장음표시 사용
181쪽
habet communis monasterii regula: Sextus , credere , N pronuntiare se omnibus viliorem: Septimtis, ad omnia indignum, & inutilem se confiteri, & credere: Octavus , consesso peccatorum Nonus, per obedientiam in duris , & asperis patientiam amplecti t Decimus, ut cum obedientia se subdat maiori :Undecimur, ut voluntatem propriam non delectetur implere: Duodecimus, ut Deum timeat , & memorsi omnium quae praecepit . Enumerantur enim hic quaedam, quae ad alias virtutes pertinent οῦ sicut δε- hedientia, & patientia; Enumerantur etiam aliqua, quae ad falsam opinionem pertinere videntur , qua Nulli virtuti possunt competere; scilicet quod aliquis pronuntiet se omnibus viliorem , & quod ad omnia indignum , & inutilem se confiteatur , & credat Ergo in convenienter ista ponuntur inter gradus humilitat iv. 2. Praeterea . Humilitas ab interioribuς ad ext Tiora procedit , sicut & caeterae virtutes : Inconve-mienter ergo praemittuntur in praemissiq eradibus illa quae pertinent ad exteriores actus , his quae pertinent
3. Praeterea . Anselm. in lib. de similitudinibus c cap. 99. usque ad 328. ponit feytem humilitatis
gradus: Quorum Primus est , contemptibilem se esse congnoscere t Secundus , de hoc dolere : Tertius . hoc confiteri: Quartus, hoe persuadere , ut scilicet hoc velit credit Quantur, ut patieriter sustinear hoc dici: Sextur, ut patiatur contemptibiliter se tracta-Ti r Sutimus, ut hoc amet. Ergo videntur praemissi gradus csse luperflui -
4. Praeterca. Matth. I. dicit glos. ord. stiper i Dis , Implare omnem iussitiam J Persecta humilitas gres habet gradur . Primus es , fubdere se maioνi , in non praeferre se aequali; qui es sufficiens : Seeu rius es , subdere se aequali. nee praeferre se minori Et his dicitur abundans: Tertius gradus G, subesse minori, in quo es omnis iustitia. Eruo praemissi gradux videntur esse superflui
S. Praeterea - Aue ustinus dicit in lib. de virginitac cap. 3 t. te med. tona. 6. Μensura humilitatis eti sue ex mensetira ψβυs magnitudinis data ess , eui essperrculosa superbia , qtis amylius amplioribus inβ-
aiatuνr Sed mensura m g i tudinis humanae non po test sub certo numero uraduum det ei minari . Ergo
videtur, quod non possi Di determinati gradus humilitatis assignari. Respondeo dicendum , quod, sieut ex supradictim
Patet , c a. hu. qu. humilitas essentialiter in
182쪽
petitu consistit, secundum quod aliquis refraenat im petum animi sui , ne inordinate tendat in mauna ἔsed regulam habet in cognitione, ut scilicet aliquis non se existimet supra id esse, quod est: Et utrius, que principium, & radix est reverentia , quam quis habet ad Deum . Ex interiori autem dii politione humilitatis procedunt quaedam exteriora signa in verbis, ti faci is , & vestibus , quibus id quod interius
latet , manifestatur ; sicut & in caeteris virtuti hus accidit. Nam ex vota cognoscitων vis, s ab occiaris faeiei sensatus, ut dicitur Eccles. I9. Et ideo in praeis dictis gradibus humilitatis ponitur aliquid, quod perintinet ad humilitatis'radicem ς scilicet duodeeimur gradus, qui est , ut homo Deum timeat , oe memorsi omnium quae praeceρix . Ponitur etiam aliquid pertinens ad appetitum, ne scilicet in propriam excellentiam inordinate tendat. Quod quidem fit tr0lieiter Uno modo , ut homo non sequatur propriam voluntatem : quod pertinet ad undecimum gradum et alio modo, ut regulet eam secundum Superioris arbitrium, quod pertinet ait θνadum deeimum: Tertio modo, ut ab hoc non deustae
