장음표시 사용
211쪽
quid sibi boni , vel mali esset futurum : Et secundario peccavit appetendo similitudinem Dei qua tum ad propriam potestatem operandi ; ut scilicet virtute propriae naturae operaretur ad beatitudinem consequendam . Unde August. dicit Ii. iuper Gen. ad literam, c. 3 o. eire. med. to. 3. quod menti mulieris inhaesit amor proprie potesatis . Sed di ab Ius peccavit appetendo similitudinem Dei quantum ad potestatem . Unde Augustinus dicit in libro de uera religione, c e. I 3. ω . med. eo. I. quod magis voluit sua potentia frui , quam Dei . Ueruntam ea quantum ad aliquid uterque Deo aequiparari appetiit; inquantum scilicet uterque sibi inniti voluit , couintempto divinae regulae ordine. Ad primum ergo dicendum , quod ratio illa procedit de similitudine naturae, ex cuius appetitu h m D non peccavit, ut dictum est. ἡ Αd secundum dicendum , quod appetere similitudinem Dei abiblute quantum ad scientiam , non est peccatum et sed appetere huiusmodi similitudinem inordinate , id est supra mensuram suam , Pez-catum est. Unde super illud PD 7o. Deus , quis δε- milis erit tibi t dicit Augustin. c tona. 8. ω es in Glas ori se Qui per se vult esse, ut Deus a riuiis,, to est , perverse vult esse similis Deo , ut diab ,, lus, qui noluit esse sub eo, & homo, qui ut seris
Ad tertium dicendum , quod ratio illa procedit de similitudine aequiparantiae.
EX art. habes primo: quomodo per rationem interimas haeresim Sueneueldii , dicentis , quod homo quilibet praeditus est ea iustitia, sapientia, iacharitate, atque virtutibus Omnibus, pari dignitate, S modo , quibus Deus essentialiter est praeditus. Patet enim ex concl. i. cum probatione, & arg. 3.
quod neque hoe , scilicet similitudinem aequiparaatiae utpote qui esse impossibile id agnoverit ain petiit homo . Caeterum in ipsius arg. 3. prositione majore appositum est ly sapiens , ad designandum forsan Suenchfeldium , tanquam insipientissimum , sub illa maxima non comprehendi. Secunda habes: quomodo per rationem ostendas, haeresim praedictam merito damnari a Ρsal. 8a. Deus , quis similis erat tibi' Quasi dicat. Nullus. Item ab Ex. 13. Puis fimilis tui in foνtibus Domine i quasi dicat . Nullus .
Item a Psal. 85. Non es ymilii tui in diis , Domi
212쪽
na, in non es Detindum spera tua. Item ab Eccles. o. utita supeνbis terra , ω cinis λ Ctim morietuν h mo , haeredatabit sementes , . bestias , oe vermes. Item ab Isa. 4o. omnis caro foenum ,. di omnis,, qtoria eius , quasi flos avri . Ecce gentes ,; quasi ,, stilla situlas , S quasi momentum staterae repuis,, tatae sunt. Omnes Mentes, quasi non sint, sic sunt se eoram eo : Κ quasi nihilum , & inane reputata se sunt ei. Cui ergo similem fecistis Deum t Ee cap. M 64- Quasi pannus menstruatae , universae iustitiae se nostrae. D Item ab Elucid. I. paνt.'stu. 12. art. I 3. R qu. a 3. art. 3. Tertis vides : quomodo ex iis , si bene pensentur , & applicentur c puta , ex inimicis Suenckseidianis a sortiori , quod scit. multo magis appetere potuit homo divinam similitudinem inaequiparantiae , tanquam a se apprehensam possi bilem bdoctrina praesens Angelica vicissim , Sc. . t . ri
Utrum peceatum primorum parentum fuerit
