장음표시 사용
401쪽
TRACTATU STHEOLOGICO- POLITICI
. De Prophetia. prophetia sive Revelatio est rei alicuius certa cognitio a Deo hominibus revelata. Propheta autem is est, qui Dei revelata iis interpretatur, qui rerum a Deo revelatarum certam cognitionem habere nequeunt, quique adeo mera fide res revelatas amplecti tantum posisunt. Propheta enim apud Hebraeos vocatur aena abi , id est orator et interpres; at in Scriptura semper usurpatur pro Dei interprete, ut ex cap. 7. s. I. Exodi colligitur, ubi Deusio dicit, Ecce te constituo Deum Pharaonis, et Aaron tuus frater erit tuus Propheta. Quasi diceret, Quoniam haron, ea, quae tu loqueris, Pharaoni interpretando, personam agit prophetae, eris tu igitur quasi Deus Pharaonis, sive qui vicem Dei agit. De Prophetis in sequente capite, hic de Prophetia agemus ex cujus jam tradita definitione sequitur, cognitionem naturalem Prophetiam vocari posse. Nam ea, quae Lumine Naturali cognoscimus, a sola Dei cognitione ejusque aeternis decretis dependent. Verum, quia haec cogniti naturalis omnibus hominibus communis est; dependet enim a fundamentis omnibus hominibus communibus; ideo a vulgo, ad rara semper et a sua natura aliena anhelante, et dona naturalia spernente, non tanti aestimatur; et propterea, ubi de cogni-
402쪽
378 Tractatustione prophetica loquitur, hanc exclusam vult Attamen nihilominus aequali jure ac alia, quaecunque illa sit, divina vocari potest quandoquidem Dei natura, quatenus de ea participamus, Deique decreta eam nobis quasi dictant; nec ab illa, quam omnes divinam vocant, differt, nil quod ea ultra limites hujus se extendit et quod humanae naturae leges, in se consideratae, non possunt ejus esse causa; at respectu certitudinis, quam naturalis cognitio involvit, et fontis, equo derivatur nempe eo , nullo modo cognitione propheticae cedit. Nisi forte aliquis intelligere, vel potius somniare velit, Prophetas corpus quidem humanum, mentem vero non humanam habuisse, adeoque eorum sensationes et conscientiam alterius prorsus naturae, quam nostrae sunt, fuisse. At, quamvis scientia naturalis divina sit, ejus tamen propagatores non possunt vocari Prophetae . Nam quae illi docent, reliqui homines aequali certitudine et dignitate, ac ipsi, percipere possunt atque amplecti, idque non ex fide sola. Cum itaque mens nostra ex hoc solo, quod Dei naturam objective in se continet et de eadem participat, potentiam habeat ad formandas quasdam notiones rerum naturam explicantes et vitae usum docentes, merito mentis naturam, quatenus talis concipitur, primam divinae revelationis causam statuere possumus ea enim omnia, quae
clare et distincte intelligimus, Dei dea ut modo indicavimus et
natura nobis dictat, non quidem verbis, sed modo longe excellentiore, et qui cum natura mentis optime convenit ut unusquisque, qui certitudinem intellectus gustavit, apud se sine dubio expertus est. Verum, quoniam meum institutum praecipue est, de iis tantum loqui, quae solam Scripturam spectant, lassicit de Lumine Naturali haec pauca dixisse. Quare ad alias causas et media, quibus Deus ea hominibus revelat quae limites naturalis cognitionis excedunt, et etiam quae non excedunt nihil enim impedit, quominus Deus ea ipsa, quae nos Lumine Naturae cognoscimus, aliis modis hominibus communicet), pergo, ut de iis prolixius agam. Verum enim vero quicquid de iis dici potest, ex Scriptura sola
403쪽
