장음표시 사용
61쪽
ea META PHYSICAE N4. Cujuscunque rei proprietates non CriC , nisi modos ac rationes , qui us illa exiit Tit ,
jam diximus . Atqui facultates cogitandi , ac sentiendi unius simplicis substantiae modos e 1se posse inde patet, quod & cogitans , & lemtiens unum sit ipsa conscientia clamante. Verum extenso simplicis substantiae modus emen equit; quippe ea partes extra partes Pra se fert, & compotitum aut facit, aut IuPy E. Ipsum proposui argumenti fandamentum titubat & sua ruit mole . Id enim pro explo-Νrato habetur , propterea nimiruin Mentem a materia longo intervallo distare , quod nulla cogitationem inter , atque . extςnsionem Δ
orphendi possit analogia . Atqui non analogIae defectu, sed vi potius ἀντιλογιο rePugnantiae I discrimen utriusque i substantiae argui mus . Vehemens enim illa cogitationis , atque extensionis Iepugnantia, quam qui non Vident,
nihil prosedio sepioni, in caussa est, quamo rem Philosophi contraria, & diversit esse C gitationis atque e tensionio subjecta merito Atque hele mirari subit, cur haec Parisien sis Philosophi animadvessio .Auctori Ephe eridis litterariae, quae singulis mensibus Cumae Rhaerorum in lucςm prodibat, nova Videatur,' ω maanifico laudum' apparatu prNOnatur . Nenim Lochium stulingileto jam objecinei m Q
62쪽
vidimus , quod quamvis nihil assinitatis inter
cogitationem , atque extensionein assequi no bis liceat , eam tamen huic repugnare colligendum non est. Adeo 'magnum in Littera rum Republica nomen imponit -ρObjicitur III. Bruta animantia aliquo cogitationis genere praedita esse ipsae , quas ob eunt illa, actiones aperte demonitrant. Atqui cujusmodi si cogitationis principium in Brutiis, corporeum ne an spirituale Philosophi ce tant , & adhuc sub judice lis,eit . Ergo h manae Mentis simplicitas ex cogitation: s', Ω
materiae repugnantia non recte colligitur . Respondeo . Quamvis nihil certi de 3nimo rum natura , quibus bruta gaudent animantia,
definiri possit; quidquid tamen de ipsis itat uetatur , non est quod mitrae Mentis simplicitati
Vel parum ossicere poterit . Celebriores enim quae inter Philosophos de Brutorum anima Versantur opiniones, tres ferme sunt . Rrili telici sensitivam quamdam animam brutis adscribunt, qua nimirum sentiunt res externaS, quae ad sensuum organa offendunt . Carletiani Vero , qui omni cognoscendi facultate barata destitui arbitrantur , inter puras machinas sensu vacuas ea recensent . Plerique tandem Reiacentiores non modo sentiendi, percipiendicue facultatem brutis attriduunt, verum' etiam ipto rum animas' ωμάτως 6 ανιχους, corporeazi csncretionis expcrtes esse contendunt.
63쪽
Jam porro , qui I. brutorum animam eorma ream esse existimant: hi quidem nescio quam materialem cognitionem duntaxat in ipsis lo- , Cum habere pronuntiant. Atque hoc pacto humanae Μentis simplicitati satis consulere sibi videntur . Bestiarum enim cognitio longo i tervallo a Mentis cognitione distat. Illae quidem corporea duntaxat, concreta , 9 sngularia attingunt: haec vero incorporea, abstracta, atque universalia intelligit . Atque hinc est quod brutorum anima corporea , humana Vero Μens a corpore libera sit . u. Cartesianorum opinio licet brutis iniqua, humanae tamen Μenti perhonorifica est. Nihil enim bruta cum hominibus commune habent,
ut inde Μentis dignitas offendi possit .
