장음표시 사용
601쪽
Theologico - politici cap. VII. 37
nomine ei soli revelati, et non tantum, ut Principes, per Pontificem consulti. Et non dubium est, qui tales populum oppressum facile ad se trahere poterant, et levibus signis quicquid vellent persuadere; cum contra, si res recte administrabantur, Princeps in tempore providere poterat, ut Propheta prius ejus iudicio stare deberet ut ab
eo examinaretur, num probatae vitae esset, num certa et indubitata
signa suae legationis haberet, et denique num id, quod nomine Dei dicere volebat, cum recepta doctrina et communibus legibus patrue conveniret. Quod si nec signa satis responderent, vel doctrina nova esset, eum iure mortis damnare poterat, alias sola principis auctoritate et testimonio recipiebatur. Λccessit IV., quod Princeps reliquos nobilitate non excellebat, nec jure sanguinis, sed tantum ratione aetatis et virtutis administratio
imperii ei competebat. Accessit denique, quod Principes, et universa militia, non magis desiderio belli quam pacis teneri poterant. Nam militia, ut diximus, ex solis civibus constabat; quare tam res belli quam pacia ab iisdem hominibus administrabantur. Qui igitur in castris miles, is in foro civis erat, et qui in castris dux, is in curia iudex, et qui denique
in castris imperator, princeps in civitate erat. Quare nemo bellum propter bellum, sed propter pacem et ad tuendam libertatem desiderare poterat, et forte Princeps, ne summum Pontificem adire teneretur, et coram ipso praeter dignitatem stare, a rebus novis quantum poterat abstinebat.
Haec de rationibus, quae Principes intra suos limites continebant. Videndum jam, qua ratione populus retinebatur; sed hanc etiam imperii fundamenta clarissime indicant: si quis enim ad ea vel leviter attendere velit, videbit statim, haec amorem adeo singularem in civium animis parere debuisse, ut nihil dissicilius aliquis in mentem inducere potuerit, quam patriam prodere, vel ab ea deficere; sed contra omnes ita affecti esse debuerint, ut extrema potius quam alienum imperium paterentur. Nam postquam suum jus in Deum transtulerunt, suumque regnum Dei regnum esse, seque solos filios Dei, reliquas autem nationes Dei hostes esse crediderunt, in quas propterea odio infensissimo affecti erant nam et hoc pium esse cre-37
602쪽
debant, vide sum. 39. vers. I,aa. nihil magis abhorrere Potuerunt, quam in fidem alicujus extranei jurare, eique obedientiam promittere nec maius flagitium, nec quid magis execrandum, excogitari apud ipsos poterat, quam patriam, hoc est ipsum regnum Dei, quem adorabant, prodere Imo aliquo extra patriam tantum habitatum ire pro flagitio habebatur, quia Dei cultus, quo semper tenebantur, non nisi in patrio solo exerceri concedebatur; utpote quae sola tellus sancta, reliqua autem immunda et profana haberetur. Ideo David, quia exulare cogebatur, sic coram savio conqueritur es quiue contramis instigant, homine fum, maleam sum, quia me Diaudunt, ne ripauer in Dei flareditate, sed dicunt: ade et Deus alienos Me ' Et hac etiam de causa nullus civis, quod hic apprime notandum, exilii damnabatur: nam qui peccat, supplicio quidem dignus est, non autem flagitio. mor ergo Hebraeorum erga patriam non simplex amor, sed pietas erat, quae simul et dium in reliquas nationes ita quotidiano cultu fovebantur et alebantur, ut in naturam verti debuerint quotidianus enim cultus non tantum diversus omnino erat quo fiebat, ut omnino singulares, et a reliquis prorsus essent separati , sed etiam absolute contrarius. Quare ex quotidiana quadam exprobratione continuum odium oriri debuit, quo nullum firmius animis haerere potuit utpote odium ex magna devotione seu pietate ortum, quodque pium credebatur; quo sane nullum maius nec pertinacius dari potest. Nec causa communis deerat, qua odium semper magis ac magis incenditur, nempe ejus reciprocatio; nam nationes eos Contra odio infensissimo habere debuerunt. Quantum autem haec Omnia, videlieet humani imperii libertas erga patriam devotio in omnes reliquos ius absolutum; et odium non tantum licitum, sed etiam pium, omnes infensos habere morum et rituum singularitas quantum, inquam, haec Hebraeorum animos firmare valuerint ad omnia singulari constantia et virtute pro Patria tolerandum Ratio quam elarissime docet, et ipsa experientia testata est. Nunquam enim, stante Urbe sub alterius imperio durare potuerunt, et ideo merosolymam rebellem civitatem vocitabant vide eme cap. . veri. Ia, s. .
