장음표시 사용
41쪽
METAPHYsICATI lex atque individuus , quem utcunque metiri aut dividere non licet . Atqui nihil est in Sub stantia corporea, quod in partes dividi , aut minui &, augeri non possit . Cogitatio igitur
rei corporeae proprietas esse nequit. Re sane Vera non eo dementiae devenerunt
Materialistae , ut suis deliramentis abrepti 1bmniaverint semissem aut trientem cogitationis , primum aut alterum judicii momentum , digitum aut pedem ratiocinii. Vel inviti igitur cogitationis simplicitatem fatentur. Ι:dem porro dissileri non possunt cogitationem amo esse non extimum M transeuntem , sed intimum atque immanentem, ut alunt; nimirum qui in ipsa re fit, quae cogitat . Tum D illud etiam concedant oportet, quod alius natura agentis naturae respondere debeat. Igitur nisi caecutiant deprehendant oportet individuum actum intimum dividuae ldbitantiae Iepugna C. Actus enim intimus in re di idua aut multiplex, aut partitus sit oportet Nam aut ungulae partes astium edunt ; totidem propterea erunt actus , quot partes . Aut lingulae Par emactus duntaxat eficiunt; aftus IgitII Der Um- versias dispersias partes divisionem patitur. Simplex itaque a ius intimus simplicem pollutat substantiam . amobrem hamana Mens iu oleκ est atque inco Oie. . . Demonstratur III: Si nostrarum cogitat innum
principium substantia sit cor Aa, ent xes
42쪽
Illius partes cogitandi facultate Polleant opor tet ; partes enim non cogitantes compositum cogitans non efficient : ex ostens s in priori Propositione . Μinimarum autem partium c gitatio aut imperfecta, aut perfecta erit. Si singulae atomi incompletas atque obscvras ideas habent : totius substantiae ideae completae ες clarae esse nequeunt. Excelleatioris enim vi tutis Proprietas nunquam Prodibit ex proprietatum inferioris ordinis coagmentatione . Rudium quidem & agrestium hominum quaevis multitudo ingenii vires non eXseret, quis praestantis Philosophi intelligentiam exaer
Quamobrem si substantia corporea intellige di vi praedita exsistat, minimae illius partes perfecte intelligant oportet perinde ac tota substantia . Singulae igitur elementares partas perfecte cogitant . Quorsum vero plurium atomorum numerus Τ eumdem enim effectum ae que una ac omnes edunt. Si dicas cogitandi facultatem singulis atomis ita esse dispertitam, ut una intelligat, altera reminis tur , tertia velit in c. absurdas eris. TotiuS enim cogitam itionis functiones unum omnino in met obire persentisco . Illud itaque statuas necessum est, quod plurium atomorum cogitatio ad unam inter eas principem tranamittatur, quae nimirum ali
Tum Perceptiones in unum cogat. At isth)ec
43쪽
princeps atomus materialis est. Extensia igitur& partibus composita . Revolveris ergo eodem, unde incoepimus. Itaque cogitandi facultas su nantiae corporeae Omnino Iepugnat . Demonstratur N. Μateria iners est, atquCita sibi constans, ut in eo, in quo est, sive
quietis , sive motus statu perseveret . Atqui activam ac versatilem Mentem experimur. Ea enim vi interiore & sua cietur : ex alio ad alium actum suopte ingenio prosilit, atque in ipsis, qnas obit aetiones , is requieta manet . Mens igitur substantia sit oportet a coIpore omnino diveIis . In exposit mata animadversones.
.Vae hactenus disseruimus facilem viam sterilant , ut exposita Μaterialistarum Systemata Ieselemus. In eo quidem omnea conveniunt , ut Bbstantiam, quae in homine cogitat, a corpore distinctam inficientur , c gitationem cerebro , & physicae sensuum str eiurae adscribant. Atqui cerebrum , ceterasque humani corporis partes cogitationi essiciendae ineptas esse abunde ostensem est in priori Pr positione . Vacillant igitur fundamenta, quibus sua illi superstruunt systemata. Verum pauca quaedam advertere praestat , ne quid non conlata tum in ipsorum iγstematis relinquatur . Et quod ad Hobhes attinet:
44쪽
sentiendi principio esse repetendam . Perplexa heic ambiguitas occurrit. Universa enim cognitio ad res duntaxat, quae in corporis sensus eadunt, ab Hobbeso revocatur . Atqui plura e gnoscimus , quae sensibus non subjiciuntur . Sentiendi igitur principium , quale, statuit Ho besius , non est illud, undς homo cogitat . Nimirum sentiendi principium Hobbesio est ipsum cerebrum, seu peculiaris quaedam ce rebri pars, unde nervi omnes originem ducunt , ω .d quam ipsorum motus refertur ;quod propterea commune sensorium appellatur.
