장음표시 사용
391쪽
CONTINENS DIssERTATIONEM ALIQUOT,
LIBERTATEM PHILOSOPHANDI NO TANTUM SALVA PIETATE ET REIPUBLICAE PACE POSSE CONCEDI SED ANDEM, NISI CUM PACE REIPUBLICAE IPSAQUE PIETATE, TOLLI NON POSSE.
392쪽
Johann. pist. I. Cap. IV. Vers. XIII. Per hoc cognosiimus quod in Deo manemus, et Deus manet in nobis, quod de Spiritu suo dedit nobis.
393쪽
i homines res omnes suos certo consilio regere possent, ei fi o tuna ipsis prospero emper foret, nullo superstitione tenerentur. Sed quoniam eo se angustiarum rediguntur, ut consilium nullum adferre queant, et plerumque ob ineerta fortuna bona, qua ne modo cupiunx, inter spem metumque misere fluctuant ideo animum ut plurimum ad qui is credendum provissimum habent; qui dum in dubio est, facili momento huc atque illuc pellitur, et multo facilius dum peet metu agitatus haret, prodens alius, ad abundus, ac tumidus. Atque ac neminem ignorare exissimo, quamis purosque e is signorare credam nemo enim inter homines ita rixit, qui non riderit,
plerosque in rebus proneris, et imperiti mi sint, apientia ita abundare, ut hi injuriam fieri credanx, quis iis confisium dare velit
in a eos autem, quo fe ertunt, ne ire, et consilium ab unoquoque supplices petere, nec ullum tam ineptum tamque absurdum aut anum
audire, quod non sequantur. Deinde terismis etiam de causis jam
meliora perare, rursus deteriora timere, quid enim, dum in metu versantur, contingere rident, quod eos prateriti alicujus boni esmaia memores reddit, id exitum aut felicem aut infelicem obnunciare putant, quod propterea, quo is centies fallat, faustum ei infaustum omen oeant. Si quid porro insolitum magna cum admiratione ident, id prodigium esse credunt, quod eorum aut summi Numinis iram indicat, quodque adeo hostiis ex ous non piare, nefas habent homines supersitioni obnoxii ex religioni ahes eumque ad modum infinitumgunt, et quasi tota Natura cum ipsis infaniret, eandem miris modis interpretantur. Cum igitur haec ita eo habeant, tum praecipue idemus, eos omni superstitionis generi addictissimos esse, qui incerta nemoM cupiunt, omnesque tum maxime, cum scilicet in periculis emam tur, et M auxilio esse nequeant, otis et lachrimis muliebribus Dina auxilia implorare, et Rationem quia ad una, qua cu unt, certominum ostendere mequish caecam appellare . humanamque apientium Vonum et contra imaginationis deliria, omnia, et pueriles ineptias divino responsa credere, imo Deum apientes Perfuri, et fu decreto
394쪽
37 Tract. Theol. - Politici non menti, sed peetidum seris inscripsisse, et eadem ultos, e ms,
et νυ dirim a tu et instinctu radicere. Tantum timor homines infanire facit. Causa itaque, a qua superstitio risur, confersetur, ecfovetur, metus est cujus rei si quis praeter jam dicta, finguiaria exempla cire desiderat, Alexandrum ideat, qui tum demum stes superstitione animi adhibere coepit, cum primumfortunam timere in Mitin 'lis Susidis ' inde Curtii lib. . . . post Darium autem
rictum ariolos et atra consulere desiit, donec iterum temporis iniquitate territus, quia Bactriani defecerant, et Sota certamen lacessebant, dum ipse propter ulnus ferris faceret, rursus ut ipse Curtius M. 7. . . ait ad superstitionem humanarum mentium ludibria revolutus, Aristandrum, cui credulitatem suam addixerat, explorare eventum rerum Sacrificiis iubet. Et ad hunc modum perplurima iam
ferri possent exempla, quae quam arissime id ipsum ostendunt: homines
Dilicet nonnisi durante metu superstitione conflictari eaque omniu, qua unquam una religione coluerunt, nihil praeter phanto iam, animique trissis et timidi fuisse deliria et denique, atra in maximis
imperii angustiis maxime in plebe regnuxisse, maximeque formido os fui Regibus fuisse; sed, quandoquidem hac apud omnes fatis ut sta esse exissimo, iisdem opersedeo. Ex hac itaque superstitionis ea a clare equitur, omnes homines natura supersitioni esse obnoxios quicquid dieant alii, qui pinant, hoc
inde oriri, quod omnes mortales confusum quandam Numinis ideam habent . Sequitur deinde, eandem aris admodum et inconstantem debere esse, ut omnia mentis ludibria et furoris impetus, et denique,
ipsam non nisi spe, odio, ira, et dolo defendi nimirum quia non ex Ratione, sed ex BD AD , eoque e Missimo oritur duum usque facile fit,is homunes quoris superstitionis genere cupiamur, tum d
tale eontra est incere, ut in uno eodemque perflent imo quia rigus femper reque merum manet, ideo nusquam diu aequiescit, fed id tantum eidem maxime placet, quod noxum est, quodque nondum fefellit. qua quidem inconstantia multorum tumultuum et euorum atrocium causa fuit; nam ut ex modo dictis patet, et Curtius etiam lib. q.
