장음표시 사용
61쪽
humini redenuor; iraee' enim est vis vocabuli 'Xρισος. Si quis hanc tollat propositionem, tollit totam religionem Christi ilam ; si quis hanc propositionem male explicat . tota religio deprauatur. Fundamentale itaque, si in vocabulo maneamus, significat id, quod proximum est fundamento. Sensu vero improprio id nominatur fundamentale, quod cum primaria propositione scientiae alicuius arctissime connexum est. Ueritates autem sundamentales duplicis sunt generis: quaedam erini a posteriori, quaedam a priori sunt , hoc est, allae Veritates supponuntur a funis damento fidei, aliae vero per consequentiam arctissimam ex primaria propositione derivantur. I deoque diuidi possunt In antecedentes et consequentes. Antecedentes sunt, quae a fundamento fidei supponuntur Consequentes a propositione primaria iusta conaequentia decinuantur. 'Articulus de S. Scriptuna est articulus fidei primarius antecedens. Nera fundamentum fidei suppo- iit atque adsumst, S scripturam elise diuinum librum. Loci de prodii dentia et creatione Der suur articuli su damentales primarii antecedentes: nam sundamentum fidei hos articulos veros stipponit. Alii vero articuli sunt sundamentales primarii consequentes. Ex primariai propositione e. gr. deducimus, homines in Christum l credere debere. Hoc sequitilr ex stimiamento fidei.
Hominus per solam fidem in Christum saluantur, etiambiusmodi est articulus: derivatur cnim per necessariam cunclusionem ex fundamento sidet. Quidquid nempo
62쪽
a parte ante, vel a parte post, ut Scholastici loqtuin . setur, cum fundamento fidei arctissimum habet nexum, est articulae Mei primamus. Omnes Veritates, quae a fundamento fidei vel suppouus xyr, vel ex illo conclusione immediata dei tuantur, sinit veritates primariae, seu primi ordinis. Articulos tandamentulis secundi ordinis est dogma reuelatum, quod eX articulo sunda. . meAtali eriai, ordinis per necessariam concitisionem derivatur, seu quod nexum mediatum cum findamento fidei habet. Totus articulus de angelis eli articulusiandament is, sed non Primarius; neque enim a funis datuerito si dei supponitur , neque ex illo sequitur. Sed quouiam dogma hoc est articulus, qui ex primi diuis articulo sequitur, articulus sundamentalis secundi ordinis est. Articulus nempe primarius antecedens est: . saera scriptura est diuina; quoniam igitur ex illa. esse
tum constat, quoniam in diuinis libris exstat, hic ' - oculus iundamentalis est. Item propositio: bona opera nihil merentur apud Deum. est articulus sundamenu '
talis secundarius; non enim supponitur a fundamen to fidei, neque ex illo necessario nexu derivatur, i edsequitur per iustam con clusionem ex articulo prima tio; sola scilicet fides in Iesiim Christum nos salui si eat, quoniam homo corrustius . est bonat igitur . eius opera nihil apud Deum merentur; sequitur ergo ex articulo fundamentali primario de peccato originis. Ex hac voritate nindamentali primaria par iustam eo,
63쪽
clusionem derivatur, ista opera apud Deum nihil mea feri. Iam concludamus: quoniam haec propositio aBindame ito fidei neque supponitur, Neque per necen 1ariam conclusioneni derivaturi non est articulus fidei fundamentalis primarius. sed secundarius. Articulus iidei secundarius est propositio: Deus eoncurrit ad
Omnes res modum habentes. quae est pars doctrinae de Prouidentia. Propossitio enim illa ex articulo de εureatione mundi se lititur, qui est articulus fundamem
talis primarius antecedens': Deus enim ad conseruationem mundi concurriti Articulis landamentalibus opis ponuntur articuli non sundamentales. Per articulum
non fundamentalem intelligitur id , quod a fundamento remoueri potest, saltio si dei fundamento. sensit iliuo-
Iogico, sine figurato , artieulus fidei non fundamenta. lis est dogma, quod cum laudamento fidei non habet nexum quod saluo fundamento remoueri potest. Pro.