mittere posse negat Hobbesius. Si nulla est mutatio, nisi quae ex partium motu pronciscitur, recte res habet. At vicissitudines, quas id , quod in nobis cogitat, subire experimur, proficiscuntur ex cognitionibus, quarum aliae alias excipiunt. Novas porro Mens cogniti nes acquirit, novisque sensationibus assicitur , prout objecta, quae sentit , alia aliis succedunt . Sensilis enim substantia, cujusmodi est humana Mens , perinde Versatilia sit oportet, atque objediis assicitur.
nis S reactionis eorulictuin ablolvitur, docente Honbesio . I. Hujusmodi conflictus non est nisi reciprocus nervorum cerebrique motus .
Atqui motus ex ostensis non e it cogitatio , C a nequc
45쪽
as H METAPHYsICAE . neque cogitationem efficere valet. Ergo . α. Ad haec si Hobhesianus conflictis sest. sum in nobis cieret, eo interveniente senis. io obtineret. Atqui saepe fit, ut nullo sensiuassiciamur, quamvis conflictus ille cerebrum inter ac nervos ex objectorum appulis excit tur. Ergo. Nimirum cum peregre es animus sine corpore vel , ut ille ait, mens scilicet alio intenta est, nullos externarum rerum ictus
' s. Posito Hobbesii systemate, plures eodem temporis vestigio sensationes haberi nequeunt. Hi qui id experientiae adVersatur . Ergo . in jorem propositionem Hobbesus ipse ultro dat, & apte probat. Rures res , ait ipse a fmuIJentiri non pusunt; dum enim organum mo-
Detur non ira ab alio moveri potes, ut ab utroque motu unum Phantasma oriatur utrii fique. Μinorem Vero negare non potest, nisi experientiae contradicere velit. Nobis enim ipsi conscii sumus , quod ex. gr. uno eodemque temporis vestigio loquentis voces audimus , ejusque Vultum gestusque Videmus, odorem aliquem haurimus , soli duritiem experimur , caeli intemperiem sentimus, alicujus membri dolore afficimur M.
N. Nullus Iudicio locus in Hobhesi systemate relinquitur. Ipse enim docet, quod Pex
46쪽
phantasmata de rebus objectis judicamus , ea distinguendo & comparando . Phantasmata curem exsistunt ex amionis & reactionis conflictu . Igitur ad judicium instituendum oportet, Ut uno eodemque temporis vestigio duo ex s. stant in sentiente conflictus . Atqui id fieri non posse docet Hobhesius . Ergo. Quod vero Helvetium spectat: is quidem I. in eo peccat, quod idearum originem ex physica sensibilitate unice repetat . Haec enim, ipso docente , sita est in facultate rerum externarum ictus suscipiendi. Haec porro non est, nisi facultas, qua hominis corpus certa quadam modisicatione assicitur . Atqui isthaec humani corporis partium temperatio , quae ex objecitorum ictibus in sensius proficiscitur, non estidea, nec perceptio, nec cogitatio . Haec una igitur facultas quacunque alia virtute nudata immensam idearum vim nunquam homini com parabit . II. In medio relinquit Helvetius, num quod in homine ea facultate exornatur, simplex sitan vero corporeum . Modestiam ipsius laudabiamus , an arietatam Scepticorum has stationem ) redarguemus Utrumque enim medio tollit Helvetius , & praeter aspectabile corpus nihil in homine admittit . Physicam sensibilitatem unice praedizat : quam novo V cabulo ad Helvetii mentem expresso humani ccorporis modificabilitatem recte dixeria.
47쪽
38 METAPHYsICAE Et sane quod in priori opere subobscure
indicaverat, in opere posthumo , cum nihil sibi timendum erat ut in Praefationis exordio ait disertis verbis aperuit. Quam physicam sensibilitatem prius dixerat: eam deinde nihil aliud esse docet , nisi effectum strueturae Srtemperationis organicarum partium , unde hominis corpus coalescit . a Hanc porro animae loco esse in homine itatuit . Aspectabile igitur corpus , ejusque sibi mutuo respondentium partium coagmentationem in homine Helvetius deprehendit, praeterea nihil . Quae igitur in priori Propositione argumenta produXimus Helvetium refutant ,
III. Tum memoriam , tum iudicium inphysica sensibilitate constituit Helvetius . Reminiscimur quidem , ipso docente, cum rerum O jectarum imagines iterum nobis ipsi veluti depictas repraesentamus ; unde fit, ut interiora sensus organa assiciantur juxta , ac si res ipsae in extimum sensum incurrerent . Atque hinc memoriam eamdem ac ipsam sensationem ella colligit. Atqui I. quamplurima in memoriam Ievocamus, quorum imagines neque iterum eia fingimus , neque eringere licet . Nihil igitur commune habent sensatio & memoria.
a) Vide adnotationem ad paginae Oriam armur tam ad extremum Caput u prioris Iu tiι-l' Homme .