Propter dura, & aspera , quae occurrunt: & hoc Peristinet ad nonum. Ponuntur etiam quaedam pertinentia ad existimationem hominis recounoscentis suum defectum . Et hoc tripliciteν: Uno quidem modo per hoc quod proprios defectus recoenoscat, ct confiteaturi quod pertinet ad octaυum gradum . Seeundo , ut ex conu de- ratione sui defectus aliquis in sum cientem se existimet ad maiora; quod pertinet ad septimum e Temsis , ut quantum ad hoc alios sibi praeserat quod Pertinet ad sextum Ponuntur etiam quaedam, quae pertinent ad ext xiora si una. Quorum tinum est in factis; ut scilicet
homo non recedat in suis operibuq a uia communi : quod pertinet ad quintum . Alia duo sunt in
verbis ; ut scilicet homo non praeripiat tempus linquendi r quod pertinet ad quaνetim : Nec excedat modum in loquendo i quod pertinet ad secundiam in Alia vero consistunt in exterioribus Restibus : Puta in reprimendo extollentiam oculorum : quod pertinet ad primum : Et in cohibendo exterius risum M alia ineptae laetitiae signa r quod pertinet ad te
Ad primum ergo dicendum , quod aliquis absquπfalsitate potest. se credere , N pronuntiare omnibus viliorem secundum defectus occultos, quoς in se re
183쪽
Augustinus dicit in lib. de virginit. e. 52. parum a med. tom. 6. Existimate σιiquos in oeculto superiores, quibus esse in manifeso meliores. Similiter et-- iam absque falsitate potest aliquis confiteri, & credere ad omnia se inutilem esse , & indignum per Proprias vires, ut lassicientiam suam totam in Deum reserat, secundum illud 2. ad Corinth. 3. Non quod
fuscientes simus aliquid cogitare a nobis , quali exmoueis, sed susscientia nossra ex Deo M. Non est a
tem inconveniens, quod ea quae ad alias virtutes pertinent , humilitati adscribantur; quia sicut unum vi. tium oritur ex alio; ita naturali ordine actus unius virtutis procedit ex actu alterius.
Ad secundum dicendum , quod homo ad humilitatem pervenit per duo. Primo quidem, & principaliter per gratiae donum : Et quantum ad hoc inteis riora praseedunt exteriora . AIiud autem est hum rium studium, per quod homo prius exteriora cohiauet , postmodum pertingit ad extirpandum interim rem radicem : & seeundum hunc ordinem assignam itur hie humilitatis gradus. Ad tertium dicendum, quod omnes gradus, quos Anselmas ponit, reducuntur ad opinionem , & manifestationem , R voluntatem propriae abiectionis is Nam primus gradus pertinet ad cognitionem proprii desectus . Sed quia vituperabile esset , si quis proprium defectum amaret, hoc per feetin m gradum excluditur. Sed ad manifestationem sui defectus pertinent tertius, Ze quartus gradus; ut scilicet aliquis non solum simpliciter suum defectum enuntiet, sed etiam persuadeat . Alii autem tνes gradux pertinent ad appetitum , qui excellentiam exteriorem nouquaerit, sed exteriorem abiectionem, vel aequanimi inter patitur, sive in verbis, sive in factis, quia, sicut Gregorius dicit in Registro , c ι. 2. Indis . Io vin. a . non grande es iis nos esse humiles . a quibus honoram&ν ; quia γ hoe seculares quiliber faciunt: sed iliis maxime humiles esse debemus, a quibus aliqua parimυν: Et hoc pertinet ad quintum, de sextum gradum e Vel etiam desideranter exteriorem abjectionem amplectitur : quod pertinet ad septimum gradum . Et sic omnes isti gradus continentae sub sexto, Se septimo superius enumeratis . Ad quartum dicendum , quod illi tres gradus a gipiuntur, non ex parte ipfius rei , idest secundum naturam humilitatis, sed per comparationem ad gradus hominum, qui sunt vel maiores, vel minores ,
Ad quiatum dicendum , quod etiam ilIa ratio
184쪽
proeedit de gradibus .humilitatis , non secundum iausam naturam rei, secundum quam assignantur praemissi gradus, sed secundum diversas hominum conditiones a
