장음표시 사용
291쪽
colligimus, primum omnia relativa essem mul naturasecundum est, quod causa circausatusve effectus Quod idem em relativa sunt. isse suppositis uelut fundamentis, argumentor hascin modum:quae a casu proficisci dicuntur, essestur sunt causata, sequitur ergo, quod a causa pendeant. re*ondentPeripatritici, quae a casu uel a fortuna dicuntur, a causa quidem aliqua pendere, sed
tamen indetermiuata, quam interim naturalia ad Umentia determinata causa ortum habere. Ver omne causatum impliciter,uirtute cotineri debet in
sua causa,ergosiue naturales,sive artificiales seu casuales fuerint effectus, nequaqua promiscue uel indiscriminatim origine ducere possvit a causa qualibet: sed ab ea tantum, quae cu eo causato similitudine seu proportionem quandam fortitast: acsc causatum in causa uirtute propria, scilicet ca continetur , atq; haec ratio militat in omnibus causatis Muod si verum est cui profecto uerum esse naturalis ratio dictatὰ omnino consequitur, medium quenlibet ieerra determinataq; pendere causa , quapropter aealtu uel a fortuna nihil profectosuerit. quod autem Milosophus in Pusicis auscultationibus de casu pa
292쪽
riter ac fortuna disserat, ad euerans simules causas, esse causas per accidens oe indeterminatas eiq; mediusfidius intelligit non simpliciter ,sed ratione nostri. nam quotiens in natura producitur aliquis effectus, qui praeter id, quod rarissime sub cognitionem
nostram cadit, eius insuper causa non modo nos latet, quin etiam talis est, ut nemini mortalium inno rescere queat e tum a casu esse dicitur uel afortuna,
empli gratiae quod pertranseunte quopiam sub tςcto, tegula decidat,oe caput transeuntis feriato id a causa per accid ns oe indeterminata prodise dic tur quae fortuna uel casus adpellatur9 cum esto quin huiusce causari determinata subsit causa, eas Quod dicisolet9 per se quanuis eius naturae sit atq; condictionis, ut non solum effugiat captum nostrum, quin etia nobis cognitu sit impossibilis r si quide imaginari fortassis atq; coniicere liceat, a vento quopia, aut animali per tectam repente, uel ab alio quouis escientes li, depulsam e tecti sede propria regulam, in caput nulnerati cecidisseruerum cur hoc momento temporis potissimum depui a tegula fuerit; praeterea cur ille momento eodem, sub tecto deprehendatur , ac tegula precise in caput suum impingat. essectus huiusce caresam particularem, mortaliumclari nemo possit , quantiet solers ac perspicaci
praeditus ingenis, nedum certo cognoscere, quan
qua in uniuersali certo cognoscit,eius essecli cerasam subesse particularem atq; determinatam ejectrice.
293쪽
quo fit,ut a casiu uesa fortuna, hoc est, ab indeterminata causa, ct per accidens prouenire similes esse-dius existimentur. Porro si quis arcana naturae me dullitus intueatur, similes essectus determinatam ac per se causam nancisci comperiet, quanuis minime nobis cui ita dixerim cognoscibilem. Hinc magnus Galenus libro. 4. de decretis Hippocratis atq; ma, tonis, itastriptum reliquite De te igitur quaerimus, quae causa ipsum creat, ct fabricatur 3 nos quide, modo trocibilem vim, modo concupiscibilem eam, esse dicimus. Tu neq; hasfateri, neque rationalex audes adfirmaresed temere feri,dicis atq; ita a , solutule a quinytione arbitraris:quasi nesciasquis, quid temere et a casu feri dicitur, id quo ad cogni, tione nostra,non quo ad ueritate ita adpulari con, sueuisse, queadmodum diuinus Hippocrates te fla, tur.Nobis quide cinquit fortuitum est,sed causae, ipsi minime est fortuitum. praeterea colligitur idemillies ex sacris litteris. at quia nobis cu Ethnicis aut christianis paru delibus negotiti intercedit R- haec propterea consulto praetermissemus, ne torsitancquod plane ueremur instituto nostro, laboriq; suscepto magis officiant, quam prosint. illud hic adnotasse ratum sussciat, quo d quae in rebus humanis experientia palam esse deprehenditur prouidentia , protinus omnem fortume, casusve subicionem et,
294쪽
- quod omni ex parte praeter naturam, aut contra naturam esse que- i. a M. cap. X.