603쪽
Secundum imperium quod primi vix umbra fuit, postquam Pontifices jus etiam principatus usurpaverunt dissicillime a Romanis destrui potuit quod ipse acitus lib. a. istor ' his testatur Pro gaverat Muum Iudaicum Vespasianus, oppugnatione me fumorum reliqua,
duro magis et arduo opere ob ingenium gentis et pereleuciam fuse
'itionis, quam quod fatis trium obsessis ad tolerandas necessitates superesset. Verum praeter haec, quorum testimatio a sola opinione pendet, aliud in hoc imperio, quod solidissimum est, singulare fuit,
quo cives maxime retineri debuerunt, ne de defectione cogitarent, et ne unquam desiderio tenerentur deserendae patriae nimirum ratio utilitatis, quae omnium humanarum actionum robur et vita est. Atque
haec, inquam, in hoc imperio singularis erat: nam cives nullibi majore jure bona sua possidebant, quam hujus imperii subditi, qui
cum principe aequalem partem terrarum et agrorum habebant, et unusquisque siue partis aeternus dominus erat; nam si quis paupertate
coactus fundum suum vel agrum vendiderat, adventante iubilaeo ei de integro restitui debebat; et ad hunc modum alia instituta erant, ut nemo a fixis suis bonis alienari posset. Deinde paupertas nullibi tolerabilior esse poterat, quam ubi charitas erga proximum, hoc est erga concivem, summa pietate coli debebat, ut Deum suum Regem propitium haberent. Civibus igitur Hebraeis non nisi in sua patria
bene esse poterat, extra eandem autem damnum maximum et dedecus.
Deinde ad eosdem non tantum in patrio solo retinendum, sed ad bella etiam civilia vitandum, et causas contentionum tollendum, haec apprime conducebant; nempe quod nem suo aequali, sed soli Deo serviebat, et quod charitas et amor erga concivem summa aestimabatur pietas; qui non parum fovebatur communi odio, quo reliquas nationes, et hae eos contra habebant. Praeterea apprime conducebat summa obedientiae disciplina, qua educabantur; quod scilicet omnia ex determinato legis praescripto facere debebant: non enim ad libitum arare licebat, sed certis temporibus et annis, et non nisi uno bestiarum genere simul; sic etiam non nisi certa ratione certoque tempore seminare et metere licebat, et absolute eorum vita continuus
604쪽
obedientiae cultus erat qua de re vide Cap. s. circa usum aeremoniarum quare eidem omnino assuefactis ipsa non amplius servitus sed libertas videri debuit, unde sequi etiam debuit, ut nemo negata, sed mandata cuperet. Ad quod etiam non parum conduxisse videtur, quod certis anni temporibus otio et laetitiae se dare tenebantur, non ut animo, sed ut Deo ex animo obtemperarent. Ter in anno Dei convivae erant vide eui cap. 6.); septimo septimanae die ab omni opere cessare, seseque otio dare debebant; et praeter haec alia tempora signata erant, quibus laetitiae actus honesti et convivia non quidem concedebantur, sed mandabantur. Ne puto, quod aliquid hoc essicacius ad hominum animos flectendos excogitari potest; nam nulla re magis capiuntur animi, quam laetitia, quae ex devotione, hoc est ex amore et admiratione simul oritur. Nec facile fastidio rerum usitatarum capi poterant, nam cultus diebus festis destinatus
rarus et varius erat. His accessit summa templi reverentia, quam propter singularem ejus cultum, et res, quas tenebantur servare