EX artici habes prims: quomodo per rationem mstendas, merito insinuatum a scripturis , & Minnedicto, quod duodecim sunt gradus humilitatis. AB. Benedicto quidem , ut in principio articuli . Ascripturis vero , ut de humilitate Abrahae Gen. I8. Ubi in ly eum sem pulvis , vide gradum sextum , septimum, in ly loquar ad domintim , &c. vide secundum. Item de humilitate David. a. Reg. I a. it ly peccaυi: vide octavum e R e. i3. in ly se dixeris mihi, non places, praeso stim: faciat , quod bonum es in oeulis suis . umiliter alibi c quando , scilicet
Deus eum pro peccatis eius corripuit , Sc punivit , patientiam obedienter amplexus est a. Reg. IS. a. 2o. 24. vide nonum. Item c. I 6. in ly dimittite, ut ma Iedicat iuxta praeeeptum Domini; vide undecimum . Item Luc. i. de humilitate B. virginis ly cogitabat, quaIis , dic. non enim signa ineptae laetitiae monstravit , auditis tantis suis praeconiis et neque ante tempus opportunum locuta est : tanquam sensata
vide tertium, & quartum : in ly Quomodo fer, &c- uide secundum : in ly Eere Antilla Domini , vide. primum , & c quoniam in hoc tenet , quod communis regula docet , st. ancillari Domino J etiam quintum: in ly Fiat mihi secundum verbum tuum , vide decimum c subdit enim se Deo γ . Item in tu, magniscar anima mea Dominum , ω exultaυit Diritus meus in Deo DIutari meo scilicet per sanctum Dei timorem , & memoriam practicalem mnium mandatorum eius vide duodecimum. Con sule tu qu. 7o. arn I. append. regulam pro lectoribus , & secundum ipsam te in hac diffusa materia pro studio tuo exerce . Semnia vides: quomodo ex iis , &c.
De Superbia , articulos disisa , Postea considerandum est de Superbia. Et primo de superbia in commani. Secundo de peccato primi hominis , quod ponit P. esse 'superbia.
185쪽
Cirea primum quaeruntur octo. Primo . Utrum superbia sit peccatum. Secundo. Utrum iit vitium speciale. Tertio. in quo sit sicut in subjecto. Quarto. De speciebus eius. Quinto . Utrum sit peccatum mortale. Sexto . Utrum sit gravissimum omnium peceat
Septimo. De ordine eius ad alia peccata. Octavo . Utrum debeat poni vitium capitale.
poroia non sit peccatum . Nullum enim peccatum est repromissum a Deo . Promittit enim Deus , quod ipse facturus est ; non est autem actor peccati di Sed superbia connumeratur inter repromissiones divinas . dicitur enim isaig 6o. Ponam te insuperbiam feeuisrum , gaudium in generat onem , in generationem . Ergo tu perbia non est peccatum . 2. Praeterea. Appetere divinam similitudinem nouest peccatum . hoc enim naturaliter appetit quaelibet creαtura, S in hoc optimum eius consistit ; Ae praecipue hoc coa venit rationali creaturae, quae facta est ad imastinem, & similitudinem Dei : Sed, sicut dicitur in lib. Sentent. Prosperi, cfient. 292. inter se' Aug. . I. I i. δερ. Gen. ad lin c. I 4 tom. I. fustem bis es amor propriae excellentiae , per quam homo Deo asymilatur, qui es exeellentishmus unde dicit AuRusto in z. Confess. c cap. o. ante med. eom. I. 3 perbia ee situdinem imitatur, eum tu ιν iantis δε- per omnia Deus exeelsus. Ergo superbia non est pec
s. Praeterea. Peccatum non Ium contrariatur
virtuti, sed etiam opposita tio , ut patet per Philol. in a. Ethico . eap. R. rata b Sed nullum vitium invenitur oppositum esse R rbiae. Ergo superbia non est peccatumωSed Contra est , quod dicitur Tob. SupreMam Nnquam in tuo sensia , aus in tuo verbo dominari
186쪽
Respondeo dicendum , quod iuverbia nominatur ex hoc, quod aliquis per voluntatem tendit supra id quod est. Unde dicit Isidorus in lib. Io. Etymol. c ad Ge. S. Superbus dictus es , quia Dpeν vias videri quam in . qui enim vult superuredi quod
est , superbus est . Habet autem hoc ratio recta , ut voluntas uniuscuiusque feratur in id , quod est Proportionatum sibi . Et ideo manifestum est, quod superbia importat aliquid , quod adversatur rationi
Hoc autem facit rationem peccati : quia secundum Dionysium cap. q. de divin. nomin. c par. 4. Iect. 22. maltam animae est praeter rationem esse .
