장음표시 사용
161쪽
De Ἀffectibus. 37 nostri Corporis affectus quam corporum externorum naturam indicant per Coro . . Prop. 6. p. a. ergo si Corpus, et consequenter Μens Don. 3. Quo, duobus affectibus semel affecta fuit, ubi postea eorum alterutro assicietur, assicietur etiam altero. Q. E. D.
Re quacunque potest esse per occidens causa Latitia, risitiae, HI Cupi uatis.
Ponatur Mens duobus affectibus simul assici, uno scilicet, qui eius agendi potentiam neque auget neque minuit, et altero, qui eandem vel auget vel minuit ride Post x. hujus). x praecedenti Propositione patet, quod ubi Mens postea illo a sua vera causa, quae per νοιδεεμ per se ejus cogitandi potentiam nec auget nec minuit, assicietur, statim et hoc altero, qui ipsius cogitandi potentiam auget vel minuit, hoc est per Scho Prop. II usus Laetitia vel ristitia assicietur; atque adeo illa res non per se, sed per accidens causa erit Laetitiae vel ristitiae. Atque hac eadem via facile ostendi potest, rem illam posse per accidens causam esse Cupiditatis. N. E. D.
Ex eo solo, quod rem aliquam affectu Laetitiae vel ristitiae, cujus ipsa non est causa effciens, contemplati sumus, eandem amare Vel odio habere possumus.
Nam ex hoc solo fit per Prop. I . hujus , utiens hanc rem postea imaginando, affectu Laetitiae vel Tristitiae assiciatur, hoc est per Sches. Prop. II hQuo ulmentis et Corporis potentia augeatur vel minuatur, etc. Et consequenter per Prop. a. Quo utiens eandem imaginari cupiat vel per Coron. Prop. 3. hujus aversetur; hoc est per Schol. Prop. 3. Quo, ut eandem amet vel odio habeat. Q. E. D.
Hinc intelligimus, qui fieri potest, ut quaedam amemus vel odio habeamus absque ulla causa nobis cognita sed tantum ex sympathia ut aiunt et Antipathia. inique huc referenda etiam ea objecta,
162쪽
138 4 Ut c dis Pars III. quae nos Laetitia vel Tristitia assiciunt ex eo solo, quod aliquid simile habent objectis, quae nos iisdem affectibus assicere solent, ut in seq. Prop. Ostendam scio equidem Auctores, qui primi haec nomina Sympathiae et Antipathiae introduxerunt, significare iisdem voluisse rerum occultas quasdam qualitates; sed nihilominus credo nobis licere, per eadem notas vel manifestas etiam qualitates intelligere. PROPOSITI Ο XVI. Ex eo folo, quod rem aliquam aliquid habere imaginamvir simile objecto, quod Mentem Latiua e Tristitia a cere solet quamin is, in quo res objecto est milis, non fit horum Uectuum sciens causa;
eam tamen amabimus es odio habebimus. DEMONSTRATIO.
Id quod simile est objecto, in ipso objecto per Dpothesin cum
affectu Laetitiae vel Tristitiae contemplati sumus atque adeo per Prop. I . Quo cum ens ejus imagine assicietur, statim etiam hoc vel illo assicietur affectu, et consequenter res, quam hoc idem habere percipimus, erit se Prop. Is hujus per accidens Laetitiae vel ristitiae causa adeoque se praeced. CorolL , quamvis id, in quo objecto est similis, non sit horum tactuum causa essiciens, eam tamen amabimus vel odio habebimus. N. E. D.
Si rem , qua nos Trissula Uectu incere solet, aliquid habere imaginamur mile alteri, qua nos aeque magno Latitia affectu soletu ere, eundem odio habebimus et mul amabimus.
Est enim per dipothesin haec res per se Tristitiae causa, et per Scru Prop. 3. Quo, quatenus eandem hoc affectu imaginamur, eandem odio habemus et quatenus praeterea aliquid habere imaginamur simile alteri, quae nos aeque magno Laetitiae affectu assicere solet, aeque magno Laetitiae conamine amabimus per Prop. prac. atque adeo eandem odio habebimus et simul amabimus. s. E. D.
