Manuale thomistarum, seu Breuis theologiæ cursus, in gratiam & commodum studentium editus, ab adm. reu. patre F. Io. Baptista Gonet Riterrensi, Ordinis ff. praedicatorum, ... Tomus primus sextus

301쪽

stia est obiectuin motitium illius . Probatur secundo eadem pars : Diuina vo- Iunias non mOctetur etiam partialiter , a b nitate creata : Ergo bonitas increata est obie-0rniale adaequale motitium illius , non vero bonitas ut sic , abstialiens a creata &increata . Consequentia patet, Antecedens Vero probatur .. Si illaina voluntas moueretur a bonitate creata , etiana soldna partialiter, amor quo diligeret creaturam , ested nota tanti m ei- fectauus, Cleliain asteetituis 3 cum enim amor tantum affecti ius bonitatis obiecti , eam non

suppisnat , sed ponari, nequid ab ea allici siue

morieri r Sed. amor quo Deus diligit creaturam,. non est affectivus , sed tantum effectivus, ut docet D. Bernardus de amore diuino cap. q.

hix verbis a eris Enobis, vel ad nor, cum

v. ubi ait quod amor est infundens cre--x bonitatem in rebus . Fatio quoque suffra- 'atur. amor enim effectionis inclinat & trans- Di maz amantem n amatum : Delta autem Ccontra omnia incilinat & trahit ad seipsum , re 'pugnatque ipsim' transformari in creaturam: Ergo diuina voluntas non mouetur,etiam partialiter, a bonitate ci eata . Secunda' vera pars , qtiae est de obiecto ter-

mahatiuo , hac ratione suadetur .. Illud est obiectiim formale terminattulim, alicuius potentiae ,quod per se primo ab illa aettingitur , caetera vero ratione illius: Atqui sola diuina bonitas si primo attingitiir a voluntate Dei bona Verd creata, nod nisi ratione illesus,

302쪽

τ, Glatus loquisicin ipsa est finis ommum aliorilin, iux.ta illud Prouerb. I s. omnia propter semeti sum operatiis es Dominus i Ergo sela bonitas diuina est ol,leia ina sormale terminatiumn voluntatis diti inae. Probatur secundo eadem pars : Obiectium serinale siue mortui ina sitie terminatiuum alicuius potentiae, debet habere persectam cum ea proportionem & commensi rationem, intione obiecti t Sed bonum ut sic , abstrahens acre o incredio , non habet perfectam cum diuina voti tare proportionem & commensit rationem ; cum haec sit actus. purissimuS,M Omnis potentialitatis expers, illud vero sit potentiale , & eontineat solum in potentia & in niuis omnem rationem entitatis & bonit lis : Ergo bonum ut sic , abstrahens a creato Aincreato , non est obiectam formale , siue m litium , siue terminatiuum diuinae voluntatis, sed sola bonita diuina increata , quae cumst actus purissimuq , & persectissimo atque actitatissimo modo contineat omnem bonitam tem creatam & participatam, habet persecta in cum diuina voluntate proportionem & commensurationem.

Confirmatur: Voluntas diuina se habet adsutim obieci um, sicut intellectus ad ilium : Sed Bla velitas increata est obiectu ni formalcmotivum &terminatiuiun intellectus diuini, Ut tractatu praecedenti cap. i. ostensiim est: Ergo & sela bomtas increata est obiectu nisormale motivum re terminatilium diuinae

voluntatis.

Obiicies primo contra primam partem conclusionis : Merita nostra moueam Dei vortiu-

303쪽

iatem ad praemiandum : Ergo oblectum moti utina, illius , non est Gla bonitas increata , sed

etiam bonitas moralis & creata, quae in actibiis nostris meritorijs inuenittir. Resp0ndeo distinguendo Antecedens : Me. rita nostra mouent Dei voluntatem , ut in f ipsis considerata , nego. Ut in diuina bonit te virtualiter contenta, concedo Quod si ii stes, & dicas, merita nostra , ut in Dei boni-xate virtualiter contenta, non habere rationem meriti . Respondeo ut taliae non habere1brinaliter rationem metiti, bene tamen virtual iter , & hoc sufficere ut boni as diuina , sic

ea continens, moueat voluntatem lini ad exer-

eendum actum histitiae circa ea in se ipsis

con tenta.

