장음표시 사용
421쪽
Τheologico - Politici Cap. II. 397
eatenus esse elegantem, compendiosum, severum, rudem, prolixum, et obscurum.
Repraesentationes propheticae et iteroglyphica quamvis ridem
significarent, variabant tamen; nam Esaiae aliter Dei gloria templum relinquens repraesentata suit, quam Zechieli. Mabini autem volunt, utramque repraesentationem eandem prorsus fuisse, at Zechielem, ut rusticum, eam supra modum miratum fuisse, et ideo ipsam omnibus circumstantiis enarravisse; attamen, nisi ejus rei certam habuerunt traditionem, quod minime credo, rem plane singunt. Nam Esaias
Seraphines senis alis. Ezechiel vhro bestias quaternis alis vidit; Esaias vidit Deum vestitum et in solio regio sedentem, gechiel autem instar ignis; uterque sine dubio Deum vidit prout ipsum
imaginari solebat Variabant praeterea repraesentationes mon modo tantum, sed etiam perspicuitate; iam repraesentationei Zachariae obscuriores erant, quam ut ab ipso absque explicatione possent intelligi, ut ex ipsarum narratione constat; Danielis autem etiam
explicatae nec ab ipso Propheta potuerunt intelligi. Quod quidem non contigit propter rei revelandies dissicultatem de rebus enim humanis tantum agebatur, quae quidem limites humanae capacitatis non excedunt, nisi quia futurae sunt), sed tantum quia Danielis imaginatio non aeque valebat ad prophetandum vigilando ac insomnis quod quidem inde apparet, quod statim in initio revelationis ita perterritus fuit, ut fere de suis viribus desperaret. Quare propter imaginationis et virium imbecillitatem res ipsi admodum obscurae repraesentatae fuerunt, neque eas etiam explicatas intelligere potuit. Et hic notandum, verba in Daniele audita ut supra ostendimus imaginaria tantum fuisse quare non mirum est, illum tum temporis perturbatum omnia illa verba adeo confuse et obscure imaginatum fuisse, ut nihil lac iis postea intelligere potuerit. Qui autem dicunt, Deum noluisse Danieli rem clare revelare, videntur non legisse verba Angeli, qui expresses dixi vide cap. IO. s. I ), o venisse, I Danuum melligere faceret, qui, suo populo in posteritate dierum contingere suare res illae obscurae manserunt, Aluia nullus tum temporis reperiebatur, qui tantum imaginationis virtute polleret, ut ipsi clarius revelari possent. Denique Prophetae, quibus
422쪽
398 Tractatus revelatum fuit, Deum Eliam abrepturum, persuadere volebant Elisae, eum alibi locorum delatum, ubi adhuc inveniri ab ipsis posset; quocisane clare ostendit, eos Dei revelationem non recte intellexisse. Haec susus ostendere non est opus; nam nihil ex Scriptura clarius constat quam quod Deus unum Prophetam longe majore gratia ad Prophetigandum donavit, quam alium. t quod Prophetiae sive repraesentationes pro opinionibus Prophetarum, quas amplexi fuerint, etiam variarent, et quod Prophetae varias, imo contrarias habuerint opiniones et varia praejudicia loquor circa res mere speculativas, nam circa ea, quae probitatem et bonos mores spectant, longe aliter sentiendum), curiosius et prolixius ostendam; nam hanc rem majoris momenti esse puto inde enim tandem concludam, Prophetiam nunquam Prophetas doctiores reddidisse, sed eos in suis praeconceptis opinionibus reliquisse, ac propterea nos iis circa res mere speculativas minime teneri credere.
