장음표시 사용
191쪽
inflexam fluidus permeare sinit, incolumi soliditate sua niveus intercipit & reflectit. At niveus lilc , dum interea illustratur , sensim liquefactus dilabitur , eoque dilabente , splendor imaginis extenuatur ac vanescit. Quare sutilibus hisce ingeniis id adhaerere cernitur , ut nihil omnino promovere possint ' Sc cum nihil ad res promovendas conserant , se magnum aliquid in iis , quae vi suapte accidunt , aut opera ceterorum & industria preparata sunt , egisse censeant , si sorte manum admoverint. Nam et , qui laudibus irre.
tiri potest, animi nervique deficiunt ad progrediendum , & impedimenta removenda , quibus obseptum est quidquid aliquam amplitudinem aut , utilitatem insgnem habet. Hinc Baconus sc),
cum eo nitendum esse fabro sortunae monuisset, ut virtus per incuriam justo suo pretio non fraudetur , in virtute aestimanda pretium imminui d
cet , si quis virtutis suae fructum in laudibus, plausu , honore , gratia sibi praebitis , cito nimis ac leviter sentiat , in iisque sibi placeat ; immemor prudentis moniti , quo cavendum praescribitur sce De Augment. Scientiar. l. 8.Diuiti by Corali
192쪽
tur , ne quis insuetus rebus majoribus videatur, si re parva sese quasi magna delectatum ostenderit. Quia vero quam ipsi de se fovent opinio. nem , aliorum suffragiis amplificatam sbi , cum de se cogitant , objiciunt ante oculos ideo quidquid ex opinione suarum amplificata virium deduci potest , ad res ab se vere translatum putant , ac de rerum calamis eventisque perinde judicant, ac si quod unice virtus & auctoritas eximia praestate potest , afferri ab se potuerit , & allatum sit. Nempe, quemadmodum ab eodem d) animadversum est , ut musta radio rotae currus in s. dens apud Aesopum stulto vanoque pertentata gaudio secum ait , suantum M to commmeoque puia merem l sc vani & sutiles , cum aut ultro procedit , aut manu potentiore cietur quidpiam , si minimam ipsi rei partem attigerint , continuo machinae se toti motum indidisse putant.
IX. Ex eadem animi vanitate fluit, ut urbanitati , quae dicitur , & morum exteriorum elegantiae plus aequo studeant honoris inanis avidi , scenamque traducant in vitam communem : qui p-
193쪽
pe Vultu , gestu , sermone , dignitatis aliorum impense studiosi videri volunt , ut alios ad simi. Ita reserenda cumulatius officia provocent, quibus augeri censent & illustrari dignitatem suam. At in re parva qui nimius est , is valorem sui mi. nuit : nam dum illi curae sese submittit , angustiis animi nihil ab se magnum comprehendi posse arguit , aut animi perversitate leviora graviori. bus anteferre. Id enim ad virtutes solidiores acres gerendas aditum intercipit , animumque impeditiorem efficit. Multum quidem ad famam &existimationem compositio morum urbana iuvat ς sed prudentia regatur oportet , ac decus nativum quoddam praeseserat ' nam quasi vestis est animi, quae , si qua sit in animo virtus , eam ornati rem & magis conspicuam exhibere ; si qua de ramitas , occultare seu colorare debet : tum autem cavendum , ne tam arcta sit , ut animum angustet , ejusque motus in rebus gerendis cohibeat &impediat, quemadmodum eleganter a Bacono se
X. Porro ut inane genus hominum imaginibus
194쪽
CAPUT XI. Isshonoris inanibus oblectatur , iisque divitiam mulam & sua vota terminat , quae sustineri sine magna soliditate animi possunt' sic honorem quasi robustiorem ii sbi proponunt , qui sunt animo quasi ponderosiore praediti , magnisque dissicultati. bus oppugnandis pares. Nam hi sparss in vulgus
opibus augeri potentia cupiunt , atque dum aliis inservire videri volunt , ut eos obsecundantes habeant , in alios occulte sibi dominatum struunt,
quod est animi plerumque callidi & injusti , non.
