장음표시 사용
81쪽
, as unde neq; misceri rationabile est ipsum corpo
, ri: Qualis enim quidem feret calidus aut frigi- , dus,et instrument um ipseras aliquod set profecto, , sicut di sensius. Nunc autem ipsius nullum es instrumentum, haec ille. Si Philosophus hic cui conflata ait intellectum possibilem, quo anima opinatur ac intelligit, haud misceri corpori, o eundem textu proximo praedicat uere impa item o quippe qui nec per se,nec per accidens pariatur cnon sic; de sensuis adhaec ad calcem eiusdem tenus ait, elin, dem es separabilem inquiens: sensitruum enim, non est sine corpore, at intellectus ab eode essem, rabilis. dic obsiecro, separabilis admittatur, nonne protinus eum incorruptibilem esse consequitur φqui feri potest igitur, ut uismo rexin eande ani . me partem, quae posbilis uocatur, qua sapit animus ac inteligit, corruptibilem adseueret ' Ergo. per intellectum pas tuum, quem esse corruptibilem
adseruit, non intellectum , quo anima opinatur ac sapit, sed imaginationem intelligitequae cur intellectus adpelletur, paulo supra cap. I S. I 6. ρο ἔγ- rationem attulimus duplice, cum ex cirristotele in . Ethicis, tum exsancto Thoma in hoc libro de an ma tertio, petitam. quam quidem imaginationem ,
ab eodem Philosopho duobus ali, in locis, intellectum improprje nuncupari, eodem huiusce libri capite, satis superq; declaraiumκs.
82쪽
secundi de Generatione animalium capite ter . tio, mul ac octenditur iterum iuxta
Philosophi sententiam, possbile
intellectum incorruptibi- , lem esse. Cap. . m . XIX.
SC RUTATUR AS animantium generatione Aristoteles in libris de generatione animalium, infecundo libro capite tertio particulatim declarans qui sat hominis generatio,ct quo ordine ad actum, animae facultates deducantur: ristionali potentia tandem edisserens,& qui nobis ad ueniat commostrans, inquit: 'flat igitur, ut mens sola extrinsecus accedat, eaq; sola diuina st, nihil.n cum eius actione communicat actio corporalis. Qui alexandrum Aphrodistum insequuntur, ct eiurparteis tuentur, intellectum agentem esse quidem aiunt immortalem, sed tamen haud esse partem an mae rationalis per quam homo est homo: solum uero possibilem intellectum , exinimant esse rationalem facultatem homini propriam, quo anima sapit et in- telligite hac lege tam. n, ut absq; intellectu agente, possibilis recipere species intelligibiles haud post, ac per consequens nec intelligere: porro intellectum agentem dicunt esse quandam intelligentiam1 e paratam et puta Deum, uel aliam, intellectum possibi
83쪽
limbutus di silius particularis hominis illumina rem : atq, hunc agentem intelles tam fatentur accedere deforis, de hoc tantum hic loqui Philosophi . dum ait: mens sola extri ecus accedit, quae sequuntur. Atqui possibilem intellectum, aiunt, escnostram rationalem animam ct corporis Jeciem, minimcq; separabilem, ac per cosequens occasui iu- teritus; obnoxiam haud iecus, ac alia corporis species, quae de potentia materiae passim educi cretantur, acsic Aristotelem in suam sententiam se traxisse putant. Verumenimuero longius abesse opinionem eorum a ueritate, quam ut ab eruditis ample- dii probariq: debeat: quanquam acerrimis eandem ratiociniis communiunt, hisce quae sequuntur rationibus, me cChristo domino fautore9 demon iraturum confido Si Philosophus hic per mentem extrinsecus accedentem, intelligeret intellectum agentem
rathm, qui minime pars si animae rationalis, sessubstantia quaedamstparata, non autem intellectu pose bilem.sequeretur Aristotelem tractare degeneratione hominis, cui ct caeterorum animalium,ct hominis eiusdem formae seu speciei nullam facere mentionem : siquidem hoc eodem capite potissimum inquit o Vtrum in his animantibus, quae semen in D minam mittunt, insit aliqua conctituendi conceptus pars, scilicet formalis aut materialis. porro dubitat in primis, ponea determinat omnes animae faculta res in seminibus haberi prius potentia, demum actu,
84쪽
quando ita natura comparatum sit, At actum p tentia precedat. Horsus ait concepilis uiuere prseus actu uitam stirpis , dein actu post aliquot dies animam suscipere senstem, ultimo tandem intellectualem. Itaq; quum institutum Aristotelis his sit docere, quo ordine deducantur ad actum animae facultates in conceptibus animalium, in particulari mentionem faciat generationis hominis:et loquatur de potenti' hominis,quibus animal homo dicitur immo de ultima uirtute intellectuali, quae homini competit , non quatenus anima sed quatenus homo est; sequitur eum per mentem, eam intelligere facultatem, per quam homo es homo: sed homo non est homo per intellectum agentem iuxta fiententiam illorum, quit intellectus agens, ab illis putetur esse deus vel alia quaepiam intelligentia separata et Ergo per
