae sint. Respondeo primo , haec & alia similia Patrum testimonia , aeque adllersus docti inam Aduersariorum, ac contra nostram possie ob ij-ci, cum illi doceant scientiam simplicis uitelligentiae, Ut con notant 'in voluptatem D i,ssue eius decretum esse causa rerum ; & tamen Paties citati alii duos nobis obiiciunt, dic indabsolute , praescientiani Dei non esie causam
Respondeo secundo, Patres locis eitatis i qui de peccatis , de quibus verisminium est di- cete, illa non esse futura , quia scianti ir & co-o noscuntur a Deo uer seientiam visionis , ut in i ne conclusion is secundae declarauimus. Quod si interdum Patres non loquantur de percatis, sed de actibiis liberis,quicumq; ilii ,1 ilum intendunt, diuinam pr; scientiam non est e cata sim totalem & adsequatam illorum , ita quod eius causalitas impediat vel excludat liberanudeterminationem & cooperationem nostrae voliintatis, eique inferat aliquam violentiam dc coactionem, ut exponit D. Th. q. a. de Ve' .Fiῖ. art. 14. ad I. Aliam ie*0nsioraem. adhibet verbis Origenis hic ait S. ad 1 dicens quod cum Origenes dixit, non ideo res esse fu- turas , quia sciuntur a Deo , intellii endus est rde scientia, non ut adiutactam habet volt ta', item , dc ut connotat decretum illius, sed e
209쪽
Ist: III. airndum rationem generalem 1cientiae ut sic , 'ctii ut tali non competit ratio cali salitatis. iod autem addidit, ideo praescri e Deum albqua , quia simi iii tura, intelligendtim esse se- ,
cundi m caiissem consequentiae, non veto secundum causam essendi , id cst in sensu non icati fili, sed illa titio s sicut ista piopositio :Tetru r est risibilis , est rationalis . . Collio itiit secundo , potentiam Dei execu-truam, seti prcdiletitiam creati riim , non distingtii vii iii aliter ab eius intellectu & voluntate, sed esse ipsi namet intellectuna Dei practicum ut motum SI applicatino 1 voluntate . Illud erit mattii bullim in Deo est immediate productitium creaturarum, quod elicit actum, per quem Deus de facto prodiicit creaturas: Atqui talis acius elicitur ab intellectu Dei praetico, ut moto & applicato a voliintate: Ergo ille est principium immediate productia lati creaturarum, se ii potentia Dei creatiua . Maior patet, minor probatur . Deus ad extra producit greaturas per actum imperi j: Ld imperium est actus: elicitus ab intellectu practi- ,, ut moto a voluntate Ergo actus quo Deus ad extrae prodiicit creaturas , ab eius intellectu elicitur . Maior constat ex vari)s Scripturae Iocis , in. quibus productio creaturarum , Dei imperio tribuitur : dicitur enim Genes 1. Maxit x , est lux . Et Ps. I 8. Die dixit O facta sunt , ipse mandauit, O ereata senν. Fc Matth. I. Volo , incindare ς quae duo verbas paratim legenda sibilat, ut obseruat D. Hieronymus Item Ioa in D. Chaistus ait Lazaro
210쪽
se, sibilia , illi sensibilia.yisnt . Minor verbero. presse doceriir a D. Thoma I. 2. qiletest. II art. r. ubi a it ilod es rationis, it supposito actis voltantatis , in euius virtute xatio mouet. uaeso etiam id Radet: Imperium
n mi ut ibidem docet S. Doctor) tria im- vortat , scilicet intimationem 'ordinationem motionem : duo prima habet intellectus a seipso , intimatio enim est spiricitatis locutio , iii,sta illud, or iusti medicabitur sipientiam , edi
linσua eius loquetur iudicit m . Ordinatio O
niam ad intellectum spectat'; quia est effectus
prudentiae exequentis, prudentia veris est in intelleia ti: Tertium vero habet a voluntate , quae est pristrum 'Cuens quantism ari exelci- tium: 'Ergo imperium est actus elicitus ab ii xellectu practico , Ut moto a Voluntate.
Ex hoc intelliges , aci z:alem preductionem creaturarunt esse ab arte vii a scientia Dei
practiea ; 'est ehim , ut iam ostendimus, actus elicitus ab intellectu ditiino : Sed non est sectus luminis primorum principi'rum , quo lierga Deum Versatiir pnec prudentiae, quae verotur circa agibilia : Ergo est actus artis ver scientiaepraclicae Dei, quae nullatenus differunt , ut in artifice creato conspicitur . Dices' ,. Imperium mon est actus briis,. Ver
scientiae praci icat, sed prudentiar: Ergo i De
us ad extra producat creaturas per alctum 'imspexij, illarum' prodrictio non in dactus .