d. 33. in exposit. ad I. . a. AD Tertium sic proeeditur . Videtur , quod peccatum primorum parentum fuerit caeteris gra vius. Dicit enim Augustin. 14. de civit. Deir ce. I s. non remote a prine. tom. S. Magna Dis in peeean do iniquitas , ubi tanta Dit non peccandi faciliatas : Sed primi parentes maximam habuerunt faciis litatem ad non peccandum ; quia nihil habebant intrinsecus , quod eos as peccandum impelleret . Eryo peccatum primorum parentum fuit caeteris grais
2. Praeterea . Poena proportionatur culpae et Sed Peccatum primorum parentum gravissime est puniis tum et quia per ipsum mora introivis in hune m&ndum , ut Apost. dicit ad Rom. I. Ergo peccatum illud fuit e ravius caeteris peccatis. 3. Praeterea . Primum in quolibet Renere videtur esse maximum , ut dicitur in a. Metaphysicae: rex. q. tom. 3. Sed peecatum Primorum parentum fuit primum inter alia peccata hominum. Ergo fuit
Sed Contra est, quod Origenes dicit r I. i. P riareh. e. 3. in s. se Non arbitror, quod aliquis ex his, qui in summo persectoque constiterint gradu,
213쪽
D ad subitum evacuetur, aut decidat; sed paulatim N per partes defluere eum necesse est: is Sed primi parentes in summo , perfectoque gradu consistebant. Non ergo eorum primum peccatum fuit maaximum omnium peccatorum . t
Respondeo sicendum , quod duplex gravitas in peccato attendi potest ;. Una quidem ex ipsa speeio peccati: sicut dicimus, adulterium esse gravius pecocatum simpliei fornicatione ς Alia autem est graviatas peccati , quae attenditur secundum aliquam circumstantiam ioci , vel personae, aut temporis. Priama autem gravitas essentiatior est peccato, & principalior. Unde secundumῖeam magis peccatum dici tur grave , quλm secundum aliam . Dicendum est igitur, quod peeeatum mimi bominis non fuit gravius omnitas aliis paecatis, humanis fetundum D eiem peccati . Et si enim superbia secundum suum genus habeat quandam excellentiam inter alia peccata et maior tamen est superbia. qtia quis Deum negat , vel blasphemat , quam superbia qua quis inorindinate divinam similitudinem appetit ; qualis fuit superbia primorum parentum, ut dictum est . ar. pree. Sed secundum eonditionem per senarum peccantium , peccatum illud habuit maximam gravitatem propter perfectionem status ipsorum . Et ideo dicen dum est i, quod Γωd peeearum fuit quidem secundum quid gravissimum, non tamen simpliciter . .' .a . Ad primum ergo dicendum , quod i illa ratio pro cedit de gravitate peccati ex circumstantia peccantis . ,
Ad secundum dicendum, quod magnitudo poenae, quae consecuta est ad illud primum peccatum, non sorrespondet ei secundum quantitatem propriae speeiei, sed inquantum fuit primum e quia ex hoc interrupta est innocentia primi status, qua subtracta , deordinata est tota natura humana. Ad tertium dicendum, quod in his quae sunt Perse ordinata, oportet id quod est primum, esse m Timum . Talis autem ordo non attenditur in pee-catis ς sed unum per accidens sequitur post aliud. Unde non sequitur, quod primum peccatum sit maximum a
EX art. habes primo di quomodo per rationem , tanquam in radice, interimas haeresim Jomniani, ut resert B. Aug. dicentis e peccata omnia esse Paria . Articulus enim praelans , cum & Praesuppo-
214쪽
Q EST. CLXIII. ART. IV. Iornat simpliciter peccata esse dispatia , & illa esse
disparia in primis parentibus respectu caeterorum probet , militat aperte contra praedi inim haeretica te tantasma . Semudo habes , quomodo per rationem ostendas , haeresim illam i merito condeis ranari a dictis supra articulorum numeri lo8. 127. I. tem a Luc. 7. Duo debitores erant midam faenera.
