장음표시 사용
111쪽
Io2 METAPHYs CAEri tota connititur Nam vix ubi inna se e sistentem sentit, sentit etiam se conservati nis , perfectionis ti beatitudinis indigere Cum autem id sibi. convenire, aptum , imo& necessarium esse persentiscat; ad id are tendum pro viribus contendit. III. Hujusmodi sui Sensus, atque inde ex riens sui Amor perpetuus est. Nam I. cum sempςr adsit objecitum, quod sentitur, perpetuum huic respondere sensum plane constat.
Atqui Μens sibi ipsis semper adest . Se ipsam
igitur perpetuo sentiat necessum est. u. Hoc Sensu sui ipsius exsistentiam Μens Covit. Sed perpetua exsistentia perpetuum actum exigit. Perpetuus ergo in Μente se suε. ia. Sensiis hic ceteras omnes & actiones ,& passiones Μentis comitatur .' Atqui Mens nunquam non agit, aut patitur . Perennis ergo sensus Mentem assicit . Quae autem Sensus perpetuitatem adstruunt, eadem & Amorem, seu Appetitam perennem esse sua inent. Nam I. ex animadversis Μens sensu sui ipsius semper assicitur. Atqui sensus hic Μenti commonstrat, quo perveniendum sit. Eo igitur semper tendat Appetitua
u. Menti semper praesto est , quod in se aut jucundum, aut molestum ipsis sentit . Id igitur Mens semper amore, aut odio prosequitur. 3. Ra,
112쪽
PARs II. . Io33. Rationem tum boni , quod adest, tum boni, quod deest , in se perpetuo Μens arprehendit , sive potius experitur . Ergo Pe
renni motu Μens appetit, aut aversetur . Atque hinc derivatur mira Illa Sensum ia- ter atque Amorem Mentis connexio , ut a ter idearum fons sit, & oligo , alter Ver affectuum omnium semen Sc radix . Sed de his mox sermo instituetur. Haec quae hactenus intimos trae Μe tis recessus scrutati rimari ne a. mus , Viam munire mihi videntur, qua Metaphysicam i lius Essentiam deprehendere liceat . Rei enim alicujus Μetaphysica mentia dicitur proprietas illa, quae prima occurrit, D prima con- Cipitur , quae cetera omnia rei ipsius attributa complectitur, quae tandem illorum ra
dix est , & fundamentum. Atqui hujusmodi charaeteres praesesert Μentis Sensus . Ergo . Re sane vena I. id prius , id antiquius, id simplicius in Μente esse dicendum est, quod
ceterarum proprietatum criterium sit : quonimirum discernitur, nam aliquod Menti i haereat attributum, necne. Atqui id .Sensius Praestat. Ergo . Neque enim aliter Mentis nostrae proprietates deprehendere licet, quam sensu: quo nobis ipsis eorum omnium conscii sumus, quae nouis inesse intime e
113쪽
xo MET A PHY sICAEhendum est, quod ceteris omnibus sve afli ἀnibus , sive passionibus quasi substernitur. Talis autem est Sensus intimus ut qui proprietates omnes antevertit . Prius enim, quam
agat, aut quidpiam Μens patiatur , jam s
ipsam sentit . Ergo . s. Ea proprietas in Mente ceteras complexa earum fons est & origo, quae nim Tum virtute eas omnes comprehendit . Atqui Sensus omnium Μentis actionum comes est
veluti individuus . Sive enim Mens percipit , imaginatur, judicat, sive Vult , appetit &c. semper sentit, suarumque actionum conscia est. In Sensiu' igitur sui, quem Menti adesse intime experimur, Μetaphysica ipsius' entia collocanda esse videtur.