395쪽
Praefatio. 37I cap. o. optime notavis nihil effcacius multitudinem regit, quam superstitio unde fit, ut facile flecte religionis inducatur, nunc Reges
suos unquam eos adorare, et rursus eosdem execrari, et tanquam communem generis humani pestem detestari. Hoc ergo malum ut Duretur, ingens studium adhibitum est ad religionem, eram aut anam, cultu et apparatu ita adornandum, ut omni momento rarior haberetur, summaque observanti ab omnibus semper coleretur quod quidem Turcis felicissime essit, qui etiam disputare nefas habent, et judicium
uni cujusque tot praejudiciis occupant, ut nullum in mente locum fana Rationi, ne ad dubitandum quidem, relinquant. Verum enimνero si regiminis Monarchici summum fit arcanum, ejusque omnino intersit, homines deceptos habere, e metum, quo et neri debent, perios Religionis nomine adumbrare, ut pro fervitio tanquam pro salute pugnent, et ne turpe, sed maximum reus esse putent, in unius hominis factationem anguinem unimamque impendere; nihil contra in libera republica excogitari, nec infelicius tentari potest; quandoquidem communi libertati omnino repugnat, liberum uni cujusque iudicium praejudiciis occupare, ei aliquo modo coercere. Et quod ad editiones attinet, quae θαι religionis concitantur, ea profecto inde tantum oriuntur, quod leges de rebus peculatiris conduntur, et quod opiniones tanquam celer pro crimine habentur et damnantur;
quarum defensores et assecla non publicae fuisti, sed odio ae υνitiaea errariorum tantum immolantur. Quod si ex iure imperii non nisi facta arguerentur, et dicta impune essent, nulla furis specie similes
seditiones ornari possent, nec controνersia in editiones erterentur. Cum itaque nobis hac rara felicitas contigerit, ut in Republicavi mus, hi unicuique judicandi libertas integra, et Deum ex suo ingenio colere conceditur, ex ubi nihil libertate charius me dulcius habetur me rem non ingratam neque inutilem facturum eredidi, ostenderem, hane libertatem non tantum aDa pietate et Reipublica
pace concedi, fed insuper eandem non nisi cum ipsa pace Reipublicae ac pietate tolli posse. Atque hoc praecipuum est, quod in hoc Tractatu demonstrare constitui; ad quod opprime necesse fuit, praecipua circa Religionem praejudicia, hoc est antiquae ferrimus estigia, indicare; tum etiam praejudicia circa fummarum potestatum ius, quod minu
396쪽
procacissima quadam licentis magna ex parte arripere, et perie religionis multitudinis animum, Gentilium supersitioni adhue obnoxium, ab iisdem axertere student, quo omnia iterum in ferritium ruunt. Hac autem quo ordine ostenduntur, paucis iam dicam; sed prius causus, qua me ad scribendum impulerunt, docebo.