eo est unus debebat denarios quingentos, s alitis etiinis euaginta . Ubi , ad propositum Magdalenae , & illius Pharisaei applicando , ut facit Dominus per ly mides hane mulieνem y &c. constat secundum planum sensum , quod unus peccator gravioribus debitis idest peccatis , est obnoxius , quam alius . item a Lue. Ιχ. Servus siens voluntatem Domin. fui , non faciens, vapulabit plagis multor nesciens autem , or non faciens , plagis paucis. Juncto enim hule illo dicto Deuteron. 23. Pro mensura peeeati eris γ νI garum modus p patet ad literam planissimam . quod peccata servorum illorum sunt disparia . Item damnare illam praesuppositive intendit Hal. 79. Cib bis nos pane Mehννmarum: γ potum dabis nobis iis
Iachrymis in mensura. Item reprobari merito a diis clis per veritates aureas super legem veterem, Exod. 9. cones. 6. Levit. 4. contius. I. Et mmer. I S. eonens. Deutero. 29. conia. I. Tertio habes: quomodo per rationem , & ostendas , & recte intelligas merito insinuatum fuisse ab Origene, ut inarg. contν. quoa peccatum primorum parentum non fuit gravius eaeteris . sitiario vides: quomodo ex his, &c.
Utrum peteatum Adae fuerit gravius, quam
AD Quartum sic proceditur. Videtur, quod prericatum Adae fuerit Rravius , quam peccatum Eouae . Dicitur enim I. ad Tim. 2. quod Adam non
est seductias, mutire autem sedυcta in praevarication fiale: Et sic videtur, quod peccatum mulieris fuerit
ex ignorantia, peccatum autem viri ex certa scientia: Sed huiusmodi peecatum est gravius, secundum illud Luc. ia. Ille servus , qui cognoυie voluntatem domini fui, in non ferit fecundum istantatem eitis, vapulabit multis; qui autem non eognovit, oe fetae digna plagis, υπυIabit paucis. Ergo Adam gravius
215쪽
a. Praeterea. August. dicit in lib. de decem eho dis: 3. a med. tom. 9 Ss captit in vis, melius debet vivere, ει praecedere in omnibus bonis factis ,
maximo uxorem fuam , ut illa imitetur υirum e Sed ille qui melius debet facere, si peccet , gravius peccat. Ergo Adam gravius peccavit, quam Eva. 3. Praeterea. Peceatum in Spiritum sanctum videtur esse gravissimum : Sed Adam in Spiritum sanis ctum videtur peccasse ἰ quia peccavit cogitans de divina misericordia; quod pertinet ad peecatum praesumptionis. Ergo videtur, quod Adam gravius pec
Sed Contra est, quod poena respondet culpae; Mamulier est gravius punita, quam vir, ur patet Gen. a. Ergo gravius peccavit, quam Vir.
Respondeo dicendum , quod , ficut distram est , c ar. praee. gravitas peccati principalius attenditur secundum peccati speciem , quam secundum pece ti circumstantiam. Dicendum est ergo, quod β eon-sdeνemus eonditionem persona titri que , silicet mulieris, cy viri , peccatum viri es gravius ; quia
Sed quantiam ad ipsum genus peeeati utriusque
peccatum aequale dieitur ; quia utriusque peccatum fuit superbia. Unde Aug. dicit, rr. super Gen. ad literam, c c. 35. a med. to. 3. quod m&IDν excusaυit
peccatum suum impari sexu, sed pari fassu . Sed quantum ad Deeiem superbiae graυius pereavit
mulier, triplici ratiotae . primo quidem , quia maior elatio fuit mulieris , quam viri . Mulier enim credidit verum esse , quod serpens suasit , scilicet quod Deus prohibuerit ligni e sum, ne ad eius similitudinem pervenirent Et ita dum per e sum Iigni vetiti Dei similitudinem consequi voluit , superbia eius ad hoc se erexit , quod contra Dei voluntatem iliquid voluit obtinere . Sed vir non credidit hoc
esse verum . unde non voluit consequi dioinam fi-
militudinem contra Dei voluntatem ς sed in hoc superbivit , quod voluit eam consequi per seipsum . Secundo, quia mulier non solum ipsa peccavit, sed etiam viro peccatum suggessit . unde mecavit & in Deum, & in proximum. Teνtio in hoc, quod pe catum viri diminutum est ex hoc , quod in ,, Pe catum consensit amicabili quadam benevolentia, ,, qua plerunque fit , ut offendatur Deus, ne homo D ex amico fiat inimicus, quod eum facere non de- buisse divinae sententiae iustus exitus indicavit, ,, ut August. dicit ii. super Genes ad literam . e.