Τheologico - Politici Cap. I. 379 peti debet. Nam quid de rebus limites nostri intellectus excedentibus dicere possumus, praeter id, quod ex ipsis Prophetis ore vel scripto nobis traditur Et quia hodie nullos, quod sciam, habemus Prophetas, nihil nobis relinquitur, nisi sacra volumina nobis a Prophetis relicta evolvere. Hac quidem cautione, ut nihil de similibus rebus statuamus, aut ipsis Prophetis aliquid tribuamus, quod ipsi non clare dictaverunt. Sed hic apprime notandum, quod Judaei
nunquam causarum mediarum, sive particularium, faciunt mentionem, nec eas curant, sed religionis ac pietatis, sive ut vulgo dici solet devotionis causa ad Deum semper recurrunt; si enim ex gr. pecuniam mercatura lucrati sunt, eam a Deo sibi oblatam aiunt; si aliquid, ut fit, cupiunt, dicunt, Deum eorum cor disposuisse; et si quid etiam cogitant, Deum id eis dixisse aiunt. Quare non omne id, quod Scriptura ait Deum alicui dixisse, pro Prophetia et cognitione supranaturali habendum, sed tantum id, quod Scriptura expresse
dicit, vel quod ex circumstantiis narrationis sequitur, Prophetiam sive revelationem fuisse. Si igitur sacra volumina percurramus, videbimus, quod omnia, quae Deus Prophetis revelavit, iis revelata fuerunt vel verbis, vel figuris, vel utroque hoc modo, verbis scit et figuris. Verba vero, et etiam figurae, vel verae fuerunt, et extra imaginationem Prophetae audientis seu videntis, vel imaginariae, quia nimirum Prophetae imaginatio, etiam vigilando, ita disponebatur, ut sibi clare videretur verba audire aut aliquid videre. Voce enim vera revelavit Deus o Leges, quas Hebraeis praescribi volebat, ut constat ex Exodo cap. s. s. a. ubi ait
et paratus ero tibi ibi et loquar Deum ex illa parte tegminis, qua est inser duos Cherubines. Quod quidem ostendit Deum usum fuisse voce aliqua vera, quandoquidem Oses, quandocunque ' volebat, Deum ibi ad loquendum sibi paratum inveniebat. Et haec sola, qua scilicet ex prolata fuit, vera fuit vox, ut mox Ostendam. Vocem, qua Deus Mamuellem vocavit, veram suspicarer fuisse, quia
Correctio in margine exempli Murriani. - Ed. r. ubicunque.
404쪽
I hamuelis cap. 3. s. ultimo dicitur esu nil DP ra ; III ,m bis uae re in Mam 2 e rursus apparuit Deus Mamueli in Milo, quia manifestatus fuit Deus haminii in Milo verbo Dei; quasi diceret, Apparitio Dei hamueli nihil aliud fuit, quam quod Deus se verbo ipsi manifestavit, vel nihil aliud fuit, quam
quod hamuel eum audiverit loquentem. Attamen, quia cogimur distinguere inter Prophetiam osis et reliquarum Prophetarum, necessario dicendum, hanc vocem a Shamuel auditam imaginariam fuisse quod inde etiam colligi potest, quod ipsa vocem Heli, quam Shamuel maxime audire solebat, adeoque promptius etiam imaginari poterat, reserebat ter enim a Deo vocatus, suspicatus est, se ab Heli vocari. Vox quam Abimelech audivit, imaginaria fuit; nam dicitur Gen. cap. o. s. 6. ex dixi ipsi Deus in omnis etc. Quare hic non vigilando, sed tantum in somnis tempore scilicet, quo imaginatio maxime naturaliter apta est ad res, quae non sunt, imaginandum Dei voluntatem imaginari potuit. Verba Decalogi ex Opinione quorundam Iudaeorum non fuerunt a Deo prolata, sed putant, quod Israelitae strepitum tantum audiverunt, nulla quidem verba proferentem, atque eo durante leges Decalogi pura mente perceperunt. Quod ego etiam aliquando suspicatus sum, quia videbam, verba Decalogi Exodi variare ab iis Decalogi Deut.; ex quo videtur sequi quandoquidem Deus semel tantum locutus est , Decalogum non ipsa Dei verba, sed tantum sententias docere velle. Attamen, nisi Scripturae vim inferre velimus, Omnino concedendum est, Israelitas veram vocem audivisse. Nam Scriptura Deut. cap. s. s. . expresse dicit rni at duo G orae ad faciem locutus est Deus obmeum etc. hoc est, ut duo homines