Obi jcies secundo contra secundam partenvconelusionis: Obiectunt sormale terminativimi alicuius potentiar,continere debet omnia obi

cia particularia, quae possviat ab illa attingi,&de ili is praedicari , ut patet indiustione facta in omnibus potentiis & habitibus di Sed diuina

bonitas non continet bonitatem creatam , ad quam diuina voluntas se extendiit, neque de illa praedicatur ue bene tamen ratio boni ut sic, ut abstrahens a creato & increato : Ergo haec de non illa est obiectum formale terminatiuum voluntatis ditis nae. Respondeo dimiguendo maiorem: condi-nere debet omnia obiecta particulariar, continentia formali , aut eminentiali, concedo maiorem Continentia determinate sormali, nego maiorem . Similiter distinguo minorem :bonitas diuina non continet bonitatem crea

tam contiuentia formgli , concedo minorem :

304쪽

continentia eminentiali , nego minorem , de conseqirentiam. Ad illud veris quod stibiungitur , nempe quod obieetumi laxm te praedia cari debeat de omnibus obiectis. materialibus dicendum est, debere de illis praedicari , vel in . Iecto, vel in obliquo; non requiri tameni semper quod dς illis praedice: ur i, recto , Ut co stat in Theologia , citius obiectum formale est

eum, qui nota praedicatur iii recio, sed tantum in obliquo de creaturis licet enim illae sint aliquid Dei , nempe eius effectus , non potesti amen dici quod illae sint Deus ... Potest etia m obi jςi contra Vtramqlle pa rtem conclusionis dissicile argIsmentum , nempe quod si Deus in amore ci eaturarum rationalium , soli m. siam bonitatem pro sine , & mo-thlo, ac termino formali respiceret amaret eas propter seipsiim , subindeqlle non amaret eas amore amicitiae , sed concupiscentiae. Vedia i m , quia de hoc redibit sermo iii tractatu de charitate, ne eadem inutiliter repetantur , humilis liffcu ltat is resolutionem. ad illum tra m uni remi; tirius

libertatem ; sed nihil in Theologia dissicilius ,

305쪽

ilare . Cum enim libertas indifferentiam exigat, ratione cuius res ita sit ut possit non esse . & e contra immutabilitas necessitatem importet, ratione cuius res ita sit ut non possit non

este, dissicile concipi potest , quomodo sitimma

Dei immutabilitas , cum summa eius libertate& indifferentia consistere possit Aliqui nodum huius difficultatis conantur siluere asserendo actum Der liberum non. consistere in aliqua sol malitate Deo intrinse-

,. sed in denominatione pii re extrinseca, Pro ueniente ab effeci ibus a Deo productis , vel ab actione per quam producuntur, quam Volun desie formaliter transeuntem . Haec sententia tribuitur Aureolo , cui accedunt quidam recentiores, ,. qui docent actum. Dei liberum,

parti a Pter saltem & inadaequale per illa

constitur. NAlij in alio extremo positi, ex immanti a- Dei liberum superaddere ad periectiones Dei necessarias , perfectionem aliquam intrinsecami, quae quia libera est , potuit abii suo vlla impersectione Deo deficere , seu in illo

non esse . rizez sententia communiter tribui silet Caietano a Recentioribus , sed immerito, ut Na Zarius , Ioannes a b.Thoma , & alij οα nostri Tliomistis di monstrant, ipsi: qtie in ierpretantur dis defectibilitate non periectionis , sed purae terminationis, modo infra explicando . Sed cuiuscumque Aur horis illa sit, ad eam reducitur,. vel accedit opinio qu0rumdam Recentiorum, , existimant tym actum Dei liberum si peraddere ad necestarium , modum a liquem seu realitatem.modallam , quae potait Deo deficere sere in eius voluntate non Clist.

306쪽

. 2 6 Tractatus IV.