vis. a med. tom. a. Et sic patet , quod peccatum
216쪽
mulieris fuit graviux, quam peccatum visi. Ad primum ergo dicendum , quod illa seductio
mulieris ex praecedenti elatione subsecuta est . Et ideo talis ignorantia non excusat, sed aggravat peccatum ; inquantum scilicet ignorando in maiorem elationem erecta est.
Ad secundum dicendum , quod ratio illa procedit ex circumstantia conditionis personae , ex qua peccatum viri fuit Rravius secundum quid. Ad tertium dicendum , quod vir non cogitavit de divina misericordia usque ad contemptum divinae iustitiae, quod facit peccatum in Spiritum sanctum: sed quia , ut Augustin. dicit Id. de civ. Dei , ce. II. eis. Mn. tom. S. inexpeνttis divina βυeritatis eredidie illud peccatum esse venirie , idest de faciIi r missibile. APPENDIX. EX articulo habes primo : quomodo per rationem& ostendas , & in recto sensu intelligas , meri. to insinuatum fuisse a scripturis , quod mulier gravius Peccavit ' ut Gen. 3. secundum quod extendi tur cum discursu ἐn arg. eontν. Pro cuius meliori captu adde illud Deut. 23. Pνo mensura delicti eris in plagartim modias. Secundo habes : quomodo per rationem interimas Iovinianam haeresina narratam simul , ct damnatam au. 3. append. Tertio vides: quomodo ex iis, si bene, dic.
De poenis peceati primi hominis, io duos articulos diυ D. DE inde considerandum est de poena primi peccati.
Et eirca hoe queruntur duo. Primo. De morte, quae est poena communis. Secundo. De aliis particularibus poenis , quae in Ceae si assignantur.
217쪽
UAEST. CLXIV.:ART. I. ARTICULUS I. 796
Unum mors fit poena peccati primoriam
parentum . a. a. q. 8 s. d. s. Et a. d. 3 o. q. I. a. i. Et 3. d. I 6. q. I. a. I. ω q. prol. princi γ d. q. e. I. a. I. q. 3. Et A. con. c. II. Et man g. I s. a. q. Et oy c. 3. c. 197. 298. a I. ω 242. Et Rom. I. DE . 3. ωΗeb. 9.so.
AD Primum sic proceditur . Videtur , quod mora
non sit poena peccati primorum parentum . Id enim quod est homini naturale , non potest dici Poena peccati ἰ quia peccatum non perficit naturam, sed vitiat: Mors autem est homini naturalis: quod patet ex hoc quod corpus eius ex contrariis comis ponitur , & ex hoc etiam quod mortale ponitur indefinitione hominis . Ergo mors non est poena Peccati primorum parentum.
militer inveniuntur in homine, sicut & in aliis animalibus , secundum illud Eccles. 3. Unus interiatus es hominis, oe sumentorum , oe aequa utriusque conditio ' Sed in animalibus brutis mors non est poe- . Ergo etianx Neque in hominibus.
specialium personarum: Sed mors consequitur totam humanam naturam . Ergo non videtur esse poena peccati primorum parentum.
mis parentibus . Si igitur mors esset poena peccati primorum parentum, sequeretur quod omnes homines aequaliter mortem Paterentur Quod patet esse falsum; quia quidam citius aliis, & gravius moriuntur. Ergo mors non est poena primi peccati. Praeterea. Malum poenae est a Deo , ut supra habitum est: c I. p. q. 49. a. a. J Sed mors non viis detur esse a Deo . dicitur enim Sap. I. quod Deus mortem non fecit . Ergo mors non est poena primi
pecca ti. 6. Praeterea. Poenae non videntur esse meritoriae: nam meritum continetur sub bono , poena autem
sub malo : Sed mors quandoque est meritoria , sicut patet de morte Martyrum . Ergo videtur, quod mors non sit poena. 7. Praeterea . Poena videtur esse amictiva : Sed mors non potest esse afflictiva , ut videtur οῦ quia
218쪽
quando mors est , eam homo non se utit ; quando autem non est, sentiri non Potest . Ergo mors non est poena peccati. H. Prauerea . Si mors esset poena peccati , statim fuisset ad peccatum consecuta : Sed hoc non est verum : nam primi parentes post peccatum diu vixerunt, ut patet Gen. q. Ergo mors non videtur esse
. Sed Contra est, quod Apostolus dicit ad Rom. I.