suos conceptus invicem, mediantibus suis duobus corporibus, communicare solent. Quapropter magis cum Scriptura convenire videtur, quod Deus aliquet vocem vere creavit, qua ipse Decalogum revelavit. Causa autem, cur verba et rationes unius a verbis et rationibus alterius variant, de ea vide Cap. 8. Verum enimvero nec hoc modo omnis tollitur difficultas. Nam non parum a Ratione alienum videtur, statuere, quod res creata, a Deo eodem modo ac reliquae dependens, essentiam aut existentiam Dei, re aut verbis, exprimere
405쪽
Τheologico - Politici Cap. I. 38 Iaut explicare per suam personam posset. Nempe dicendo in prima persona Ego sum Iehova Deus tuus, etc. Et quamvis, ubi aliquis ore dicit, ego intellexi, nemo putet, Os, sed tantum mentem hominis id dicentis intellexisse; quia tamen os ad naturam hominis id dicentis refertur, et etiam is, cui id dicitur, naturam intellectus perceperat, mentem hominis loquentis per comparationem sui facile intelligit. At qui Dei nihil praeter nomen antea noverant, et ipsum alloqui cupiebant, ut de ejus Existentia certi fierent; non video quomodo eorum petitioni satisfactum fuit per creaturam quae ad Deum non magis quam reliqua creata resertur, et ad Dei naturam non pertinet),
quae diceret, Ego sum Deus. Quaeso quid, si Deus labiamosis, sed quid Μosis imo alicujus bestiae 'ntorsisset ad eadem pronuntiandum, et dicendum, Ego sum Deus, an inde Dei existentiam intelligerent 'Deinde Scriptura omnino indicare videtur, Deum ipsum locutum fuisse quem ad finem e caelo supra montem Sinai descenderit , et Judaeos non tantum eum loquentem audivisse, sed agnates eum etiam vidisse vide Exodi cap. a . . Nec Lex Osi revelata, cui nihil addere, nihil adimere licebat, et quae tanquam jus Patriae instituta fuit, unquam praecepit, ut credamus, Deum esse incorporeum, nec etiam, eum nullam habere imaginem sive figuram, sed tantum, Deum esse, eique credere, eumque solum adorare a cuius cultu ne discederent, praecepit, ne ei aliquam imaginem affingerent, nec ullam facerent. Nam, quandoquidem Dei imaginem non viderant, nullam sacere potuerant, quae Deum, sed quae necessario rem aliam creatam,
quam Viderant, referret adeoque, ubi Deum per illam imaginem adorarent, non de Deo, sed de re, quam illa imago referret, cogitarent, et sic tandem honorem Dei ejusque cultum illi rei tribuerent. Quin imo Scriptura clare indicat, Deum habere figuram, et Osi, ubi
Deum loquentem audiebat, eam aspexisse, nec tamen videre contigisse, nisi Dei posteriora. Quare non dubito, qui hic aliquod lateat mysterium, de quo insta fusius loquemur. Hic ostendere pergam loca Scripturae, quae media indicant, quibus Deus sua decreta hominibus
Quod Mevelati per solac imagines contigit, patet ex primo Paralip. cap. I. ubi Deus David iram suam ostendit per Λngelum,
406쪽
