장음표시 사용
141쪽
is et M ET A PHY sICA Elo , Ο comparatione inter Mentis ti Μateis
teriae proprio tales instituta , non minimam inter eas analogiam intercedere ait. Quem is modum enim materia duabus potissimum proprietatibus exornatur , Extensone 9 Mob istate , quarum altera varias induere figuras , altera moveri potest ; ita Μentis duae sunt facultates Intellectus, & Voluntas , quarum illa multas ideas, hac vero multas recipit in clinationes . PrioreS Vero tum materiae , tum Mentis facultates in eo convenire subnediit , quod utraque mere passiva sit, neque aliquam prorsus includat actionem . At posteriores proprietates quamvis aliquid commune habeant , quam maxime tamen inter se discrepant. Consentiunt quidem in eo, quod ut omnium materiae motuum , ita omnium naturalium Μentis inclinationum eadem sit cauia sit, naturae scilicet Auctor . Differunt vero , quod interia tota sit actionis eXpers , nec motum vel sistere , Vel determinare , vel utcunque deflectere possit , contra vero Volun-.tas agit ex seipsa , & inclinationem sive imp essionem a Deo acceptam varie determinandi vim habet . Haec Μalebranchius. At haec ipsa, quam Mentem inter Se Μateriam instituit noller auctor comparationem ,
142쪽
nes attinet, Μentem activam esse demotis frat . Nam I. propterea varias sibi ipsa in ducere formas. materia nequit , quod Varios subire motus ipse per se non pollit. Atqui Plentis inclinptiones eaedem sunt, ut placet inle Ianchio , ac motus in Materia Cum igi. tur ea Μenti vis inhaereat, ut Varie inclinationes determinet ; vi etiam non destituetur, qua varias ideas procudat . .. Mens humana simplex est , atque individua, neque diversis inter se naturas cGEM mentatas complessititur . Usus igitur facultates haud ejus di sunt , ut rea e inter se differanta sed ad eamdem Mentem attinent quae diversis exornari facultatibus consideratur, prout uiuersos producit at tus Atqui Μentem activam esse, quod ad Uoluntatis si cuItatem spectat, fatetur Μalebranchius. Cur igitur , si intelligens eonsideratur. ,. activa non
ΙΙL Malebranchiu a ita de voluntate di iaserit . Mens notira inclinationem suam , qua erga bonum in genere sertur , in aliquod peculiare bonum determinare nequit , nisi eadem prout excipiendis ideis apta consideratur, hujusmodi bonum prius cognoscat . Voluntas enim. ut vulao aiunt, caeca facultas est, quae
143쪽
164 META PHYSICAE ad res serri nequit , nisi eas ipsi intelle sobtulerit; aded quidem, ut inclinationes suas determinare Voluntas non possit , nisi Intelle tui praecipi t, ut singulare objectum ipsi
Atqui ex his necessario effettur Μentem , quatenus intelligens est, adlivam esse. In eo enim sita est auctore inlebranchio Μentis libertas , ut in singula objeeta inclinationem , quam erga bonum in genere accepit, determinare queat. Atqui hujusmodi inclinationem determinare nequit nisi 's hi objecta ipsa repraesentet , ejusdem Malebranchii sententia . Ergo vim habet Mens , qua rerum ideas sibi comparet . Atque id ex iisdem Malebranchii dogmatis adeo necessario essicitur, ut ipse Parum sibi constans idem aperte concluserit . , de inferius ipsissima illius verba . o)At enim objicit I. Μalebranchius . b) Ideae reales habent proprietates , quibus diversias res repraesen vant. Realem igitur habent ὀντο- 'ντα entitatem ; ω quidem excellentiorem ,
a) Loco superius citato g. II. La forte
qu' a notre ame de determiner ses inclina tions, renserme dono necessatrement celle depouvoir porter P entendement vers les objetssivi tui rlatsent . .