antequam allaci eo ire liceret, religiosissime semper servaverunt atque adeo ut hodierni adhuc non sine magno horrore illud Manassae flagitium legant, quod scilicet idolum in ipso templo ponere sustinuerit. Erga leges etiam, quae in intimo sacrario religiosissime custodiehantur,
non minor erat populo reverentia. Quare populi rumores et Neiudicia hic minime timenda erant nemo enim de rebus divinis judicium ferre audebat , sed ad omnia, quae ipsis imperabantur ex auctoritate divini responsi in templo accepti, vel legis a Deo conditae, sine ulla Rationis consultatione obtemperare debebant. Atque his me summam rationem hujus imperii, etsi breviter, satis tamen clare exposuisse puto. Superest jam ut causas etiam inquiramus, quare actum sit, ut Hebraei toties a Lege defecerint cur toties subacti fuerint; et cur tandem imperium omnino vastari potuerit. t forsan hic aliquis dicet, id evenisse ex gentis contumacia; verum hoc puerile est, nam cur haec natio reliquis contumacior fuit fa Natura haec sane nationes non creat, sed individua, quae quidem in natione non distinguuntur nisi ex diversitate Imguae, legum,
605쪽
Theologico - Politici Cap. XVII. 8i
et morum receptorum; et ex his duobus, legibus scilicet et moribus, tantum oriri potest, quod unaquaeque natio singulare habeat ingenuum, singularem conditionem, et denique singularia praejudicia. Si igitur concedendum esset, quod Hebraei supra reliquos mortales contumaces fuerint, id vitio legum vel receptorum morum imputari deberet. Et sane hoc verum est, quod, si Deus eorum imperium constantius voluisset, aliter etiam jura et leges condidisset, aliamque rationem id administrandi instituisset quare quid aliud dicere possumus, nisi quod Deum suum iratum habuerint, non tantum, ut Ieremias cap. a. s. I. ait, ab urbe condita, sed jam inde a legibus conditis. Quod Mechiε cap. sis. s. s. etiam testatur, inquiens: Ego etiam ad ipsis muta non bona es fur quibus non Derent, eo quod impώων ipso muneribus fuis, remittendo omnem versuram Da id est primogenitum , ut eos assarem, ut starent quo ego sum IMO . Qi verba, et causa vastationis imperii, ut recte intelligantur, notandum, quod primum intentum fuit, totum sacrum ministerium primogenitis tradere, non Levitis vide Numeri cap. 8. - 17. ; sed postquam omnes praeter Levitas vitulum adoraverunt, repudiati et impurati sunt primogeniti, et Levitae eorum loco electi Deuteron. cap. o. s. 8. quae mutatio, quo eam magis ac magis considero, in verba Taciti ' me cogit erumpere, illo tempore non fuisse Deo curae securitatem illorum fuisse ultionem. Nec satis mirari possum, tantam animo caelesti fuisse iram, ut ipsas leges, quae semper solum universi populi honorem, salutem, et securitatem intendunt, animose vindicandi, et ad populum puniendum condiderit, ita ut leges non leges, hoc est populi salus, sed potius sente et supplicia visae sint. Omnia enim munera, quae Levitis et sacerdotibus dare tene-hantur, ut etiam quod primogeniti redimi debebant, et argentum pro capite Levitis dare, et denique quod Levitia solis ad sacra accedere concedebatur, eos continuo siue impuritatis et repudiationis arguebant. Habebant deinde Levitae, quod iis continuo exprobrarent. Nam non dubium est, quin inter tot millia multi importuni Theologam reperti fuerint; unde populo desiderium, acta Levitarum, qui