38a Tractatus gladium manu prehendentem. Sic etiam Balamo. Et quamvis,aimonides et alii hanc historiam et itidem omnes, quae Angeli alicujus apparitionem narrant, ut illa Μanore, Abrahami, ubi filium immolare putabat, etc. in somnis contigisse volunt, non vero, quod aliquis oculis apertis Angelum videre potuerit, illi sane garriunt; nam nihil aliud curaverunt, quam nugas Aristotelicas, et sua propria figmenta ex scriptura extorquere quo mihi quidem nihil magis ridiculum videtur. Imaginibus vero non realibus, sed a sola imaginatione Prophetae dependentibus, revelavit Deus Ioseph dominium sibi futurum. Per imagines et verba revelavit Deus Iolare, se pro iis pugnaturum, nimirum ostendens ei Angelum cum gladio, quasi ducem exercitus, quod etiam verbis ei revelaverat, et Iosua ab Angelo audiverat Esaiae etiam ut cap. 6. narratur repraesentatum fuit per figuras, Dei providentiam populum deserere, nempe imaginando Deum ter sanctum in throno altissimo, et Israelitas illuvie peccatorum inquinatos, et sterquiliniis quasi immersos, adeoque a Deo maxime distantes. Quibus praesentem populi miserrimum statum intellexit, ejusdem vero suturae calamitates verbis, tanquam a Deo prolatis, ei revelatae fuerunt. Et ad huius exemplar multa possem adferre exempla ex sacris literis, nisi putarem ea omnibus esse satis nota.
Sed haec omnia clarius confirmantur ex textu Numer cap. a.
in sone et melabor id est per figuras et hieroglyphica nam de Prophetia ossis ait, esse visionem sine hieroglyphicis in omnis loquar ipsi id est, non verbis realibus et vera voce . Verum Mosi non' reveloo ore ad os loquor ipsi, et sone, fed non animatis, et
imaginem Dei aspicit hoc est, me aspiciens, ut socius, non ero perterritus mecum loquitur ut habetur in Xodo cap. 33. s. 7. Quare non dubitandum est, reliquos Prophetas vocem Veram non audivisse quod magis adhuc confirmatur ex Deut cap. 34. s. o. ubi
Drat , et non constitu proprie, surrexit unquam Israeli propheta
407쪽
Τheologico - Politici Cap. I. 383 u Moses, quem Deus merit de facie ad faciem quod quidem intelligendum est per solam vocem, nam nec Moses ipse Dei faciem nunquam viderat Exodi cap. 33 .
Praeter haec media nulla alia, quibus Deus se hominibus communicaverit, in sacris Litteris reperio adeoque, ut supra ostendimus, nulla alia fingenda neque admittenda. Et quamvis clare intelligamus, Deum posse immediate se hominibus communicare; nam nullis mediis corporeis adhibitis, menti nostrae suam essentiam communicat; attamen, ut homo aliquis sola mente aliqua perciperet, quae in primis nostrae cognitionis fundamentis non continentur, nec ab iis deduci possunt ejus mens praestantior necessario, atque linmana longe excellentior, esse deberet. Quare non credo, ullum alium ad tantam persectionem supra alios pervenisse, praeter Christum, cui Dei placita, quae homines ad salutem ducunt, sine verbis aut visionibus, sed immediate revelata sunt: adeo ut Deus per mentem Christi sese Apostolis manifestaverit, ut olim Mosi mediante voce aerea. Et ideo
vox Christi, sicuti illa, quam oses audiebat, Vox Dei vocari potest. Et hoc sensu etiam dicere possumus, Sapientiam Dei, hoc est Sapientiam, quae supra humanam est, naturam humanam in Christo assumpsisse. at Christum viam salutis suisse.
Verum monere hic necesse est, me de iis, quae quaedam Ecclesiae de Christo statuunt, prorsus non loqui, neque ea negare; nam libenter fateor, me ea non capere. Quae modo firmavi, ex ipsa
Scriptura conjicio. Nam nullibi legi Deum Christo apparuisse aut locutum fuisse, sed Deum per Christum Λpostolis revelatum fuisse,
eumque viam salutis esse, et denique veterem legem per Angelum, non vero a Deo immediate traditam fuisse, etc. Quare, molas cum Deo de facie ad faciem, ut vir cum socio solet hoc est mediantibus duobus corporibus loquebatur, Christus quidem de mente
ad mentem cum De communicavit.