Unde manifestum est , quos superbia es pecca
Ad primum ergo dicendum , quod superbia d
plieiter accipi potest . Uno modo ex eo quod super greditur reuulam rationis r Et sic dicimus eam esse Peccatum. Alio modo potest super b a nominari simis Pliciter a superexcessii : Et secundum hoc omne superexcedens potest nominari superbiar Et ita repromittitur a Deo superbia , qua ii quidam superexcessus bonorum. Unde & Glos. Hieronymi Iop. illωd V. 61. Hor autem Sacerdotes J dicit ibidem, quod es superbia bona, oe mala. Quamvis etiam dici possit , quod superbia ibi accipitur materialiter pro abundantia rerum , de quihus pollunt homines superbire . Ad seeundum dicendum, quod eorum, quae natu raliter homo appetit , ratio est ordinatrix : Et ita si aliquis a re uia rationis recedit vel in plus , vel in minus , erit talis appetitus vitiolus I sicut patet de appetitu cibi , qui naturaliter desideratur . Su, Perbia autem appetit excellentiam in excessu ad rationem rectam . Unde Auilustinus dicit in i - de ci-Vit. Dei, c ca'. I 3. circ. princ. tom. S. quo suster
bis in perυersa celsitudinis appetitus. Et inde est eistiam, quod , sicut AuQustinis dicit in i '. de civit. Dei, c cap ta a med enm. 3. superbia νενυerse ian itatuν Deum. Odia namque eum sociis aequalit atemhb illo, sed imponere υtile sociis dominatronem Juam pro iiD Ad tertium dicendum , quod superbia directe o
Ponitur virtuti humilitatis , quae quodammodo circa eadem cum magnanimitate existit , ut supra. diactum est . c quaeβ. praee. art r. ad 3. Unde & vi lium , quoa opponitur superbiae , in defectum ver sens , propinquum est vitio pusillanimitatis , quτωPponitur magnanimitati secundum desectum . NAn
187쪽
sicut ad magnanimitatem pertinet impellere animum ad magna contra desperationem ; ita ad humi Iita tem pertinet retrahere animum ab inordinato appetitu magnorum contra praesumptionem . Pusillanimitas autem, si importet desectum a prosecutione ma-ynorum , proprie opponitur ma nanimitati per modum defectus : Si autem importet applicationem a Linimi ad aliqua viliora , quam hominem deceant opponitur humilitati secundum desectum : utrumque enim ex animi parvitate procedit : sicut & e contrario superbia potest secundum super excessum &magnanimitati, & humilitati opponi, secundum rationes diversas: Humilitati quidem , secundum quod subiectionem aspernatur : Magnanimitati autem, secundum quod inordinate ad magna se extendit: Sed quia superbia superioritatem quandam importat, directius opponitur humilitati: sicut & pusillanimitas , quae importat pravitatem animi in magna tendeu-tis directius opponitur magnanimitati.
EX artie. habes primo di quomodo per rationem O stendas , merito insinuatum a Scripturis , quod superbia est peccatum . Ut Tob. 4. Superbiam in tuo sensti ntanquam dominaνi permittas , ab sua enim Iompsia initium omnis perditio . Item Iacob. q. Deus superbis re it . Non resistit autem Deus alicui , tanquam abominans illud, nisi peccato , & peccatori formaliter sumpto , id est , quatenus vestitus est
peccato. Item Psal. 73. Stiperbia eorum , qui te Oderunt, ascendit semper. Ex peccato enim provenit, quod aliquis odio habeat Deum. Sectindo vides; quomodo, dic,
ARTICULUS II. 78s rum superbia fla Deriale peccatum.