Miratus repe fui, quod homines, qui e Chrsianam religionem
profiteri factant, hoc est amorem, gaudium, scem, continentiam, et ergo omnes fidem, plus quam iniquo animo certarent, et acerbissimum in invicem odium quotidie exercerent, ita ut facilius ex his quam illis fides uniuscujusque noscatur jam dudum enim res eo peremit, ut neminem fere, quioam fit, num fellicet Chrsianus, Turcia, Iudatis, Mei Ethnicus, noscere pups, ni ex corporis externo habitu et cultu, Me quod hanc aut illum Ecclesiam frequentat, e denique quod huic aut illi opinioni addictus est, et in verba alicujus magistri jurare solet Caterum visa eadem omnibus est. Hujus igitur mali causam quaerens non dubitaνi, quin inde ortum fuerit, quod Ecclesia ministeria dignitates, et ejus incia beneficia stimare, et pastores fummo honore
habere, iam religioni fuit seu ac enim hic abusus in Ecclesia incepit, flatim pes o cuique ingens libido aera o ei adminissrandi
incest, et umor diarina religionis propaganda in fordidam auaritiam et ambitionem, atque ita ipsum Templum in Theatrum degenerarii, ubi non Ecclesiastici Doctores, sed Oratores audiebantur, quorum nemo desiderio tenebatur populum docendi, sed eundem in admirationem fui rapiendi, et dissentienιes publice carpendi, et ea tantum docendi, qua nova ac in lita, quaque vulgus maxime admiraretur; unde pro ommo a contentiones, inνidia, et odium, quod nulla exustate sedari potuit, oriri debuerunt. Non ergo mirum, quod antiquae Religionis nihil manserit praeter ejus externum cultum quo iam Deum magis adulari quam adorare Metuo, et quod de jam nihil aliud fit, quam credulitus et praejudicia ut qua prae udicia qua homines ex rationalibus brutos reddunt, utpou quae omnino impedium, quomimi unusquisque libero suo judicio utatur, et erum a falso dignoscat, ei qua veluti ad lumen inteluctus penitus extimumdum, dat opem excontata identur. Pietas, proh Deus immortalis, et Religio isubsurdis arcanis consistit, et sui inutionem prorsus eontemnunt, e
397쪽
Praefatio. 373inteuectum tanquam natura corruptum reficiunt et remantur, si profecto, quod iniquissimum est, dixinum lumen habere creduntur. Sane bes luminis Dini cintillam tantum haberent, non tam operae insanirent, sed prudentius Deum colere discerent, et ut jam odio,
amore contra inter reliquos Meuerent nec tam hostili animo eos, qui
cum ipsis non sentiunt, persequerentur, sed eorundem potius siquidemissorum aluti, et non fure fortuna timent misererentur. Praeterea, lumen aliquod Dirinum haberent, id altem ex doctrina constaret; fateor, eos nunquam fatis mirari potuisse Scripturae profundi momsteria, attamen prater Ari teticorum e Platonicorum pecula-ιiones, nihil Meuisse ideo atque his, ne Gentiles sectari iderentur, Scripturam accommoduνerunt. Non fatis his fuit, eum Graecis infa-nire, sed Prophetus cum iisdem deliravisse oluerunt: quod fune clare ostendit, eos Scriptura divinitatem nec per omnium videre et quo impensius hac disteria admirantur, eo magis ostendunt, e Scriptura non tam credere quam assenturi quod hine etiam putet, quod plerique tamquam fundamentum supponunt ad eandem scilicet intelligendum, ejusque erum sensum eruendum), ipsam ubique erucem et Dinam esse id nempe ipsum, quod ex ejusdem intellectione et severo examine demum deberet constare et quod ex isto, qua humanis figmentis Gnime indiget, longe melius edoceremur, in primo limine tro regula ipsius interpretationis statuunt. Cum hac ergo animo perpenderem, scilicet Lumen Naturale non tantum contemni, sed a multis tanquam impietatis fontem damnari; humana deinde commenta pro Dinis documentis haberi credulitatem fidem aestimari et controxersias philosophorum in Ecclesia et in Curia fummis animorum motibus agitari, ac inde faris a diu atque disdia, quibus homines facile in editiones ertuntur plurimaque alia,