At enim inquies: Metaphysica Mentis ΕΩ sentia in Cogitatione permanente , sive acta li intelligentia potius constituenda videtur . Haec enim est princeps illa & praecipua Pr Prietas , cui ceterae omnes innituntur . Nam sola posita Intelligentia Mens statim concipitur exsistens ; qua sublata nulla est et contra verosiiblato Sensu , Mens tamen si intelligat, a huc esse concipitur. Eadem praeterea omnium attributorum radix est ; sive enim Μens se tiat, sive percipiat, judicet, sive Velit, se Per: est intelligens; atque ut Mens intelligat, necessum non est , ut singularem que libet hujusmodi adium producat . Ergo . Respou
114쪽
Respondeo . A qualis intelligentiae nomine, nisi Sensius sui accipiatur, ne comprehendi quidem possunt quaecunque de ea praedicant
Cartesiani . Quis enim I. cogitatione . complecti poterit Mentem intelligentem , quae se ipsam intelligere non sentiat J Nulla qui-dcm dici poteit rei alicujus intelligentia , nisi quae ita Menti inest, ut ipsa sibi consciast se intelligere . I. Sublato Sensu quo pacto Mens exsi- fere concipi possit, nullus video . Si enim se intelligere Metis non sentiret , haud sibi persuadere posset, quod exsisteret s. In Sensu sui radices agunt ceterae Μentis facultates; ille enim eas omnes complectitur duplici ratione . Neque enim percipere , reminisci, judicare, Velle &c. sine earum actionum sensu Mens potest, tum etiam nisi Mens sentiret, neque percipere , judicare meminisse , & elle posset . Id earum enim omnium , judiciorum atque appetitionum Mentis nativus sons est Sensus sui; unde nimirum ideas, atque ex id eis judicia , aliaque tibi Mens cudit Auctarii loco heic addere abs re non esse Puto, nOVam non esse, quam de Μentis E sentia Metaphysica amplexi sumus sententiam. Eam enim jampridem:Tullius, & nuper Cli., Viri Asnaldus, Denestius, Si sortasse alii licet παρέρπως tradidere . Tullius quidem apertissi
115쪽
aps METAPHYsICAE ti simis verbis Mentem sensilem substantiam esse pronuntiat . Ait enim : u) Mens ipsa
uae sensuum fons es, atque etiam ipsa 1 e
us eji, naturalem vim habet, quam intendit ad ea, quibus movetur . Arnaldus Vero cujus verba legesis inferne b) adnotata eo discrimine intelligentes substantias a ceteris separari exiitimat , quod illae sui consciae sint, aliae vero non item; atque alibi addit, conscientiam atque intimum sui ipsius sensium Μentis essentiam constituere . Denestius tandem Mentis essentiam in eo sitam esse ait , quod intimum sui ipsius exsistentiae sensum habeat; atque inde universas illius actiones
que les primiera sunt conscia sui, & suae operationis , O les autres non . Des unayes 9 laus . Idees chap. II.
116쪽
originem ducere subnectit . Ipsius verba in ext ma ora paginae reperies . sa)PRoposiTIO II. Mens quamdiu visit perem ni cogitatione praedita es.
Ex his , quae de Sensu Μentis delibavi
mus , plane efficitur ipsam nunquam non cog lare . Cogitationis enim nomine, qua perpetuo Mentem praeditam esse pronuntiamus , non intelligimus singulares ipsius cogitati nes , hanc Icilicet vel illam peculiaris objecti Perceptionem , hujus aut illius rei judicium , Tatiocinium, sive volitionem . Ita enim Μens haud semper cogitat ; quamvis fere nunquam aliquo hujusmodi aetu, seu passione destitu tur . Sed cogitationis nomine accipimus sensum sui , atque amorem sui ipsius; quibus Mentem semper affici is quidem in dubium
Vocaverit, qui interiorem conscientiam consulere nolit. De
ritvelle. Tutes les visations ou pe9Ds de P ame partent de ce prini, O prennent leurfurce dans cerae operation primordiale. Leriejuges de Philos .sur la nature de l' A me
117쪽
Io8 METAPHYsICARDemonstratur I. Mens est sensilis, vivens, atque activa ; quod quidem ipsemet interiori
consciehtia- constat, per quam experimur non
sentire , Vivere, & vi agendi pollere . Atqui I. sensilis este nequit, nisi perpetuo sui sensu assiciatui . Qui enim fieri posset , ut saipsius actiones, aut passiones Mens sentiret , nisi nunquam intermissum sui ipsius sensium
haberet λ u. Utvens autem ne concipi quidem potest sine perenni motu in se a se , ut ajunt , h. e. ut ex Platone reddit Tullius mora interiore O suo ; in quo vita sita est, ut alibi di timus . s. Activa 'tandem esse non potest, nisi actu primo, h. e. appetitu inna, to praedita sit , quo ad peculiaria quaeque descendat. Quamobrem si Μens sensiu & amo' re sui temper assicitur , si quaindiu exsistit , semper Vivit , perenni scilicet & continuata actione praedita est; nunquam sine cogitatio
