장음표시 사용
201쪽
copiam, hominis omnino aspiciendi potestatem eriperet. Quis tam esset ferreus qui eam vitam ferre poSset cuique non auferret fructum voluptatum omnium sol, ludo Z Verum ergo illud est, quod a Tarentino Archyta 88 ut opinor, dici solitum nostro Sene Commemorare audivi ab aliis senibus auditum: si quis in caelum ascendisset naturamque mundi et pulchritudinem siderum perspexiSset, insuavem illam admirationem ei fore, quae iucundissima fuisset, si aliquem cui narraret habuisset. Sic natura solitarium nihil amat semperque ad aliquod tamquam adminiculum adnititur, quod in amicissimo quoque dulcissimum est. XXIV. Sed cum tot signis eadem natura declaret quid velit anquirat desideret, tamen obsurdescimus nescio quo modo ne ea, quae ab ea monemur, audimus. Est enim varius et multiplex usus amicitiae multaeque causae Suspicionum offensionumque dantur, quas tum evitare, tum elevare, tum ferre sapientis est. Una illa subeunda est offensio, ut et utilitas in amicitia et fides retineatur: nam et monendi amici saepe sunt et obiurgandi, et haec accipienda amice, Cum benevole fiunt. Sed nescio quo modo verum est, quod in Andria fami 89liaris meus dicit: obsequium amicos, veritas odium parit. Molesta veritas, siquidem ex ea nascitur odium, quod est venenum amicitiae, Sed obsequium multo moleStius, quod peccatis indulgens praecipitem amicum ferri sinit; maxima autem Culpa in eo, qui et Veritatem aspernatur
et in fraudem obsequio impellitur. Omni igitur hac in re habenda ratio et diligentia est, primum ut monitio acerbitate, deinde ut obiurgatio contumelia careat. In 3
202쪽
obsequio autem, quoniam Terentiano verbo lubenter utimur, Comitas adsit, assentatio vitiorum adiutrix procul amoveatur, quae non modo amico, sed ne libero quidem digna est; aliter enim cum tyranno, aliter Cum amiCo9 vivitur. Cuius autem aures clausae veritati sunt, ut ab amico verum audire nequeat, huius salus desperanda est.
Scitum est enim illud Catonis, ut multa melius de quibusdam acerbos inimico mereri, quam eo amiCOS, qui dulces videantur illos verum saepe dicere, o. numquam. Atque illud absurdum, quod ei, qui monentur, eam molestiam quam debent capere non Capiunt, eam capiunt qua debent vacare. PeccaSSe enim se
non anguntiir, obiurgari moleste ferunt; quod contra oportebat delicto dolere, correctione gaudere. 91 XXV. Ut igitur et monere et moneri proprium est verae amicitiae, et alterum libere facere, non Spere, alterum patienter accipere, non repugnanter, Sic habendum est nullam in amicitii pestem esse maiorem, quam adulationem blanditiam assentationem: quamvis enim multis nominibus est hoc vitium notandum levium hominum atque fallacium, ad voluptatem loquentium 9 omnia, nihil ad veritatem. Cum autem omnium rerum simulatio vitiosa est, tollit enim iudicium veri idque adulterat, tum amicitiae repugnat maxime delet enim
veritatem, in qua nomen amicitiae valere non potest. Nam cum amicitiae vis sit in eo, ut unus quasi animus
fiat ex pluribus ; qui id fieri poterit, si ne in uno quidem
quoque unus animus erit idemque semper, sed Varius
93 commutabilis multiplex Quid enim potest esse tam flexibile, tam devium, quam animus eius, qui ad alterius
non modo sensum ainvoluntatem, sed etiam voltum atque nutum Convertitur Z
203쪽
Negat quis nemo. ait, aio p postremo imperari emanet mi iomnia assentari,
ut ait idem Terentius, sed ille in Gnathonis persona; quod amici genus adhibere omnino levitatis est. viiii
autem Gnathonum similes, cum sint loco fortuna fama SuperioreS, quorum Si SSentatio molesta, cum ad vanitatem accessit auctoritas. Secerni autem blandus 9s amicus a vero et internosci tam potest adhibita dii, gentia, quam omnia fucata et Simulata a sinceris atque veris. Contio, quae ex imperitisSimi Constat, tamen iudicare solet, quid intersit inter popularem, id est assentatorem et levem Civem, et inter constantem et
verum et gravem. Quibus blanditiis C. Papirius nuper 96 influebat in auris contionis, cum ferret legem de tribunis plebis reficiendis ii Dissuasimus nos sed nihil de me, de Scipione dicam libentius. Quanta illi, di immortales,
fuit gravitas, quanta in oratione maiestas ut facile ducem populi Romani, non comitem diceres. Sed affuistis, et est in manibus oratio. Itaque lex popularis suffragiis populi repudiata est. Atque, ut ad me redeam, meministis Q. aximo fratre Scipionis et L. Mancino Consulibus, quam popularis lex de sacerdotiis C. Licini Crassi videbatur; cooptatio enim collegiorum ad populi beneficium transferebatur. Atque is primus instituit in forum versus agere cum populo. Tamen illius vendibilem orationem religio deorum immortalium nobis defendentibus facile vincebat. Atque id actum
eS praetore me, quinquennio ante quam consul sum factus. Ita re magis quam summa auctoritate causa illa defensa eSt.