Mira quadam praecipitantia omnes sibi persuaserunt, Prophetas omnia, quae humanus intellectus assequi potest, scivisse. Et quamvis loca quaedam Scripturae nobis quam clarissime dictent, Prophetas quaedam ignoravisse, dicere potius volunt, se scripturam iis in locis non intelligere, quam concedere, Prophetas rem aliquam ignoravisse, aut verba Scripturae ita torquere conantur, ut id, quod plane non vult, dicat. Sane si horum utrumvis licet, actum est cum tota Scriptura frustra enim conabimur aliquid ex Scriptura ostendere, sea, quae maxime clara sunt, inter obscura et impenetrabilia ponere licet, aut ad libitum interpretari. . . nihil in Scriptura clarius, quam quod Josua, et forte etiam autor, qui ejus historiam scripsit,
putaverunt, solem circum terram moveri, terram autem quiescere,
et quod sol per aliquod tempus immotus stetit Attamen multi, quia nolunt concedere, in coelis aliquam posse dari mutationem, illum locum ita explicant, ut nihil simile dicere videatur; alii autem, qui rectius philosophari didicerunt, quoniam intelligunt terram moveri solem contra quiescere, sive circum terram non moveri, summis viribus idem ex Scriptura, quamvis aperte reclamante, extorquere conantur; quos sane miror An, quaeso, tenemur credere,
quod miles closus astronomiam callebat et quod miraculum ei
423쪽
Τheologico - Politici Cap. II. 399 revelari non potuit aut quod lux solis non potuit diuturnior solito supra horizontem esse, nisi Iosua ejus causam intelligeret 8 mihi sane utrumque ridiculum videtur; malo igitur aperte dicere, os mdiuturnioris illius lucis causam veram ignoravisse, eumque omnemque turbam, quae aderat, simul putavisse, solem motu diurno circa terram moveri, et illo die aliquamdiu stetisse, idque causam diuturnioris illius lucis credidisse, nec ad id attendisse, quod ex nimia glacie, quae tum temporis in regione aeris erat vide Josuae cap. Io. vers. II. restactio solito major oriri potuerit, vel aliud quid simile, quod jam non inquirimus. Sic etiam Esaiae signum umbrae retrogradae ad ipsius captum revelatum fuit, nempe per retrogradationem solis: nam etiam putabat, solem moveri et terram quiescere, et de par- heliis sorte nunquam nec per somnium cogitavit. Quod nobis sine ullo scrupulo statuere licet; nam signum revera contingere poterat, et regi ab sata praedici, quamvis Propheta veram ejus causam ignoraret. De fabrica Salomonis, siquidem illa a Deo revelata fuit,
idem etiam dicendum nempe quod omnes ejus mensurae pro captu et opinionibus Salomonis ei revelatae fuerunt: quia enim non tenemur credere Salomonem athematicum fuisse, licet nobis affr- mare, eum rationem inter peripheriam et circuli diametrum ignoravisse, et cum vulgo operariorum putavisse, eam ει ut 3 ad I. Quod si licet dicere, nos textum illum Lib. I. Reg. cap. 7. Vers. 3.
non intelligere, nescio hercule, quid ex Scriptura intelligere possumus; cum ibi fabrica simpliciter narretur et mere historice imo silicet fingere, Scripturam aliter sensisse, sed propter aliquam rationem nobis incognitam ita scribere voluisse, tum nihil aliud fit quam totius Scripturae omnimoda eversio nam unusquisque aequali jure de omnibus Scripturae locis idem dicere poterit atque adeo quicquid absurdum et malum humana malitia excogitare potest, id salva Scripturae autoritate, et defendere et patrare licebit. Λ id, quod nos statuimus, nihil impietatis continet; nam Salomon, satas, Josua, etc., quamvis Prophetae, homines tamen fuerunt, et nihil humani ab ipsis alienum existimandum. Ad captum Noachi etiam revelatum ei fuit, Deum humanum genus delere, quia putabat, mundum extra Palaestinam non inhabitari. Nec tantum hujusmodi res, sed etiam alias