606쪽
ssa Tractatus absque dubio homines erant, observandi, et, ut fit, omnes hunius delictum accusandi. Hinc continuo rumores, deinde fastidium homines otiosos et invisos, nec sanguine iis conjunctos, alendi, praecipue si annona cara erat. Quid igitur mirum, si in otio, quando manifesta miracula cessabant, nec homines exquisitissimae auctoritatis dabantur, populi animus irritatus et avarus languescere inciperet, et tandem a cultu, quamvis divino sibi tamen ignominioso et etiam suspecto, deficeret, et novum cuperet; et quod Principes, qui semper, ut jus summum imperii soli obtineant, viam affectant, ut mpulum sibi alligarent, et a Pontifice averterent, omnia ei conced rent, novosque cultus introducerent. Quod si ex prima intentione
Respublica constituta fuisset, jus omnibus tribubus et honor aequalis semper fuisset, et omnia securissime sese habuissent; nam quis jus sacrum suorum consanguineorum violare vellet quid aliud mallent quam suos consanguineos, fratres, et parentes, ex pietate Religionis alere quam iisdem legum interpretationem edoceri et quam denique ab iisdem divina responsa expectare Deinde hac ratione omnes tribus longe arctius invicem unitae mansissent, si nimirum omnibus aequale jus fuisset sacra administrandi quin imo nihil timendum esset, si ipsa Levitarum electio aliam causam quam iram et vindictam habuisset sed, sicuti diximus, Deum suum iratum habuerunt; qui ipsos , ut verba Ezechiεlis iterum repetam, suis muneribus impuravit, remittendo Omnem aperturam vulvae, ut eosdem vastaret. Confirmantur haec praeterea ipsis historiis. Simul ac populus in desertis otio abundare coepit, multi, et non de plebe viri, hanc electionem aegre ferre inceperunt; et hinc occasionem ceperunt credendi Μosen nihil ex mandato divino, sed ad libitum omnia instituere; quia scilicet suam tribum prae omnibus elegerit, et jus pontificatus in aeternum suo fratri dederit; quapropter ipsum tumultu concitato adeunt, clamantes, Omnes aeque sanctos esse, ipsumque supra omnes contra ius extolli. Nec eos ulla ratione sedare potuit, sed adhibito in signum fidei miraculo omnes extincti sunt; unde nova et unive salis populi totius seditio orta est, credentis scilicet, eos non Deo
607쪽
Theologico - Politici Cap. XVII. 83
Iudice, sed arte osis extinctos esse; qui tandem post magnam cladem vel pestilentiam sessus sedavit, ast ita ut omnes mori mallent quam vivere Quare tunc temporis seditio magis desierat, quam concordia coeperat. Quod ita scriptura testatur Deut cap. 3I ' s. I., ubi Deuamosi, postquam iis dixit, populum post ejus mortem a divino cultu defecturum, haec ait Novi enim ipsius appetitum, et
qui Aodie machinarur, dum nondum eundem duxero ad terram, quam Iurari. Et pauli post Moses ipsi populo: Nam ego nisi Minionem tuum et ontumaciam tuam. Si dum ego obmeum iri, Melus fusis comm Deum, multo magis eruis post mortem meam. Et revera sic etiam contigit, ut notum. Unde magnae mutationes, magnaque ad