Αlij , ut ab hac dissicultate sese facit inseκ-

pediant , confugiunt ad respectiim rationis , asserentes actum Dei liberum constitui per respectum rationis ad creaturas existentes vellaturas. Ita VasqueZ , & Marcus a Setrra. Demum nostri Thomistae communiter docent , actum Dei liberum superaddere ad ped-fectiones necessarias terminationem ratione distinctain, quae potuerit deficere vel non esse in Deo. Sed clissicultas & controuersia est inter illos, an illa potuerit non esse in Deo, secundum aliquam rationem intrinsecam, &s

Gindum id quod dicit in recto, vel sol i s clindum aliquid extrinsecum, & ex parte illius quod importat in obliquo . Nazarius enim , Gongales, & alii, volunt illam potuisse Deo

deficere ibi sim ratione extrinseci connotati , creaturae nimirum existentis, vel suturae. Magister vero Godo hic disp. 48. f. s. & sequenti biis, docet illam potuisse deficere , secundum aliquam rationem intrinsecam,non quidem sub conceptu persectionis , vel entitatis , sed sub

conceptis purae terminationis pro hac sententia citat SuareZ , es Arauium . Hunc Otiam dicendi modum , & explicandi Dei libertatem .st probabilem , & menti ac doctrinae D. Thomae consentim , defendunt Salmat, censes hic disp. ' dubio s. Dico primo , decretum Dei liberum non constitui per aliquid extrinsecum , nempe per effectius quos Deus . in extra produxit , Vel per actionem& caucilitatem , per quam illos

produxit

Probatur mustipliciter : Primo quia impli

307쪽

prius natiira quam illum prodiicat, debeat esse constituta : Sed creaturae productae , & actio

prodiaetitia illarum supposito quod illa sit fo maliter transiens ) sunt effectus decreti voluntatis diutinae, Deus enim ut ait Apostolus

operatur omnia secundisin consilium γοluntaιiae

suae : Ergoereptionat liberum Dei decretum , i constitui per effetus ab illo productos , vel per actionem prodηetitiani illorum. Secundo, D retum creandi v.g. mundum, ab aeterno conuenit Deo, & consequenter illius constitutivum est ab aeterno. : Sed nec estectus causati a Deo , nec actio qua causantur

sipposito quod illa sit formaliter transiens Isunt ab aeterno : Ergo per illas non potest constitui liberum Dei decresum. Τertio, Denominatio libere volentis est Deo intrinseca, subindeqtie proueniens ab aliqua forma inuinseca, in Deo existente: Sed nec effectus a Deo producti, nec aetio transiens productitia illorum, sunt intra Deum , sed ex tra : Ergo denominardo libere volentis es nou. potest ab illis prouenire . . Demum, diuina voluntas non silum est indiflerens ad .causandum vel non causandum creaturas , sed etiam ad volendum vel noleia- dum eas caiisare: Ergo per ordinem ad volitionem vel nolitionem indistbrentem , constituitur libere volens, vel nolens : Sed effectus causati ,& aet io qua causantur ; non sunt vo litio : Ergo non canstituum liberum Dei de

cretum.

Ex his consutata manet sententia illorii narecentiorum , qtii existimant liberum Dei decretum, partialiter saltem & inadaequate, coacti

308쪽

138 afratus Imnitrii per effectus quos Dei is ad extrae prodii xit , vel peri aetionem & caiisalitatem , per quam illos produxit . Nam rationesiadductae probant decretum Dethlibet una non .posse , etiam partialiter & inadaequate, per illa con-1 itui . Tum quia implicite causiam , etiam partialiter & inadaeqitate , constitui per suum effectum , quia prius natura quam illum pio, ducat , debet esse complete & adaequale conrstituta . Tum etiam, quia decretum creandi mundum ; ab aeterno Deo conuenit , subindeque ab aeterno est in Deo adaeqtratii in illius constitutilium . Tum denique., quia denominatio libere volentis , ad tiate prouenire dem

het ab aliqua forma Deo intrinseca, & in ipsis

existente.