positio: Angeli si int illocatus, est articulus non fundamentalis ; nam neque mediatum neque immediatum nexum cum fundamento sidui habet; et qui hanc propositionem negat, saluo id sundamento facere potest. De articulis nou fundamentalibus saluo sundamento varie disputari potest. 'Disputatur nunc v. c. de propositione a beato LUT HERO iure defensa: Bona opera irregenitorum non iunt bonἱ opera, sed peccata splendida, nec non: An bona opera praesentia sint in opere 'iustificationis; de natura angelorum 1 nec nonae modo poenarum 'insernalium. Ipsae Poenae quidem
64쪽
dem ad tundamentum fidei pertinent. 1ed non modus
, Prygr D IO. ALPH. TVRRET elegans de his artieulis disputati i, Nuba eius testium de moderatione in controuersis toeologicis praemissa est. Sunt quaedam; quae in ea desiderari possunt, circa Ordinem mo dum tractandi, iplasque ratiocinationes. Satis tamen interea argumentum exhaurit. Cognitior horum articulorum ex natura, quam c. tu urget. non adeo certa est. Nam, prout vox religionis ual late vel stricte capitur, datur aut non datur eiusmodi cognitio. Esse tamen aliquos, vel exseo aperte elucet, quod patefactionis plurima lυca obscuriora sunt, quam ut punitas iqirospici queant. Dogmata igitur . quae illis continentur, absquis dubio non fundamentalia lunt. De S. V. PἈμι EII de eodem argumento dissertatione docta a vid. Bibi Germanique m. i. p. 2 . Uidentur, veto viri optimi lini in duabus propositioniblia contradicere Dicunt I nullum esse posse rticuisium fundamentalem, nisi qui ab omnibus pranΘlutelligi; et tamen. 2 dicunt, numerum artici larum fundamentalium non posse respectu Omni-tim aequalem esse, sed hanc doctrinam huic posse fundamentalem eme, alteri minus fundamentalem. Cuius pri sosii tuinis lianc rationem reddunt, quod non eadem ingenii capacitate Diunes aediti sunt Sed ex priore propiniti e Necessario le-quitur . em artieulos, qui non ab omnibus coucipi possint, nui' posse tundamentales dici, et idcirco eos ipsos in horum numero haberi debere, adeoque hoc qnidem nihil impedire, quo minus certus horum articulorum numerus definiatur. Una ergo haec prostolitio aliam tollit. Manifesta enim haec ratiocinatio est: Nullus potest este articulus
a Dissertat. thetica de fidei ebristianae articulis fun
damentatibus eiusque analogia. Tub. ITI 8.
65쪽
uoncordiam qualemcumque moliebatur trium primari rum eccIcssarum lutheranae, reformatae et pontificiae. Vt hanc concordiam Promoueret, dicebat, Lutheranos, Reformatos, Catholicos in laudamento fidei reonuenire, ex 'quo deinde concludebat, hos paeem ecclesiastitam inter se poste constituere. Si prius verum, de hac Consequentia nullurin dubium est. Haee 'cALIXTi sententia occasionem magnam disputandi praebuit de acticulis fundamentalibus et non fundamentalibus. Qui enim illum oppugnabant dicebant. 'Relorinatos er Pontiscios circa fundamentum fidei errare; Calixtus contra cum sociis contendebant i 'nullam veritatem fundamentalem ab illis destrui. IIaeelis postea continuata est 'ab illis, qui unionem cum 'Resormatis inire Volebant. Hae de re erudite dispu- tarupi TvRRET IN Vs et pFAFFIV s. opposivit sa' Uernsdors cum aliis et hibliotheca colligi posset destriptis illis, quae de articulis fundamentalibus et non
Ex parte haee controuersia facile componi potest, ex parte vero non. Quamdiu in abstracto quaeritur, quid articulus sit fundamentalis, quid non
fundamentalis, omnes in mi ceptu abstracto articuli landamentalis vel non sundamentalis consentiunt. Longe autem est aliti rerum facies, si hi conceptris adplicantur ad dogmata theologica, et illa in concreto conlideralitur. Si e. g. quaestio est, utrum hoc 'c D a vel
66쪽
vel illud dogma Pontificiorum error sit fundiment, ijs seu fundamentum fidei labefactet, tunc oriuntur lites, quae non facile componi possunt ob vehementes animorum motiones et praeiudicatarum opinionum
varietates. Praeprimis vero illud non facile potest constitui, quod stibiective, seu respectu hominum fundamentale est, vel non. obieetiue fundamentale est, quod sundamentum fidei, primam illam religionis christianorum propolitionem de Iesu Christo filio Dei et unico redemtore tollit, vel labefactat. Subiective fundamentale est, quod nexum habet cum salute ho minis aeterna. Error fundamentalis est, qui hominis saluti nocet. Error non fundamentalis est, quem homo salua salute sua habere potest. Qui error uni fundamentalis est, potest alteri esse non fundam tali8. Non enim omnes homines unam eamdemque habent educationem et institutionem. Potest homo admodum
rudis habere errorem, qui, abstracte consideratus et in se, maxime pundamentalis est. Ast non sua culpa errat. Non recte institytus est et edoctus. Credit de toto cordet, se recte credere, nec se errare Putat. Hunc, si omni culpa modo Vacat, errorem fundamenisi lem habere, dici non potest. Sed difficilis semper haee est quaestio, utrum hic vel ille error huic vel illi sit fundamentalis nec ne. Omnes enim circumstania
tiae, ingenium, educatio, occasio Veritatem cognoscendi bene pensitari debent.