144쪽
quam corpora. Ergo erilendarum ifiearum n- icultas non est , nisi mera creatio , quae e γ. nobilior est, quo magis Mandus 4ntelligi bilismate tali praestat . Atqui id creatae Μentis conditionem prorsus eKcedit . Ergo Respondeo . Summa ambiguitate laborat ouod
explosati principii loco a Malebranchio statuitur . Quod . enim ideae sint greia reala, ve- . re ac redie dici potest ; si reale intelligatur quidquid positivum est , sive abi lutum ilicidiit, aut relativum , sive subitantia sit , aut
modus . Ita M. gr. numeros & figuras, nUi merorum ac figUraIum relationes , corpolum
qualitates 1ensidites esse quis reala dicimus . quia haec omnia , aliquo pacto e lictere pot/tiυc concipimus in Iebus numero finitis , si guratis, odoris , sapidis &c. At si reale' n- teli igas quod per se exsiliit, propriam nimirum habet exsistentiam r temere dicitur hi jusmodi realitatem ideis convenire . Neque enim ideae sunt entia reprac sentatiιu , qualia ipse singit, de Peripatetici, comini inidun- tur , quae nempe sint velati quaedam spirituales substantiae ab ipsa Mente reapse se- ynieiae , quaeque per Se subsitrant . laeae , quas tibi Μens praesentes sitit, ipsius Iulen- . tis adlus stant . Ac quidem intimi atque immanentes ; Mentis scilicet modulaationcs , leuquos i dos e siliendi appellant vulgo Philo L. Phi. Neque aliter ipse Mala branchios cie ideas
145쪽
ι sue METAPHYsICAE iccipere fatetur , cum sa) in duas classes Menais ideas dividit , in puras perceptiones, MIensationes : atque illas nescio quo pacto is viter cyra Mentem modificare ; has vero non esie nisi quasdam essendi rationes aperte ediΩscrit; S propterea eas Μentis modicationesse appellare subneelit . His porro intellectis unusquisque deprehendit nihil cum creatione commune habere idea rum essectionem. Creandi enim potentia Menti adjudicanda non est, ut novas ideas estingat, ut novos scilicet aestus producat , seu nΟVas sibi tribuat modificationes . Quemadmodam
nemo sanae mentis dixerit creatione opus CL
se , ut Varias Materia conformationes susciapiat praesertim cum illae pei inde in mate-aia locum habeant, atque ideae in Mente, ut Malebranchio placet . Objicit u . Malebranchius . Rei cujuspiam imaginem formare Mens nequit , nisi prius illam cognoscat, h. e. nisi habeat illius ideam. Quorsum vero nova imaginis imago J Facultas igitur.cudendarum idearum, quae Menti tribuitur , inanis prorsus esset. Respon
146쪽
Respondeo . Jam antea planum fecimus ideas a Mente essingi , cum res ipiae per sensium illi innotuerint. laque magis perspicuum fiet' eum idearum originem mox prosequemur . 'PRoposiTIo ΙΙ. Meae innatae, quo sensu a Cartesianis flatuuntur, nullae dantur
Demonstratur . Innatae ideae Vocabulum nostmodica ambiguitate laborat . Atqui quaecumque statuatur ideae innatae notio, hujusmodi ideas Μenti praesto esse omnino repugnat .
Et I. Si quis τὰ innarem idem esse dicet. ac quod Μenti praesens est jam tum , cum
ea exsistere coepit: is quidem Μenteni rin perenni idearum contemplatione , quae innatae dicuntur, jam a prima ipsius origine versatam esse statuit . Nemo autem, nisi suam conscie tiam prodere velit, se a prima usqhe Hnsa tia Dei , Entis, Virtutum , Oe. ideas Pra sentes habuisse, neque unquam iisdem caruisse adserere audebit . - Nulla igitur, inter . sanae mentis Philosophos de hujusmodi innatis ideis agitari potest controversia . , t II. Quod si innatae intelligantur' ideae quae ita Menti insitae sunt, ut ubi ad eas Μens attenderit, continuo Menti.sese ae sentes offerant : id dane quemadmodum fieri
possit, explicatu perquam dissicile esset vid tur. Neque . enita feri potest , ut in seipsa
consignatas ideas dia Mens ignoret ι - , t P. Nam
147쪽
1 8 META PHY SIC A ENam I. quid id ea , nisi rei objectae ima go , ad quam Mens ariendat , sive ut Arnaiado placet, ipsius objecti perceptio J Nequit igitur perpetuo Menti praesto esse idea rei ,
quam Perpetuo non percipiat . . Si Mens perpetuas ideas complectatur , saltem se eas complecti sentiat necesium est ;quippe idea sine cognitione esse nequit ; c gnitio autem sine intimo sensi ne tingi quidem potest. At si ideas Mens sentit , iisdem profecto simul attendere debet ; secus enim earum conscia esse non posset . Perennis igitur esset in Mente idearum perceptio . Atqui interiori conscient tae refragatur , quod a Palma sui origine praesentes ideas Mens habuerit . Ergo .