424쪽
wo Tractatus majoris momenti Prophetae salva pietate ignorare potuerunt, et revera ignoraverunt; nihil enim singulare de divinis attributis docuerunt, sed admodum vulgares de Deo habuerunt opiniones ad quas etiam eorum revelationes accommodatae sunt, ut jam multis Scripturae testimoniis ostendam. Ita ut facile videas, eos non tam ob ingenii sublimitatem et praestantiam, quam ob pietatem et animi constantiam laudari et tantopere commendari. Adamus, primus cui Deus aevelatus suit, ignoravit Deum esse omnipraesentem et omniscium se enim a Deo abscondidit, et suum peccatum coram Deo, quasi hominem coram haberet, conatus nexcusare: quare Deus etiam rei ad ipsius captum revelatus fuit, nempe ut qui non ubique est, et ut inscius loci et peccati Adami: audivit enim, aut visus est audire, Deum per hortum ambulantem eumque vocantem et quaerentem ubi esset; deinde ex occasione ejus verecundiae ipsum rogantem, mum doe arbore prohibita comederit Adamus itaque nullum aliud Dei attributum noverat, quam quod Deus omnium rerum fuit opifex. ain etiam Deus revelatus fuit ad ipsul captum, nempe ut rerum humanarum inscius, nec ipsi, ut sui peccati poeniteret, opus erat sublimiorem Dei cognitionem abore. Laban Deus sese revelavit tanquam Deus Abrahami, quia credebat, unamquamque nationem suum habere Deum peculiarem p vide Gen. cap. I. vers. 29. Abrahamus etiam ignoravit, Deum esse rubique, resque Omnes iraecognoscere; ubi enim Tententiam 4n Sodomitas audivit, Oravit, ut Deus eam non exequeretur, antequam sciret, num
omnes illo supplicio essent digni ait enim vide Gen. cap. I 8 vers. a .) π et , forte reperiuntur quinquaginta justi in illa taxitate. Nec Deus ipsi aliter revelatus fuit; sic enim in Abraham imaginatione loquitur, res han Inpar API IN S Qta V Nmm N, ure es nunc descendam ut ideam, num juxta fummam querelam, qua ad me enit, fecerunt; sin autem minus, rem Diom. Divinum etiam Hes Abrahamo testimonium de quo vide Gen. cap.
I 8 vers. I9. nihil continet praeter solam obedientiam, et quod domesticos suos aes aequum et bonum moneret, non autem quod sublimes de Deo habuerit cogitationes Moses non satis etiam Percepit, Deum esse omniscium, humanasque actiones omnes ex solo
425쪽
Τheologico - Politici Cap. II. o Idccreto dirigi Nam, quanquam Deus ipsi dixerat vide Exod cap. 3. vers. I 8.), Israelitas et obtemperaturos, rem tamen in dubium revocat, regeritque vide Exod. cap. vers. I x Γ- i', 'p, ueteris,'i ' quid si mihi non credant, nec mihi obtemperent. Et ideo Deus etiam ipsi ut indifferens et ut inscius futurarum humanarum actionum revelatui fuit. Dedit enim ei duo signa, dixitque Exod. . vers. I.), si contigerit, ut primo signo non credant, credent tamen uisimo quod si etiam nec ultimo credent, spe tum aliquantulum aqua fluvii etc. AEt sane, si quis sine praejudicio Μosii sententias serpendere velit, clares inveniet, ejus de Deo opinionem fuisse, quod sit ens, quod semper extitit, existit, et semper existet; et hac de causa ipsum vocat Iehoνs, nomine, quod Hebraice haec tria tempora existendi exprimit de ejus autem natura nihil aliud docuit, quam quod sit misericors, benignus, etc. et summe Zelotypus, ut ex plurimis locis pentateuchi constat. Deinde credidit et docuit, hoc ens ab omnibus aliis entibus ita differre, ut nulla imagine alicuius rei visa, posset exprimi, nec etiam videri, non tam propter rei repugnantiam quam propter humanam imbecillitatem; et praeterea, ratione Totentiae, singulare vel unicum esse.