numquam etiam plus a quo sapientis , & imperiti rerum ac virium cupiditatum , quae prae lientes in civitate , neque frangi , neque sapientiae conciliari potant ' saepe tandem ab honesto quidem incipientis, at in prava 'desinentis est. Nam etsi,
dum rem quis aggreditur multorum adversis studiis impeditam , honesti studio moveri possit 'tamen in progressit sese rerum eventibus ad iram, ultionem , rapinas , vim ab honesto subinde re- serre cogitur ' ac dum his implicatur , & in maeandros , diverticula , flexionesque multiplices impellitur , honesti obliviscitur , ab eoque diversus abit ; eo sere modo , quo lux impedita varieque detorta corporum amfractibus sinuosis , in his penitus inhaerescit aut si sese expedire possit, L 3 a Ver
195쪽
aversam a priore , qua tendebat , consectatur viam. Otiare dissicultatibus accensus , ac mutuis
aut injuriis irritatus , aut obligatus beneficiis animus , cum desistendum esset a re gerenda malis accedentibus idem iidem involuta , quae bonum commune vitari jubet , manet in incepto obstinatus , ac tandem aut insecta re sibimetipsi para exitium ; aut ad exitum adducta , magis ulcisci ,
partaque potentia praegravare fautores armillorum ,
quam sese ad institii tum initio consilium revocare studet : quorum alterum in Gracchis duobus , alis terum in L. Sylla Pilitarchus animadvertendum exhibet. XI. Nemo enim apparatu majore virtutum rem honestam aggressas est , quam Gracchi Caius ac Tiberius. Et si ceteros indole anteirent , tamen non tam praeclare nati , quam instituti fuerunt ad virtutem. Atque sortitudinem adversus hostes ,
justitiam erga populares , in obeundis muneribus sedulitatem , continentiam in voluptatibus in utroque fuisse parem. Sed in magna sortitudinis, liberalitatis, moderationis , animique celsitudinis assinitate, magnas in actibus & in Reipublicae procuratione dissimilitudines extitisse. Vultu motuque blandum Tiberium & compositum , acrem
196쪽
CA PVT XI. Is ICaium & vehementem : illius orationem suaviorem , & magis ad misericordiam comparatam; hujus incitatam , ac redundantem affectibus : il- ' lius puram & limatius elaboratam ' hujus artificiosam & splendidam : in victu mensaque fruga. lem illum & smplicem ; hunc , sh cum aliis compararetur , continentem & restrictum , si cum fratre , sumptuosum & exquisitum : moribus demum lenem illum & placidum ; confragosum hunc& servidum. Hic instructos praesidiis , cum ager
publicus a locupletibus occupatus , ereptusque tenuioribus , quibus exigua pensione conducendus erat attributus , eo rem adegisset , ut pauperes detrectarent militiam , & liberorum curam alendorum abjicerent , actioni manum admovisse, qua restituerentur inopes in possessionem iis antea lege datam , ereptamque cupiditate divitum. At cum Laelius , qui studio ductus eodem incommodum idem emendare adortus erat, tumultus metu, quia
potentes obsistebant , destitisset , ob eamque rem sapiens appellatus suisset; eos , etsi optima indole praeditos , disciplinis imbutos optimis, optimoque delatos ad rem gerendam publicam instituto , tamen in suscepto consilio permansisse , conatuque neque legitimo neque probo conficere perrexisse,
197쪽
168 LUCUBR. ET HIC. quod honeste aggressi erant , impulsos & irretitos
non tam immoderata gloriae cupiditate , quam excitato non improba caussa metu dedecoris. Nam a civibus eximio favore provocatos , tamquam obstrictos arte alieno , frustrari civium expectationem erubuisse . Dum autem egregiis actionibus assidue vincere certabant honores habitos , idemque colebantur magis , & pari certamine sese eraga populum , & vicissim erga se populum inflammabant , imprudentes in eos esse delatos res , ubi jam non erat , quod dici solet : Rectum licet non sit , desinere tamen inglorium ρο ἰnbonoratum es. Quo factum , ut interea dum incepta provehere studebant ad exitum , ad interitum ipsi protrusi sint. XII. Sylla vero , qui natura jactabundus erat,& , cum ex rei familiaris angustiis humilisque vitae tenebris emersisset in Iucem civium , & honorum cepisset gustum, eo eruperat ambitionis, ut annulo gestaret imaginem Bocchi Syllae tradentis , ac Syllae accipientis Iugurtham , de quo retriumphavit quidem Μarius , at sacti gloriam invidia conflata Mario Syllae virtuti attribuebat: ex simultate , quam cum eo susceperat exercebatque Marius , ansam arripuit ad perturbandam Rempubliis