163쪽
IIaec Mentis constitutio, qua scit et ex duobus contrariis Uectibus oritur, Animi vocatur Fructuatio, quae proinde affectum respicit, ut dubitatio imaginationem Ud Seho Prop. 44. p. a. nec nimi Fluctuatio et dubitatio inter se differunt, nisi secundum majus et minus. Sed notandum, me in Propositione praecedenti has animi fluctuationes ex causis deduxisse, quae per se unius, et per accidens alterius affectus sunt causa quod ideo feci, quia sic facilius ex praecedentibus deduci poterant; at non quod negem, animi fluctuationes plerumque oriri ab objecto, quod utriusque affectus sit effciens causa. Nam Corpus humanum per P . . p. a. ex plurimis diversae naturae individuis componitur, atque adeo per Ax. I. post
Lem. 3. quod ride post Prop. 3. p. a. ab uno eodemque corpore irimis diversisque modis potest affici et contra, quia una eademque res multis modis potest assici, multis ergo etiam diversisque modis unam eandemque Corporis partem assicere poterit. Ex quibus facile concipere possumus, unum idemque objectum posse esse causam multorum contrariorumque affectuum.
Η- em imagine rei praeterita aut futura eodem Latoia et Dissilia uectu ascitur, ac ex imagine rei prasentis.
Quamdiu homo rei alicujus imagine affectus est, rem ut praesentem, tametsi non existat, contemplabitur per Prop. I7. p. a. cum ejusdem Core L), nec ipsam ut praeteritam aut futuram imaginatur, nisi quatenus ejus imago uncta est imagini temporis praeteriti aut futuri Mid Schol. Prop. 4 . . . . Quare rei imago, in se sola considerata, eadem est, sive ad tempus futurum vel praeteritum, sive ad praesens reseratur hoc est per Coroli. a. Prop. 6. . . , Corporis constitutio seu affectus idem est, sive imas sit rei praeteritae vel suturae, sive praesentis atque adeo affectus Laetitia et ristitiae idem est, sive imago sit rei praeteritae aut futurae, sive praesentis. Q. E. D.
3CHOLIUM I. Rem eatenus praeteritam aut futuram hic voco, quatenus ab eadem
164쪽
affecti fuimus aut afficiemur. x. r. quatenus ipsam vidimu aut videbimus, nos refecit aut reficiet, nos laesit aut hedet, etc. Quatenus enim eandem sic imaginamur, eatenus ejus existentiam affirmamus; hoc est, Corpus nullo affectu assicitur, qui rei existentiam secludat, atque adeo per Prop. 7. p. a. Corpus ejusdem rei imagine eodem modo afficitur, ac si res ipsa praesens adesset. Verum enim Vero, quia plerumque sit, ut ii, qui plura sunt experti, fluctuent, quamdiu rem ut futuram vel praeteritam contemplantur, deque rei Ventu ut plurimum dubitent Wid Scho Prop. 4. p. a. hinc fit, ut affectus, qui ex similibus rerum imaginibus oriuntur, non sint adeo constantes, sed ut plerumque aliarum rerum imaginibus perturbentur, donec homines de rei eventu certiores fiant. SCHOLIUM II. Ex modo dictis intelligimus, quid sit pes intus, securitas, Desperatio, Gaudium, et Conscientiae morsus Spes namque nihil aliud est, quam inconstans Laetitia, orta ex imagine rei futurae et praterua, de cujus mentu dubitamus Metus contra inconstans ni tis, ex rei dubiae imagine etiam oria. Porro si horum affectuum dubitati tollatur, ex Spe fit Securitas, et ex et D perosis; nempe Latius, e risuis, ora ex imagine rei, quam metuimur, Mei per imus. Gaudium deinde est Latius, orta ex imagine rei praterua, de cujus essent dubitarimus . Con tenua denique morsus
cui id, quod amat, destrui imaginatur, contrissabitur; fomem
Μens, quantum potest, ea imaginari conatur, quae Corporis agendi potentiam augent vel juvant per Prop. a. hujus , hoc est serSchol. Prop. 3. hujus '' ea, quae amat. At imaginatio ab iis juvatur, quae rei existentiam ponunt, et contra coercetur iis, quae rei
Corrigenda Ed. r. In ordine verborum dubitamus. Schmidi, ruder, alii. - d. r. per Schοι ejusdem Prop.