mentem deforis aduenientem in hominis generatione, possibilem intellectum Philosopbus intellexit m quidem bomo per hunc intellectum postibilem es homo. Dii boni quae dementia foret, δε declarando Penerationem hominis,ct quo gradatim ordine potentiae succedunt in eius conceptione meminisset uirtutis aucuius extrinsecae,quae nusquam ad hominis essentiam pertineretromisisset autem eam facultatem, per qua
precipue proprieq, homo oe est dicitur homo λ
Praeterea Philosophus hic per mente intellexit eam facultatem, quae sequitur immediatesensualem potentia,et cum uiuant prius vitamsirpium: ubi con-
85쪽
ceptus post uegetalem potentiam,actu quoq; si sic
- perit sensum, proxime tandem alia interuenienter facultate suscepit actu demum intellectum posbilem siquidem hoc acquisito, homo dicitur homo . etiam si quidquam adhuc haud intelligat. at talem
hic intelligit mentem, atq; hanc ait habere propria operationem, oe esse corruptionis expertem,inte lectus igitur possibilis secundum Arinotelem eua corruptione immunis. Item Aristoteles hic dicit, - hoc eodem capite, non longe a principio, se loqui de rationali facultate, qua homo est homo oscilicet . quam paulo infra mentem adpellat extrinsiecus ac - cedentem atq; diuina o homo vero est homo pestintellectum possbilem, ergo possibilis intellectus -- mortalis est iuxta sententiam Aristotelis, cuius, uerba sc habent: cum nihilominus semina ct con. ceptus animalium uiuant, quam sirpes, et aliqua, diu prolifica sunt rergo animam in ijs haberi uege, talem fatendum est: sed quamobrem eam primum, haberi necessest,ex bis quae alibi de anima disserui, mus, apertum estsensualem etiam qua animal est, , tempore procedente recipi,9 rationalem qua ho- , mo, certum est, non enim fmul oe animal si γ, homo: nec animal o equus, eademq; in caeteris, animalibus ratio est, finis enim postea contingit, , proprium aute est finis cuiusq; generationis cmox, su biit9 quam ob rem de mente etiam quona tem, pore, quomodo,er unde eam recipiant,quae principium
86쪽
eipium id participant, plurimum dubitatur. hactenus Aristoteles,ex quibus palam feri arbi. ror,eum per mentem extrinsecus accedentim, intelligere potentiam rationalem, qua homo εβ homo o in hominis generatione facultates caeteras insit quenlcm, quam intellectum possibilem esse connat : immo totam rationalem animam, filicet ex intellectibus duobus, agente possibiliue conflatam e homo quide non *.um per una aninve rationalis pontonem . sed per totam integramue rationalis animae facti talem est homo, nos porro de possibili tantum intellectu dilutavimus, eum uidelicet probantes, Aristotelem uoca- Iulo mentis indicasse. quoniam instituta nilis erat contra sectatores Alexandri disputatio, qui agen 'tem intellectum non rationalis amime partem se negant.
tur, quo probatur immortalitas intellectus iuxta Nilosophisententiam. Cap.6.
L/RRO primo Ethicorum Thilosophus ita
scriptum reliquite avarentam ac dubitandum est, an mortui boni alicuius aut mali ne participes cpaulo infra subdit9 Videntur igitur res amicorum tum saecunda itim adversae ncn nihilia
87쪽
mortuor pertinere: sed ita ct tantu, ut neq; beatos miser 9s efficiam, neq: quidquam aliud tale, haec ille sanefrustra quaereret atq; dubitarer,an m0rtui,boni alicuius maliue sint participes, ni putaret eosdem a
morte adhuc esse siuperstites , quidem pallio quoties desubiecto quopiam quaeritur, necessario supponit ipsum adesse subiectum, de quo praedicati, hoc est, passonis quaestio est. itaq: si Philosophus ambigit, num
ijs, qui ex hac uita migrarunt, bonum aliquod aut .malu insit, indubre fatetur, ne cui rectius loquar
. pro confesso subiicit,eosdem alicubi siperesse mul ac
Minere,quanuis eos adpellet mortuos: quas uelit eosdem minime simpliciter oe absolute mortuos posnuncupari, quin potius eos huic seculo mortuos ebetantum innuat, quas uitam minime perdiderint, sed vitae genus uiuehdiq; modum tantummado mutauerint. proinde subintulit, res amicoru cum saecundas, tum prosperas non nihil ad eos pertinere: scilicet ut hisce uerbis indicaret niuendi genus eorum, qui humanis discesserunt, nequaquam esse mutationibus