II. Hisce vinculis Μens corpori copulatur, ut quaecunque motiones , sive interiori, sive
extrinseca caussa in corpore excitantur , casΜens sentiat . Atqui I. perennes sunt motus pulmonum , cordis , sanguinis , ceterorumque, unde corpus crescit ac nutritur. u. Fere nunquam desunt rerum extemarum impulsiones ,
quibus tum hic , tum ille corporis sensus afficitur . Quoad igitur Mens corpori conjuncta vivet , sine ulla cogitatione esse non
118쪽
r III. Perennem nostrae Mentis cogitationem arguit insitus ille , quem quisque experitur , appetitus , ut semper ad aliquid agendum etiam nullo emolumento invitati rapiamur . In hanc sententiam plura scribit Tullius , MPlane perspicua , nec dubitanda indicia nat rae in homine esse ait , ut appetot animus alliquid agere semper, neque ulla conditiora
Puetem sempiternum posit pati. o) ii verum Joannes Lockius, qui ι) Carteii
nam opinionem de perenni Mentis cogitatione multis profligare conatur , tria potissimum objicit, unde aperte colligi ait , quod nonnisi temere adseritur Μentem nunquam Ron cogitare. Iia Enim interiori .experimento constat Μentςm non cogitare, cum sopor Correpti dormimus , Si enim ςψm nos sema complectitur, Mens nostra cogit Ni; ' earum cogitationum no snsuperesset mςmoria. ra. Perpetuit sula' in somnis cogitatio ex uno eodemque hQmine duos homines essiceret. Homo enim dormiens nulla cogitationum ,
quas vigilans habuit is conisiiςpri assicitur .rritque idem vigil na eorum , quae dormiens cogitavit , sibi; conscius non e . Ladem igi- .
119쪽
iro METAPHYII CAE. tur Mens duas personas sustineret; quo nihil
absurdius. s. Ρuellos sive in matris utero adhuc comclusos , sive prima infantia nihil cogitare experientia docet. Respondeo si cogitationis nomine rerum per ceptiones ,V judicia , ratiocinationes &c. Lo e ius accipiat, nemQ unus negaverit, fieri interdum, ut Μens non cogitet. Eos sane . qui bus perennis Mentis cogitatio probari non
Potest , haeo fallit opinio, quod sibi persuadeanti Μentem non cogitare , nisi cum rem aliquam contemplandam sibi proponit, rerum scilicet ideas percipit, de ipsis judicat, rati .cinaturi drc. Quae quidem cum in infantibus . di semno oorseptis locum habere non videant, in ipsa: Μωf8m cogitatione destitui arbitran tar. Vetum sensus ille, quo intime Μens a ficitur , Si quo corpus , euiqeoniungitur, sentit , Μentis, cinitatio quin etiam inter ipsius cogitassiones potissimum loeum obtineto
Potro M. sensu cum somnus nos occupat, Mentem non ' darere plura - probare videntur I. Explorathm est, quod me us morbo es qua laorat , quo veheme suor ille est, eo magis intermisso somno vexamur. u. Itidem constat molestum potius , quam suavem esse somnumT quem mura 'Tubantes humo , aut Iecto non molli , rapere . coni ingat. 3. Tumul
xu. , strepitur, lax, quaa ea improviso alla,
120쪽
geat, praesertim cum non tam gravis somnus nos urget, in cauta siunt, .quare eXpergisca mur. q. Nonnunquam usuuenit , ut si do mientibus' nobis nostri corporis sensus extemnis objectis assiciantur, de iis somnium face-xo videamur . s. Momentum illud, quo somnum
capimus, ab eo , quo expergiscimur, Utadiit inguimus ; neque ea sibi immediate sueceu
Iam vero haec aliaque hujusmodi evenim non posse, nisi senili etiam in somnis aificeta Iemur , plane liquet. Mens igitur, cum αμ mimus , suo 1 ensu non caret': quamvis noctaeque vividus ille sit, atque cum vigilamus IPer somnum enim fibrae cerebri nervique omnes laxantur, & succus nerveus veluti rosep e corripitur ; propterea ex vi conjuneu niS, qua Μens cum corpore consectatur , ω
ipsius Μentis sensus torpidus est ac languiadus . Unde quidem proficiscitur, quod somno
correpti nullo sere sensu assici videamus. x Haec autem satis essent, ut adversus Q chium humanae Μentis cogitatisnem etiam per somnum ostenderent. Joannes enim C Impricus, qui in hac re Lochium secutus est , sia. teri non dubitat, Menstris, quamvir se sue Pe Anσ ratiocinatione , ire non usse Iine fissae Y Vrum corporis sui; ac proinde sine cogitatione , etiam in arctisimo somno . Licet dei