165쪽
De Affectibus. I Iexistentiam secludunt per Prop. 7. p. a.); ergo rerum imagines quae rei amatae existentiam ponunt,mentis conatum, quo rem amatam imaginari conatur, juvant, hoc est per Schol. Prop. I. hujus Laetitia entem assiciunt; et quae contra rei amatae existentiam secludunt, eundemientis conatum coercent, hoc est per idem Schol. Tristitia Mentem assiciunt. Qui itaque id, quod amat, destrui maginatur, contristabitur, etc. N. E. D.
Qui id, quod odio habet, destrui imaginatur, latabitur.
Μens per 3. Prop. hujus ea imaginari conatur, quae rerum existentiam, quibus Corporis agendi potentia minuitur vel coercetur, secIudunt hoc est per Schol ejusdem Prop. ea imaginari conatur, quae rerum, quas odio habet, existentiam secludunt atque adeo rei imago, quae existentiam ejus, quodiens odio habet, secludit, hunc Mentis conatum iuvat, hoc est se Schol. Prop. LI. hujus mentem Laetitia assicit. Qui itaque id, quod odio habet, destrui imaginatur, hetabitur Q. E. D.
Qui id, quod amat, Lautia et risula Uectum imaginatur, LMitia etiam e Tristitia scietur et uterque hic Vectus major
aut m nor eris in amante, prout uterque major aut minor est in re
Rerum imagines in in Prop. I9. hujus demonstruximus , quae rei amatae existentiam ponunt, Mentis conatum, quo ipsam rem amatam imaginari conatur, juvant. Sed Laetitia existentiam rei laetae ponit, et eo magis, quo Laetitiae affectus major est: est enim per Schol. Prop. II. hujus transitio ad maiorem persectionem ergo imago Laetitiae rei amatae in amante ipsius,entis conatum juvat, hoc est per Stas. Prop. II. hujus amantem initia assicit, et e majori, quo major hic affectus in re amata fuerit. Quod erat primum. Deinde quatenus res aliqua Tristitia assicitur, eatenus destruitur, et eo magis, quo majori assicitur Tristitia per idem Seho Prop. II.
166쪽
x a thice Pars III. λ - adeoque per Prop. I9. hujus qui id, quod amat, Tristitia affici imaginatur, ristitia etiam assicietur, et eo majori, quo major hic affectus in re amata fuerit. s. E. D.
Si aliquem imaginamur Latius a cere rem, quam amamur, Amore ergo eum a ciemur. Si contra eundem imaginamur Tristitia ea emo ere, contra Odio etiam contra ipsum sciemur.
Qui rem, quam amamus, Laetitia vel ristitia assicit, ille nos Laetitia vel ristitia etiam assicit, si nimirum rem amatam Laetitia illa vel Tristitia affectam imaginamur per praeia Prop. . t haec Laetitia vel Tristitia in nobis supponitur dari concomitante idea causae externae ergo per Stas. Prop. 3. hujus , si aliquem imaginamur Laetitia vel ristitia assicere rem, quam amamus, erga eundem Amore vel odio assiciemur. s. E. D.
Propositi a I nobis explicat, quid sit Commiseratio, quam definire possumus, quod Dissilia orta ex alterius damno. Quo autem nomine appellanda sit Laetitia, quae ex alterius bono oritur, nescio. Porro Amorem erga illum, qui alteri bene fecit, Morem, et contra Odium erga illum, qui alteri male fecit, Indignationem appellabimus. Denique notandum, nos non tantum misereri rei, quam amavimus u in Prop. I. ostendimus Sed etiam ejus, quam antea nullo affectu prosecuti sumus, modo eam nobis similem judicemus ut infra ostendam ; Atque adeo ei etiam favere, qui simili bene fecit, et contra in eum indignari, qui simili damnum intulit.
seu id, quod odio habet, Trissilia Uectum imaginatur, arabisur. contra idem Laetitia Uectum esse imaginetur, contrissabitur et uterque hic Qectus major aut minor erit, prout ejus contrarius major uut minor est in eo, quod odio habet.