ERO O niihil a casu fortunaq: proficisci,sam
Ou opinorὰ superq; probauimus, confiequens est, ut nil quoq; praeter naturam euenire mpliciteri, seu contra naturam, pro virili nonra tuea' mur:quod certe nequaqua hic docile fuerit, quad quidem ex adductis supraue concluses, paruo negatio
deduci queat. nanq; se quicquid fit, absolute pliciterue Quod supra satis probatum iso a cassa per se determinataq; prodit, necessario sequitur . nihil
praeter naturam contingere . probatur illatist, quia
quidquid ab alia caussa pendet, quae non sit ars, ne natu a, id a causa perse proficisci nequit os quidem quod perse est ac determinatum est, artifitiale uel naturale si oportet, quod nimirum determinare qui piam adspeciem pertineat, uel ad hominis intellectum quippequi naturalis cum si species, dum operatur , atq; naturas corporum naturalium imitatur,simile quid corporibus et git, ac naturae corporum quodammodo uicesgerit, quaecunq; igitur caursa obemel artem atq; naturam excluseris9 ad netur,eade utiq; causa fuerit indeterminata per accidens. At qui tueri poteris cinquies9 monstra pendere a causa determinata, nec esse prater narursimi
295쪽
De Huma. Intelle .s memhisi eorum, quae supra muli-, quando ra
tioni sensum dominari ct praeter natura esse:praeterea quodammodo seclindum naturam euenire --
strauimus, huius obiectisolutionem quantumuis di scitem expiscari liceat. monstra sunt cur ex Aristotele colligitur in libris de generatione animalium I
quoniam impeditur natura, qκs minus exequatur , quod intendit, exempligratiast sanguis menstruo n matrice iusto siccior aut crassioreadhaec mi lira , adeo ut commode regi nequeat a facultate generatriecerum ea uisscilicet formatrix utpote ualida saris, opus adgreditur frenue, tentatue fetum formare in rebellis porro materia reluctatur interim sicientinaturali:quost, ut in mutuo, quod utrinq; commit- tirur pratio , quod superat ac uincit, alterum uelut inimicum sternat si uis generatrix tandem superior
euadatoed tamen id fiat magna cum di scultate, formabitur quidem embrio, sed debilis:acsic nascetur fetus quidem, sed corpus erit infallibre simpliciter,
semper cut Galeni uerbis utarὰ uel ut multu, aut saltem ut nunc Un autem menstruisanguinis mala qualitates, aut feminis uirilis uitium aliquod, uirtutem gignitricem tanti per e sua sede dimouerint turbauerintq; , aut prorsus evicerinisane tum montra vel molis nas e tur,aut simile quidda brutis animantibus, idue pro qualitate uinccntis alit nictic quorum imbecillitas aut robur, haud exiguam latitudine sortiri potest. cgterlim qii aquam praeter natura esst bomini,
296쪽
mini,simul ac taeteris animantibus ac si rpibus, masbra gignere: tamen 6quod seupra monrauimus, quis de pugna rasionis cusiensibiss ageremus9 ide qualitatibus illis in materia secuti cuidelicet meseruo saguine uel plantarii semine P peregrinatibus, naturale fuerit ocilicet contra copoli propria illius naturam ac speciem operaris quidem supra monstratum est, elementorumθeciem compositis seu mixtis omnibus communem,aduersari chi plus iusto excesserint mixterism naturis me leciebus.onec refert hoc loco
qualitates ire proprias elementorum, formas existimes, an arbitreris easdem mera esse accidentia,
elementorumspecies esse nobis incognitas id inquam hoc loco saltem nibit refert, praesiertim quum ii, qlii qualitates a formis elementoru discrepare plus qua disdiapason Quod aiunt9 ab eorum qualitatibus putant*dem species easdem ut Averroes9 elementorum haud esse puras sed inter accidentia subnantiasve mediam sortiri naturam autumant: ct ob id easdem, hoc habere cum accident.bus comune, quod intendantur atq; remittatur praeterea quod ad in uicem interse perpetuo pugnent, Hinc corrotarium inferre licear, hoc est, naturam haud hallucinari,nec unquam errare, quantiis errata committere nobis uideatur.scilicet quotiens pugnantibus naturis elanientorum communibus, cum propriis mixtorum formis, una isdit aliam. Di ipsis mutuo certantes negotium facessunt, dum altera Mellicat atq; lacessit al-
297쪽
teram. Adeo natura confiunto materiam dimensione protendit , scilicet ut repugnaturas inter se formas hostichs diuerss exciperet.