XXVI. Quod si in scena, id est in contione, in qua 97
204쪽
rebus fictis et adumbratis loci plurimum est, tamen verum valet, si modo id patefactum et illustratum est, quid in amicitia fieri oportet, quae tota veritate perpendituri In qua nisi, ut dicitur, apertum pectus videas tuumque ostendas, nihil fidum, nihil exploratum habeas,
ne amare quidem aut amari, cum id quam vere fiat ignores. Quamquam ista assentatio, quamvis perniciosa sit, nocere tamen nemini potest nisi ei, qui eam recipit atque ea delectatur. Ita fit ut is assentatoribus patefaciat auris suas maxime, qui ipse sibi assentetur et Se 8 maxime ipse delectet omnino est amans sui virtus; optime enim se ipsa novit quamque amabilis sit intellegit: ego autem non de virtute nunc loquor, sed de virtutis opinione Virtute enim ipsa non tam multi praediti esse quam videri volunt. Hos delectat assentatio, his fictus ad ipsorum voluntatem Sermo cum adhibetur, orationem illam vanam testimonium Sse laudum suarum putant. Nulla est igitur haec amicitia, Cum alter verum audire non volt, alter ad mentiendum paratus est. Ne parasitorum in comoediis assentatio faceta nobis videretur, nisi essent milites gloriosi. Magnas vero agere gratias flais mihi Satis erat respondere magnas. Ingentis,' inquit Semper auget assentator id, quod is, cuius ad voluntatem' dicitur, volt esse magnum. Quam ob rem, quamquam blanda ista vanitas apud eos valet, qui ipsi illam adlectant et invitant, tamen etiam graviores ConstantioreSque admonendi sunt, ut animadvertant ne callida assent tione capiantur. Aperte enim adulantem nemo non
videt, nisi qui admodum est excors callidus ille et
occultu ne Se insinuet, Studiose cavendum est Nec
205쪽
enim facillime agnoscitur, quippe qui etiam adversando saepe assentetur et litigare se simulans blandiatur atque ad extremum det manus vincique se patiatur, ut is, qui illusus sit, plus vidisse videatur. Quid autem turpius quam illudit Quod ut ne accidat magis avem
dum est: ut me hodie ante omnis comicos tunos senes
versaris atque iatasseris lautinime Haec enim etiam in fabulis stultissima persona est Ioo improvidorum et credulorum senum. Sed nescio quo pacto ab amicitiis perfectorum hominum, id est sapientium de hac dico sapientia, quae videtur in hominem Cadere posse - ad levis amicitias defluxit oratio. Quam ob rem ad illa prima redeamus eaque ipsa comcludamus aliquando. XXVII. Virtus, inquam, C. Fanni, et tu, Q. Muci, et conciliat amicitias et Conservat. In ea est enim convenientia rerum, in ea stabilitas, in ea constantiar quae Cum se extulit et ostendit suum lumen et idem aspexit agnovitque in alio ad id se admovet vicissimque accipit illud, quod in altero est, ex quo exardesCit Sive amor sive amicitia. Utrumque enim ductum est ab amando amare autem nihil est aliud nisi eum ipsum diligere quem ames, nulla indigentia, nulla utilitate quaesita quae tamen ipsa ecflorescit ex amicitia, etiam Si tu eam minus secutus sis. ac nos adulesCente Io benevolentia senes illos, L. aulum, Μ. Catonem, C. Gallum, P. Nasicam, Ti. Gracchum Scipionis nostri soc rum dileximus haec etiam magis elucet inter aequalis, ut inter me et Scipionem, L. Furium, P. Rupilium, Sp. Μummium vicissim autem senes in adulescentium
206쪽
caritate acquiescimus, ut in vestra, ut in Q. Tuberonis; equidem etiam admodum adulescentis P. Rutili, A. Vergini familiaritate delector. Quoniamque ita ratio
Comparata est vitae naturaeque nostrae, ut alia aetas oriatur, maxime quidem optandum est ut cum aequalibus possis, quibuscum tamquam e carceribus emissus Ioa sis, cum isdem ad calcem, ut dicitur, pervenire. Sin quoniam res humanae fragiles Caducaeque sunt, semper
aliqui anquirendi sunt quos diligamus et a quibus diligamur caritate enim benevolentiaque sublata omnis
est e vita sublata iucunditas. Mihi quidem Scipio,
quamquam est subito ereptus, vivit tamen semperque vreet virtutem enim amavi illius viri, quae exstincta non est. Nec mihi soli versatur ante oculos, qui illam semper in manibus habui, sed etiam posteris erit clara et insignis. Nemo umquam animo aut Spe maiora suScipiet qui sibi non illius memoriam atque imaginemroxproponendam putet. quidem ex omnibus rebus, quas mihi aut fortuna aut natura tribuit nihil habeo quod cum amicitia Scipionis possim comparare. In hac mihi de re publica consensus, in hac rerum privatarum Consilium, in eadem requies plena oblectationis fuit. Numquam illum ne minima quidem re offendi, quod quidem senserim, nihil audivi ex eo ipse quod nollem una domus erat, idem victus isque communiS, neque solum militia, sed etiam peregrinationes Io rusticationesque communes. Nam quid ego de studiis dicam cognoscendi semper aliquid atque discendi, in quibus remoti ab oculis populi omne otiosum tempus contrivimus Quarum rerum recordatio et memorias una cum illo occidisset, desiderium coniunctissimi atque amantissimi viri ferre nullo modo possem. Sed
207쪽
nec illa exstincta sunt alunturque potius et augentur cogitatione et memoria mea, et, si illis plane orbatus eSSem, magnum tamen affert mihi aetas ipsa solacium: diutius enim iam in hoc desiderio esse non possum; omnia autem brevia tolerabilia esse debent etiam si magna sunt. Haec habui de amicitia quae dicerem; vos autem hortor ut ita virtutem locetis, sine qua amicitia esse non potest, ut ea excepta nihil amicitia praestabilius putetis.