Quatenus res odiosa Tristitia assicitur, eatenus destruitur, et eo
167쪽
Des Affectibus. 43 magis, quo majori Tristitia assicitur per Mol. Prop. vi hujus . Qui igitur per Prop. o. usus rem, quam odio habet, Tristitia assici imaginatur, Laetitia contra assicietur; et eo majori, quo majori Tristitia rem odiosam affectam esse imaginatur Quod erat primum. Deinde Laetitia existentiam rei laetae ponit per idem Schol. Prop. LI. huius , et eo magis, quo major Laetitia concipitur. Si quis eum, quem odio habet, Laetitia affectum imaginatur, haec imaginatio per Prop. 13. hujus eiusdem conatum coercebit hoc est per MOLProp. II. Miso, is, qui odio habet, Tristitia asscietur, etc. Q. E. D.
Haec Laetitia vix solida et absque ullo animi conflictu esse potest. Nam ut statim in Propositione 7. hujus ostendam quatenus rem sibi similem Tristitiae affectu affci imaginatur, eatenus contristari debet et contra, si eandem Laetitia assici imaginetur. Sed hic ad solum dium attendimus.
Si aliquem imaginamur ausi incere rem, quam odio habemus, Odio etiam erga eum a temur. Si contra eundem imaginamur Tristitia eandem rem ocere, Amore ergo ipsum uinciemur.
Demonstratur eodem modo haec Propositio ac Propositio a. huius, quam Vide.
Hi et similes dii affectus ad Inuidiam referuntur, quae propterea nihil aliud est, quam ipsum Odium, quatenus id consideratur hominem is dissi nere, ut ma alterius gaudeat, et contra ut ejusdem bono Oistri rur.
Id -ne de nobis deque re amata a mare conamur, quod nos, vel rem amatam, Latius sincere imaginamur et contra id omne negare, quod nos, e rem amatam, Triflui ascere imaginamur.
Quod rem amatam Laetitia vel ristitia assicere imaginamur, id nos Laetitia vel Tristitia meit per Prop. ar hujus). Atmens per
168쪽
Prop. a. hujus ea quae nos Laetitia assiciunt, quantum potest conatur imaginari, hoc est per Prop. 7. p. a. et ejus CorolI ut praesentia contemplari et contra per Prop. 3. hujus , quae nos Tristitia assiciunt, eorum existentiam secludere ergo id omne de nobis deque re amata firmare conamur, quod nos, vel rem amatam, Laetitia assicere imaginamur, et contra Q. E. D.
Id omne de re, quom odio habemus, o more conamur, μοδ ipsam 'sitia assisere imaginamur, et id contra negare, quod ipsam Latius cere imaginamur.
Sequitur haec Propositio ex Propositione 23. ut praecedens ex Propositione I hujus.
His videmus, facile contingere, ut homo de se deque re amata plus justo, et contra de re, quam odit, minus justo sentiat quae quidem imaginatio, quando ipsum hominem respicit, qui de se plus justo sentit, Superbia vocatur, et species Deliri est, quia homo oculis apertis somniat, se omnia illa posse, quae sola imaginatione assequitur, quaeque propterea veluti realia contemplatur, iisque exultat, quamdiu ea imaginari non potest, quae horum existentiam secludunt, et ipsius agendi potentiam determinant. E igitur SuperbiuLautio ex eo orta, quod homo de se plus justo sentit. Deinde Latitia, qua ex eo oritur, quod homo de alio plus justo fentit, Existimatis vocatur; et illa denique Despectus, qua ex eo oritur, quod de alio minus justo sentit.
Ex eo, quod rem nobis milem, et quam uia Uectu prosecuti fumus, aliquo Vectu mei imaginamur, eo ipso simili Uecta uincimur.