AT iηqμiei monura quippe quae nullius finis gratia facta sunt , haud esse possunt a
natura, nec ab arte, quando constet in eutraq; propter finem operari estquitur igitur eadem ata' proficisci .Rsondemus naturam communem atq; particularibus naturis inferioribus imperate, data opera permittere: ut ex infernaru particularibus naturarum dissidiis, inter se qualitat bus mutuo pugnantium, dum una certatim alterius motum intercipit oe impedit rut inquam ex lite s-mili monstra pullulent, idue non casiri, non temere, sed ad hunc unum finem e ut inferioris naturae dignoscatur imbecillitas , o superiorum formarum interea uis atq; potestas emicet,quippe quae nullo penitus errori sint obnoxiae, quemadmodum nec labori. Ita e Deus Opti.Max.scelera singulorum hominum quantibet atrocia, tolerat atq; permittit, α- quoue cui ita dixerim9 animo ferre consueuit: non quia nostri Quod quidam sal o putarni9 cura atq; prouidentiam haud habeate sed ut agnita nobis imbecillitate nostra pluries, ac velut exami semper
298쪽
specta, robur mentis non quotiens eo temperan tiae uenit quispiam, ut mala defderia sensusve ubigat atq; pessundet: ut robur inqua eo casu mentis nostrae, non uiribus nostris Quod plures iniune Philosophi feceruo ads ribamus,sed id summo reruopifici referamus acceptum, Unde pulcherrimu elicere corrotariu liceat: nepe superiores intellectus metesue Queadmodum ct coelestia corpora9 qua- rsi inferiora corpora tantum imagines sunt atq;
' mulacra, cum operando tum contemplando nunqua hallucinari: quti intrem humanus intellectu cum' in actionibus,tum i disscursbus saepenumero uacillae atq; turpiter caecutiat Caeterum Aristoteles scrii pium reliquit ea praeter naturam esse,quae raro eueniunt,ut monstraeno quod re uera praeter natura et
' ὰ fortuna snt uel a casu, quu omnia Quod probatis e M a causa determinata proficiscatur, in qua prius
uirtute continebant ur, quam in lucem prodirent, ac
omnia quae fili, per consequens a natura fiant: sed
quae raro eueniunt, praeter natura contingere cre- duntur, quoniam accidunt praeter intentionem atq;
sinem naturae, hoc est formae compositi illius,quanuis id a natura superiori nobis incognita pendeat: adeo quicquid rarenter sit, a casu oe prae ter natu ram contingere dicitur, non simpliciter secunduret ueritatem, quin potius ratione nostri quod eius essecti determinata causa, nobis non modo dissicilis sinerumetiam penitus mentis nos captum excedat,
299쪽
erdat o praeter naturam si illius compositi, in quo talis egestus pullulat. MORBOS HAVD ESSE PENIΤ
i ' O E secundum corrotarium inferre Iiceriat, nempe morbos haud esse penitus praeter naturam,s p sice loquamur. Galenus ait morbos omneis esse praeter natura, ora pariter eorum symptomata, quod hoc pacto uenit intelligendum. scilicet eos esse praeter naturam, non simpliciter .sed praeter naturam ct contra naturam eius compositi, videlicet eius animalis, cujus est morbus, quia d
βrmit suu subiectum , ac per consiequens suam esse tiam sed tamen hic idem adfectus,qui morbus est homini, uerbi gratia, quialaedit eius operationes. immediate idem inquam adfectus,humoribus aut qualitatibus illis eandem producentibus, utiq; natur iis fuerit. si dixeris calorem febrilem esse praeter naturam, sane fatebor eundem esse praeter naturam homirni, quem laedit, atq; corrumpit. nihilominus sino referatur ad aegrum, sed absolute confyderetur, omnino fateberis eum esse naturalem. haud secus ac ignis exurens lignu aut animal, ligno uel animali collata dubio procul ct praeter naturam sunt, ct contra naturani scilicet animalis oe ligni, quod nimi-
300쪽
nimirum naturas eorum corrumpat, nem0 tamen eo dementiae ueniet interea, ut ignem absolute cons eratum, naturalem esse neget: neq; corruptio uel putredo praeter naturam fuerint,sicilicet communem, quavis sint praeter naturam eius corporis, quod putrescit atq; corrumpitur. Adeo constat exsuperioribus, nihil absolute sempliciterq; p sice loquendo,dici posse praeter naturam, quemadmodum nec a fortuna uel a casu. ALIVD OBIE TVM DILUITU FCV . XIII. Τ inquies forsitan haud uidetur hoc tuum
argumentum concludere cui reuertamur,
tandem unde digressi fueramus si quidem
diximus anima rationale . quippe quaestustra nihil agit, cuperese liberari quidem a iugosensuu cum ea dimicantium, at quum haec libertas haud post contingere, quandiu fuerit adnexa corpori: colligimus hinc,absq; corpore futura eande aliquando, ct per constequeus immortalem animam euadere. Tu uero forsi an respondebis, animam rationalem posse mortem naturalem, idue secundum naturam adpetere, quemadmodum o caetera mixta cum feobilia, tum insensibilia quae licet adpetitu naturali illo seruari cupiant, hoc tamen ad tempus adpetunt, non inpe