omnia licentia, luxus et socordia, quibus omnia in deterius ire coeperunt, donec saepe subacti jus divinum lan ruperunt, et regem mortalem voluerunt, ut imperii regia non templum, sed aula esset, et ut omnes tribus non amplius uris divini et Pontificatus, sed Regum respectu concives manerent. At hinc ingens materia novis seditionibus ex quibus etiam tandem imperii totius ruina sequuta est. Nam quid aliud Reges minus erre possunt, quam precario regnare, et imperium in imperio pati Qui primi ex privatis electi sunt, gradu dignitatis, ad quem ascenderant, contenti fuerunt; at postquam filii jure successionis regno potiti sunt, omnia paulatim mutare coeperunt, ut omne jus imperii soli tenerent quo maxima ex parte carebant, quamdiu jus legum ab iisdem non pendebat, sed a Pontifice, qui eas in sacrario custodiebat easque populo interpretabatur. deoque tanquam subditi legibus tenebantur, nec jure eas abrogare poterant, Vel novas aequali auctoritate condere. Deinde quia jus Levitarum Reges aeque ac subditos, ut profanos, sacra administrare prohibebat; et denique quia tota sui imperii securitas a sola voluntate unius, qui Propheta videbatur, pendebat, cujus rei exempla viderant nimirum quanta cum libertate Samuel savio omnia imperabat, et quam facile unam ob noxam ius regnandi in Davidemtransferre potuerit quare et imperium in imperio habebant, et precario regnabanti in haec ergo superanda, alia templa iis dicare
608쪽
s84 Tractatus concesserunt, ut nulla Levitis amplius consultatio esset; deinde plures, qui nomine Dei prophetarent, quaesiverunt, ut Prophetas haberent, quos veris opponerent sed quicquid conati sunt, numquam voti compotes esse potuerunt. Prophetae enim, ad omnia parati, tempus opportunum expectabant, nempe imperium successoris, quod semper, dum memoria praecedentis viget, precarium est tum facile auctoritate divina aliquem Regem infensum et virtute clarum inducere poterant ad jus divinum vindicandum, et imperium vel ejus partem jure possidendum. Verum nec Prophetae aliquid hac ratione Prom
vere poterant; nam, et Tyrannum e medio tollerent, manebant
tamen causae, quare nihil aliud faciebant, quam novum Tyrannum multo civium sanguine emere. Discordiis igitur bellisque eivilibus finis nullus, causae autem jus divinum violandi semper eaedem, quae etiam non nisi simul cum toto imperio e medio tolli potuerunt. His videmus, quomodo Religi in Hebraeorum Rempublicam i troducta fuerit, et qua ratione imperium aeternum esse potuerit, si justa legissatoris ira in eodem persistere concessisset. Sed quia id fieri non potuit, tandem interire debuit. tque hic de solo primo imperio locutus sum; nam secundum vix umbra fuit primi, quandoquidem jure Persarum, quorum subditi erant, tenebantur, et pomquam liberiatem adepti sunt, Pontifices ius principatus usurpaverunt, quo imperium absolutum obtinuerunt. Unde Sacerdotibus regnandi et pontificatum simul adipiscendi ingens libido quare de hoc secundo minime opus fuit plura dicere Λ vero primum, prout ipsum durabile concepimus, imitabile sit, vel pium, id quoad eius fieri potest imitari, id ex sequentibus patebit me tantum coronidis loco notari velim id, quod jam supra innuimus nempe ex his, quae in hoc Capite ostendimus, constare, jus divinum sive religionis ex pacto oriri, sine quo nullum est nisi naturale et ideo Hebraei nulla pietate erga gentes, quae pacto non interfuerunt ex jussu relisionis tenebantur, sed tantum in concives.