obnoxium atq; rerum uarietati, uerum invariab lem immutabilemq; uitam eos nancisci, eamue corruptionis expertem penitus. nanq; si rebus secundis aut aduersis amicorum. turbari possent atq; df- cruciari Quae rerum humanarum es uicissitudo s- mulac imperfectio9 nihilo maiorem in aliena vita firmitate humanus intellectus possederet,ac in prα-
88쪽
' ea saltem atq: probabilis Radet , res amicorum ct prosperas ct aduersas , non nihil ad mortuos per tinere. primo dixit idtntur,nonsolum humilitatis
modestiaeq; cquod sepe solet9 gratia , sed quia demonstratione firmari ncn poterat, propterea dixit - hoc loco uidentur. secundo dixit nonnihil, hoc es, parum ad mortuos pertinere , scilicet ut hoc ipso loquendi modo,caute nobis indicaret feri posse quidem Quanquam haud nobis certo constat9 ut morini negotiorum ad amicos pertinentium certiores fant :sed tamen hac certitudine, uel hisce nuntijs eosdem,
ne latum quidem Quod pa*m dici solet9 unguem e
suo dimoueri statu, uerum immutabiles permanerer adeo non iniuria res amicorum enuntiauit ad mortuos pertinere quidem ortassis, quod nimirum diuinitatis secti participes cum sent, non hoc quidem sciant, illud aute ignorent,quemadmodu prius, qua do mortalis animalis exuuiasgestabant: sed omnia uidelicet in primo uerisimiliter authore sic intuean-mr,ut etiam longe clarius eade cernant ac prius cssueueranteergo res amicoru ad mortuos pertinent,
quippe quorum intelligentiam nihil fugit, quosne nihil amplius latere pote R. porro non nihil, id est, parum ad eos spectare protulit, quod haec humana, quotiens ab eorum intellesta, qui iam ex humanis abierunt, adprehenduntur, nullam Udem moenitiam aut uoluptatem scilicet qualem in hoc ergastula misero, in hisce compedibus terrenis solebano adfer-
89쪽
Uerant amplius , quae mutationem aut alterati nem inducere queat: alioquin ad eos haec humana negotia, non parum cur inquit Aristoteleo sed maxime pertinere dicerentur, proptereasubintulit, resamieorum ad mortuos ita pertinere, ut neq; beatos
ejiciant miseros, neq; quidquam aliud tale, id est , neq; miseros ociant beatos. ergo supponit uita functos esse beatos aut miseros, quod superfluὰ nimirum asseueraret, ni rationalis anima foret immortalis.
cus expenditur, simul ac exploduur falsa quorundam expositio. Cap. XXI.
LIS RG Ethicorum primo Philosophus in du
bium uocat, an a morte felicis hominis, infeli-titas filiorum, nepotum,aut amicorum,defuncti felicitatem minuat. tandem concludit, in defunctis nihil mutari prorsus, unde colligere liceat,a morte rationalem animcm superesse, alioquin uana fuerit dubitatio, ni quidpiam remaneret, de cuius detractione, uel additione boni uel mali seu felicitatis, uel infelicitatis ageretur. neotherici quidam, ut Simon Fortius in libello suo de mente humana, hunc locum c interpretatur: quia cinquio hoc eodem capite
supra, pos obitum ram felicis quam infelicis, nihil relinqui
90쪽
Iinqui praeter unam hominum opinionem ars; me. Moriam, in quibus tantum restare superesse :felicitate ι functi uel infelicitatem dixerat rob id nunc inquirit,non an mortui felicitas uel infelicitas Quip. peqrsae re itera nihil est, atq; nuctuam ossenditur)minui uel augeri queat ρὸ potissimum sirutatur,
an mortui felicitas augeri possit aut minui, hoc est , an huic homrnum opinioni, scilicet in qua uigere passim creditur istarc defan li felicitas aut infelicitas: Nerbi gratia nepotum, aut filiorum superstitum*iundae res vel adverse, demant uel addant aliquid felicitati uel infelicitati defunctorum, id est, eor umfamae, quae Aidetur ad tempus in mentibus uiuurum super se adeo, ut adhuc defuncti superuiuere quodammodo uideantur. huic obiecto iuxta Simonis interpretationem respondet Philosophus, nempe rebus cum secundis, tum aduersis illam, nepotu,uel amicorum, nihil demi nec addi defundiorii felicitati uel in . felicitati: hoc est hominu opinioni ,quam de felicitate uel infelicitate defunctorii conceperunt, nibit omnino detrahi nec addi. quam ob rem uniuersam de felicitate uel infelicitate defunctorumsententiam, ad opinionem eorum, quis persunt, referendam arbitratur, non autem ad aliquam defuncti portione, quae post eius obitum remansirit: quando nihil a morte, s lexndro . phrod seo eius e asseclis. quorum parteis manibus ac pedibus Quod dici soleo