198쪽
CAPUT XI. ID blicam factisque multis eximiis cum sibi nomen comparasset ducis apud cives magni, maximi apud socios , apud hostes fortunati ssim i , subinde autem
irritamenta nova , novaeque offensones intercurrerent , opponente sese prae insana gloriae cupiditate Μario , sibique munera deposcente, quibus impar erat senio debilitatus , vigoris ac roboris indigentia , eo tandem evasit , ut unus in Republica gerere omnia suo nutu posset. Quo in dominatu corruptum populum , res perturbatas , aegramque Rempublicam , in qua dominus idem iidem aliunde alius exoriebatur , emendare componere constituere potuisset , & immodicae potentiae cupiditati non solum excusationem , sed & laudem egregiam impetrare , si sese non permisisset auferendum irae conflictu rerum excitatae ' quae cum insideret in homine magnis aeque virtutibus ac vitiis imbuto , vitia magis, quam virtutes , ad erumpendum impulit. Nam dispar moribus & inconstans erat. Rapere multa , largiri plura : honorem habere,& insultare : colere quos utiles arbitrabatur , m rosus in eos esse , qui peterent quidpiam ; ut sa-stidiosior esset , an blandior natura , nescias : l vem ob caussam obtruncare homines , contra maxima facinora serre leniter : offensionibus gravissi
199쪽
mis dare facile veniam , exiguas persequi caedi. bus : ut appareat , eum quidem ingenio iracundo fuisse , & ultore animo ; sed , cum esset ex usu, sese cohibui sie , convenientemque tempori statuisse acerbitati modum . At rerum potitus, omni simulandi caussa exsolutus , inussit eam magnae potestati labem , ut existimari vulgo soleat , invertere mores, atque animum ad arrogantiam vecordiam& inhumanitatem adducet e ; sive id motio sit &Converso naturae quam fortuna cieat; sive impotentia detectio & explicatio pravitatis instae. Quare caedibus inundata civitate , gloriatus est, a nemine se neque amicorum benefactis , neque inimicorum injuriis superatum .
XIII. Itaque procul abest ejusmodi ambitio a generosa indole , cujus indicium esse , Baconus f)ait , si quis honoribus emendetur quippe cum honor sit aut esse debeat quasi locus , qui a
natura virtuti attributus est. Atque ut corpora, cum ad locum rapide moveantur, in loco placide moventur ; sic esse quidem virtutem in ambitu posse violentiorem , at sedatiorem esse debere , simul
200쪽
CAPUT XI. I Imul ut, in honore constituta suit. Ascensum omisnem ad fastigium dignitatum per abrupta flexuosa ancipitia impedita fieri: at ubi quis id assequutus suerit , par esse tandem , ut ad aequilibritatem sese reserat. Sed aequilibritas haec impeditur in acribus animis ipsa vi , qua de statu dimoti , ditique jactati sunt . Nam quo vehementius ipsum se quidque ciet, praesertim si ponderosum sit ' eo dissicilius ad quietem induci potest ' actumque diversum , & varie quasi repercussum impedimentis ipsis , etsi summota sint ea , porro diu conservat impressiim impetum , urgetque perturbate circumjecta omnia. Hinc etsi finis in re suscipienda possit honestus esse , tamen in exitu frequenter inho. nestus est , ut ut magnis virtutibus aut virtutis
imaginibus promotus si ; nisi quis honesti studio
sic imbuatur, ut id elui nulla perturbatione possit. XIV. Eo cum ipsa honelia incepta desinant, quo tandem ea sunt evasura , quorum est ipsa per se prava indoles , quae nimirum eo consilio suscipiuntur , ut aut immodicae potentiae cupiditas expleatur , aut aliorum infringatur auctoritas , quae virtute parta , legitimisque circumscripta finibus , civitati salutaris est λ Praesertim cum incepta ejusmodi vehementius urgeri , longiusque porrigi