qua hic narrare nimis longum foret, oriri anima erterem Sedulo statui, Scripturam de novo integro et libero animo examinare, et nihil de eadem Frmare, nihilque tanquam ejus doctriniam admittere, quod ab eadem clari me non edocerer me igitur cautione Methodum Sacra voLmina interpretandi oncinnaνi, et hac instructus quaerere ante omnia
incepi, quid esset Prophetia et qua ratione Deus sese Prophetis re-νel erit et cur hi Deo accepti fuerint num cilicet propterea, quod
398쪽
de Deo et Natura sublimes habuerint cogitationes P an ero propter folam pietatem Postquam hac novi, facile determinare potui, Prophetarum authoritatem in iis tantum pondus habere, qua Uum vitae
et eram irtutem nectam caterum eorum opiniones nos parum angere. His cognitis qua i deinde, quid id fuerit, propur quoiambra Dei electi ocati fuerint Cum autem idissem, hoe nihil aliuae fuisse, quam quod Deus ipsis certam mundi plagam elegerit,ubisecure, et commode Dere possent hinc didici, Lege Mosi a Deo reislatas nihi aliud fuisse, quam jura fingularis Hebraorum imperii, ac proiniae
e dem praeter hos neminem recipere debuisses imo nec hos etiam, nisi flante ipsorum Imperio, iisdem teneri. Porro, ut Direm, Um ex Scriptura concludi posset, humanum intellectum natura corruptum esse, inquirere olui, num Religio catholico, Me lex Dina per Prophetas et Apostolos universo humano generi melatu, alia fueris, quam
illa, quam etiam Lumen Naturale docet ex deinde, num miram a contra Natura ordinem contigerint, et num Dei existentiam ex prox dentiam certius et clarius doceant, quam res, quas clare et distincte
per primas suas causas intelligimus Pue cum in iis, quae Scriptura expresse docu nihil raperissem, quod cum Intellectu non conνeniret, ne quod eidem repugnoret, et praterea riderem, Prophetas nihil docuisse, ni res admodum simplices, quae ab unoquoque facile percipi poteronx, atque has eo mo Amarisse, iisque rationibus confirmarisse, quibus maxime multitudinis animus ad devotionem erga Deum moxeri posset omnino mihi persuasi, Scripturam Rationem ab iure liberam relinquere, et nihil cum Philosophia commune habere,fed tam hanc quam illam proprio suo talo niti. Ut hac autem a dictis demonstrarem, remque totum determinarem, ostendo, qua is Scriptura fit interpretanda, et quod tota ejus rerumque piritualium cognitio ab
ipsa fola, et non ab iis, qua Lumine Naturali cognoscimus, peti debeat. Hinc transeo ad ea praejudis ostendendo, qua inde orta sunt, quod νulgus c uperstitioni addictum, et quod temporis reliquias supra ipsam aeternitatem amas libros potius Scriptura quam ipsum Dei Verbum adoret. Post hae ostendo, Verbum Dei melatum non esse certum quendam numerum librorum, e conceptum Amplicem mentis Dina prophetis 'melatae scilicet Deo integro animo obedire, justitiam et
399쪽
Praefatio. 37scharitatem colendo. Atque hoc ostendo, in Scriptura doceri fecundum captum ex opiniones eorum, quibus Propheta et Apostoli hoc Verbum Dei praedicare solebant quod ideo fecerunt, ut id homines fine ulla repugnantia, atque integro unimo amplecterentur. Fundamentalibus deinde dei ostensis, concludo denique objectum cognitionis revelata nili esse praeter obedientiam, atque adeo a naturali cognitione, tam objecto quam fundamentis ex meritis, prorsus distinctam esse, et nihil cum hac commune habere, e sam hane quam illum suum regnum
absque ulla alterius repugnantia obtinere, et mustum alterutri anciLiuri debere. Porro, quia hominum ingenium artum udmodum est, et