67쪽
Articuli fidei fundamentales extra nexum considerati et collo dati nominanitur fides; quando vero iidem articuli naturali ordine suo collocantur et interserite connectuntur, tum illi nominan
tur analogia siue regula fidei Rom. XII, 6. Est ergo analogia fidei complexus
artifigialis articulorum fidei fundamentalium. Ex hac sola definitione manife-
stum est L esse analogiam quamdam fidei, II. hanc analogiam fidei esse re
gulam atque normam, ad quam omnes interpretationes S. scripturae et enunciationes theologicae exigendae et explorandae sunt. ΙΙl. Quidquid cum hac analogia consentit et conuenit, id pru Vuritate merito recipitur. I V. Quidquid ab hac analogia dissentit . id pro vero admitti et duci non potest. q
Pergimus nunc ad' explicandum, quid sit anal ria mei. Hoc dogma nexum habet eues articulis fit lamentalibus. Analogia fidei et articuis fundamentales. fi materia spectetiir : unum idemque sunt, modoratione fodimae α' ordinis differunt. Si exsta nexum sontactantur articuli fundamentales . tum 'vocantur
68쪽
fides. U. g. Syniboltim postolicum dicitur fides.strticuli enim iundam tales iide in qo no 1 t connexi atque in ordine itu. : Duaydo vero it M articuuinter iu conogetuntur, tum Ax fide sit, . siue ollaun.
Malogi . sid . Et idcirco analogia fidei ab articuli fundame; talibus modo respeβ0 formae. et ordjnis di
ferta, sed haec nunc idiligentius explicanda et d. monatanda sitiat. Exorduitu nobis faciendum. est de voeabulί' nil iae fidei; cognita enim potestat .voeabuli analogiae bdei, ipsa maximam partem per ecfδ
erit, sumtum autem est hoc vocabulum .ex s. scri-
Theolo mini ruptarum. Adloquitur autem hic PAVL- seu Vate , - qui populum crudiebant. ruulam dat: omnes vero ita vaticinemur .hnistbgiarii fidei non excedant. An vero ex iis verbis P άMaLI , nostra fidei analogia probari possi quaestio est D Fungaeue id extri omnem dubitationem poni potest; verba enim haec P VLLI vario modo explicantur. AUL.hic intelligunt per sidem eonvictio. nem animae. seu fidem, qua creditur, siue subiectivam, alii vero stilom, quae ςreditur, seu obiectivam. Sed necesse non est, ut hanc quaestionem dirimamus.
69쪽
heamus, tamen apertum est. his in verbis PAVLLI terminum analogiae fidei exstare. Dicerς vult PAV LLVS, vatem non eXcedere debere analogiam fidei, ex nihil proferre debere, quod cum fide non consentiai Suffcit vocahulum nostrum in S. Scriptura legi. Sea, nunc veniamus ad accuratiorem considerationem huius nominis . , Constat hoc dogma ex binis vocabulis:
analogia et fides. Per fidem intelligitur, fides , quae ereditur, tu omnes dicunt. . Facile liquet, per fidem non intelligi fidem, qua creditur, quae habitus, perinsectio, et dispositio mentia est ad consequendam salutem necessaria. Ad eam enim fidem S. scriptura non potest explicari. Quum ergo ad tabitum mentis nostrae s. scriptura non possit explihath, necessis est, ut sdes, quae creditur; siue materialis idtelligatur. Cinn lac voce Gniungitur vocabulam analogia, de quo multa disputantur, maxima parte Inutilia. Mittamus ergo has, tricas, ne tempus perdamus ' . Hic analogia sipe dubio significat normam cad quam omnes pro positiones thes id cae relationem quamdam habere debent. Hoc iussin verum sit, non Opus est, ut iit varias illas disputationes theologicas de vero signifieatu vocis analogiae nos immittamus. Ex ipso vocabulo iam adparebit, quid per analogiam fidei intelligatur. Ex hoc enim patet, eam certani esse regulam et nor-
70쪽
apa, ad quam omAqs reliquae Veritates theologicaeia usorm ri, et cum qua nexum arcti si iniim habe eseboni. . Atqui, .arsicivi fund/mentales sine nexu cosse siderati eiusmodi ne um habere nequeunt, et estiam di parmam eqnstituerς. idq9id enini sine ordine pro-WH Η, qt 9 v, id pro regula non rotest haberi. D88do,uaqm diduν suae ordine et conruse, sine n sest aria concidati me articulorum profertur, Pro ana Jogia halieri, pqtest. Quando itaque fides anal
giae vicem constituere debet, omnesi propositio uesarct i l linium inter i e nexum et ordineta bere deben .
, ath gia fidei ergo iishii est aliud., quam Omneh arti- i ii gaineptat irite connexi. Rec tiores Tlie Jogi py aestaptiores etiam dicere s8le8t,...e m μ' articulorum syndamentalium.. Nolo doctos viro
'rebendere, sed ii nitio haec non ςst. recta. . Non emitti nexus est analogiae siem ted ipsi, Uticuli funda-yrentales fidei. in. neὶcu suo cu losati, . . Di imus in sinitione. nostra, apalogiam sidet. estu complexum 'ro G siem. Compl*xus artifici is iςlt cQllectio muli propositionum. Vae pe3v'ct.Ordinem habinust hac desinitione. significare vulvi xa esse analogi/ς8qeis haec e in oritur, quando articuli fundamentales ordine eo is aui r . t arctissise i itfr st conno stuntur. Nemo autς n at articulos fundam ς t les, illosque connecti posse. Materia analogiae fidei
sunt articuli fundamentales, ipsa forma vero comple- 4 artifipialis.