IV. a. 8. eor. ρο I. a. q. 84. a. Σ. Et a. d. I. q. I. ar. 3. r. Et d. 42. q. a. a. 3. ad a. ω' mal. q. 8. a. 2.
AD Secundum se proceditur. Videtur , quod superbia non sit speciale pescatum . Dicit enim August. in lib. de natura , & gratia, c e. 29. parum a mine. eo. 7. quod sene superbiae appellatione nu Lum peceatum inυenies. Et Prosper dicit in Iib. 3. de vita contemplativa, c e. 2. ymum a prine. quod
uulium prςcatum βηρ superbia potes, veι potuit es
188쪽
se , aut poterit . Ergo superbia est generale pecea
a. Praeterea. Iob 33. super illud , Ut avertat hominem ab iniquitate, dicit gl. ota. quod contra conditorem superbire, es eius praeeepta peccando tran sandere: Sed secundum Ambros. c. I. de Parad. e. 8.parum ante med. omne peeeatum es transgresso Ie-κιs divime, oe caelestum inobedientia mandatorum. Ergo omne peccatum est superbia. 3. Praeterea. Omne peccatum speciale alicui speciali virtuti opponitur e Sed superbia opponitur omnibus virtutibus. dicit enim Greg. 34. MOr. ce. I 8. a princ 3 is superbia nequaquam est unius virtutis, , extinctione contenta ; contra cuncta animae mem-
,, bra se erigit, & quati generalis, ac pestifer momis bus corpus Omne corrumpit . se S Isid. dicit in lib. a. de summo bono , c e. 38. a med. quod σι
ruina omnium υirtutiam. Ergo superbia non est speciale peccatum. q. Praeterea . Omne peccatum speciale habet specialem materiam; Sed superbia habet generalem mam teriam. dicit enim Gregor. 34. Moral. c e. 18. ante med. quod alter intumeseis auνo, aiser eloquio, aIter infimis, oe teνrenis rebus, alter summis, caelin busque virtutibus. Ergo superbia non est speciale peccatum, sed generale. Sed Contra est, quod August. dicit in libro de natura , de gratia : c f. aq. eis. med. to. 7. siuaeras diligenter, . inυeniet seundum legem Dei Iupembiam esse pereatum multum discretum ab aIiis mitia is . Genus autem non distinguitur a suis speciebus . Ergo superbia non est generale peccatum , sed speciale .
Respondeo dicendum , quod peccatum superbiae Bupliciter potest considerari . Uno modo secundum propriam speciem , quam habet ex ratione proprii ob)ecti Q Et hoe modo βρerbia est Deciale peccatum, quia habet speciale obiectum . est enim inordinatus appetitus propriae excellentiae , ut dictum est. an praee. JAlio modo potest considerari secundum redundantiam quandam in alia peccata . Et sectandum hae habet quandam generalitatem ; inquantum scilicet exsuperbia oriri possunt omnia peccata , plui ratione : Uno modo per se ; in quantum scilicet alia peccata ordinantur ad finem superbiae , qui est propria excellentia, ad quam potest ordinari omne id, qui,
quis inordinate appetit : Alio modo indirecte, & quassyer accidens, scilicet Amovendo Prohibens ; inquata it
189쪽
tum scilicet homo per superbiam contemnit divinam legem, per quam prohibetur a peccando, secundumi Inid Hierem. a. Confregi ii iugum, rupisi vincula, dixissi, Non serviam.