s. Quod si brutorum animas corporis exPer tes esse statuamus; tantum abest, ut Mentis humanae simplicitati derogetur, ut etiam magis , magisque illa affulgeat. Tale enim est dissidium cogitationem inter, & materiam , ut si illa in brutis obtineat, omnino oporteat , cogitationis principium in ipsis prorsus esse
incorporeum . Ex quo sane essicitur , humanam Mentem , quippe quae cogitat, ab omni materia liberam esse . Hela autem quaeret fortasse quispiam, quid, nam veris ilius de Brutorum anima statui
possi. Id equidem definire arduum est: & quae Metenus protulerunt Philosophi , sua quaequς
64쪽
patiuntur incommodaS. Verum ut unusquisque per se ipse inter Vahias sententias dijudicare Possit, nonnulla breviter adnotabimus. L Brutis sensum inesse , & rerum corpore rum perceptionem , tum quotidiana docet experientia, tum quae inter ipsorum, & nostras actiones intercedit analogia suadet . ΙΙ. Ea mera esse αυτοματα machinas ver fatiles quae Vi μσχανηματος moVentur, omni vita & sensu destituta levia,est, ne dicam inepta sententia. Nequecenim I. quod hujusmodi machinas construere Deus possit, quae hominum actiones aemulentur, sequitur reipsa tales effecisse . Ita sane fis esset inferre hominum corpora cognoscendi Principio carere , di prorsus vacua esse . ea. Nemo inter σωτοματα recensebit, quae motionibus spontaneis pollent . Atqui Bruta quotidie e somno surgunt: dum ambulant, m do constant, modo segnius, aut velocius incedunt , modo hac, modo illae dilcurrunt. Nisi igitur ipsis insit4 si vis, qua surgant, , m
Veantur ἰ profecto iners materia a quiete admotum suapte natura excitabitur . 3. Rerum externarum effluvia in caussa esse nequeunt, quamobrem in brutorum machinis motus oriatur , vel illius directio mutetur, vel penitus cohibeatur. Tanta non est iplbrum vis, ut diversas in x brutis motiones Producant ,
Quis crederet, tenuem si dilum , aut eXiguum
65쪽
36 . M E T A P H Y S I C A Eincensi pyrii pulveris fragorem , aut venatoris aspectum concitatissmum volatum in immensam volucrum patervam immittere posse ΤIII. Cognitionem , quam brutis attribuunt ipsi Peripatetici , materialem appellare , idem
sane eit, ac confvss vocabulorum ambagibus res involvere . Quid enim erit materialis itulaec cognthio 8 Num eadem , ac motio in brutolum.- senilibus a rebus externis excitata An. vero erit affectio quaedam materialis animae ipsorum 8 Illud equidem negὸbunt Scholastici ; ita
enim bruta inter puras machinas erunt recensenda . Sin postremussi admittant cogitati nem in materia locum habere fateantur opor tet . Fundamenta igitur, quibus humanae Mentis simplicitas superstruitur, prorsus conve
Neque sibi persuadeant Scholasticiis e satis valide Mentis simplicitatem tueri posse Propterea, qaod Si spiritualium rerum Mognitionem illam habere oliendunt. Id enim probat, hominam,& brutorum perceptionem ea duntaXat Perte nui dii crimine separaIi , quod una spirituale objelium , altera materiale attingat. At noli 'ostendit hujus perceptionis subjectum materiae expers esse e quo uno urgeri, atque ad incitas redigi pessunt Materiali itae . Quod si brutorum cognitionem materialem appellant , quod illa corporea duntaxat objecta percipiant: id non arguit materialem esse ipi
66쪽
rum animam . 'Arguit enim, quod brutorum cognitio objective, ut cum Scholasticis Sch larunt more loquamur , si materialis , non autem subjective: quod idem'est, ac si dicas , oujecta e trutis cognita esse corporea , Tub jectum vero ea apprehendens non esse corpo reuma Nam ne ipsi quidem Scholastici hum me Μentis perceptiones, quae circa res cor poIeas versantur , alio sensu materiai.s appel
Neque huic materiali cognitioni aliquid suo sagatur nova Cl. Buisonii opinio, litet si Scholasticorum vetus fuco delinita . Hic enim nuperrisus naturae scrutator bruta animantia Per sensum tum exteriorem tum potissimum interiorem , quo exquisitissimh ipsa praedita sunI , res objectas sentire arbitratur . Docat quidem. Q duplicem materialem sensem distinguendum esse, alterum interiorem , cerebrum lcilicet, exteriorem alterum, nimirum externa sensuum organas sensum interiorem tum h minibus , tum brutis communem esse ait: verum hoc intercedit discrimen, quod in h6mine a Mentis nutu omnino pendet , nihilatae ille molitur, nisi quod haec jubeat, sive non prohibeat; ita quidem, ut instrumenti Partes
a) προ urs fur la nature des Animaliae , T. VII. His. Natur.
