장음표시 사용
151쪽
r et M ET A PHYsIC A Etamen ad illum multum accedit , O SEMSUS INTERIORIS nomine recite appellar
rur. Verum lensium cum actu confundens, quo
Mens ad sensum attendit , illam Rotexioncm appellat ; quippe illius opera eas deas recipere Mentem ait, quas in suas refletaea oper tiones acquirit. Neque advertit quod.quidem ipsis , quibus utitur , verba animadverti jubent, Reflexionem instrumentum potius esse, ut ita inquam , quo Mens ideas condat, quam fontem , unde illas derivet. Hinc alia hi a disertiismis verbis Sensationes ex te riores atque interiores solas vias esse docet,gdiae cogitationis ad Intellectum aditum praebent
- .8. Ita idearum origine definita omnis com, roversia inter Cartesianos ac Sensistas composita erit: & de hac inter eos conciliata pace aurique nobis gratias debent. Nullae enim ideae Menti insunt , quas ipsa sensus sive exterioris , sive interioris opera sibi non com Paraverit ; nullae, proinde ideae , quae innatae dici possunt. Quod quidem contendunt Se sstis . Cum autem quae sensu intimo nobis attingere licet a sensibus externis non Pen deat, & omnem Mentis cogitationem aute vertant ; fit hinc, ut eorum ideae, quae se su intimo haurimus , innatae dici possint. Non . quia ab Livia II. chv. M. g. 17.
152쪽
PARs II. 243qstia illae a prima usque origine nobis insitae uerint; sed propterea quod principium illud ,
unde eas Mens eriingit, in sensu intimo veluti consignatum habemus . Quo sane revocantur , quae de Ideis innatis disserunt Carteia sani .
PROI'os ITIO III. Universas ideas e Sensertim intimo rum extimo Reflexionis opera Mens cudit. Demonstratur. Id earum omnium duo sunt summa seneIa : aliae eoi porea obje qa respiciunt ; aliae vero non item . Atqui prioris generis ideas externorum tensivum opera Mentem sibi comparare exploratum eit . Ergo . Rerum enim im gines cudere Mens nequit , nisi prius res ipsas cognoscat. Atqui eam corpus inter & Μentem conjunctionem interce-dcre experimur, ut si res exte Inae in corporis sensius incurrant, arcana quidem , ut constanti lege earum cognitionem Mens assequa-tar. Senssibilium iῖitur Ierum ideae e Sensu extimo Originem suam arcessunt.
Atque hinc I. proficiscitur, quod qui sem. su aliquo carent, earum rerum quae huic se sui subjiciuntur, ideas non habent : ita quidem ut nulla arte fieri possit , ut hujusmodi ideas acquirant . u. Quo sensibus propiora sunt corpora, & quo diligentius in iis sensus Versantur , eo clariores sunt ideae . a. Rerum corporearum ideae magis minu5va completae M
153쪽
& persectae sunt, pIout sensus magis vel minus integri, & valentes fuerint. Quod vero ad illa specitat , quae neque a sensibus hauriri, neque ipsorum ideae abstractionis opera a Μente efformari possunt : ea si ne nos intimo sensu attingere ita est in promtu, ut res disputatione non egeat . Proprietates enim nostrae Μentis , & quaecunque intrinsecus agit Ipsa aut patitur, non alia n his ratione innotescunt, quam quod ea intimo sensu experimur . laeae igitur actuum iapassionum , quas in seipsa Μens reflexa sibi essingit, e sensu intimo veluti e nativo se te proficiscuntur. MJam illud porro inspiciendum est , num
praeter sitorum aetuum ideas, aliae sint, quas intimo sensis Mens hauriat . Quoniam autem interior hic nostrae Μentis sensus iis veluti tenebrie sit obsitus , ut quae in eo conclusia delitestunt obscure admodum & confuse Μens lentiatd: idcirco tentare oportet , quaenam hujusmodi sensius cnmpleetatur , quae sedulo evoluta non paveas Menti offerunt ideas . Ex qua quidem lensus obscuritate proficiscitur , ut tanta Philosophos inter Versetur discept tio, undenam scilicet primitivae quaedam n tiones, cujusmodi sunt Aeternitatis, In nitaris; Immortalitatis , Veritatis, beatitudinis, ac Dei tandem id cae nobis adveniant . Ut igitur hoc interiorum sensionum tentamentum
154쪽