Afferimus itaque, praeter Christum, neminem nisi imaginationis ope, videlicet ope verborum aut imaginum Dei revelata accepisse, atque adeo ad prophetigandum non esse opus persectiore mente, sed vividiore imaginatione, ut clarius in sequenti Capite ostendam. Hic jam quaerendum est, quidnam Sacrae Literae intelligant per Spi-
408쪽
38 Tractatus ritum Dei Prophetis infusum, vel quod Prophetae ex Dei Spiritu loquebantur; ad quod investigandum, quaerendum prius, quid significat vox Hebraea n mara, quam vulgus Spiritum interpretatur. Vox magis genuino sensu significat ventum, ut notum; sed ad plura alia significandum saepissime usurpatur, quae tamen hinc derivantur sumitur enim I ad significandum halitum, ut sal. 3s. Vs. 7. ri min etiam non est Spiritus in ore suo.
II. animum, sive respirationem, ut hamMiis . cap. o. s. a.
Ium et redit ei Spiritus, id est, respiravit. Hinc sumitur
III. pro animositate, et viribus, ut Iosuae cap. a. s. II. Ita re, erm a me constitis postea Spiritus in ullo viro. Item Eechiel. cap. a. s. a. 'x rem em 3 me Spiritus seu vis , qui me fecit instare pedibus meis. minc sumitur IV. pro virtute et aptitudine, ut Iob. cap. 32. Vs 8. MI remma certe ipsa Spiritus est in homine, hoc est, scientia non cis apud senes est quaerenda, nam illam a singulari hominis virtute et capacitate pendere jam reperio. Sic umeri cap. 7. s. 8. v σου ir, in quo est Spiritus. Sumitur deinde V pro animi sententia, ut Num cap. q. s. a . π n Ire Inm yy quoniam ipsi alius fuit Spiritus, hoc est, alia animi sententia, sive alia mens. Item Prov. cap. I. s. 23. Vt nara eloquar obis Spiritum hoc est mentem meum. Et hoc sensu usurpatur ad significandam voluntatem, sive decretum, appetitum, et impetum animi;
quo erat Spiritus seu voluntas eundi ibant. Item Esaiae cap. o.
Vs. I. Q in IH ad fundendum fusionem ex non ex me Spiritu. Et cap. as vers. Io. rp Pp, 'da rapuis fudi I-er ipsos Deus Spiritum hoc est appetitum dormiendi. Et Iudic. cap. . s. 3. Hai rit 7 - iugum est eorum Spiritus, sive impetus. Item Prov. cap. 6. s. 33. z Σ a in dominatur Spiritui sive appetitui buo, quam qui capit civitatem. Idem cap. s. s. 8. I Apua et Ra in tu non cohibet Spiritum suum. Et Esaiae cap. 33. s. II. In nda, R TR piruus esse est ignis, qui os consumi Porro haec
409쪽
Theologico - Politici Cap. I. 38svo Ir magis, quatenus animum significat, inservit ad exprimen dum omnes animi passiones, et etiam dotes ut Spirisus num ad significandum superbiam, Spirim demissus ad humilitatem, Spiri, malus ad odium et melancholiam, Iu ruus bonus ad benignitatem, sto risus e-Dopiae, πΓM struus sive appetitus fornicationum, rπI i a Iga Spiritus opten ire, consilii Drauudinis id est nam IIubraice frequentius substantivis quam adjectivis utimur animus sapiens, prudens, fortis, vel virtus sapientiae, consilii, sortitudinis; in ' Spirim benevolentiae etc. I significat ipsam mentem sive animam, ut Eccles 3 vs I9. esse in Spiruus sive unim, eadem est omnibus, ibid. cap. a. s. 7. Σ' ,κ re Spiri us ad Deum reverti ur. VII. denique significat mundi plagas propter ventos, qui inde flant , et etiam latera cujuscunque rei, quae illas mundi plagas respiciunt. Vide Zechielem cap. 37. Vers. .