Sciendum tamen, quod ad hanc generalitatem suis perbiae pertinet , quod omnia vitia interdum ex suis perbia oriri possint; non autem ad eam pertinet, quod Omnia vitia semper ex superbia oriantur . Quamvis enim omnia praecepta legis possit quis transgredi qualicumque peccato ex contemptu, qui pertinet ad
superbiam et non tamen semper ex contemptu aliquis praecepta divina transgreditur , sed quandoque ex ignorantia, quandoque ex infirmitate . Et inde est, quod, sicut Aug. dicit in lib. de natura, & gratia, c. 29. in med. to. T. multa perperam funi, qua
non sunt superbe . Ad primum ergo dicendum , quod August. illa
verba inducit in lib. de nat. & gratia , non ex sustpersona, sed ex persona alterius , contra quem Moputat. Unde & postmodum improbat ea , ostendens quod non semper ex superbia peccatur . Potest tamen dici , quod auctoritates illae intelliis guntur quantum ad exteriorem effectum superbiae , qui est transgredi praecepta; quod invenitur in quolibet peccato ; non autem quantum ad interiorem actum superbiae, qui est contemptus praecepti. Non enim semper peccatum fit ex contemptu, sed quandoque ex ignorantia, quandoque ex infirmitate, ut dictum est. in eor. a. Ad secundum dieendum , quod quandoque aliquis committit aliquod peccatum secundum effectum , sed non secundum affectum : Sicut ille qui ianoranter occidit patrem, committit parricidium secundum eia sectuna, sed non secundum affectum; quia hoc non intendebat. Et se eundum hoc transgredi praeceptum Dei, dicitur esse contra Deum superbire , secundum effectum quidem semper , non autem semper secundum affectum. Ad tertium dicendum, quod peccatum aliquod potest corrumpere virtutem dupliciteν. Uno modo Perdirectam contrarietatem ad uirtutem: Et hoc modo superbia non corrumpit quamlibet virtutem, sed solum humilitatem ; sicut & quodlibet aliud speciale
Peccatum corrumpit specialem virtutem sibi oppositam , contrarium agendo. Alio modo peccatum aliquod corrumpit virtutem, abutendo ipsa virtute: Et
sic superbia eorrumpit quamlibet virtutem , inquari tum scilicet ex ipsis virtutibus sumit occasionem su-
Perbiendi, sicut ex quibusIibet allis rebus ad exce
190쪽
Ientiam pertinentibus. Unde non sequitur, quod sit
Ad quartum dicendum, quod superbia attendit spe eialem rationem obiecti, quae tamen inveniri potest iii diversis materiis: Est enim inordinatus amor propriae excellentiae Excellentia autem in diversis reis bus potest inveniri.
EX art. habes primo : quomodo per rationem &ostendas, & recte intelligas, merito esse a scripturis, & Augustino insinuatum , quod superbia est speciale peccatum. A D. Augustino quidem : ut inarg. coni. A scripturis vero per hoc , quod eonnumerandi superbiam aliis specialibus vitiis . Ut RO. r. Contumeliosos , superbos, elatos, parentibus non ob dientes, Sc. Item a. Tim. 3. Cupidi , elati, stipembi , blasphemi, &α Seeundo vides: quomodo, Sc.
ARTICULUS III. 786 Utrum superbia fie in irascibili seut in subjecto.
AD Tertium si e proceditur. videtur, quod super bia non sit in irascibili sicut in subiecto . Diacit enim Greg. 23. Moral. c cap. IO. ante med. OUaetilum veritatis tumor mentis es ; quia dam in nat, obnubilat Sed cognitio veritatis non pertinet ad irascibilem, sed ad vim rationalem. Ergo super bia non est in irascibili. 2. Praeterea . Gregoti dicit 24. Moral. cap. 6. a med. 9 quod superbi non eortim vitam consideνant,
quibus se humiliando postponant , sed quibus fuste biendo su praeferant i Et sic videtur , quod superbia
ex indebita consideratione procedat .. Sed consider tio non pertinet ad irascibilem, sed potius ad rati nalem. Ergo superbia non est in irascibili , sed potius in rationali. 3. Praeterea . Superbia non solum quaerit excellentiam in rebus sensibilibus .. sed etiam in rebus spiritualibus, ia intelligibilibus : Ipsa autem prineipaliter consistit in contemptu Dei, secundum illud Eecl. Io. Initium superbia hominis aposeatare a Deo .