reete instituamus, Sens stas antea audire juvat, . quaevo ipsi de hujusmodi ideuum origine con- , stituanta citius sane Sens sitarum facile princeps Ae- νternitatis, atque Infinitatis Hegs ita a Me ire comparari disserit . a . Aeternitatis quidem idea, Lochio auctare, Leamdem, atque . idea Temporis, originem habet. Durationi enim live Shccessionis notionem nobia prae bet idearum series , quarum alias aliis succc duat , ω quae continuata ini nobis exsistit seu quod hujusmodi ideaei Μenti. sese Psde ι sentes offerunt, seu quia Ium haec tum, lati externa objecta perpetuo sensus inciunt o Quod si vero Solis , aut Lunae periodis Learia
metimur i, certae duratiocis sive tempor
hleam haurimus. Quo in autem fieri. pe rimur, ut si certa impotis sphaia alia alii4, addamu , nunquam additioni . fini Amponi V. deatur . ita Aeternitatis ideam inobisi si -:
. Eadem frae ratione aes i in fidem 3 omitis comparao docet claud. Huctori. Quicunquet, enim detesminatae cujusdam longitudinia. idean habet, is quidem eam quantumvis multiplic re se posse sentit , neque unquam ad te N in P viva accedere , quam Lum. in vivi
155쪽
ΜΕΥ A PHYSICAE advertit . Indo finitum igitur quod nunquam exhauriri potest , animo concipitur ἰ h. e. In finitatis idea comparatur . Lochii igitur senistentia ita Aeternitatis atquc Infinitalia ideas
Μens et fingite ut 3ltera ex certis temporum intervatus simul additis , altera vero ex longitudinum numero quantumlibet repetito proiniiciscatur
Quod ustro *d Virtutis , Vitii , Nonestatis id in inet , primum Lockius a Carteii norum opiniopem , qui prima quaedam juris
naturalis principia in animis hominum consignata esse volupe , multis refutare sonat . Quae autem potissimum exhibet argumenta in ad haec revocantur. I. Praecipuae hujusmodi morum regulae demonstratione indimni . Ea igitur principia ab aliqua vetitatς pendent j unde ratiocinii opera draucantur. 3. Ingens est inter homines de Virtutibua de Vitus dis. sensio: tum etiam nonnullae integrae nationer non paucas rejiciunt morum regulas, dc prura ketire admittunt, quae aliae uetanda esse ducunt. Non igitur singalis homininus comminices sunt Vitii de Virtutis ideae . Ergo non
Deindo certam viam atque rationem aperi Lockius, qua hujusmodi idcas Mens assequa..tur'. ras enim institutione atque cxemplia a
156쪽
parentibus, 'magistri , iisque, quos inter vem famur, nobis afferri ostendit . Nam cum a prima usque infantia omni co nitione destituamur , ita praeceptis & opinionibus , quisbus puerilis aetas informari solet, gnimus imbuitur, ut quo magis aetatς progredimur, eoastiores radices agant. M potissimum de caussa, quod illa vel aperta ve, tacita ponsens ne profiteri eos deprehend ua, quibuscum
communione conjungimur; atque ab iis commendari audiamus, quorum sapientiam int pie
Dei tandem idem opendit Lovixius, eam que innatam non esse ostendit ia , tum quia non eadem est in singulis hominibus I tum v ro Potissimum , quod ea quibuρdam nationibus ignota fuerit. tam deinde quo pacto ex propriae exsistentiae cognitione ratiocination Mens hauriat minutatim edisserit Λ . Nimirum Menti e joratum est seipsam e sistere, cumque evidenter comprehendat, quod enihilo Ens aliquod prodire netqueat inde Verte deduci videat necessum est, quod 3b omni aeteγnitate aliquod exstiterit , unde originem ipsa habuerit. Praeterea eadςm uvidentia Pa ct, Ena
157쪽
omne, quod ab alio originem traxit, inde etiam quaecunque ipsi inhaerent , accepisse . Mens igitur cum in Se intelligendi iacuit tem deprehondat , eo progreditur, ut Ens aliquod aeternum, omnipotens, atque intelligens esse deducat'. Ex his autem facile per se quisque in te, ligere poterit eam esse Sensistarum opinionem, quod primitivae illae notiones , quae a sensibus externis αμεσως immedia te oriri nequeunt, & a Cartesianis in animo consignatae dicuntur, partim ex simplicium idearum co latione , partim abstractionis ope non sine o
lectorum externorum occasione , partim ratio in cinat Ionis, expetientiae, ac meditationi& ope
Ia proficiscantuI Ve1um si ae urate pro eo aO Par est, primmigenias hujusmodi notiones inspiciamus .