Per unum hominem peccatiam in hune mundum intraυit , oe per peccatum mors .
Respondeo dicendum, quod si aliquis propter eulpam suam privetur aliquo beneficio sibi dato , ca-Yentia illius beneficii est poena culpae illius . Sieut i autem in primo dictum est , c q. 93. a. a. 6ν q. 97. a. i. J homini in sui prima institutione hoe beneficium fuit collatum divinitus , ut quamdiu mens eis ius esset Deo subiecta , inferiores vires animae subis .iicerentur rationali menti , & corpus animae subiiceretur . Sed quia mens hominis per peccatum ad i. ina subiectione recessit , consecutum est , ut nec interiores vires totaliter subiicerentur rationi . Unde tanta consecuta est rebellio carnalis appetitus ad rationem , ut nec etiam corpus totaliter subiiceretur animae. unde consequitur mors, & alii eorporales desectus . Vita enim , & incolumitas corporis consistit in hoc, quod subiiciatur animae, si cur perfectibile suae persectioni. Unde per oppositum mors,& aegritudo , & quilibet corporalis defectus pertinet ad desectum subiectionis corporis ad animam. Unde patet, quod se sicut rebellio carnalis appetiis, , tus ad spiritum est poena peccati primorum paren- ,, tum ς ita etiam & mors, & Omnes corporales deis is fectus. Ad primum ergo dicendum , quod naturale dicitur , quod ex principiis naturae causatur . Naturae autem per se principia sunt sorma, di materia. Forisma autem hominis est anima rationalis , quae est de se immortalis . & ideo mors non est naturalis homini ex parte suae formae . Materia autem hominis est corpus tale, quod est ex contrariis compositum, ad quod sequitur ex necessitate corruptibilitas.& quantum ad hoc mors est homini naturalis. Haec autem conditio in natura humani corporis est eOnsequens ex necessitate materiae ἰ quia ol, Tebat eorpus humanum esse organum tactus , & per consequens medium inter tangib lia ; S hoc non poterat esse , nisi esset ex eontrariis cCmpositum , ut patet
per Philos,phum in a. de anima. c rex. Hi. . see.
219쪽
eo. a. Non autem est conditio , secundum quam materia ad aptetur formae quia si esset possibile, cum sorma sit incorruptibilis , potius oporteret maisteriam incorruptibilem esse et Sicut quod serra sit ferrea , competis formae , & actioni eius , ut per duritiem sit apta ad secandum: sed quod sit potens
xubiginem contrahere, consequitur ex necessitate talis materiae , & non secundum electionem age tis . nam si artifex posset, faceret ex ferro ferram , quae rubiginem contrahere non posset. Deas autem, qui est conditor hominis, omnipotens est . unde ad init suo beneficio ab homine primitus instituto neia cessitatem moriendi ex tali materia consequentem:
Quod tamen beneficium subtractum est Per peccatum primorum parentum . Et sic mors & est uaturalis propter conditionem materiae , & est poenalis pr pter amissionem divini beneficii praeservantis a moris te. oi ,
Ad secundum dicendum, quod similitudo illa hominis ad alia animalia attenditur vah tum ad conis ditionem materiae, idest quantum ad eorpus ex comtrariis compositum, non autem quantum ad foris mam . Nam anima hominis est immortalis , brut rum vero animalium animae sunt mortales.. Ad tertium dicendum , quod primi parentes fuiserunt a Deo instituti non solum ficut quaedam personae singulares , sed sicut quaedam principia totius
humanae naturae ab eis ad posteros derivandae simul cum beneficio divino praeservante a morte. Et ideo per eorum peccatum tota humana natura in posteris tali beneficio destituta mortem incurrit.