Concessi quidem, dari entia, quae sine dubio ex ordine et mandato Dei vicem Dei gerebant, hoc est entia, quibus Deus autoritatem, jus, et potentiam dedit ad dirigendas nationes et iis providendum et curandum; at hoc ens, quod colere tenebantur, summum et supremum Deum, sive ut Hebraeorum phrasi utar meum Deorum esse docuit; et ideo in cantico Exodi cap. s. s. II. dixi rQ O quis inter Deo tui ius, Iehovast et Jetro cap. 18 vers. II. IV PD ISAI TI nunc noxi quod elox major est omnibus Diis; hoc est, tandem cogor moi concedere quod dehova major est omnibus iis, et potentia singulari. An vero osse haec entia, quae Vicem Dei gerebant, a Deo creata esse crediderit, dubitari potest: quandoquidem de eorum creatione et principi nihil, quod scimus, dixerit. Docuit praeterea, hoc ens mundum hunc visibilem ex Chao Vide cap. I. Gen. vers. a. in ordinem redegisse, seminaque Naturae indidisse, adeoque in omnia summum jus et summam potentiam habere, et Vide Deut cap. o. vers. I , 5. pro hoc summo suo jure et
426쪽
o Tractatus potenti sibi soli Nebraeam nationem relegisse, certamque mundi plagam vide Deut. cap. vers. I9. et cap. 32. vers. i. 9.), reliquas autem nationes et regiones curis reliquorum Deorum a se
substitutorum reliquisse; et ideo Deus Israelis, et Deus vide Libri
a Paralip. cap. a. s. I9. Hierosolymae, reliqui autem Dii reliquarum nationum ii vocabantur. Et hac etiam de causa credebant Iudaei, regionem illam, quam Deus sibi elegerat, cultum Dei singularem et ab aliarum regionum cultu prorsus diversum ' requirere, imo nec posse lati cultum aliorum meorum, aliisque regionibus proprium: nam gentes illae, quas rex Λssyriae in Judaeorum terras duxit, credebantur a leonibus dilaniari, quia cultum Deorum illius terrae ignorabant vide Lib. a. Regum cap. 7. vers. as, in et ). Et Jacobus, ex ben megrae opinione, dixit propterea filiis, ubi patriam petere voluit, ut Te novo cultui praepararent, et Deos alienos, hoc est cultum meorum illius terrae, im qua tum erant, deponerent vide Gen. cap. 35. vers. a 3. . David etiam, ut Saulo diceret, se propter ejus persecutionem coactum esse, extra patriam vivere, dixit, se ab haereditate Dei expelli et ad alios Deos colendos mitti vide ham. Lib. I. cap. 6. vers. 9.). Denique credidit, hocens, sive Deum suum domicilium in coelis habere vide eui cap. 33. Vers. 26. '), quae opinio inter ethnicos requentissima fuit. Si jam admosis revelationes attendamus, eas hisce opinionibus accommodatas fuisse reperiemus; nam quia credebat, Dei naturam illas, quas diximus, pati conditiones, nempe misericordiam, benignitatem, etc., ideo Deus ad hanc ejus opinionem, et sub hisce attributis, ipsi revelatus fuit vide Exodi cap. 3 vers. 6, 7. ubi narratur, qua ratione Deus Mosi apparuit; et Decalogi cap. o. vers. , 5.). Deinde capite 3 vers. I8. narratur, Mosen a Deo petiisse, ut sibi
liceret eum videre; sed quoniam ostes, ut jam dictum est, nullam Dei imaginem in cerebro formaverat, et Deus ut jam ostendi nos revelatur Prophetis, nisi pro dispositione eorum imaginationis, ideo Deus nulla ipsi imagine apparuit. Atque hoc contigisse inquam, quia
427쪽
Τheologico - Politici Cap. II. μ3Μofis imaginationi repugnabat; nam alii Prophetae euin se vidisse
testantur, nempe satas, Zechiel, Daniel, etc. Et hac de causa Deus
biosi respondit ad n RQ I non poteris meam faciem
uidere; et quia oses credebat, Deum esse visibilem hoc est, ex parte divinae naturae nullam id implicare contradictionem, alias enim
nihil simile petiisset ideo addit 'n' Ire quoniam