67쪽
sS METAPHYsICAE agat i In brutis vero principium est, quod omnes motus Se actiones determinat . Ut . autem intelligatur, quo pacto hujusmodi sensus in brutis si motuum omnium origo, Bussonium' ipsum audire praestat, dum chrios limites statuit , ad quos usque sensus hujusvis ti facultas extenditur . Sensus iste mat rialis , ipse ait, impressiones omnes, quas ipsi is
exteriora organa transmittunt, aeque excipit. Hujusmodi autem impressiones, quae ex O jectorum actione oriuntur, per sensus exteri res , ubi momentariam duntaxat motionem exincitant , liberum sibi aditum aperiunt, atque in interiori considunt: & in cerebro , quod hujusce sensus est organum, stabiles le distinctas Producunt concussiones . Porro si hujusmodi
concussiones fuerint jucundae , h. e. brutorum naturae consentaneae , appetitum gignunt ; sin ingratae , h. e. ipsorum naturae contrariae , fastidium producunt . Atque ita cerebro in neIVos agente animal movetur. Haec summa est opinionis Bussonii , quae, si novum quemdam Verborum apparatum e me dio tollas, ne latum quidem unguem a Sch lasticorum sententia discedit. Eadem igitur asegumenta , quae materialem animam sentientem impugnant, & materialem sensium Bussionii convellunt . Si enim sensius nomine corporeum Or ganum intelligit, excipiendis externarum, Te rum impressionibus accommodatum, eo & bra th
68쪽
α, & homines exornari nemo negat. Sin au tem sensationem ipsam , quae ex hujusmodi impressione cerebro eommunicata Iroficiscitur rhoc scilicet est, in quo a veritate longe aber rat Bussonius . Senses enim non elt motus dun taxat sensibus, ει cerebro communicatus , sed simul Mentis ad motum attentio, ejusdem Perceptio, & cogitatio . Cum igitur cujus cunque rei sensatio sine cogitatione seri ne queat : quemadmodum materi m cpgitare , ituta ipsam sentire repugnat. Eosdem igitur si
pulos, ad quos impingunt Scholastici , oisei dit BusseniuS.IU. Si igitur Bruta sentiunt, percipiunt ,
cognoscunt, Eppetunt, & aversantur ; aliquod . ipsis inesse, quod omnino incorporeum sit , colligere nobis fas erit. In materia enim, si recesseris a magnitudine , figura , situ, motu, de quiete, nihil deprehendes praeterea: haec autem juncta inter se. , 9 composita nullo pacto cogitationem essicere posse evidenter Pe
U. Quamvis Brutorum anima ανυλος ri eorporea ) statuenda esse Videatur, quippe cognostendi facultate ea praedita sunt: immane tamen inter hominum, atque ipsorum animas intercedit discrimen .
Nam I., Bruta res duntaxat corpo as attingunι : at stupida proriss iunt clica ea, quae ' hujusmodi rerum cognitionem excedunt . Ea
69쪽
enim iis duntaxat intendere videmus, quae ad ictum vitaeque conservationem attinent. Nihil autem deprehendere licuit in brutis . quod Ie rum sensibilium cognitionem praetergrediatur. a. Ea praesentia tantum sentire , non autem longinqua, aut futura prospicere videmus . Neque enim futurorum praesensio belliis tribuenda est, quod ipsinum nonnullae caeli initantem tempestatem , Si ingruentem imbrem .iurospicere videatitur . Nam ipsae exquisitissimol sensu preditae sunt: ita quidem, ut caeli in
temperie citius ac vehementius, quam homines afficiantur.
. 3. Singulas in singulis , quas unice obeunt actiones , totas occupari bestias deprehendimus. Hinc si indυltriam quandam in aliquo
artificio praeseferre videntur, in reliquis tardae sunt, & prorsus ineptaz . q. Nonnisi paucas admodum rerum relationes, quae Per se ipsiue coGitant, percipiunt: at de rebus ipsis corporeis nullo paelo ratiocinantur. EXploratum enim eit, cujuscunque generis animalia eodem semper modo operari, eademque
facere ; nihil novi moliri , sed cum primum
ViVere incoeperint , ea aggredi , in qui Das alia eju dem genetis occupantur ; nihil tandem ma joribus suis excellere , neque ipsis filios prae-
70쪽
vivunt λ Si perennes , quid de ipsis siet 3 Si
autem intereant, incerta quidem erst humanarum Mentium immortalitas. Ex his quidem dissicultatibus nonnulli paucis sese expediunt suo enim constare agetoriajunt, quem illae consecuturae sint exitum . Alii vero eas interire negant, sed corporibus superstites esse statuunt . Nihil quippe Vetat, quominus brutorum animae dissipatis corppribus sine vi, sine sensu , sine vita sempiterno quodam somno , Sc silent tot conlepultae permaneant. Illae enim judicio , ac ratione non valent , sed res corporeas duntaxat sentiunt, a percipiunt. Licet igitur corporibu lispersint, in eo tamen statu tum sentiendi, tum agendi focultate expertes erunt. Humanae enim Me
tes tamdiu sentiendi virtute pollent, quamcitu corporis,consuetudine utuntur , oc corpruinus superstites Togitando vivunt. At brutorum an iamae in corporibus , quibus conjunguntur , Icn tiendi duntaxat munus obeunt; udi igitur cor. pora reliquerint, omni sentiendi, agendique vi exspoliatae stupidae prorsus , & impotente conquiescunt. Esto autem perennes sint brutorum animae; ipsarum fatum curiosius, quam par est, inqui ritur . Bruta enim libeItate carent, legem pr positam non habent, ad finem supernaturalem ordinata non sunt, Dei cognitione destituuntur. Si qua igitur gaudent anima corstori is