48쪽
e. Nobis ipsi conscii sumus valde inter se distare actum illum , quo res objectas in sen
ius offendentes sentimus, ab eo, quo eaIum .dem reminiscimur . Est igitur aliquid discrim nis sensationem inter ac memoriZm . s. Unde fit, ut objectarum rerum imagines iterum in cerebro suscitentur 3 Ex idearum se rie , aut concussione , quam in auribus ciet emissae vocis sonus, docet Helvetius. Atqui ideae, eodem auctore, ex physica sensibilitate nobis obveniunt; sentimus igitur , cum illae nobis obversantur. Ergo nulla erit memoria . Fortasse ideae in cerebri sinibus inclusae, aut fibrarum plicis affixae detinentur. Ipsas igitur prius sulcitare oportet, ut interius sensorium assiciant . Ergo idearum series, quam comminiscitur , in causia esse nequit, cur rerum ima in gines in cerebro iterum producantur . Quod vero de vocis sonitu addit Helvetiutiquammaxime rarum D novum est . Nimirum nervi acustici concussio ejusmodi affectionemeerebro inducit, qualem exciverunt res objestae, cum quo scismque extimos sensus primum per culerunt . Novum hoc aurium munus Physi lagis omhibus ignotum Helvetici debemus .
N. Quod vero judicium ipsa sit sensatio ,
Pluribus probare contendit Helvetius . Unum duntaxat animadvertisse sit satis . Judicium Uzipse ait, in eo vexiatur, ut ideae aut seBlationes inter se comparentur, quo ipsarum
49쪽
convenientia , aut discrepantia deprehendatur . Hujusmodi relationis perceptio si eadem est , atque ipsa sensatio , duo statuantur oportet et 1 .quod quaevis duorum objectorum sensiatiost judicium . Atqui id repugnat interiori consitientiae . Ergo . 2. Quod judicium ab ipso sentiente edatur . Atqui praeter physicam se sbilitatem, h. e. humani corporis partium structuram, nihil est in homine Helvetii sententia . Igitur organis ipsis sensoriis, aut cerebro judicium est adlcribendum . Atqui id prorsus repugnare ostendunt argumenta in I. Propos . num. II. fuse disputata. Meriannus ultimo loco refellendus superest . At jam in Hobbesio atque Helvetio prostratus jacet. Actuum intellectualium quas tradit e
sinitiones breviter perlustremus . I. Sensum in nobis non ciet objecti duntaxat appulsus ad organa sensoria , Se quae t de oritur cerebri concusso . Id enim omne phy- scam , ut ita inquam , sensationis partem constituit . II. Conscientia comitatur sensationem aeque ac ceteras quascunque actiones & passiones . tam in cerebri concussione sit in esse docet Meriannus . Atqui I. ineptissimam id praese- fert tautologiam , sive potius vitiosa circuitio ne laborat . Concussio enim , cujus cerebrum conficientiam habet , conscientiam conitituit.
Quo sane recidit Metianni definitio .
50쪽
u. Cerebri concusso, quae proficiscitur ex objectorum appulsu ii extimos sensius diversa
sit oportet ab ea, in qua conscientiam consti tuit Μetiannus. Non modo enim me sentire, Verum etiam meae sensationis mihi conscium esse experior . Conscientia igitur si motus est, nulla erit ipsius motus caussa . s. Μeriannum ita conscientiam definientem
sibi ipsiim repugnare quis non deprehendit pCum enim nervis libera est ad cerebrum via, motus ipsis ab objectis communicatus ad ce rebrum usque diffunditur . Ibi igitur semper determinata oritur concusso . Atqui non semper sensationis cerebrum conscium esse fatetur ipse Meriannus . Hine docet cieri sensum . Cum organorum impressiones cerebrum distinguere valet . At qua arte distinguit 8 ri de terminata sive distincta concuisone, ait Me Tiannus , in qua conscientia sta est . Fieri igitur nequit, quin semper distinguat, ac propterea sentiat cerebrum; nam concusso in cerebro semper cietur . Itaque haud sibi constat Me-
III. Cerebri concussones tum sensationes , tum perceptiones, tum ideas esse docet Μeriannus : sensationes quidem, si in seipsis inspiciantur ; perceptiones , cum eas cerebrum advertit: ideas tandem, cum eas ad res eX te riore2, unde concusso excitata est, cerebrum releri , sunt enim illarum imagines . Pe