nemo me idebit, et ives. Reddit igitur rationem opinioni osis consentaneam; non enim dicit, id ex parte divinae naturae implicare contradictionem, ut res revera se habet, sed id contingere non posse propter humanam imbecillitatem. Porro, ut Deus Osi revelaret, Israelitas, quia vitulum adoraverant, reliquis gentibus similes factos esse, ait cap. 33. vers. 2, 3. se missurum angelum, hoc est ens, quod vice supremi entis Israelitarum curam haberet se autem nolle inter ipsos esse hoc enim modo nihilios relinquebatur, ex quo ipsi constaret, Israelitas Deo reliquis nationibus, quas Deus etiam curae aliorum entium sive angelorum tradiderat, dilectiores csse, ut constat ex vers. 6. ejusdem capitis. Denique, quia Deus in caelis habitare credebatur, ideo Deus tanquam e coelo supra montein descendens revelabatur, et ost etiam montem, ut Deum alloqueretur, ascendebat; quod minime opus ei esset, si aeque facile Deum ubique imaginari posset Israelitae de Deo nihil fere norunt, tametsi ipsi revelatus est; quod quidem plusquam satis ostenderunt, cum ejus honorem et cultum paucis post diebus vitulo tradiderunt, credideruntque illum esse eos Deos, qui eos ex AEgypto eduxerant. Nec sane credendum est, quod homines superstitionibus AEgyptiorum affueti, rudes, et miserrima servitute confecti, aliquid sani de Deo intellexerint, aut quod Moses eos aliquid docuerit, quam modum vivendi, non quidem tanquam Philosophus, ut tandem ex animi libertate, sed tanquam Legislator, ut ex imperio Legis coacti essent bene vivere. Qitare ratio bene vivendi, sive vera vita, Deique cultus et amor, iis magis servitus, quam vera libertas, eique gratia et donum fuit Deum enim amare ejusque legem servare jussit, ut Deo praeterita bona ex AEgyptica scilicet servitute libertatem, etc. accepta
ferrent; et porro minis eos perterrefacit, si illorum praeceptorum suissent transgressores, et contra, si ea Observaverint, multa promittit
428쪽
bona. os itaque eodem modo docuit, ac parentes pueros omni ratione carentes solent. Quare certum est, eos virtutis excellentiam,
veramque beatitudinem, ignoravisse Ionas conspeetium Dei agere putavit; quod videtur ostendere, eum etiam credidisse Deum curam caeterarum regionum, extra Judaeam, aliis potentiis, a se tamen substitutis, tradidisse. Nec ullus in Vetere estamento habetur, qui magis secundum rationem de Deo locutus est, quam Salomon, qui lumine naturali omnes sui seculi superavit; et ideo etiam se supra Legem nam ea iis tantum tradita est, qui Ratione et naturalis intellectus documentis carent existimavit, legesque omnes, quae regem spectant, et quae tribus potissimum constabant vide eui cap. p. Vs. 6, 7. , parvi pependit, imo eas plane violavit in quo tamen erravit, nec quod Philosopho dignum egit, nempe quod voluptatibus indulserit , omnia fortunae bona 8rtalibus vana esse docuit vide ccl. , et nihil homines intellectu praestantius habere, nec majori supplicio quam stultitia puniri vide Provem. cap. 6.
Sed ad Prophetas revertamur, quorum discrepantes Opiniones etiam notare suscepimus Ezechielis sententias adeo sententiis Μosis repugnantes invenerunt Rabini, qui nobis illos qui jam tantum extant)libros prophetarum reliquerunt ut tractatu Sabbati cap. I. Ol. 3. Pag. a. narratur , ut sere deliberaverint, eius librum inter canonicos non admittere, atque eundem plane abscondidissent, nisi quidam
Chananias in se suscepisset ipsum explicare, quod tandem magno cum labore et studio ut ibi narratur aiunt ipsum secisse; qua ratione
autem, non satis constat, nempe an quod commentarium, qui sorte
periit, scripserit vel quod ipsa Ezechielis verba et orationes ut fuit audacia mutaverit et ex suo ingenio ornaverit; quidquid sit,
cap. saltem Ι 8. non videtur convenire cum versu . cap. 3 AEXOdi, nec cum f. 8. cap. a. Jerem. etc. Shamuel credebat, Deum, ubi
aliquid decreverat, nunquam decreti paenitere vide lib. I. Shamuelis cap. s. vers. 29.); nam Saulo, sui peccati poenitenti, et Deum adorare, veniamque ab ipso petere volenti, dixit Deum suum contra
429쪽
Τheologico - Politici Cap. II. os
eum decretum non mutaturum Ieremiae autem contra revelatum uit
vide cap. 8. vers. 8, Io.), nempe Deum, sive aliquid damni sive aliquid boni alicui nationi decreverit, sui decreti poenitere, modo homines etiam a tempore sententiae vel in melius vel in pejus mutentur. At Ioel Deum damni poenitere tantum docuit vide eius
cap. a. Vers. 3. . Denique e capite . Gen. vers. 7. clarissime constat, hominem posse peccati tentationes domare, et bene agere;
id enim aino dicitur, qui tamen, ut ex ipsa Scriptura et Iosepho
constat, eas nunquam Omavit. Idem etiam ex modo allato cap.