Nec jure quis illud objiciet , quod praeteritas rerum ideas memoria Mens cCmprehendat , easque complecti se sentiat, licetiis non semper attendat . Quae enim memoria Mens custodit non ita veluti recondita retinet , quasi easdem ideas , quas olim praesentes habuit , comprehendat. Nimirum memoria facultas est, qua rerum ideas Mens revocat , in quibus antea Versata est . Quod quidem eo facilius praestat , quo clariores sibi rerum ideas comparavit, ac saepius eaS secum ipsa volutavit . Hanc autem fac qitatem Μens prosecto sentit: at sensu minus Vivido, quam qui cetero. Mentia aetus comitatur . III.
148쪽
III. Sin autem quis dixerit significari facis. tatem hominibus insitam , qua ideas, quas V cant inna as, nobis repraesentare possimus et ita sane innumerabilium rerum ideae innataci appellandae essent. Μenti enim non minus insita vis est , qua Dei, Entis &c. ideas foramat, quam facultas, qua lapidis , arboris,ce
terarumque rerum ideas procudit. N. Eadem demum ratione idearum Innata Ium numerus, ῆ Scunque terminos transilirer,s earum rerum ideae huic ordini adscriberentur, quas ceteris facilius , atque expeditius Menti eiungere licet. Quamobrem nullae sunt ideae quae innatae dici queant eo sensa , quo
vulgo. a Cartesianis accipiuntur . ' .
His autem stabilitis nolo quis inde essietat in Sens artim so) sententiam me descendere. Tum enim qui innatas ideas tucntur , tum qui eas pro iligant suam mihi noO probant sententiam . Ut igitur quaestioni modum aliquem imponamus , ita idearum originem definisi posse sentimus . I. Mentem a Deo facultate donatam esse , qua rerum ideas sti eiungat , tum qui innatas ideas rejiciunt communiter profitentur, tum qui pro illis dimicarit, sia tem quod ad plerasque. attriet, dissileri non
a Eo nomine vulgo cohones ari IosenT, qui a sensibus idearum originem arcesana
149쪽
2. Ideas nonnisi objectorum imagines Dformas esse . quas sibi Μens prae lentes sistit,
ipsius nominis notio manifeste arguit . Neque aliter fere universi ideas accipere videntur rquamvis non omnes ea . qua Par est, perspicuitate loquantur . Lockius, qui Sensistarum
agmen ducit, ideam appellat omne id , quod Mens in se ipsa percipit, VercePtionem omnem, quae Menti inesZ, cum ipsa cogitat : a) atque ad calcem Anteloquii quod idolum , nο- tio, species dicitur, se ideae nomine intelliis
gere testatur . s. Jam Vero fieri nequit, ut Mens re mimagines exprimat, quarum nullam habet notitiam ; propterea omnino oportet, ut rerum cognitio in Μente earumdem ideas praecedat. Atqui non alius ad Μentem rebus sensibilibus patet aditus , nisi per exteriores sensus . Tum demum igitur earum rerum ideas sibi Mensessinget, cum earum cognitionem per lenius CXceperit. q. Verum multa sunt , quae exterio ibus senstibus non subjiciuntur; quorum ideas Mentem sibi essicere experimur . II orUm autem
quo pacto Mens notitiam assequetur λ Reuexionis opera ajunt Senssistae . Riqui Reflexio cognitionem supponit . Neque enim bis AS . in seipsam reflectere; , ut actus st: expeLde-
150쪽
ret, nisi eos antea cognosteret. Aliquid igiatur Reflexione antiquius reperire oportet, quo Mens illa attingat. . . 5. Porro nihil in Μente simplicius, nihil prius, nihil antiquius , quam Sensus intimus sui ipsius: nihil autem in se Mens compleri tur , quod intimum ipsus sensium fugiat ; hic igitur alter sons eiit, unde eorum , quae t time sentit, ideas sibi Mens procudit. . Quae autem hujus sensus opera Mens attingat, a que ita eorum ideas eiungri, cum id majr, rem exposcat indyginem , inferius proseque
6. Quamobrem idearum omnium origo e d plici Sensu tum intimo tum extimo Iepetem, da esse videtur. Nimirum uterque sensus rerum notitiam , Velati materiam , unde conficiantur ideae, Menti praebet: Μens vero ad sngulas utriusque sensus senationes attendens Reflexionis opera ideas efformat. 7. Id ipsemet Lockius quamvis per transe nam, ut ajunt, aspexisse videtur . Nam a cum idearum originem statuit, quas exteri ra objecta Μenti adferre non possunt; eas ex se ipsis singulos homines haurire ait . Tum
deinde subneetit, quod etsi haec facultas se sus non sit c exterior nimirum quippe quaecum externis objestis nihil commune tabeat ,