Iam notandum, quod res aliqua ad Deum resertur, et Dei dicitur esse, I. quia ad Dei naturam pertinet, et quasi pars est Dei, ut cum dicitur potentia Dei, 'a' oculi N. U. la in Dei potestate est et ex Dei nutu agit sic in Sacris coeli vocantur ἰ ' creti Dei, quia Dei quadriga et domicilium sunt, Assyria flagellum Dei vocatur, et Nabucadonosor servus Dei, etc. III. quia De dicata est, ut Irin templum Dei z I 'a Dra Nazarenus. ποῦ ' n, panis Dei etc. IV. quia per Prophetas tradita est, at non Lumine Naturali revelata ideo ex ossis ex Dei vocatur. V. ad rem in superlativo gradu exprimendum, ut 'nmontes Dei, hoc est montes altissimi, In net et somnus Dei, id est profundissimus; et hoc sensu Amos cap. . vers. II. explicandu est,
mum et Gomorram, id est sicuti memorabilis illa subverso nam, cum Deus ipse loquatur, aliter proprie explicari non potest. Scientia etiam naturalis Salomonis Dei scientia vocatur, id est divina, sive supra communem. In Psalmis etiam vocantur cedri Dei,
410쪽
386 Tractatus ad exprimendam earum insolitam magnitudinem. Et Irahamuelis cap.
II. vers. 7. ad significandum metum admodum magnum dicitur
dyn nt, et cecidit metus Dei supra populum. Et
hoc sensu omnia, quae captum Iudaeorum superabant, et quorum causas naturales tum temporis ignorabant, ad Deum referri solebant. Ideo tempestas ara increpatio Dei, tonitrua autem et ulmina Dei sagittae vocabantur putabant enim, Deum ventos in cavernis, quas Dei aeraria vocabant, inclusos habere, in qua opinione ab Ethnicis in hoc differebant, quod non Eolum, sed Deum eorum rectorem credebant. Hac etiam de causa miracula opera Dei vocantur, hoc est opera stupenda. Nam sane omnia naturalia Dei opera sunt, et per solam divinam potentiam sunt et agunt. Hoc ergo sensu Psaltes vocat AEgypti miracula Dei potentias, quia Hebraeis nihil simile expectantibus viam ad salutem in extremis periculis aperuerunt, atque ideo ipsi eadem maxime admirabantur. Cum igitur operamaturi insolita opera Dei vocentur, et arbores insolitae magnitudinis arbores Dei, minime mirandum, quod in Genesi homines sortissimi et magnae staturae, quamvis impii raptores et scortatores, filii Dei vocantur. Quare id absolute omne, quo aliquis reliquos excellebat, ad Deum referre solebant antiqui, non tantum
Judaei, sed etiam ethnici; Pharao enim, ubi somnii interpretationem audivit, dixit Ioseph mentem eorum inesse, et Nabucadonosor etiam Danieli dixit, eum mentem eorum Sanctorum habere. Quinetiam apud Latinos nihil requentius; nam quae affabre facta sunt, dicunt ea divina manu fuisse fabricata, quod si quis Hebraice transferre vellet, deberet dicere, Manu Dei fabrica a, ut Hebraizantibus notum.
His itaque Loca Scriptum, in quibus de Dei Spiritu fit mentio, facile intelligi et explicari possunt. empe u , n i Spirisus Dei et Vi ra i Spirim Iehoxa quibusdam in locis nihil aliud significat
quam ventum vehementissimum, siccissimum, et fatalem, ut in Esaiae eap. o. s. 7. ' meta l erius eis a fluxit in eum,