Rerum imagines sunt Corporis humani affectiones, quarum idear corpora externa veluti nobis praesentia repraesentant per Schol. Prop. 17. p. a.); hoc est per Prop. 6 p. a. quarum deae naturam nostri Corporis, et simul praesentem externi corporis naturam involvunt
169쪽
De offectibus. I ssi igitur corporis externi natura similis sit naturae nostri Corporis, tum dea corporis externi, quod imaginamur, affectionem nostri Corporis involvet similem affectioni corporis externi; et consequenter, si aliquem nobis similem aliquo affectu affectum imaginamur, haec imaginatio affectionem nostri Corporis huic affectui similem exprimet; adeoque ex hoc, quod rem aliquam nobis similem aliquo affectu assici imaginamur, simili cum ipsa affectu assicimur. Quod si rem nobis similem odio habeamus, eatenus per Prop. 3. Quo contrario affectu cum ipsa assiciemur, non autem simili Q. E. D.
Haec affectuum imitatio, quando ad Tristitiam resertur, vocatur tammiferatio de qua id Scho Prop. a. hujus); sed ad Cupiditatem relata Smulatio, quae proinde nihil aliud est, quam alicujus rei Cupiditas, qua in nobis ingeneratur ex eo, quod alios nobis miles eandem Cupiditatem habere imaginamur. COROLLARIUM I. Si aliquem, quem nullo affectu prosecuti sumus, imaginamur Laetitia assicere rem nobis similem, more erga eundem afficiemur. Si contra eundem imaginamur anilam Tristitia assicere, contra odio erga ipsum assiciemur.
Haec eodem modo ex Propositione praecedente demonstratur, ac Propositio a. hujus ex Propositione I. c OROLLΛRIUM II. Rem, cujus nos miseret, odi habere non possumus ex eo, quod
ipsius miseria nos Tristitia assicit.
Si enim ex eo nos eandem odio habere possemus, tum per Prop. aa hujus ex ipsius Tristitia laetaremur, quod est contra hypothesia. COROLLΛRIUM III. Rem, cujus nos miseret, a miseria suantum possumus liberare
170쪽
Id quod rem, cujus nos miseret, Tristitia affeti, nos simili etiam Tristitia assicit per Prop. praeia.); adeoque omne id, quod ejus rei existentiam tollit sive quod rem destruit, comminisci conabimur per Prop. 3. Quo hoc est per Sehol. Prop. . Quo id destruere appetemus, sive ad id destruendum determinabimur; atque adeo rem, cujus miseremur, a sua miseria liberare conabimur. Q. E. D.
Haec voluntas sive appetitus benefaciendi, qui ex e oritur, quod rei, in quam beneficium conserre volumus, nos miseret, Benevolentis vocatur, quae proinde nihil aliud est, quam Cupiditas ex commiseratione ortu Caeterum de more et odio erga illum, qui rei, quam nobis similem esse imaginamur, bene aut male fecit, vide Schol. Prop. a. hujus.
Id omne, quod ad Lautiam conducere imaginamur, conamur promo-νere ut ut quod ero idem repugnare se ad Tristitium conducere
imaginamur, amoνere ei destruere conamur. DEMONSTRATIO.
Quod ad Laetitiam conducere imaginamur, quantum Possumus, imaginari conamur per Prop. Ia. hujus); hoc est per Prop. 7. p. a.), id quantum possumus conabimur ut praesens sive ut actu existens contemplari. Sed Mentis conatus seu potentia in cogitando aequalis, et simul natura est cum Corporis conatu seu potentia in agendo, clare equitur ex CoroII. Prop. . et Coroll. Prop. I. p. a.): ergo, ut id existat, absolute conamur, sive quod per Schol. Prop. 9.
hujus idem est appetimus et intendimus Quod erat primum Deinde si id, quod Tristitiae causam esse credimus, hoc est per Schol. Prop. 13. hujus , si id, quod odio habemus, destrui imaginamur, laetabimur per Prop. o. huyus adeoque idem per primum hujus partem conabimur destruere, sive per Prop. 3. hujus a nobis amovere, ne ipsum ut praesens contemplemur Quod erat secundum. Ergo id omne, quod ad Laetitiam, etc. N. E. D.