aliam esse rationem , qua illae nobis adve niant , fateamur oportet . Et sano quod ad Aeternitatis , atqu2 Infinitatis ideas attinet rhae quidem unde eas deducit Lockius , derivari non poliunt . Nam I. temporis intervatula cestis circumscripta limitibus , finitae longitudines , terminati numeri, quoties repet Ia accipiantur , quantumvis alia aliis addita multiplicentur ; incrementum quidem , haud tamen infinitatem ipsam absoriram attingere possunt . Quod inde nimirum producitur finitum est ac limitatum, licet auctum usque Lin
158쪽
... PARS II. 14 mulatumque sit. Atqui Infinitatis, atque Aeternitatis notiones fines omnes , limites omnes transiliunt.. Eas igitur ex finitis ti limitatis frustra hauries. 2. Ideae , de quibus loquimur , cujusmodi a nobis comparari contendit Lockius , negati vae sunt , ut vulgo ajunt ; quippe negant ὀς removent fines a rebus , quas limitibus de nitas sens bus excipimus. Reternitatem autem atque Infinitatem notione valere positiva Malibi demonstravimus , & quisque probe no verit , si quid aeternum , atque infinitum sit intelligat . Ergo . Nam , ut quaedam innuam, infinita cognitio Ex. gr. & sapientia nobis idem omnino est, ac absoluta & persecta cognitio : seu illorum omnium quae cognosci
possunt & intelligi perferiissima comprehenso . Ita quid nobis infinita potentia , nisi P
tentia persediissima , quae virtutem omnia faciendi , quae fieri per rerum naturam pCssur, comprehendat λ Pari etiam ratione perfectum a nobis intelligitur quod aetornum dicimus , quatenus nimirum exsistendi neces statem , atque immutabilitatem complectitur . Jam porro uotiones negativas Mentem non
assequi , nisi prius positivas cognoscat , nemo
est, qui non videat . Sicut enim . lux ante intelligitur , quam caligo ; atque id , quod est , Prius animo concipitur , quam id quod nota est, aut deficit : ita etiam aeternum at de
159쪽
infinitum necesse est antea intelligamus , quam temporarium M terminatum . Tantum igitur. abest , ut Aeternitatis, atque Infinitatis ideae e temporis , longitudinis ideis proficiscantur, ut potius eas anteVertant. Porro eadem argumenta Immutabilitatis , Veritatis , Honestatis , & Beatitudinis ideas neque extrinsecus advenire, neque ex attenta Ierum conditarum contemplatione proficisti posse declarant. Nam I. Immutabile mutabialis mensura est : non secus ac linea recta obliis quae norma est & regula . Neque enim singulas e statu suo res decidere , atque ex alio in alium vicissitudinem subire intelligeremus enisi fixum atque immutabilem Entis necessarii natum antea animo complecteremur . a. Veritatam pariter prius , quam falsit tem , aut mendacium noverimus , nobis innotescere perspicuum est. Veritatis enim nomine intelligimus rem, reique statum suo arche- typo respondentem. Nemo igitur nosse pote-Tit , quando res a suo archetypo aberret, nisi qui antea sciat rei ipsius conditionem , quae suo veluti exemplari congruat . Mens autem suapte natura falsa dignoscit a veris . ergo veritatis praenotionem habet ,
s. Inhonesta, injusta, iniqua deprehendere nobis non liceret, si nullam in animis nostris honesti, justi, & aequi notionem expressam 'iaheremus . Cum hac enim, tanquam norma
160쪽
quadain companamo & contendimus Omnia ;quae ideirco iniqua, atque injusta esse interuiigimus , quia ab illa deses scere deprehendiamus . Apposite ad rem nostram Augustinus. QReprehelfe iniquitatis sila non potes , qai non cernit jumtiam , cui eo aratam com preheadat iniquitatem . Unde enim fir quia
hoc injussum es, nis fias quid it 1 ium 8 Quid i enim iustum es, O hoe quod dieis injustum λ Abuit, inquis, i usum es, O cla
mas qtias uidentibus oeulis videns hoe is sum eqse ἰ citique ex aliqua regula Iustitiae', eui comparans quod rides pravum , O cem nen' non convenire rectitudini regulae tuae reprehendis , tanquaut artifex d seraeus jus una ab injuso. Augustino praeivit Cicero , qui normam , qua honesta ac turpia comoarantur, naturalem esse docet, riit enim: Legem bonam a mala nulla alia ndii naturali norma diιidere possumus . . Nee filum jur Oinjuria a natura dijudicatur , sta omnia onisArio honesia ae turpia . ιγη. Beatitudinis notione multo ante , quam infelicitatem aut miseriam experiantur homi nes , eorum animos imbutos esse aperta res est . Fieri enim nequit, ut infelicem me esse