alius his, alius illis opinionibus melius acquiescit, et quod hunc ad religionem, illum ad risum movet, inde cum supra dictis concludo, unicuique fui iudicii libertatem, et potestatem fundamenta dei ex suo ingenio interpretandi, relinquendam, et fidem uni cujusque ex solis operibus iudicandam, num pia an impia tri' ergo omnes integro et libero animo Deo obedire poterunt, et fota justitia et charitas apud omnes in pretio erit. Postquam his libertatem, quam lex irina revelas unicuique concedit, ostendi, ad alteram quaestionis parumpero; nempe hunc eandem libertatem fama Refmblica pace et fummarum potestatum jure posse, et etiam concedi debere, nec posse adimi absque magno pacis periculo, magnoque totius Reipublica detrimento Ad haec autem demonstrandum a Iure Naturali uniuscujusque incipio quod scilicet eo usque D exrendit, quo uniuscujusque cupiditas et potentiato
extendit, et quod nemo fure Natura ex alterius ingenio visere tenetur, fed fuae unusquisque libertatis index est. Printerea ostendo, hoc iure neminem revero cedere, nisi qui potestatem e d. dendi in alium
transfert, atque eum necessario hoc jus naturale abs iste retinere, in
quem unusquisque jus suum ex proprio suo ingenio isendi, mulcum potestate eo defendenai, transtulit atque hinc ostendo, eos, qui fummum imperium tenent, ius ad omnia, qua possunt, habere, olosque
uindices furis ex libertatis esse, reliquos autem ex solo eorum decreto omnis Rere debere. Verum, quoniam nemo potestate sua e defendendi
ita prisori potest, ut homo esse desinat, hinc comisaeo, neminem jure suo naturali absolute prisuri posse, sed subatos quadam quo Natura jure retinere, quae iis adimi non possunt ne magno imperii periculo,
400쪽
376 raci Iheo L-POL Praefatio. quaque adeo ipsis e tacite conceduntur, es ipsi expresse cum iis, qui imperium tenent, 'pulantur. His consideratis, ad Remptiblicam m-brreorum transeo, quam, ut ostendam, qua ratione et quorum decreto R
limo im furis habere incepit, et obiter etiam alio, qua fritu in uridebantur, fatis prolixe describo. Post haec ostendo, eos, qui fummum imperium tenent, non tantum furis ciuilis fed etiam acri indices et interpretes esse, eosque solos ius habere discernendi, quid justum, quiae injustum, quid pium, et quid impium t e tandem concludo, eosdem hoc jus optime retinere, et imperium tuto confer re posse, fi modo
unicuique et entire qua velit, et qua sentia dicere concedatur.
me funi, hi ophe Lector, quae tibi hic Maminanda δε quinque
non ingrata fore constaeo ob praestantiam et utilitatem argumenti, tum totius operis quam uni cujusque capitis de quibus plura adderem,sed nolo ut haec praefatio in olumen crescat, prasertim qui praecipua philosophis fotis operque nota esse credo reliquis autem hunc Tru tum commendare non studeo, nam nihil est quod perem, eundem iis placere aliqua ratione posse noν enim, quum pertinaciter e praejudicia in mente inhaerent, quae pietatis specie amplexus est animus; novi deinde, aeque impossibile esse usto supersitionem adimere, semetum nον denique, constantiam iam contumaciam esse, ne ratione regi, o impetu rapi ad laudandum et imperandum. Viam ergo ex omnes, qui cum usto iisdem Uectibus conflictantur, ad hae legenda non inrito quin potius elum, ut hunc librum prorsus negligunt, Mam eundem perνeme, ut omnia olent, interpretando, molesti set,
et dum sibi nihil profunt, aliis obsint, qui liberius philosopharentur,
nisi oc unum obstaret, quod putant, Rationem debere Theologia -- cillari nam his hoc opus perquam utile fore confido.
terum, quoniam multis nec otium nec animus forsan erit, omnia perlegere, cogor hic etiam, ut in ne hujus Tractatus, monere, me nihil
scribere, quod non libentissime examini et judicio fummarum Potestatum Patria meae subjiciam: nam si quid horum, quae dico judicabunt patriis legibus repugnare, es communi faluti obesse, id ego indictum
Molo. Seio, me hominem esse, et errare potuisse ne autem errarem sedulo curavi, et apprime, ut quicquid criberem, lembus patria, pietari, bonisque moribus omnino responderet.