209쪽
Τhe main ille is setile is Cicero' own orda in Dei iis 2 9, 3 secae amicitia alio Gro ictum es qui inscribistir Laelius There are easons, hoWever, o supposing that theauthor intended the treatis to bear also the secondar titte, DE AMICITIA. In ε 3 addressing Atticus, he says, tum ad senem senex de senectuse, sic hoc ibro ad amicum amicissimus scripsi de amicitia. In like manne the atomator, thus designate in De O . I, 2, 3I, an in ae Art. 4, 2I, 3, is describe in De Div. , I, Las liber is quem . . . de Senec iure.*So the SS. give to the murus, called by this nam in De Div. 2, , , the secondolue De Iaris rasoribtis. Such doubletilles eremo uncommon. The are equently found in ancient citations os Plato's work an in ΜSS. e. q. Φίληβος, περὶ τἀγαθου. Varro alS Wrote areat number of books, calle librilogistorici, hic too thei firs tities rom the ames of pedisons, hei secon lities rom thei subject-matter. e may fairi conclude then that the prope complete ille of the dialogueris LAELIUS DE AMICITIA. PRELIMINARY DEDICATION O ATTICUS I-s.
210쪽
mn. I, 34 semper Aoc vocabulum M aeem kale bonae et copiosae memoriae. - nec dubitare γ- et sole si non dubitare. See note in Cato Maior I non dubitarit dicere. - vientem se Introd. P. Vii. - ita eram deductu etc. ha been introduce to Scaevola .it this desim, that et: For this ense Daeducere, to introduce amung man to a master o Mardian, cf. Cael. 9 in huic uirilem suam dedis ... Aunc a padie eon No ad me esse aeductum It was a common
practice to attach youths for a timerio the societ os distinguished ju
but a ve lineo Q. Mucius, in both cases the fame person La meyer quotes simila change fro Cic. Dom IIS; Sall. ΙΜ. 7, 4;Νep. Hamilc. I, 3 and 5. - virili toga calle also toga pura asinisti. 7 8, 5 to distinguis it from the ora praeteria, ometimes calle meret praeuina, the purpi bordere robe or a Rome bymagistrates and children. The toga of the ordinar adest estire Wasno Med. heum inritas a generali assumed at the eginning of the seventeent year See Beckerla Gallus, Excursus I, Scene 8. quoad mallem et liceret cf. Lucr a 83 quoad Here ae possis Cici
Leg. Agr. a I quoad rare, quo aes e et, quo dicere . - aenia ... discederem an e Merate expression, as in Balb Dareus or uetur λυ- -mquam a Memmio iacessisse Liv. 37, 33, I numquam a consule abscessi. - eo ...cli Putatas Cic. somelimes allo a dispinam in the active o gover an accusative of a neuter pronom,
in place of the sua constr. M With abi. In his uses the passive heris more lare thusae says in De r. I, a re quaesis et dis μία, though he ould haml sa rem is sare for de re disrueare Cf. 4.- prudentia: his ord usualty implies not Wisdom in generaliut shil in ome specia subjeci here Roman LaW; es prudens in iure in . - pontificem Scaevolam, Q. Mucius Scaevola, Pontifex Μaximus Was a relative es Scaevola the Augur. as a manifexalte character and great abilities both a a juris and as an orator. Heri faida have been theraret Roman who wrote a systemati tre tis o the Civit La , and his mor o that subjeci, in eighteen books,had reat influenc on succeedim jurisis. He Was consul in 9s B. C.,
an havini e proscribe by the part o Marius os his life in ariot B. C. 82. - me . . . contuli contrast his it a patre de eius eram a Ve -- unum ... praestantissimum this emphaticis Munus it the superlative is common in Cic. e. g. Tusc. 2 64 4, 35;