Dico secundo , libertas diuina non consistit in productione Deo intrinseca, ac deiectibili,stii quae potuerit in Deo non esse . Probatur: Tum quia si Deo deesse posse aliqua perfect io si nec esset immutabilis , neci in sinite persectus. Tum etiam , qnia in Deo admittenda non est perfectio imperfectioni admi gra: Sed persectio defectitulis entitatiue in ratione perfectionis , imperfectionem im portato; nos osse non esse , maxim1 imperfectio est : Eroo Deo concedenda non est. Dico tertio , actus Dei liber non superaddidi ad necessarium, modum aliquem seuentitatem modalem , quae potuerit Deo deficere, siue in il lo non esse . Probatur: Tum quia talis entitas modalis desectibilis, esset imperfecta , clit pei Tectio defectibilis cum posse non esse , seu posse esse nihil, sit supremus imperfectionis gradita. Tum etiam, quia diceret inessen- i

309쪽

D, e voluntate Dei. 2 3 9tia cliuina imperi estionem potentialitat is nam essentia distina se haberet ad illam , siciit potentia ad actum , & siciat periectit, ile ad perfices linim , c cum illa faceret realem com Positionem ; hoc ipso enim quod e siet rea liter deseetibilis , non potest identificari cum e sientia diuina , quae est omnino indeiectioilis Dico quarto , actuin Der liberum non constitui per respectiim rationis ad creaturas. Probatur: Vel talis respectus sumitur fundamentaliter , vel serma siler 3 Si primum dicatur, restat explicare , quodnam sit illius fundamentum, an sit aliquid creatum, Vel increartim, Deo inir in secum, vel extrinsecum , & ata dicat perfectioneia r vel ra in ; & sic haec sententia coincitet cum praeceidentibus iam Impugnatis, vel cum ea qisam sequenti conclusione exponemus o Seculatim vero affirmari nequ it: in quia ens reale quale est liberuim Dei de cretum', nequit constitui per aliquam ibi mam, rationis, ab intellect ii confictam. Tum etiam, quia vel ille respectus rationis sormatur a Deo , vel a creatura λ Non a creatura , cum Deus sit liber ab aeterno intellectus creatus sit in tempore . Nec etiam a Deo', nam vel Deus. illum formaret per actum liberum , t vel per necessarium λ Nec secundum lias te- spectus ille esse necessarius Deo,& consequen-rer non posset constituere liberum eius decretum . Nec primum , quia omnis actus liber intellactus diuini , decretum liberum voluntatis constitutum supponit, cum libertas intellectus a libe etate voluntatis oriatur ..

Addo quod absurdissimiim videtur, decreta Dei ubera , quae sunt Vera & realis causa crea

310쪽

ruraraim, & a quibus tota vis diis inae prouidentiae, & rerum uniueisi sestes pendet, in quisbus tantqtiam in medio fundatur scientia Dei έibera seti visionis , in mera entia rationis rosilui. Dico vitiind, aetii in Dei liberum addere adactum necessarium , terminationem ad creaturas, defectibilem , jcu deesse possibilem , sub

ratione terminationis , non vero sub ratione periectionis, vel entitatis. Haec conclusio sequitur ex dictis in praecedentibus , estin enim actis liber Dei non constitilatur per denominationem pure extrinsecam a creaturis petitam , Ut in prima conclusione ostendinuis, sed per aliquid Deo intrinsecum , defectibile tamen seci indum aliquam formalitatem, quia hoc exivit libertas ce indisterentia voluntatis ;ici minatio voluntatis diuinae ad creaturas, de-bct esse desectibilis , seu deesse possibilis, s

Cilndum aliquam rationem & formalitatem:

Sed non potest esse desectibilis, seu deesse pos sibilis, in ratione persectionis, vel entitatis, ut constat ex dictis in secunda & tertia conflusione : Ergo debet esse defecti lis, seu dees.se possibilis , saltem sub ratione lvirae terminationis , ut a cium Dei liberum constituere1κ flit . Dices clim Gongale , illam terminationem esse defectibilem ratione extrinseci connotati , non vero ratione illius quod importat

in recto.

Sed contra primo: .Illa terminatio debet esse deiectibilis , secundi in id quod constituit Deum libere volentem , cum defectibilitas sit de ratione libertatis & indissereritiae: At non