609쪽
Ex Hebraeorum Republica et soriis quadam dogmata Politica concluduntur. Quamvis Hebmorum imperium, quale ipsum in cedenti Capite concepimus, aeternum esse potuerit, idem tamen nemo iam imitari potest, nec etiam consultum est. Nam si qui suum ius in Deum transsere vellent, id cum Deo, sicuti Hebraei fecerunt, expresse pacisci deberent adeoque non tantum voluntas jus transserentium, sed etiam Dei, in quem esset transserendum, requireretur. At Deus contra per Apostolos revelavit, Dei pactum non amplius atramento, nec in tabulis lapideis, sed Dei spiritu in corde scribi. Deinde talis imperii forma iis forsan tantum utilis esse posset, qui sibi solis absque externo commercio vivere, seseque intra suos limites claudere, et a reliquo orbe segregari velint, at minime iis, quibus necesse est cum aliis commercium habere; quapropter talis imperii forma paucissimis tantum ex usu esse potest. Verumenimvero, tametsi in omnibus imitabile non sit, multa tamen habuit dignissima, saltem ut notarentur, et quae forsan imitari consultissimum esset Attamen, quia mea intentio, ut iam monui, non est, de Republica ex prolata agere, eorum pleraque missa faciam, et tantum ea, quae ad meum scopum faciunt, notabo. Nempe quod contra De Regnum non pugnet, summam majestatem eligere, quae summum imperii jus habeat. Nam postquam Hebrei suum jus in Deum transtulerunt, jus summum imperandi osi tradiderunt, quique adeo solus authoritatem habuit leges Dei nomine condendi et abrogandi, sacrorum ministros eligendi, judicandi, docendi, et castigandi, et omnibus denique omnia absolute imperandi. Deinde quod, quamvis sacrorum ministri legum interpretes
fuerint, eorum tamen non erat cives judicare, nec aliquem excommunicare hoc enim tantum iudicibus, et principibus ex populo electis, competebat vide Iolare cap. 6. s. 6. Iudicum cap. I. vs. 8. et I Samuelis cap. q. s. a . . Praeter haec, si etiam ad Hebrieorum successus et historias attendere velimus, alia, digna etiam ut notentur, reperiemus. Videlicet
610쪽
s86 Tractatus L quod nullae in Religione sectae fuerint, nisi postquam Pontifices
in secundo imperio authoritatem habuerunt decretandi, et negotia imperii tractandi; quae auctoritas ut aeterna esset, jus sibi principatus usurpaverunt, et tandem Reges appellari voluerunt Ratio in promptu est in primo namque imperio nulla decretalia nomen a Pontifice habere poterant, quandoquidem nullum jus decretandi habebant, sed tantum Dei responsa, a principibus vel conciliis rogati, dandi ac propterea nulla tum iis libido esse potuit nova decretandi, sed tantum assueta et recepta administrandi et defendendi Nam nulla alia ratione libertatem suam invitis principibus conservare tuto poterant, nisi leges incorruptas servando fit, postquam potestatem etiam ad imperii negotia tractandum, usque principatus, juxta Pontificatum adepti sunt, unusquisque, tam in religione quam in reliquis sui nominis gloriam incepit quaerere, omnia scilicet pontificali authoritate determinando, et quotidie nova de caeremoniis, de fide, et omnibus decretando, quae non minus sacra nec minoris auctoriistis esse voluerunt, quam leges Osis ex quo factum, ut religio in exitiabilem superstitionem declinaret, et legum verus sensus et interpremtio corrumperetur. Ad quod etiam accessit, quod, dum Pontifices viam ad Principatum in initio restaurationis affectabant, omnia, ut plebem ad se traherent, assentabantur plebis scilicet facta, etsi impia, approbando, et Scripturam pessimis eius moribus accommodando. Quod quidem Malachias de iis conceptissimis verbis testatur is enim, postquam sacerdotes sui temporis increpuit, eos Dei nominis contemptores appellando, sic eos castigare pergit Labia Ponti is custodisns scientiam, et sex ex ipsius ore quarisur, quia Dei Isarius est: ινυ Moessistis a io, fecissis, ur lex multis esse of Auis. Pactum Leri corrupissis, ait Deus exercimum ' et sic porro eos accusare pergit, quod leges ad libitum interpretabantur, et nullam Dei rationem, sed tantum personarum habebant. At cerium est, Pontifices haec nunquam tam caute facere potuisse, ut a prudentioribus non animadverterentur; qui proinde, crescente audacia, contenderunt, nullas alias leges teneri debere, quam quae scriptae erant caeterum