Ad quartum dicendum , quod aliquis defectus ex peccato consequitur dupliciter . Uno mctdo per modum Cenae taxatae a iudice, Et talis desectus aequalis d et esse in his , ad quos aequaliter pertinet peccatum . Alitis autem defectus est . qui ex huiusmodi poena per accidens consequitur ἰ sicut quod aliquis
pro culpa sua excaecatus cadat in via et Et talis defectus culpae non proportionatur , nec ab homiane iudice pensatur, qui non potest fortuit s eventus praecounoscere. Sic ergo poena taxata pro primo Peccato proportionaliter ei respondens luit subir
laici divini beneficii , qui, rectitudo , di integritas
humanae naturae conservabitur. Desectus autem eouinsequentes subtrsctionem huiusmodi beneficii sunt mors , & aliae poenalitates praesentis vitae r Et ideo non oportet, huiusmodi poenas aequales esse in his, ad quos aequaliter pertinet primum peccatum . Vegum quia Deus praescius in omnium futurorum quia
220쪽
Deus praescius est omnium futurorum eventuum , ex dispositione divinae praescientiae , & providentiae huini ut modi poetialitates diversimode in diversiis inveniuntur: Non quidem propter aliqua merita, vel de me x ita praecedentia hanc vitam , ut Origenes posuit rc lib. 2. Periareb. cap. 9. a med. Hoc enim est contra id quod dicitur Roman. 9. Ctim nondiam aliquid boni , aut mali egissent . Et etiam eli contra hoc quod in primo ostensum est, c qu. 07. art. a. oe quo 75. ar. 7. γ qu. 'O. a. 0. quod anima non est crea ta ante corpus: Sed vel in poenam paternorum peccatorum , inquantum filius est quaedam res patris: unde frequenter parentes puniuntur in prole Vel etiam propter remedium salutis eius , qui hujusmodi poenalitatibus subditur ; ut scilicet per hoc a Peccatis arceatur , aut etiam de virtutibus non superbiat, & per patientiam cor uetur. Ad quintum dicendum, quod mors dusiciteν potest conssiderari. Uno modo, secundum quod est quoddam malum humanae naturae : Et sic non est ex
Deo , sed ora desectiis quidam incidens ex culpa humana. Alio modo potest considerari, secundum quod habet quandam rationem boni , prout scilicet est quaedam iuila poena ; Et sic est a Deo . Unde Augustinus dicit tu lib. i. Retractat. c. at ciν. media. c. 26. parum a princ. to. i. quod Deus non est auctor mortis, nisi inquantum est mors poena.
Ad sextum dicendum, quod , sicut Augustinus dicit i3. du civ. Dci, e. s. ad su. ro. S. ,, Quem-
,, admodum iniusti male utuntur non tantum ma- ,, lis , verum etiam bonis ; ita iusti bene utunturis non tantum bonis , sed etiam malis . Hinc fit. ut A mali male. lege utantur, quamvis lex sit bo- D inum, & boni bene moriantur, quamvis sit moram malum ,, Inquantum igitur Sancti bene morte utuntur, fit eis mors meritoria.
Ad septimum dicendum , quod mors diaplieito accipi potest . Uno modo pro ipsa privatione vitae: Et sic mors sentiri non potest , cum iit privatio sensus , & vitae : Et sic non est poena sensus , sed Foena damni . AIio modo , secundum quod nominat
ipsam corruptionem , quae terminatur ad privati nem Praedictam . De corruptione autem , sicut & degeneratione duplieiter loqui possumus . Uno modo, secundum quod est terminus alterationis: Et sic in ipso instanti, in quo primo priuatur vita , dicitur inesse mors : Et secundum hoc etiam mors non est poena sensus . Alio modo corruptio potest accipi cum alte τλι iove praecedente , prout dicitur aliquis mori s