Jeremiae evidentissime colligitur; nam ait, Deum sui decreti, in damnum aut bonum hominum prolati, poenitere, prout homines mores et modum vivendi mutare volunt a Paulus contra nihil apertius docet, quam quod homines nullum imperium, nisi ex Dei singulari vocatione et gratia, in carnis tentationes habent. Vide
Epist ad Romanos cap. 9. ex vers. o. etc., et quod cap. 3 vers. s.
et cap. 6. vers. s. ubi Deo justitiam tribuit, se corrigit, quod humano more sic loquatur, et propter carnis imbecillitatem. Ex his itaque satis superque constat id, quod ostendere proponebamus nempe, Deum revelationes captui et opinionibus prophetarum accommodavisse, Prophetasque res, quae solam speculationem, et quae non charitatem et usum vitae spectant, ignorare potuisse, et revera ignoravisse, contrariasque habuisse opiniones. Quare longe abest, ut ab iis cognitio rerum naturalium et spiritualium sit petenda Concludimus itaque, nos Prophetis nihil aliud teneri credere praeter id, quod finis et substantia est revelationis in reliquis, prout unicuique libet, liberum est credere exempli gratia, revelatio aini nos tantum docet, Deum ainum monuisse ad veram vitam id enim tantum intentum et substantia revelationis est, non vero, libertatem voluntatis, aut res Philosophicas docere; quare, tametsi in verbis illius monitionis et rationibus libertas voluntatis clarissime continetur, nobis tamen licitum est, contrarium sentire, quandoquidem verba illa et rationes ad captum tantum aini accommodatae sunt. Sic etiam Michaeae revelatio tantum docere vult, quod Deus Michaeae verum exitum pugnae chab contra ram revelavit, quare hoc etiam tantum tenemur credere; quicquid igitur praeter hoc in illa revela-
430쪽
ois ractatustione continetur, nempe de Dei Spiritu vero et falso, et de exercitu coeli ab utroque mei lateres stante, aedi reliquae cillius revelationis circumstantiae, nox minime tangunt: adeoque de iis unusquisque, prout sine Rationi magis consentaneum videbitur, credat. De rationibus, quibus Deus Jobo ostendit suam in omnia potentiam; si quidem verum est quod Obo revelatae fuerunt, et quod author historiam narrare, non autem ut quidam credunt suos conceptus irriare studuerit: idem etiam dicendum, nempe eas ad captum Job et ad ipsum tantum convincendum allatas fuisse, non vero quod sint rationes universales ad omnes convincendiim. Nec aliter de Christi rationiblis, quibus Pharisaeos contumaciae et ignorantiae convincit discipulosque ad rueram vitam hortatur. statuendum; quod nempe suas rationes opinionibus et principiis uniuscujusque accommodavit Ex gr. Cum
Pharisaeis dixit vides Matth. cap. Ia vers. 26.), et si a nos Ianum ejicit, ad emus ei um dii mus est; quomodo igitur stare remum ejus, nihil nisi Pharisaeos ex suis principiis convincere voluit,
non autem docere, dari Daemones aut aliquod ἔemonum regnum. Sic etiam, cum discipulis dixi Matth. 8. s. o. , idete ne Ontemnatis unum ex parris sis, dico enim obis. Angelos eorum in caelis etc. nihil alius docere vult, quam mes sint superbi, et ne aliquem contemnant, mom vero aliqua, quae in ipsius rationibus, quas tantum adsert ad rem discipulis melius persuadendum, continentur. Idem denique de rationibus et signis Apostolorum absolute dicendum; nec de his opus cst usius loqui: nam si mihi enumeranda essent omnia Scripturae loca, quae tantum ad hominem sive ad captum alicujus scripta sunt, et quae non sine magno Philosophia praejudicio tanquam divina doctrina defenduntur, a brevitaic, cui studeo, longe discederem, lassiciat igitur, 'luaedam latica et universalia attigisse; reliqua curiosus lector apud se perpendat. Verui enimvero, quamvis haec Iantum, quae de Prophetis et Prophetia egimus, ad scopum, ad quem intendo, praecipue pertineant, nempe ad separandam Philosophiam a Theologia; attamen, quia hanc quaestionem universaliter
attigi. lubet adhuc inquirere, num donum Propheticum Hebraeis